Επιδημία Χολέρας—Ένα Ημερολόγιο από τη Δυτική Αφρική

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Δυτική Αφρική

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ: Μια ηλικιωμένη γυναίκα ήταν το πρώτο θύμα. Η διάρροια, υδατώδης και συχνή, ήταν το πρώτο σύμπτωμα. Έπειτα ακολούθησαν οι εμετοί. Οι γοφοί της και η κοιλιά της μούδιαζαν από τις κράμπες. Η αναπνοή της έγινε γρήγορη και κοφτή, το δέρμα της ρυτιδώθηκε και τα μάτια της βυθίστηκαν στις κόγχες τους. Σαράντα οχτώ ώρες αργότερα, ήταν νεκρή.

Την επόμενη μέρα, η αρρώστια έπληξε κάποιο άλλο άτομο στο ίδιο σπίτι και μετά κάποιο άλλο. Έπειτα αρρώστησαν μερικοί γείτονες. Η αρρώστια άρχισε να κάνει την εμφάνισή της σε γειτονικά χωριά και πόλεις. Η ιστορία ήταν η ίδια—διάρροια, εμετοί και, στο ένα τρίτο των περιπτώσεων, θάνατος.

Το Ινστιτούτο Παστέρ εξέτασε δείγματα κοπράνων και επιβεβαίωσε αυτό που φοβούνταν περισσότερο απ’ όλα οι ειδικοί σε ιατρικά θέματα. Επρόκειτο για την αρρώστια που στα προηγούμενα 25 χρόνια είχε πλήξει 93 έθνη, μια αρρώστια τόσο φονική που και μόνο το όνομά της προκαλεί φόβο: χολέρα!

Στην πρωτεύουσα μιας δυτικοαφρικανικής χώρας, έζησα μέρος του δράματος που συνοδεύει την εξάπλωση αυτής της τρομακτικής αρρώστιας. Ακολουθεί ένα ημερολόγιο των γεγονότων εκείνου του έτους.

«Δεν Υπάρχει Λόγος να Φοβάστε»

13 Φεβρουαρίου: Ενώ οι φήμες γύρω εντείνονται, μια εφημερίδα έχει ως πρωτοσέλιδο την είδηση: «Διάρροια: 70 Νεκροί, Αλλά η Κρίση Υποχωρεί». Το άρθρο διαβεβαιώνει τους αναγνώστες του ότι «δεν υπάρχει λόγος να φοβούνται για επιδημία χολέρας».

25 Απριλίου: Ρωτάω τον Δρ Λ. Μπάκα,a παιδίατρο και επικεφαλής του κρατικού προγράμματος για τον Έλεγχο των Ασθενειών που Προκαλούν Διάρροια, αν αληθεύουν οι επίμονες φήμες περί χολέρας. «Αληθεύουν», μου απαντάει. «Κυκλοφορεί χολέρα και μάλιστα έχει εξαπλωθεί σε μεγάλο βαθμό. Τα 10 από τα 13 διαμερίσματα της χώρας έχουν χολέρα».

Ρωτάω αν θα γίνει μαζικός εμβολιασμός. «Δεν θα εμβολιάσουμε τον κόσμο», απαντάει. «Δεν ωφελεί ιδιαίτερα ούτε στην πρόληψη ούτε στον έλεγχο της επιδημίας. Τα σημερινά εμβόλια είναι αποτελεσματικά μόνο για μια περίοδο τριών ως έξι μηνών».

«Δηλαδή θέλετε να πείτε ότι τα εμβόλια δεν παίζουν κανένα ρόλο στην καταπολέμηση της επιδημίας;» ρωτάω.

«Δεν το λέω εγώ αυτό, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας το λέει».

«Εσείς έχετε εμβολιαστεί;»

«Όχι. Και μάλιστα πήγα σε πολλές περιοχές όπου έχει εκδηλωθεί χολέρα και περιποιήθηκα πολλούς ασθενείς με χολέρα».

Ο Μπάκα μού εξηγεί ότι η χολέρα προξενείται από ένα συγκεκριμένο είδος δονακίων, δηλαδή βακτηριδίων, τα οποία διεισδύουν στο σώμα μέσω μολυσμένης τροφής ή νερού. Κατόπιν τα δονάκια συγκεντρώνονται στα έντερα, όπου πολλαπλασιάζονται και παράγουν μια δηλητηριώδη ουσία η οποία προκαλεί διάρροια και εμετούς. Αυτά τα δονάκια μπορούν στη συνέχεια να εισχωρήσουν στο πόσιμο νερό ή σε τροφή που έχει μολυνθεί από άπλυτα χέρια—και μ’ αυτόν τον τρόπο η ασθένεια μεταδίδεται σε κάποιον άλλον.

Ο γιατρός δείχνει το στόμα του. «Αυτό που παίζει ρόλο είναι το τι μπαίνει εδώ μέσα», λέει. Λέγεται ότι «μπορεί κανείς να φάει ή να πιει χολέρα, αλλά όχι να πιάσει χολέρα!»

Υπήρχε περίπτωση να πλήξει η ασθένεια την πρωτεύουσα; «Αυτό έγινε ήδη», λέει ο Μπάκα. «Σήμερα εισάχθηκαν στο νοσοκομείο πέντε τέτοιες περιπτώσεις».

7 Μαΐου: Το υπερπλήρες νοσοκομείο δεν είναι κατάλληλα εξοπλισμένο για να αντιμετωπίσει μια επιδημία χολέρας. Οι ασθενείς που πάσχουν από χολέρα βρίσκονται απομονωμένοι σ’ ένα μεγάλο δωμάτιο με τσιμεντένιο πάτωμα και ένα και μοναδικό ανεμιστήρα οροφής. Οι ασθενείς δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις τουαλέτες λόγω του ότι αυτές βρίσκονται πολύ μακριά, γι’ αυτό τα περιττώματα συλλέγονται σε ουροδοχεία και σε πλαστικούς κουβάδες, και στη συνέχεια απολυμαίνονται πριν πεταχτούν. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 12 ασθενείς—άντρες, γυναίκες και 2 παιδιά. Όλοι δείχνουν εξαντλημένοι και είναι σε άθλια κατάσταση.

Οι άρρωστοι είναι ξαπλωμένοι σε ξύλινους πάγκους. Δεν υπάρχουν ούτε κρεβάτια ούτε γεύματα ούτε ξεχωριστά δωμάτια. Ωστόσο, κανείς δεν παραπονιέται. Στο νοσοκομείο προσφέρεται ζωή σ’ αυτά τα εξασθενημένα και μαραζωμένα θύματα, ζωή με τη μορφή μιας πλαστικής σακούλας ενός λίτρου, που γράφει απέξω «Γαλακτικό άλας Ρίνγκερ». Αυτό είναι ένα διάλυμα το οποίο χορηγείται ενδοφλέβια στους ασθενείς.

Μαθαίνω ότι η χολέρα σκοτώνει μέσω αφυδάτωσης. Καθώς πολύτιμα υγρά του σώματος και ζωτικά άλατα χάνονται με τον εμετό και τη διάρροια, το ανθρώπινο σώμα εξασθενεί και πεθαίνει. Οι οροί γαλακτικού άλατος χρησιμεύουν στο να αναπληρώσουν αυτά τα υγρά και να τα διατηρήσουν μέχρις ότου σταματήσει η διάρροια και ο εμετός—πράγμα που συνήθως γίνεται μέσα σε μερικές μέρες. Το φάρμακο τετρακυκλίνη σκοτώνει τα δονάκια και συντομεύει τη διάρκεια της αρρώστιας.

Η Είδηση Διαδίδεται

29 Μαΐου: Από το δελτίο ειδήσεων ενός βρετανικού ραδιοφωνικού σταθμού γίνεται γνωστό ότι 300 με 600 άνθρωποι σε όλη τη χώρα βρήκαν το θάνατο από χολέρα. Ξέρω έναν απ’ αυτούς. Όταν ο πατέρας έφυγε για τη δουλειά, ο μικρός του γιος έπαιζε ανέμελα. Όταν επέστρεψε στο σπίτι το βράδυ, το αγόρι ήταν νεκρό.

Σήμερα το απόγευμα, το τοπικό γραφείο τμήματος των Μαρτύρων του Ιεχωβά αποφασίζει να ενημερώσει κάθε εκκλησία της χώρας σχετικά με τις μεθόδους προφύλαξης κατά της ασθένειας.

2 Ιουνίου: Κρεβάτια καλυμμένα με πλαστικά σκεπάσματα μεταφέρονται μέσα στο θάλαμο όπου νοσηλεύονται αυτοί που μολύνθηκαν από χολέρα. Κάθε μέρα καταφθάνουν γύρω στους δέκα καινούριους ασθενείς. Σ’ εκείνους που τους φέρνουν σε κατάσταση καταπληξίας και οι οποίοι δεν είναι σε θέση να πάρουν από το στόμα αλατούχα διαλύματα ενυδάτωσης χορηγούνται οροί γαλακτικού άλατος, πολλές φορές μάλιστα τρία με τέσσερα λίτρα στη διάρκεια της πρώτης ώρας.b Ύστερα από μια-δυο μέρες, τους αφήνουν να φύγουν από το νοσοκομείο. Στις ελαφρές περιπτώσεις, δίνουν στους ασθενείς να πιουν αλατούχα διαλύματα ενυδάτωσης και ύστερα από μερικές ώρες τους στέλνουν στο σπίτι τους.

Κιβώτια με γαλακτικό άλας Ρίνγκερ και αλατούχα διαλύματα ενυδάτωσης που χορηγούνται από το στόμα έρχονται στη χώρα και διοχετεύονται επειγόντως στα επαρχιακά ιατρικά κέντρα, όπου προς το παρόν η ζήτηση είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι στην πόλη. Έχουν κιόλας διανεμηθεί 600.000 και πλέον κιβώτια με αλατούχα διαλύματα ενυδάτωσης που χορηγούνται από το στόμα. Η κυβέρνηση διαθέτει οχήματα για τη μεταφορά ιατρικών ομάδων και προμηθειών σε περιοχές που έχουν ανάγκη. Ραδιοφωνικές εκπομπές και διαφημιστικά φυλλάδια ενημερώνουν το κοινό σχετικά με το πώς μπορούν να αποφύγουν να προσβληθούν από την ασθένεια και το τι πρέπει να κάνουν αν τους παρουσιαστούν συμπτώματα. Αυτοκίνητα με μεγάφωνα διασχίζουν την πρωτεύουσα μεταφέροντας το ίδιο μήνυμα.

10 Ιουνίου: Ο αριθμός των ατόμων που νοσηλεύονται στο θάλαμο για τη χολέρα ανέρχεται στους 71. Δεκαπέντε νοσοκόμες ασχολούνται μ’ αυτούς τους ασθενείς. Οι συγγενείς των ασθενών συνεργάζονται μαζί τους για τη φροντίδα των αρρώστων. Το δωμάτιο είναι γεμάτο—δυο-δυο σ’ ένα κρεβάτι. Μερικοί ασθενείς είναι ξαπλωμένοι στο πάτωμα.

Άνθρωποι φτάνουν κουβαλώντας τους αρρώστους στην πλάτη τους. Μερικοί περπάτησαν ολόκληρα χιλιόμετρα και έχουν γεμίσει από τα περιττώματα των αρρώστων. Τα μάτια τους ικετεύουν: ‘Μπορείτε να σώσετε τη ζωή του παιδιού μου . . . του αδελφού μου . . . της μητέρας μου;’

21 Ιουνίου: Κυκλοφορεί ένα έντυπο το οποίο δηλώνει: «Ο υπουργός υγείας . . . επιθυμεί να διαβεβαιώσει το κοινό ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για ανησυχία ή πανικό». Ωστόσο ο κόσμος είναι ανήσυχος! Ακούγεται ότι κρύβουν αποθέματα γαλακτικού άλατος Ρίνγκερ. Οι οδηγοί των ταξί ζητούν εξωφρενικά ποσά για να μεταφέρουν στο νοσοκομείο ασθενείς με χολέρα—αν δεχτούν να τους μεταφέρουν. Τα παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο και περνούν έξω από το νοσοκομείο όπου νοσηλεύονται ασθενείς με χολέρα καλύπτουν με τα χέρια τους το στόμα και τη μύτη τους. Μερικοί, ενεργώντας ανόητα, παίρνουν τετρακυκλίνη καθημερινά, ελπίζοντας ότι αυτό θα αποτρέψει την αρρώστια.

Μιλώ με την Αλάφια, μια εκπαιδευόμενη νοσοκόμα στο νοσοκομείο. Είναι φανερά ταραγμένη. «Ένας από τους μάγειρες του οικοτροφείου όπου μένω αρρώστησε από χολέρα!» αναφωνεί. «Μερικές νοσοκόμες παίρνουν άδεια για να μη χρειαστεί να αντιμετωπίσουν την επιδημία».

Αλλά δεν αποφεύγουν όλοι να βοηθήσουν. Η Σούζαν Τζόνσον είναι προϊσταμένη σε μια κλινική όπου νοσηλεύονται άτομα μολυσμένα από χολέρα. Αν και συνήθως είναι κεφάτη, σήμερα είναι ολοφάνερο ότι βρίσκεται σε ένταση. Καθώς μπαίνω στο θάλαμο, ο συγγενής κάποιου ασθενούς παίρνει ένα χάρτινο κύπελλο και το βουτάει μέσα σε μια λεκάνη με καθαρό νερό. «Μη βάζετε τα χέρια σας εκεί!» λέει κοφτά η Σούζαν. «Το μολυσμένο νερό είναι που μεταδίδει αυτή την ασθένεια!» Με κοιτάζει και λέει αναστατωμένη: «Δεν καταλαβαίνουν αυτοί οι άνθρωποι».

Η Μάχη Συνεχίζεται

1 Σεπτεμβρίου: Σε όλη τη χώρα, έχουν αναφερθεί τώρα επισήμως 10.200 κρούσματα και 796 θάνατοι. Οι περισσότεροι θάνατοι σημειώθηκαν σε περιπτώσεις που τα θύματα δεν υποβλήθηκαν καθόλου ή αρκετά έγκαιρα σε ιατρική θεραπεία.

Από τους 3.341 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν στις εδώ κλινικές, πέθαναν μόνο 1 στους 93. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς ήταν ήδη ετοιμοθάνατοι όταν τους έφεραν. Μερικοί είχαν χάσει τις αισθήσεις τους εξαιτίας της προχωρημένης αφυδάτωσης. Σ’ αυτό το στάδιο το αίμα γίνεται παχύ και μελανό, και οι φλέβες ατονούν. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τέτοιες έκτακτες καταστάσεις, εισάγεται γαλακτικό άλας Ρίνγκερ κατευθείαν στη σφαγίτιδα φλέβα ή στη μηριαία αρτηρία.

30 Δεκεμβρίου: Η επιδημία έχει εξασθενήσει. Σε γενικές γραμμές, πλήγηκαν 14.000 άνθρωποι και πέθαναν 1.213. Είναι ειρωνεία. Οι γιατροί ξέρουν τι προκαλεί τη χολέρα, ξέρουν πώς μεταδίδεται και πώς μπορεί να σωθεί η ζωή των θυμάτων. Αλλά η χολέρα κάθε άλλο παρά έχει εξαλειφθεί. Η αδυναμία του ανθρώπου σ’ ό,τι αφορά την πρόληψη τέτοιων επιδημιών υπογραμμίζει με τραγικό τρόπο την πρόβλεψη του Ιησού ότι «λοιμοί» θα σημάδευαν αυτές τις ‘έσχατες μέρες’.—Λουκάς 21:11· 2 Τιμόθεον 3:1-5.

Έδειξα στον Δρ Σ. Χάρντινγκ, που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη διάρκεια της επιδημίας, ένα εδάφιο από την Αγία Γραφή, το Ησαΐας 33:24, ΜΝΚ. Αυτό προλέγει έναν καιρό όταν ‘κανείς κάτοικος δεν θα λέει: «Είμαι άρρωστος»’. Εκείνος κοίταξε προσεκτικά το εδάφιο και μετά είπε: «Αν το λέει αυτό η Αγία Γραφή, θα πρέπει να είναι αλήθεια». Πράγματι, είναι αλήθεια! Και τι ανακούφιση θα έρθει όταν αυτή η υπόσχεση τελικά εκπληρωθεί!

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 22]

Όταν Πέφτει Χολέρα!

Το πόσιμο νερό είναι η κύρια πηγή μόλυνσης από χολέρα. Τα μικρόβια που ευθύνονται για τη χολέρα προέρχονται από ανθρώπινα περιττώματα και εισχωρούν στο πόσιμο νερό λόγω έλλειψης υγιεινής. Το να πιει κανείς απ’ αυτό το νερό ή το να έρθει σε επαφή μ’ αυτό μπορεί να καταλήξει σε μόλυνση. Ένα από τα κύρια συμπτώματα της χολέρας είναι η διάρροια. Αυτή επιφέρει σοβαρή απώλεια υγρών, πράγμα που συχνά έχει ως αποτέλεσμα το να πάθει ο ασθενής καταπληξία ή ακόμη και να πεθάνει. Για την αποφυγή της μόλυνσης από χολέρα:

1. Να χρησιμοποιείτε μόνο βρασμένο, καθαρό ή διυλισμένο νερό.

4. Να πλένετε την αμαγείρευτη τροφή με καθαρό ή διυλισμένο νερό.

[Ευχαριστίες για την εικόνα στη σελίδα 21]

WHO photo by J. Abcede