Η Δύναμη που Έχει το Κουτσομπολιό
Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ της νεαρής γυναίκας προκάλεσε μεγάλη αίσθηση στην ήσυχη αγγλική πόλη. Ακόμη μεγαλύτερη ήταν η εντύπωση που προκάλεσε το πόρισμα της ανάκρισης: ‘Τη σκότωσε το αβάσιμο κουτσομπολιό!’ Προφανώς, το όνομα της νεαρής γυναίκας, η υπόληψή της και τελικά ολόκληρη η ζωή της καταστράφηκαν από τα κακεντρεχή, αβάσιμα λόγια της πόλης.—Φήμες και Κουτσομπολιό—Η Κοινωνική Ψυχολογία των Διαδόσεων (Rumor and Gossip—The Social Psychology of Hearsay), των Ραλφ Λ. Ρόσνο και Γκάρι Άλαν Φάιν.
Αν και σπάνια τα αποτελέσματα είναι τόσο τραγικά, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι το κουτσομπολιό έχει τρομακτική δύναμη. Από τη μια, θα έλεγε κανείς ότι αποτελεί διαδεδομένο μέσο ανταλλαγής χρήσιμων πληροφοριών. Από την άλλη, θα μπορούσε να θεωρηθεί υπόλογο για την αναστάτωση που προκαλείται στους κόλπους κυβερνήσεων, για τη διάλυση οικογενειών και για την καταστροφή της καριέρας διαφόρων ατόμων.
Το κουτσομπολιό έχει κατηγορηθεί για αϋπνίες, πόνους στην καρδιά και δυσπεψίες. Και αναμφίβολα, κάποια στιγμή στη ζωή σας θα αποτέλεσε αιτία για να στενοχωρηθείτε. Μάλιστα, ο συγγραφέας Γουίλιαμ Μ. Τζόουνς προειδοποιεί ότι στον κόσμο των επιχειρήσεων «πρέπει να συμβιβαστείς με την πιθανότητα ότι, στην πορεία της καριέρας σου, κάποιος θα προσπαθήσει να σου καρφώσει μια μαχαιριά πισώπλατα».
Το αρνητικής μορφής κουτσομπολιό καταδικάζεται σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Μεταξύ των Ινδιάνων Σέμινοουλ, στις Ηνωμένες Πολιτείες, «το να μιλάς άσχημα για οποιονδήποτε» κατατάσσεται στην ίδια κατηγορία με το ψέμα και την κλοπή. Σε μια κοινότητα της Δυτικής Αφρικής, οι σπερμολόγοι διέτρεχαν τον κίνδυνο να τους κόψουν τα χείλια ή, ακόμη χειρότερα, να τους εκτελέσουν! Πράγματι, στο διάβα της ιστορίας, οι άνθρωποι έπαιρναν διάφορα μέτρα για να περιορίσουν το κουτσομπολιό.
Μεταξύ του 15ου και 18ου αιώνα στην Αγγλία, στη Γερμανία και αργότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, για να ντροπιάζουν τους κουτσομπόληδες και να τους κάνουν να εγκαταλείψουν τις επιβλαβείς συζητήσεις τους, χρησιμοποιούσαν ευρέως ένα όργανο διαπόμπευσης που αποτελούνταν από μια καρέκλα δεμένη στην άκρη ενός ξύλου. Όταν διαπίστωναν ότι κάποιος ήταν ένοχος του αδικήματος αυτού, τον έδεναν στην καρέκλα και τον βουτούσαν επανειλημμένα μέσα στο νερό.
Αν και το όργανο αυτό έχει πάψει από καιρό να χρησιμοποιείται—ακολουθώντας την τύχη άλλων οργάνων διαπόμπευσης, όπως το ‘βιολί της ατιμίας’ και οι ποδοκάκες—ακόμη και στη σύγχρονη εποχή διεξάγεται σκληρός αγώνας ενάντια στο κουτσομπολιό. Για παράδειγμα, στη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, ιδρύθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες τα λεγόμενα κέντρα ελέγχου διαδόσεων, με σκοπό την αντιμετώπιση διαδόσεων που θα μπορούσαν να αποδειχτούν επιβλαβείς για τις κυβερνητικές δραστηριότητες. Παρόμοιες υπηρεσίες λειτούργησαν στη Βόρεια Ιρλανδία και στην Αγγλία. Ως και νόμοι θεσπίστηκαν για τον περιορισμό του κουτσομπολιού που στοχεύει στην πρόκληση οικονομικής ζημίας σε επιχειρήσεις.
Παρά τις προσπάθειες αυτές, το κουτσομπολιό εξακολουθεί να υπάρχει. Ζει και βασιλεύει. Ούτε οι νόμοι ούτε και καμιά άλλη μέθοδος που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος δεν κατάφεραν μέχρι σήμερα να εξαλείψουν την καυστική του δύναμη. Το κουτσομπολιό βρίσκεται παντού. Κουτσομπολιό στη γειτονιά, κουτσομπολιό στο γραφείο, κουτσομπολιό στα μαγαζιά, κουτσομπολιό στις παρέες, κουτσομπολιό στις οικογένειες. Υπερβαίνει τα όρια κάθε πολιτιστικής παιδείας, φυλής και πολιτισμού και ανθεί σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα. Ένας ειδήμων είπε: «Το κουτσομπολιό είναι κάτι πολύ κοινό, σχεδόν τόσο κοινό όσο και η αναπνοή». Επίσης είπε: ‘Είναι βαθιά συνυφασμένο με την ανθρώπινη φύση’.
Είναι αλήθεια ότι το κουτσομπολιό συχνά αποκαλύπτει μια πολύ σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης, μια πλευρά που βρίσκει ευχαρίστηση στο να ατιμάζει την υπόληψη των άλλων, να διαστρέφει την αλήθεια και να καταστρέφει ζωές. Ωστόσο, το κουτσομπολιό δεν είναι από τη ρίζα του κακό. Υπάρχει και μια θετική πλευρά στο να μιλάμε ανεπιτήδευτα για διάφορα πράγματα. Και το να ξέρετε να καθορίζετε πού βρίσκεται η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις επιβλαβείς και στις αβλαβείς συζητήσεις αυτού του είδους είναι το κλειδί για να αποφύγετε να κάνετε θύματά σας άλλους—και να γίνετε θύματα εσείς οι ίδιοι.
[Εικόνα στη σελίδα 4]
Η χρήση αυτού του οργάνου διαπόμπευσης ήταν ένας τρόπος με τον οποίο οι κατά τόπους κυβερνήσεις προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τους κουτσομπόληδες
[Ευχαριστίες]
Historical Pictures Service