Αναμνήσεις με το Πάτημα ενός Κουμπιού!

Πηγαίνετε με βιασύνη στο φωτογραφείο της περιοχής σας για να πάρετε εκείνες τις υπέροχες φωτογραφίες που τραβήξατε στις τελευταίες σας διακοπές. Αλλά τι απογοήτευση! Μερικές από τις φωτογραφίες είναι σκοτεινές, άλλες είναι ξεθωριασμένες ή θολές. ‘Φταίει η φωτογραφική μηχανή!’ λέτε αναστατωμένοι. Αλλά φταίει στ’ αλήθεια η φωτογραφική μηχανή; Ή μήπως φταίει ο φωτογράφος;

Ο ΓΑΜΟΣ σας, επιβλητικά τοπία που επισκεφτήκατε, φίλοι που έφυγαν γι’ αλλού, παππούδες, γιαγιάδες και άλλοι συγγενείς, τα πρώτα βήματα του παιδιού σας—όλες αυτές οι αναμνήσεις μπορούν να αποτυπωθούν σε φιλμ με το πάτημα ενός κουμπιού. Τι απογοήτευση, όμως, όταν οι φωτογραφίες σας δεν βγαίνουν καλές—ή όταν δεν βγαίνουν καθόλου! Όχι, το να αγοράσετε καινούρια φωτογραφική μηχανή ίσως δεν είναι η λύση. Το κλειδί της επιτυχίας είναι να μάθετε καλά τις βασικές αρχές της φωτογραφίας.

Πώς Λειτουργεί μια Φωτογραφική Μηχανή;

Μιλώντας απλά, η φωτογραφική μηχανή είναι ένα κουτί αδιαπέραστο από το φως, που έχει ένα «μάτι», δηλαδή ένα φακό, μέσα από τον οποίο μπαίνει το φως και εστιάζεται έτσι ώστε να σχηματίσει ένα είδωλο πάνω στο φιλμ. Η επιφάνεια του φιλμ συνίσταται από χημικές ουσίες που είναι ευαίσθητες στο φως και οι οποίες πρέπει να δεχτούν ορισμένη ποσότητα φωτός για να έχουν κατάλληλη εκφώτιση. Το υπερβολικό φως κάνει τις φωτογραφίες να φαίνονται ξεθωριασμένες. Το λίγο φως κάνει τις φωτογραφίες σκοτεινές.

Όταν τραβάτε μια φωτογραφία, ο φωτοφράκτης της φωτογραφικής μηχανής ανοίγει για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα το σχηματισμό ενός ειδώλου πάνω στο φιλμ. Έτσι, ένας τρόπος για να ελέγξετε την εκφώτιση του φιλμ είναι να καθορίσετε το πόσο θα παραμείνει ανοιχτός ο φωτοφράκτης. Στο κανονικό φως της ημέρας, μια συνηθισμένη φωτογραφία μπορείτε να την τραβήξετε με ταχύτητα φωτοφράκτη 1/125 δευτερόλεπτα. Πολλές φωτογραφικές μηχανές διαθέτουν ποικιλία ταχυτήτων, αλλά σε γενικές γραμμές η ταχύτητα που χρησιμοποιείτε θα πρέπει να εξαρτάται από το πόσο φως υπάρχει. Όσο περισσότερο μένει ανοιχτός ο φωτοφράκτης τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να βγει θολή η φωτογραφία, επειδή μπορεί να κουνήθηκε η φωτογραφική μηχανή. Σε δύσκολες συνθήκες φωτογράφησης, αυτό μπορείτε να το αποφύγετε στηρίζοντας τη φωτογραφική μηχανή σε τρίποδα και ανοίγοντας το φωτοφράκτη με ντεκλανσέρ ή με το μοχλό αυτοφωτογράφησης που έχει η φωτογραφική μηχανή.

Ένας άλλος τρόπος για να ελέγξετε την εκφώτιση του φιλμ είναι το να ρυθμίσετε το μέγεθος του διαφράγματος που ονομάζεται και αριθμός f/. Αυτό μπορεί να παραβληθεί με το να έχετε το μάτι σας ορθάνοιχτο, μισόκλειστο ή ελάχιστα ανοιχτό. Το διάφραγμα καθορίζει την ποσότητα του φωτός που μπαίνει. Πολλοί φακοί έχουν αρκετές επιλογές, δηλαδή αριθμούς f/, από τις οποίες μπορείτε να διαλέξετε. Όσο μεγαλύτερο είναι το διάφραγμα τόσο περισσότερο είναι το φως που μπαίνει και τόσο μεγαλύτερη η εκφώτιση του φιλμ. Κάτι που μπερδεύει τους αρχάριους είναι το γεγονός ότι οι αριθμοί του f/ είναι αντιστρόφως ανάλογοι με το μέγεθος του διαφράγματος. Για παράδειγμα, το f/2,8 είναι μεγάλο διάφραγμα· το f/32 είναι μικροσκοπικό διάφραγμα. Πολλές από τις σύγχρονες φωτογραφικές μηχανές διαθέτουν τώρα αυτόματη ρύθμιση της εκφώτισης και ενσωματωμένα φωτόμετρα τα οποία υποδεικνύουν τις ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν. Μάλιστα, σε μερικές υπεραυτόματες φωτογραφικές μηχανές, όλες οι ρυθμίσεις γίνονται αυτόματα. Αυτές οι φωτογραφικές μηχανές μπορούν να κάνουν ακόμη και την εστίαση!

Ποιο Φιλμ Πρέπει να Διαλέξετε;

Όπως και με τις φωτογραφικές μηχανές, υπάρχει τώρα μια διαρκώς μεταβαλλόμενη ποικιλία φιλμ. Το έγχρωμο αρνητικό φιλμ χρησιμοποιείται για έγχρωμες φωτογραφίες. Αυτά τα φιλμ τα βρίσκει κανείς εύκολα, και μπορείτε να βγάλετε πολλά αντίτυπα και να τα μεγεθύνετε με λίγα, σχετικά, χρήματα. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι επειδή τα αρνητικά φιλμ είναι κατάλληλα για μεγάλο εύρος εκφωτίσεων, ακόμη κι ένα φιλμ που δεν έχει τόσο καλή εκφώτιση θα παραγάγει μια σχετικά καλή φωτογραφία. Τα έγχρωμα φιλμ αντιστροφής χρησιμοποιούνται για να παράγουν έγχρωμες διαφάνειες, ή αλλιώς σλάιντς. Για να απολαύσετε όμως αυτές τις διαφάνειες, θα πρέπει να αγοράσετε και μια μηχανή προβολής και μια οθόνη. Οι διαφάνειες δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για λάθη και απαιτούν μεγαλύτερη ακρίβεια στην εκφώτιση. Ωστόσο, μπορείτε από αυτές να τυπώσετε καλές φωτογραφίες.

Τα φιλμ διαφέρουν ως προς την ταχύτητά τους (ευαισθησία στο φως) η οποία υπολογίζεται σε αριθμούς ISO ή ASA.a Μερικά φιλμ είναι πολύ αργά, ISO 25, και άλλα είναι πολύ γρήγορα, ISO 3200. Ένα καλό φιλμ για όλες τις περιπτώσεις θα ήταν το ISO 100 για Φως Ημέρας, επειδή αυτό το φιλμ μέσης ταχύτητας είναι αποτελεσματικό για κανονικές φωτογραφίες που τραβιούνται την ημέρα. Ένα φιλμ πιο γρήγορο, το ISO 400, είναι αποτελεσματικό σε περιπτώσεις που το φως είναι λίγο, όπως νωρίς το βράδυ, μέρες με συννεφιά και σε εσωτερικούς χώρους. Ωστόσο, είναι γενικά παραδεκτό ότι όσο πιο αργό είναι το φιλμ τόσο πιο έντονα αποδίδονται οι λεπτομέρειες. Τα γρήγορα φιλμ τείνουν να δημιουργούν σκιές στις μεγεθύνσεις.

Αν η φωτογραφική σας μηχανή έχει επιλογέα για την ταχύτητα του φιλμ, είναι πολύ σημαντικό να τον ρυθμίσετε στο σωστό νούμερο ISO ή ASA. Τώρα περνάμε στο κρίσιμο σημείο:

Πώς να Φτιάξετε μια Καλή Φωτογραφία

Οι περισσότεροι αρχάριοι βγάζουν απλά στιγμιότυπα. Σκοπεύουν με τη φωτογραφική μηχανή και πατάνε το κουμπί. Ένας πεπειραμένος φωτογράφος διαθέτει λίγο χρόνο και σκέψη και φτιάχνει τη φωτογραφία. Τη συνθέτει. Το να βάλετε στη σωστή θέση το θέμα ή το σημείο του ενδιαφέροντός σας λέγεται σύνθεση. Όχι, το να βάλετε το θέμα που φωτογραφίζετε ακριβώς στο κέντρο δεν είναι κατ’ ανάγκη η καλύτερη λύση. Προσέξτε πώς, στο παράδειγμα που έχουμε εδώ (σελίδα 26), το θέμα μπορεί να γίνει πολύ πιο ενδιαφέρον αν μετακινηθεί λίγο πιο πέρα από το κέντρο, ας πούμε στο ένα τρίτο της απόστασης από την κορυφή ή τη μια πλευρά της φωτογραφίας. Αυτή η μέθοδος ονομάζεται κανόνας των τριτημόριων.

Είναι επίσης σημαντικό να απομονώσετε το θέμα από το φόντο. Όταν το φόντο είναι γεμάτο από πολλά σκόρπια αντικείμενα ή παρουσιάζει μεγάλη κίνηση, μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του παρατηρητή από το θέμα. Μήπως υπάρχει ένας ανοιχτόχρωμος τοίχος ή κάποιο άλλο ουδέτερο φόντο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να ποζάρει το άτομο; Αν δεν μπορεί να βρεθεί κάποιο ιδεώδες φόντο, ανοίξτε περισσότερο το διάφραγμα (διαλέξτε μικρότερο αριθμό f/). Έτσι το θέμα θα φαίνεται καθαρά, αλλά το φόντο θα είναι θολό.—Βλέπε παράδειγμα, σελίδα 24.

Για να εξασφαλίσετε καλή εκφώτιση, μπορείτε επίσης να πάρετε δυο ακόμη φωτογραφίες, ρυθμίζοντας την ταχύτητα ή το διάφραγμα στη μία μια θέση πιο πάνω και στην άλλη μια θέση πιο κάτω. Αυτό σημαίνει ότι αν παίρνετε τη φωτογραφία με f/8 και με ταχύτητα 1/125 δευτερόλεπτα, μπορείτε επίσης να φωτογραφίσετε με f/5,6 και f/11 διατηρώντας την ίδια ταχύτητα. Μ’ αυτόν τον τρόπο αφήνετε κάποια περιθώρια σε ό,τι αφορά το φωτισμό. Από την άλλη μεριά, αν επιθυμείτε μεγαλύτερο βάθος πεδίου, φωτογραφίστε την ίδια σκηνή αυξάνοντας ή ελαττώνοντας την ταχύτητα (1/60, 1/125 και 1/250 δευτερόλεπτα) ενώ αφήνετε σταθερό το διάφραγμα.

Ο φωτισμός είναι επίσης σπουδαίος. Αν τύχει το φόντο να είναι πολύ λαμπερό ή αν υπάρχει δυνατό φως πίσω από το θέμα που φωτογραφίζετε (χιόνι, ηλιόλουστη θάλασσα ή ακρογιαλιά), αυτό μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση στη φωτογραφική σας μηχανή και να προκαλέσει υποεκφώτιση. Η λύση; Πηγαίνετε πιο κοντά στο θέμα σας και κάντε μια ακριβή φωτομέτρηση. Έπειτα ξαναγυρίστε στην αρχική σας θέση και τραβήξτε τη φωτογραφία με τα δεδομένα που έχετε επιλέξει. Οι έμπειροι φωτογράφοι συχνά χρησιμοποιούν σε συνδυασμό με το φως της ημέρας ένα ηλεκτρονικό φλας, το οποίο αποτελεί συμπληρωματικό φωτισμό και αφαιρεί τις σκιές που δημιουργούνται όταν υπάρχει δυνατό φως στο φόντο ή βαθιά σκιά.

Αν ο ήλιος είναι έντονος και πέφτει κατευθείαν πάνω στο μοντέλο ή ακριβώς πίσω του μπορεί να δημιουργήσει άσχημες σκιές κάτω από τα μάτια, τη μύτη και το πηγούνι κάποιου. Αν όντως γίνεται κάτι τέτοιο, τοποθετήστε το μοντέλο στη σκιά ή χρησιμοποιήστε φλας για συμπλήρωμα. Μπορείτε ακόμη να τοποθετήσετε το μοντέλο σας έτσι ώστε ο ήλιος να είναι ακριβώς πίσω του ή στα πλάγια και να δημιουργεί κάτι σαν φωτοστέφανο, καθώς ο ήλιος θα πέφτει πάνω στα μαλλιά του ατόμου, με την προϋπόθεση ότι ο ήλιος δεν θα χτυπάει κατευθείαν στο φακό.

Το ηλεκτρονικό φλας υπόκειται σε κάποιους περιορισμούς, επειδή πολλά φλας είναι αποτελεσματικά μόνο για απόσταση το πολύ 10 μέτρων. Προσπαθώντας λοιπόν να φωτογραφίσετε με φλας τη σκηνή ενός θεάτρου (όπως σε μια Χριστιανική συνέλευση) ή τον ορίζοντα μιας πόλης, δεν καταφέρνετε τίποτα περισσότερο από το να ξοδεύετε τις μπαταρίες σας. Τα φλας που κατευθύνουν το φως απευθείας στο πρόσωπο συνήθως δημιουργούν σκιές ή τονίζουν τις ατέλειες του προσώπου. Η λύση; Προσπαθήστε να καλύψετε το φλας (όχι το φακό) μ’ ένα χαρτομάντιλο ή μαντίλι, για να αποφύγετε το ενδεχόμενο να παρουσιαστούν σημεία με υπερεκφώτιση, ή στρέψτε το φλας προς το ταβάνι αν αυτό είναι λευκό, ώστε το φως να κάνει αντανάκλαση. Αυτό απαιτεί επίσης την ανάλογη ρύθμιση της εκφώτισης. Μπορείτε να τοποθετήσετε το θέμα σας μπροστά σ’ ένα σκοτεινότερο φόντο για να μειώσετε τις σκιές.

Το γεγονός ότι τα μάτια φαίνονται κόκκινα είναι μια ακόμη ιδιομορφία της φωτογράφησης με φλας, ιδιαίτερα με φωτογραφικές μηχανές που έχουν ενσωματωμένο φλας. Αν δεν μπορείτε να αποσπάσετε το φλας από τη φωτογραφική σας μηχανή (χρησιμοποιώντας για παράδειγμα ένα βραχίονα στήριξης), τότε βάλτε το άτομο να κοιτάξει πρώτα σ’ ένα λαμπερό φως ώστε οι κόρες των ματιών να μη διασταλούν όταν θα πάρετε τη φωτογραφία. Ή βάλτε το μοντέλο έτσι ώστε να μην κοιτάει κατευθείαν στο φακό.

Αποκαλυπτικά Πορτρέτα

Ένα καλό πορτρέτο δεν αναπλάθει απλώς τα χαρακτηριστικά του προσώπου ενός ατόμου. Μπορεί να εισχωρήσει βαθιά στην προσωπικότητα και στο χαρακτήρα του προσώπου. Για να δημιουργήσετε τέτοιες υπέροχες φωτογραφίες, πρέπει πρώτα να μάθετε καλά το τεχνικό μέρος της φωτογραφίας. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορείτε να συγκεντρωθείτε στο μοντέλο που φωτογραφίζετε και όχι στον εξοπλισμό που διαθέτετε.

Πρώτα-πρώτα, βάλτε το μοντέλο σας να χαλαρώσει. Χρησιμοποιήστε τηλεφακό για να πάρετε κοντινό πλάνο χωρίς να πλησιάσετε το μοντέλο με την απειλητική μηχανή. Η κατάλληλη μουσική φέρνει χαλάρωση. Το να μιλάτε είναι επίσης ένας άλλος τρόπος με τον οποίο θα βοηθήσετε το μοντέλο σας να ξεχάσει τη φωτογραφική μηχανή και να πάρει φυσική έκφραση. Χρησιμοποιήστε ερωτήσεις για να κάνετε το άτομο να μιλήσει ελεύθερα και να νιώσει τα αισθήματα που θέλετε να συλλάβετε με το φακό. Όταν φωτογραφίζετε παιδιά, κάντε τη φωτογράφηση παιχνίδι ή πείτε τους μια ιστορία. Αφήστε να είναι ανέμελα και να παίζουν. Χρησιμοποιώντας κατάλληλα αντικείμενα, μπορείτε επίσης να βοηθήσετε το μοντέλο σας να χαλαρώσει. Βάλτε λοιπόν ένα μουσικό να φωτογραφηθεί με το μουσικό όργανο που παίζει ή έναν εργάτη με τα εργαλεία του.

Όταν φωτογραφίζετε μια ομάδα προσώπων δεν είναι απαραίτητο να τους βάλετε όλους στη σειρά. Δώστε τους κάτι για σκηνικό—μια-δυο καρέκλες—και τοποθετήστε τους γύρω απ’ αυτό, φτιάχνοντας ίσως μια τριγωνική σύνθεση. Δεν είναι αναγκαίο να χαμογελάνε όλοι στο φακό. Τώρα κοιτάξτε προσεκτικά τη σκηνή προτού πατήσετε το κουμπί. Είναι τα ρούχα τους και τα μαλλιά τους περιποιημένα; Μήπως υπάρχουν κάποια στοιχεία στο φόντο που αποσπούν την προσοχή; Είναι η θέση λήψης τέτοια ώστε να κολακεύει τα πρόσωπα; (Όταν η φωτογραφική μηχανή τοποθετείται λίγο πιο κάτω από το πρόσωπο δείχνει πιο μικρή μια μακριά μύτη και τονίζει λιγότερο ένα κεφάλι με λίγα μαλλιά.) Τώρα ξεκινήστε και πάρτε αρκετές φωτογραφίες, και, όταν αυτές τυπωθούν, διαλέξτε την καλύτερη.

Με λίγη προσπάθεια—και εξάσκηση—η φωτογραφική σας μηχανή μπορεί να σας φέρει μεγάλη ευχαρίστηση και να σας βοηθήσει να διατηρήσετε αγαπημένες αναμνήσεις, αναμνήσεις που αποτυπώθηκαν με το επιδέξιο άγγιγμα του κουμπιού της φωτογραφικής σας μηχανής!

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 26]

Μερικοί Τρόποι για να Αποφύγετε τις Αποτυχημένες Φωτογραφίες

1. Διαβάστε και ακολουθήστε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης της φωτογραφικής σας μηχανής.

2. Βεβαιωθείτε ότι η ταχύτητα του φιλμ είναι ρυθμισμένη σωστά.

3. Βεβαιωθείτε ότι δεν βρίσκονται τα δάχτυλά σας ή το καπάκι του φακού μπροστά από το φακό και το φλας.

4. Συνθέστε και επεξεργαστείτε τη φωτογραφία αλλάζοντας τη θέση σας ή χρησιμοποιώντας ένα φακό ζουμ.

5. Κρατήστε τη φωτογραφική μηχανή σταθερή και πατήστε το κουμπί.

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Το μεγαλύτερο διάφραγμα (μικρότερος αριθμός f/) απομονώνει τα λουλούδια από το φόντο· το μικρότερο διάφραγμα δείχνει καθαρά και το θέμα και το φόντο

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Το φλας που συμπληρώνει το φως της ημέρας διαλύει τις έντονες σκιές στην πάνω φωτογραφία

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Εφαρμόζοντας μια μέθοδο, «τον κανόνα των τριτημόριων», το σημείο του ενδιαφέροντος απομακρύνεται από το μέσο της φωτογραφίας