Γοητευμένοι από το Χαριτωμένο Κοάλα

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Αυστραλία

ΤΟΝ ΠΑΛΙΟ καιρό, μια από τις πιο συναρπαστικές εκπλήξεις στα ξένα, ανεξερεύνητα μέρη σίγουρα ήταν η ανακάλυψη ασυνήθιστων ζώων που μαγνήτιζαν το ενδιαφέρον. Δίχως άλλο, αυτό μπορεί να ειπωθεί και για την Αυστραλία από το 1788 και έπειτα.

Τότε, ιδρύθηκαν κάποιοι οικισμοί ποινικών κρατουμένων στην περιοχή του Πορτ Τζάκσον (το σημερινό Σίντνεϊ) από κατάδικους που είχαν εκτοπιστεί από την Αγγλία στην Αυστραλία. Δέκα χρόνια αργότερα, ένας πρώην κατάδικος και κατοπινός εξερευνητής ξεκίνησε για τα νότια υψίπεδα, 130 χιλιόμετρα στο εσωτερικό της ηπείρου. Η πρώτη φορά που είδε το αυστραλιανό κοάλα ήταν γι’ αυτόν μια ευχάριστη έκπληξη. Ήταν, όπως έγραψε ο ίδιος, «ένα άλλο ζώο που οι ιθαγενείς [Αβορίγινες] το ονομάζουν ‘κάλαγουιν’, και το οποίο παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τους βραδύποδες της Αμερικής».

Θα θέλατε να πάρετε πληροφορίες γι’ αυτή τη γοητευτική γούνινη μπάλα που, διακόσια χρόνια αργότερα, έχει γίνει αξιοθέατο για τους τουρίστες σ’ αυτή την ηλιοκαμένη γη της αυστραλιανής ηπείρου; Ασφαλώς και θα θέλατε· το πιο συχνό αίτημα που εκφράζουν οι επισκέπτες στην Αυστραλία, μετά την επιθυμία τους να δουν καγκουρό, τις περισσότερες φορές είναι: «Θέλω οπωσδήποτε να δω και να αγγίξω το χαριτωμένο αρκουδάκι που έχετε εσείς εδώ».

Δεν Είναι Αρκουδάκι

Χωρίς αμφιβολία, το κοάλα είναι ένα χαριτωμένο ζωάκι. Το μήκος του φτάνει μόνο τα 80 εκατοστά και μοιάζει πράγματι με αρκουδάκι, με τη μύτη του που είναι σαν κουμπί και τη μαλακιά όμορφη γούνα του. Ίσως όμως εκπλαγείτε αν μάθετε ότι δεν ανήκει καν στην ίδια οικογένεια με τις αρκούδες.

Βέβαια, συχνά το αποκαλούν αρκούδα κοάλα ή ιθαγενή αρκούδα της Αυστραλίας. Όλα αυτά τα ονόματα, όμως, είναι λάθος. Το κοάλα δεν ανήκει στην ίδια οικογένεια με τις αρκούδες· μοιάζει περισσότερο με το φασκωλόμυ, ένα άλλο αυστραλιανό μαρσιποφόρο, που έχει πολλά κοινά σημεία με τον κάστορα.

Η Αυστραλιανή Εγκυκλοπαίδεια (The Australian Encyclopaedia) εικονογραφεί με συναρπαστικό τρόπο αυτό το χαριτωμένο πλάσμα που γοητεύει: «Το κοάλα είναι εύσωμο, έχει πυκνή μάλλινη γούνα, γκριζοκάστανη επάνω και υποκίτρινη κάτω, μεγάλα στρογγυλά μάτια που ξεπροβάλλουν μέσα από τη γούνα και δερματώδη μύτη που προεξέχει κάπως σαν ρύγχος . . . Το ζώο σκαρφαλώνει με μεγάλη σιγουριά αλλά είναι αδέξιο όταν περπατάει στο έδαφος».

Όταν είναι πλήρως αναπτυγμένα τα κοάλα ζυγίζουν περίπου 14 κιλά. Μπορούν να ζήσουν κάπου 20 χρόνια στην άγρια φύση. Μερικά έχουν ζήσει μέχρι και 12 χρόνια σε αιχμαλωσία.

Όπως το αυστραλιανό καγκουρό, το κοάλα είναι μαρσιποφόρο (από τη λέξη μάρσιπος που σημαίνει «τσέπη» ή «σάκος») και η διαδικασία της γέννησής του είναι μοναδική και χαρακτηριστική των μαρσιποφόρων. Όταν γεννιούνται, τα μωρά κοάλα είναι μικροσκοπικά χωρίς να έχουν αναπτυχθεί ακόμη πλήρως και πηγαίνουν μόνα τους στο σάκο της μητέρας τους, όπου προσκολλώνται σε μια από τις δυο θηλές των μαστών της.

Έπειτα από έξι μήνες, το μικρό μας είναι ένα πλήρως αναπτυγμένο βρέφος και μπορεί να εγκαταλείπει το σάκο για μικρές περιόδους. Αλλά ύστερα από δύο περίπου μήνες ακόμη, έχει πλέον μεγαλώσει τόσο ώστε δεν μπορεί να ξαναμπεί στο σάκο. Τι κάνει λοιπόν; Κανένα πρόβλημα! Ανεβαίνει στην πλάτη της μητέρας του, και αγκιστρώνεται απεγνωσμένα πάνω της καθώς εκείνη σκαρφαλώνει πάνω-κάτω στα δέντρα.

Όμως, αυτές οι ανέμελες βόλτες δεν μπορούν να συνεχίζονται για πάντα, κι έτσι έπειτα από άλλους πέντε-έξι μήνες, το νεαρό κοάλα πρέπει να αρχίσει να τα βγάζει πέρα μόνο του. Αλλά σ’ αυτό το μικρό διάστημα που μεσολαβεί είναι ωραίο θέαμα να βλέπει κανείς τη μητέρα κοάλα να κουβαλάει χαρούμενη το μωρό της, που αγκιστρώνεται στη γούνινη πλάτη της. Αφού εγκαταλείπει τη μητέρα του, το νεαρό κοάλα ζει τώρα μια τελείως μοναχική ζωή και έρχεται σε επαφή με άλλα κοάλα μόνο στη διάρκεια του ζευγαρώματος.

Διατροφή από Φυλλώματα

Το όνομα κοάλα πηγάζει από μια λέξη των Αβορίγινων που υπονοεί ότι το ζώο πίνει πάρα πολύ λίγο νερό. Αλλά πώς μπορούν να ζουν χωρίς νερό; Καταπίνοντας τις δροσοσταλίδες και απορροφώντας την υγρασία από τα φύλλα των ευκάλυπτων με τα οποία τρέφονται.

Φύλλα ευκάλυπτων; Ναι, τα κοάλα κορφολογούν περίπου 50 διαφορετικά είδη ευκάλυπτων, αλλά ιδιαίτερη προτίμηση έχουν σε λιγότερα από δώδεκα. Τέτοια είδη ευκάλυπτων είναι ο στρογγυλόκερως ευκάλυπτος και ο σφαιριόκαρπος ευκάλυπτος.

Όταν το κοάλα είναι σε πλήρη ανάπτυξη τρώει καθημερινά περίπου ένα κιλό φύλλα, τα οποία μασάει τεμπέλικα αλλά πολύ καλά. Τον περισσότερο καιρό τον περνάνε ψηλά πάνω στους ευκάλυπτους και κατεβαίνουν μόνο για να πάνε σε κάποιο άλλο δέντρο. Στο έδαφος το περπάτημά τους είναι αδέξιο και άχαρο.

Εφόσον πρόκειται για νυχτόβια ζώα, το μεγαλύτερο τμήμα της ημέρας κοιμούνται κουρνιασμένα με αμφίβολη ασφάλεια στις διχάλες που σχηματίζουν τα κλαδιά των δέντρων με τον κορμό, και σε μεγάλο ύψος από το έδαφος. Σας φαίνεται άβολο; Αυτά δεν φαίνεται να πιστεύουν κάτι τέτοιο· άλλωστε η θέση αυτή παρέχει εξαίρετη προστασία από κάθε αρπακτικό που θα φιλοδοξούσε να τους επιτεθεί.

Εξημερώνονται;

Αν τα πάρει κανείς από πολύ μικρά, τα κοάλα εξημερώνονται και εξελίσσονται σε συμπαθητικά κατοικίδια. Ένα ζευγάρι στο Βόρειο Κουίνσλαντ μεγάλωσε ένα τέτοιο κατοικίδιο από την ηλικία των τριών μηνών. Αυτό το μικροσκοπικό θηλυκό «κουτάβι» έκλαιγε κάθε νύχτα, ώσπου τελικά παρηγορήθηκε μ’ ένα κομμάτι γούνας από κοάλα που το είχαν τυλίξει σ’ ένα μαξιλάρι και το είχαν βάλει δίπλα του μέσα στο καλάθι, ως υποκατάστατο της μητέρας του. Την ονόμασαν Τέντι, και μέχρι να μεγαλώσει αρκετά για να αρχίσει να τρέφεται με φύλλα ευκάλυπτου, ζούσε με γάλα αγελάδας το οποίο έπινε με γρήγορες κινήσεις της γλώσσας του σαν γάτα.

Το πρόβλημα ήταν ότι η Τέντι συνήθισε τόσο πολύ τους ανθρώπους που δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να μένει μόνη της και της άρεσε να την κουβαλάνε εδώ κι εκεί σαν παιδί. Έγινε στ’ αλήθεια σκέτος μπελάς. Η ευτυχισμένη ζωή της διήρκεσε 12 χρόνια. Τα κοάλα, λοιπόν, όντως εξημερώνονται, αλλά τώρα στην Αυστραλία είναι παράνομο να τα έχει κανείς ως κατοικίδια.

Κάποτε τα Αποδεκάτιζαν, Τώρα τα Προστατεύουν

Στις αρχές του αιώνα μας, τα κοάλα υπήρχαν σε τέτοια αφθονία ώστε αναφέρεται ότι υπήρχαν εκατομμύρια σ’ αυτή την ήπειρο. Αλλά αποτελούσαν τόσο εύκολο στόχο έτσι όπως κοιμούνταν την ημέρα πάνω στα διχαλωτά κλαδιά των ευκάλυπτων, που εκατομμύρια απ’ αυτά θανατώθηκαν έτσι για «σπορ».

Κατόπιν, όταν άρχισε η ζήτηση για τη μαλακιά, ασημιά και γκρίζα γούνα τους, άρχισε και η συστηματική σφαγή. Για παράδειγμα, το 1908 πουλήθηκαν μόνο στο Σίντνεϊ 60.000 δορές κοάλα. Και το 1924, έγινε εξαγωγή δύο και πλέον εκατομμυρίων γουνών από τις ανατολικές πολιτείες της Αυστραλίας.

Ευτυχώς, η αυστραλιανή ομοσπονδιακή κυβέρνηση αντιλήφθηκε την απειλή εξαφάνισης αυτού του χαριτωμένου ζώου και το 1933 ψήφισε νόμους που απαγόρευαν την εξαγωγή κοάλα και ειδών που προέρχονταν απ’ αυτά. Το κοάλα συγκαταλέγεται τώρα στα υπό προστασία ζώα.

Άλλες χώρες προσπάθησαν να συντηρήσουν κοάλα στους ζωολογικούς κήπους τους, αλλά χωρίς ουσιαστική επιτυχία. Οι ανάγκες της διατροφής τους, η οποία βασίζεται αποκλειστικά σε φρέσκα φύλλα ευκάλυπτου, είναι δύσκολο να καλυφτούν. Ωστόσο, αυτό έγινε εφικτό στην αμερικανική πολιτεία της Καλιφόρνιας, πράγμα που οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στο ότι το κλίμα είναι τέτοιο ώστε ευδοκιμούν οι ευκάλυπτοι. Τώρα, οι ζωολογικοί κήποι στο Σαν Ντιέγκο και στο Λος Άντζελες διαθέτουν υγιή, εύρωστα κοάλα σε μεγάλους αριθμούς. Πιο πρόσφατα, στάλθηκαν κοάλα στην Ιαπωνία, όπου χρησιμοποιούνται ορισμένες προσεκτικά μελετημένες μέθοδοι με σκοπό τη διασφάλιση της υγείας τους.—Βλέπε Ξύπνα! 22 Αυγούστου 1986.

Θα Επιζήσει το Χαριτωμένο Κοάλα;

Φαίνεται ότι και μια στοιχειώδης λογική προσέγγιση με στόχο την παρεμπόδιση της ανεξέλεγκτης σφαγής μπορεί να αυξήσει τις προοπτικές για την επιβίωσή του. Ο συγγραφέας Έλις Τρότεν έκλεισε το βιβλίο του Χνουδωτά Ζώα της Αυστραλίας (Furred Animals of Australia) με την ακόλουθη ελπιδοφόρα ευχή: «Το συναρπαστικό κοάλα είναι απολύτως αβλαβές παντού. Τι απόλαυση θα ήταν για όλους αν υπήρχαν σε τέτοια αφθονία ώστε να κατακλύζουν τις φάρμες και τα προάστια όπως συμβαίνει συχνά με τα οπόσουμ! Είθε να αυξηθεί θαυματουργικά ο αριθμός τους και να βόσκουν ειρηνικά σε προστατευμένα πάρκα με δάση».

Οι φιλόζωοι παντού επαναλαμβάνουν αυτή την ευγενή ευχή, όχι μόνο για το χαριτωμένο κοάλα, αλλά για όλα τα όμορφα πλάσματα που ζουν μαζί μας στον πλανήτη Γη και τα οποία έχουν τοποθετηθεί εδώ για τη δική μας ευχαρίστηση και απόλαυση.

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Όταν το κοάλα είναι σε πλήρη ανάπτυξη τρώει καθημερινά περίπου ένα κιλό φύλλα ευκάλυπτου, τα οποία μασάει τεμπέλικα αλλά πολύ καλά