Οι Παροιμίες των Ζουλού—Παράθυρο στην Αφρική

ΤΟ ΕΘΝΟΣ των Ζουλού, που ζει κατά μήκος της υποτροπικής ανατολικής ακτής της Νότιας Αφρικής, διαθέτει μια κληρονομιά από γλαφυρές παροιμίες, οι οποίες σκιαγραφούν τα διδάγματα της ζωής με ένα χαρακτηριστικά αφρικανικό τρόπο. Επειδή τα αγαπημένα βοοειδή των Ζουλού παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή τους, δεν είναι παράδοξο που αυτό αντανακλάται σε πολλά ρητά τους.

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, πώς θα περιέγραφε κάποιος Ζουλού το τι συμβαίνει όταν δυο αφεντικά διευθύνουν ένα σπιτικό. Αυτό θα ήταν τόσο καταστροφικό όσο το να βάλει κανείς ‘δυο ταύρους στο ίδιο κράαλ [μάντρα]’. (Ακούκο ζινκούνζι ζαχλάλα νταγουόνιε.)

Και αφού μιλάμε για βοοειδή, η αποκρουστική μυρωδιά ενός κέρατου το οποίο καίγεται στην κοινόχρηστη φωτιά είναι ιδιαίτερα δυσάρεστη σε όλους όσους βρίσκονται τριγύρω. Γι’ αυτό, όταν πρόκειται για κάποιον δύστροπο και καβγατζή, μερικοί λένε: «Ωχ, έβαλε πάλι φωτιά στο κέρατο». (Ούσις ουπόντο.)

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν αρετή το να βαστάζει κάποιος το δικό του φορτίο στη ζωή. Οι Ζουλού δεν αποτελούν εξαίρεση. Γι’ αυτό, ένας ηλικιωμένος σοφός ίσως σχολιάσει: «Πρέπει να αντιμετωπίζεις πλήρως τις ευθύνες σου γιατί, ‘κανένας ελέφαντας δεν σκέφτηκε ποτέ ότι η προβοσκίδα του είναι υπερβολικά βαριά’». (Ακουντλόβου γιασίντουα ουμπόκο γουάγιο.)—Παράβαλε Γαλάτας 6:5.

Αν κάποιος συναντούσε έναν εξαγριωμένο ρινόκερο σε μια ερημιά, θα του φαινόταν χρήσιμο ένα δέντρο για να σκαρφαλώσει. Απ’ αυτό προέρχεται και η έκφραση: «Μη μιλάς για ρινόκερο αν δεν υπάρχει δέντρο κάπου κοντά!» (Ουνγκακουλούμι νγκομπετζάνε κουνγκέκο σιχλάχλα εντούζε.) Η προειδοποίηση που δίνει η παροιμία είναι ολοφάνερη.

Με παρόμοιο σκεπτικό, το να προσπαθεί κανείς να χειριστεί πάρα πολλά πράγματα ταυτόχρονα μπορεί να μην είναι αποδοτικό. «Δεν μπορείς να κυνηγάς δυο αντιλόπες ταυτόχρονα», λένε οι Ζουλού. (Ουνγκεκόσε μπαλαμπίλι.) Όποιος προσπάθησε να το κάνει αυτό γνωρίζει ότι καθώς αυτός συγκεντρώνει τις προσπάθειές του στη μια αντιλόπη, η άλλη βρίσκει την ευκαιρία να ξεφύγει. Το δίδαγμα; Να καταπιάνεστε με ένα πράγμα κάθε φορά.

Γενικά, οι περισσότεροι άνθρωποι δυσανασχετούν με το παράλογο πείσμα. Οι Ζουλού έχουν ένα γραφικό τρόπο να συνοψίζουν τη στάση ενός ξεροκέφαλου ατόμου λέγοντας: «Ενώ τον έψηναν, έψηναν ταυτόχρονα και μια πέτρα, και η πέτρα ψήθηκε πρώτη». (Κουαπέκουα γένα κουαπέκου’ ίτσε, κουαβούτου’ ίτσε κουκάλα.)

Μολονότι δεν είναι προϊόντα θεϊκής έμπνευσης, όπως οι παροιμίες που βρίσκονται στην Αγία Γραφή, πολλές απ’ αυτές τις εκφράσεις αντανακλούν υγιείς αξίες που μας βοηθούν να επιτύχουμε στη ζωή.—Παροιμίαι 1:5, 6.

[Εικόνα στη σελίδα 25]

ΕΠΟΜΕΝΟ ΔΕΝΤΡΟ 10 ΧΛΜ.