Τα Φτερωτά Θαύματα της Λίμνης Μπογκόρια
Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Κένυα
Η ΛΙΜΝΗ Μπογκόρια βρίσκεται φωλιασμένη σ’ ένα στενό κοίλωμα και γύρω της δεσπόζουν πανύψηλα, απότομα υψώματα. Μερικοί την αποκαλούν την ωραιότερη λίμνη ολόκληρης της Κένυας, και καθώς οι τρεις μας κατηφορίζουμε προς το μέρος της με το φορτηγάκι μας, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε το γιατί. Ο ήλιος λαμπυρίζει στα ανοιχτοπράσινα νερά της, που παίρνουν αυτό το χρώμα επειδή η λίμνη περιέχει μεγάλη ποσότητα φυκιών. Αυτά τα μικροσκοπικά φυτά ευδοκιμούν εδώ λόγω του άφθονου ηλιακού φωτός και της ζέστης που προέρχεται από τις πολυάριθμες θερμές πηγές οι οποίες χύνονται στη λίμνη. Η λίμνη Μπογκόρια είναι, έτσι, δημοφιλής χώρος σίτισης για τις δεκάδες των ροζ φλαμίγκων που τρέφονται με φύκια και κοσμούν τη λίμνη.
Οι φλαμίγκοι, όμως, είναι μόνο τα πρώτα από τα πολλά φτερωτά θαύματα που ο Πολ, η σύζυγός του, η Πόλα, και εγώ θα παρατηρήσουμε σ’ αυτή την εκδρομή κατασκήνωσης. Οδηγούμε αργά κατά μήκος της βραχώδους, κατάξερης δυτικής όχθης. Πίδακες ατμού εκτοξεύουν τους λευκούς τους θύσανους προς τον ουρανό. Λίγο παραπέρα, πάνω σ’ ένα βράχο που προεξέχει από το νερό κοντά στην όχθη, στέκεται ακίνητο κι αναπαύεται άλλο ένα φτερωτό πλάσμα το οποίο συμβάλλει στην ύπαρξη μεγάλης ποσότητας φυκιών: ο αφρικανικός αλιάετος.
«Δεν υπάρχουν ψάρια σ’ αυτή την αλκαλική λίμνη», εξηγεί ο Πολ. «Τότε γιατί λέτε να βρίσκονται οι αετοί εδώ;» ρωτάει. Η απάντηση έρχεται πετώντας—κάποιος άλλος αλιάετος πετάει κρατώντας σφιχτά στα κοφτερά νύχια του ένα φλαμίγκο! Τώρα καταλαβαίνω γιατί αυτές οι ροζ καλλονές μένουν σε απόσταση ασφαλείας από τον τόπο που κάθονται εκείνα τα αρπακτικά!
Ο αλιάετος διακρίνεται εύκολα από μακριά. Το κεφάλι, η πλάτη, το στήθος και η ουρά του, που είναι ολόλευκα, κάνουν έντονη αντίθεση με την καφέ κοιλιά του και τις μαύρες φτερούγες του. Όταν ζει σε αλκαλικές λίμνες, όπου δεν υπάρχουν ψάρια, αυτός ο αετός τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με φλαμίγκους, και τότε ένα ζευγάρι αετών σκοτώνει ένα φλαμίγκο κάθε δυο-τρεις μέρες. Σε λίμνες με γλυκό νερό, ωστόσο, ο αλιάετος είναι πραγματικός ψαροφάγος. Φανταστείτε, όμως, να περπατάτε κατά μήκος της όχθης μιας αφρικανικής λίμνης γλυκού νερού και να πέσει μπροστά σας ένα ψάρι από τον ουρανό, έτοιμο για μαγείρεμα! Αδύνατον; Καθόλου. Αυτός ο λευκοκέφαλος ψαράς έχει γλιστερά νύχια και είναι γνωστό ότι μερικές φορές του πέφτει η ψαριά του—προς μεγάλη ευχαρίστηση των ντόπιων κατοίκων!
Παρ’ όλα αυτά, ο αλιάετος είναι ένας διακεκριμένος αεροπόρος που εκτελεί καταπληκτικές ακροβατικές επιδείξεις στον αέρα. Δυο αετοί μπορεί να ανυψωθούν στα 60 μέτρα και κατόπιν απότομα να αρπάξουν ο ένας τα νύχια του άλλου. Έχοντας τις φτερούγες τους τεντωμένες, θα πέσουν κάνοντας μια συναρπαστική περιδίνηση, η οποία διακόπτεται μόλις 9 μέτρα πάνω από το νερό! Αφού σταματήσουν το στριφογύρισμα, ξαναρχίζουν να κερδίζουν ύψος χρησιμοποιώντας τα ανοδικά θερμά ρεύματα αέρα.
Φτερωτοί Χορευτές
Ο γεμάτος σκόνη και πέτρες δρόμος που περνάει γύρω από τη νότια άκρη της λίμνης γίνεται ολοένα και πιο ανηφορικός και κάνει την οδήγηση ολοένα και πιο δύσκολη. Καθώς ανεβαίνουμε το τελευταίο κομμάτι του, προσπερνάμε ένα ζευγάρι εστεμμένων γερανών, που αθόρυβα μαζεύουν έντομα ανάμεσα στα ψηλά χορτάρια. Είναι αργά το απόγευμα και, μ’ ένα στεναγμό ανακούφισης, φτάνουμε στον προορισμό μας—τον καταυλισμό Φιγκ Τρι. Αυτός βρίσκεται στη νοτιοανατολικότερη άκρη της λίμνης και είναι μια καλοδεχούμενη όαση για τους κουρασμένους ταξιδιώτες.
Ύστερα από τη νυχτερινή μας ανάπαυση, καθόμαστε γύρω από την πρωινή φωτιά και πίνουμε ζεστό καφέ. Και ξαφνικά, να! Μόλις ένα μέτρο πάνω από τα κεφάλια μας, ο αρσενικός παραδείσιος μυγοχάφτης πηγαινοέρχεται, απασχολημένος με το χτίσιμο της φωλιάς του σε κάποιο δέντρο μόλις 1-2 μέτρα από τον καταυλισμό μας. «Τι όμορφη και μακριά άσπρη ουρά!» λέει η Πόλα με θαυμασμό. Είναι πράγματι μακριά. Το μήκος του αρσενικού χωρίς τα φτερά της ουράς είναι μόνο 18 ως 19 εκατοστά. Τα δυο φτερά της ουράς του, όμως, μπορεί να φτάνουν στο καταπληκτικό μήκος των 40 εκατοστών. Αν και είναι σχετικά μικρός, ο παραδείσιος μυγοχάφτης είναι σπουδαίος μαχητής. Ακόμη κι όταν πολύ μεγαλύτερα αρπακτικά πουλιά τολμούν να πλησιάσουν υπερβολικά κοντά στην οικογενειακή φωλιά, το αρσενικό δεν διστάζει να επιτεθεί!
«Θα είναι δύσκολο να βγάλω μια καλή φωτογραφία αυτόν εδώ», λέει ο Πολ καθώς ρυθμίζει τη φωτογραφική του μηχανή. Χωρίς να στέκεται για πολύ στο ίδιο μέρος, ο πολυάσχολος χτίστης της φωλιάς κάνει συχνές επισκέψεις σ’ έναν εγκαταλειμμένο και γεμάτο φύλλα ιστό αράχνης, ψηλά σε κάποιο δέντρο. Ο σκοπός του; Να συγκεντρώσει τα κολλώδη συστατικά που χρησιμοποιεί για να χτίσει τη φωλιά του. Καθώς ψάχνει ανυπόμονα για τα καλύτερα κομμάτια του ιστού, πηγαίνει μια εδώ και μια εκεί κάνοντας με το σώμα του γρήγορες πλάγιες κινήσεις με τις οποίες αυτή η φαντασμαγορική ουρά κινείται απότομα πέρα δώθε. Εμείς απολαμβάνουμε το θεαματικό χορό του! Αφού βρει τα κομμάτια της εκλογής του, επιστρέφει στη φωλιά με τη χαριτωμένη ουρά του να κυματίζει πίσω του.
Αργότερα εκείνο το πρωινό εντοπίζουμε άλλο ένα ζευγάρι εστεμμένων γερανών. Έχουν αποφασίσει να βρουν τροφή στο πράσινο λιβάδι μπροστά από τον καταυλισμό μας, ανάμεσα στη λίμνη και το δάσος με τις συκιές. Ο εστεμμένος γερανός είναι ένα από τα ψηλότερα πουλιά της ανατολικής Αφρικής, αφού με τα μαύρα πόδια του που μοιάζουν με ξυλοπόδαρα φτάνει σε ύψος σχεδόν ένα μέτρο. Το φτέρωμά του είναι ένας όμορφος συνδυασμός λευκού, καστανοκόκκινου, μαύρου και γκρίζου χρώματος. Τα αξιοπρόσεκτα χαρακτηριστικά του, όμως, βρίσκονται από το λαιμό και πάνω. Κάτω από το βελούδινο μαύρο μέτωπό του εξέχουν μεγάλοι σαρκώδεις λοβοί με πορφυρόλευκο χρώμα. Και το στέμμα; Ένα βασιλικό λοφίο από σμηριγγόπτερα ξανθοκίτρινου χρώματος. Δεν είναι καθόλου παράξενο το ότι εκλέχθηκε να είναι το εθνικό πουλί της γειτονικής Ουγκάντας!
«Έχεις δει ποτέ εστεμμένο γερανό να χορεύει;» μου φωνάζει ο Πολ από μακριά. Αμέσως κατευθύνομαι προς το μέρος του. «Τι λες γι’ αυτό;» ψιθυρίζει καθώς τους πλησιάζουμε. Ο ένας γερανός στέκεται αντίκρυ στον άλλον, και τα καλαίσθητα κεφάλια τους χορεύουν και υποκλίνονται σαν να λαβαίνουν μέρος σε κάποια αλλόκοτη βασιλική τελετή. Με ανοιγμένες και σηκωμένες ψηλά πάνω από την πλάτη τους τις δυο φτερούγες τους, που έχουν άνοιγμα πάνω από ένα μέτρο, επί αρκετά λεπτά χορεύουν και στροβιλίζονται με επιβλητικό τρόπο.
«Αυτός είναι ο χορός του ζευγαρώματος;» ψιθυρίζω.
«Όχι, αυτό το κάνουν πάντα», αποκρίνεται. «Στη δυτική Κένυα έχω δει να χορεύει ένα κοπάδι εκατό και πλέον πουλιών».
Κατά την περίοδο του ζευγαρώματος, ο αρσενικός δίνει πραγματική παράσταση. (Πώς θα μπορούσε να ελπίζει να την εντυπωσιάσει μόνο με το συνηθισμένο χορό του;) Όπως στέκεται καμαρωτός και γέρνοντας λίγο προς τα εμπρός, σηκώνει μόνο τη μια φτερούγα, ρίχνει περήφανα το κεφάλι του πίσω και, με το ράμφος του να δείχνει προς τον ουρανό, βγάζει ένα βαθύ μπάσο κάλεσμα για ζευγάρωμα. Πράγματι εντυπωσιακό!
Ένα Τελευταίο Θαύμα
Απρόθυμα μαζεύουμε τα πράγματά μας και ετοιμαζόμαστε να φύγουμε, χωρίς να ξέρουμε πως μας περιμένει ένα ακόμη φτερωτό θαύμα. Ξαφνικά, ένα φτερωτό πλάσμα με πολύ παράξενη όψη περνάει σαν αστραπή στον ουρανό. Είναι η αρσενική παραδείσια στεγανούρα. Επιδεικνύει την ουρά της που έχει μήκος 28 εκατοστά και την οποία «φοράει» ειδικά για το ζευγάρωμα. Η ουρά έχει ένα μεγάλο, κάθετο φούσκωμα που την κάνει να μοιάζει με επίσημο φουστάνι του παλιού καιρού. Επειδή αυτό το πουλί έχει έναν τόσο βαρύ «κατακόρυφο ζυγοσταθμιστή», δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι, αν και ακολουθεί ευθεία γραμμή, πετάει με σκαμπανεβάσματα. Μοιάζει με αεροπλάνο το οποίο χάνει κάθε τόσο ύψος! Κι όμως, το πουλί καταφέρνει με κάποιον τρόπο να κάνει μια προσγείωση ακριβείας, πέφτοντας κυριολεκτικά από τον ουρανό.
Το ταξίδι μας ήταν πολύ μικρό κι έτσι δεν μπορέσαμε να δούμε όλα όσα μπορεί να δει κανείς σ’ αυτή την περιοχή. Ωστόσο, αύξησε την εκτίμησή μας για τον Δημιουργό και μας έκανε να αποβλέπουμε έντονα στον καιρό που όλα τα πλάσματα στη γη θα ζουν μαζί ειρηνικά σε παγκόσμια και τέλεια οικολογική ισορροπία.—Ωσηέ 2:18.
[Χάρτες στη σελίδα 23]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
ΚΕΝΥΑ
Λίμνη Μπογκόρια
Ναϊρόμπι
[Εικόνες στη σελίδα 24]
Εστεμμένοι γερανοί
Φλαμίγκοι
Παραδείσια στεγανούρα
Αλιάετοι