Αριστεροχειρία Μειονέκτημα ή Πλεονέκτημα;

ΑΝ ΕΙΣΤΕ αριστερόχειρας, μήπως νιώθετε άσχημα που είστε διαφορετικός από τους ανθρώπους οι οποίοι είναι δεξιόχειρες; Είναι αλήθεια ότι οι αριστερόχειρες αποτελούν μειονότητα, αν και δύσκολα μπορεί να καθοριστεί το ακριβές ποσοστό. Τα ποσοστά στα οποία καταλήγουν διάφοροι υπολογισμοί όσον αφορά τον αριθμό των αριστερόχειρων κυμαίνονται από 1 ως 30 τοις εκατό.

Ο Μάικλ Μπάρσλι, ο οποίος ερεύνησε εξονυχιστικά το θέμα, έγραψε στο βιβλίο του Αριστερόχειρες (Left-Handed People): «Μεταξύ του 1 και του 30 τοις εκατό, πρέπει προφανώς να υπάρχει ένας κατά προσέγγιση ακριβής αριθμός, αλλά καμιά στατιστική δεν έχει γίνει παγκόσμια αποδεκτή. Μπορούμε να υπολογίσουμε ότι ένα ποσοστό 4 ή 5 τοις εκατό είναι πιθανό σε μια πολιτισμένη δημοκρατία με υψηλό μορφωτικό επίπεδο».

Η Διεθνής Εγκυκλοπαίδεια (Encyclopedia International) του Γκρόλιερ τοποθετεί το ποσοστό των αριστερόχειρων παγκόσμια στο 6 τοις εκατό. Αλλά ακόμη και το 5 ή 6 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού θα έφτανε περίπου τα 300 εκατομμύρια. Αν είστε αριστερόχειρας, λοιπόν, έχετε μεγάλη παρέα.

Ένας αριστερόχειρας μπορεί να εκνευρίζεται με τον τρόπο που τόσο πολλά πράγματα μέσα στο σπίτι είναι ολοφάνερα σχεδιασμένα για την ευκολία εκείνων που είναι δεξιόχειρες. Για παράδειγμα, η βρύση του κρύου νερού συνήθως βρίσκεται στο δεξί μέρος του νεροχύτη, προφανώς επειδή είναι η βρύση που χρησιμοποιείται περισσότερο. Το χειριστήριο της τηλεόρασης επίσης βρίσκεται συνήθως στο δεξί μέρος. Έτσι, όταν οι αριστερόχειρες θέλουν να χρησιμοποιήσουν κάτι απ’ αυτά πρέπει να απλώσουν το χέρι τους προς τη δεξιά πλευρά του σώματός τους.

Τι Προκαλεί την Αριστεροχειρία;

Γιατί μερικοί χρησιμοποιούν το αριστερό τους χέρι σχεδόν σε όλα όσα κάνουν; Υπάρχουν διάφορες εξηγήσεις. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το χαρακτηριστικό αυτό είναι κληρονομικό, αν και το περιβάλλον του παιδιού στα χρόνια διάπλασης μπορεί να επιδρά στο βαθμό προτίμησης που δείχνει το παιδί στο δεξί ή στο αριστερό χέρι.

Μερικές ενδιαφέρουσες θεωρίες έχουν διατυπωθεί στο πέρασμα των ετών. Ο Πολ Μπροκά, Γάλλος νευροχειρουργός του 19ου αιώνα, ανέπτυξε τη θεωρία ότι ο αριστερόχειρας είναι ο αντικατοπτρισμός ενός δεξιόχειρα όσον αφορά τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Άλλοι προέκτειναν αυτή τη θεωρία, πιστεύοντας ότι θα είχε εφαρμογή και σε σχέση με το σώμα. Έτσι, υπέθεταν ότι η καρδιά θα βρισκόταν στο δεξί μέρος του σώματος ενός αριστερόχειρα. Οι ανατόμοι σύντομα απέδειξαν ότι δεν είχαν έτσι τα πράγματα. Ωστόσο, φαίνεται ότι πράγματι υπάρχει ένας στενός δεσμός ανάμεσα στην εγκεφαλική διάταξη ή οργάνωση και το αν κάποιος είναι αριστερόχειρας ή δεξιόχειρας, και οι νευροφυσιολόγοι ερευνούν περαιτέρω το θέμα.

Κάθε πλευρά του ανθρώπινου εγκεφάλου περιγράφεται ως ημισφαίριο και, από το 19ο αιώνα, έχει κατανοηθεί ότι τα ημισφαίρια του εγκεφάλου εξειδικεύονται σε διαφορετικές εργασίες. Οι έρευνες δείχνουν ότι για τους περισσότερους ανθρώπους το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου είναι η έδρα των λεκτικών, μαθηματικών, λογικών και άλλων αναλυτικών λειτουργιών, ενώ το δεξί ημισφαίριο φαίνεται να προτιμάει πράγματα όπως η μουσική και η τέχνη. Οι αριστερόχειρες, ωστόσο, φαίνεται ότι διαφέρουν ως προς τον τρόπο με τον οποίο επεξεργάζονται πληροφορίες και χρησιμοποιούν τα δυο ημισφαίρια.

Υπάρχει Προκατάληψη;

Στα προηγμένα κράτη σήμερα, εκτός από το περιστασιακό πείραγμα, δεν υπάρχει πραγματική προκατάληψη ενάντια στους αριστερόχειρες. Όμως, δεν είχαν πάντα έτσι τα πράγματα. Μερικές χώρες αντιμετώπιζαν με μισαλλοδοξία τους αριστερόχειρες. Μάλιστα, σε μερικά σχολεία το γράψιμο με το αριστερό χέρι ήταν απαγορευμένο. Και δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που υπήρχαν γονείς και δάσκαλοι οι οποίοι έδεναν το «λάθος» χέρι του παιδιού πίσω από την πλάτη του για να το αναγκάζουν να χρησιμοποιεί το «καλό» του χέρι.

Στο παρελθόν, η φυσική αποστροφή του ανθρώπου για οτιδήποτε διαφορετικό ενισχυόταν από θρησκευτικούς μύθους. Κάποτε μερικοί ισχυρίζονταν ότι ο Διάβολος ήταν αριστερόχειρας, ενώ ο Θεός υποτίθεται ότι ήταν δεξιόχειρας. Αυτό φαίνεται σε πολλούς ζωγραφικούς πίνακες ηλικίας αρκετών αιώνων. Καθώς τους κοιτάτε, παρατηρήστε ποιο χέρι χρησιμοποιείται για να κάνει χειρονομίες ή για να κρατάει αντικείμενα. Επίσης η αριστεροχειρία θεωρούνταν χαρακτηριστικό της μαγείας.

Πρέπει να σημειωθεί ότι τέτοιοι μύθοι δεν βρίσκουν καμιά υποστήριξη πουθενά στην Αγία Γραφή. Στους Βιβλικούς χρόνους, και αριστερόχειρες και δεξιόχειρες επιτέλεσαν κατορθώματα που επιδοκίμαζε ο Θεός. Ένα ζωντανό παράδειγμα είναι η αφήγηση για τον Κριτή Αώδ. Οι Ισραηλίτες στράφηκαν στον Θεό για βοήθεια επειδή καταπιέζονταν από τον Εγλών, βασιλιά του Μωάβ. Ο Ιεχωβά χρησιμοποίησε τον αριστερόχειρα Αώδ για να θανατώσει τον παχύ Βασιλιά Εγλών, και η αριστεροχειρία του Αώδ ήταν αυτή που αποδείχτηκε σημαντικό πλεονέκτημα στο σχέδιό του.—Κριταί 3:15, 21.

Επιπρόσθετα, η ισραηλιτική φυλή του Βενιαμίν είχε ένα επίλεκτο σώμα 700 πολεμιστών οι οποίοι ήταν αριστερόχειρες και διακρίνονταν για την ακρίβειά τους στη χρήση της θανατηφόρας σφεντόνας. (Κριταί 20:16) Αργότερα, αναφέρεται ότι πολεμιστές που μπορούσαν να χρησιμοποιούν και το αριστερό και το δεξί χέρι υπηρετούσαν στο στράτευμα του Βασιλιά Δαβίδ. (1 Χρονικών 12:2) Συνεπώς, οποιοσδήποτε δείχνει προκατάληψη ενάντια στους αριστερόχειρες ενεργεί έτσι επειδή έχει άγνοια.

Δεν Πρέπει να Αισθάνεστε Κατώτεροι

Αναλογιστείτε επίσης μερικά από τα επιτεύγματα αριστερόχειρων στη σύγχρονη κοινωνία μας. Πολλοί απ’ αυτούς έχουν διακριθεί στον τομέα του αθλητισμού. Ο Μπέιμπ Ρουθ, που θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες όλων των εποχών στην ιστορία του μπέιζμπολ, ήταν αριστερόχειρας, όπως είναι και πολλοί άλλοι παίκτες του μπέιζμπολ.

Στο άθλημα του κρίκετ υπάρχουν επίσης πολλοί επιτυχημένοι αριστερόχειρες, τόσο μπόουλερ όσο και μπάτσμαν. Σ’ έναν πολυήμερο προκριματικό αγώνα κρίκετ στην Αγγλία, η ομάδα των Δυτικών Ινδιών είχε περισσότερους αριστερόχειρες παρά δεξιόχειρες. Ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες του παιχνιδιού, ο Σερ Γκάρι Σόμπερς των Δυτικών Ινδιών, ήταν αριστερόχειρας μπάτσμαν και μπόουλερ.

Στο δημοφιλές Ολυμπιακό άθλημα της ξιφασκίας, επίσης, λαβαίνουν μέρος αρκετοί αριστερόχειρες. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980, 3 από τους 4 χρυσούς ολυμπιονίκες στην ξιφασκία ήταν αριστερόχειρες.

Μερικοί διάσημοι κωμικοί των ημερών μας ήταν αριστερόχειρες. Ο Τσάρλι Τσάπλιν, σε μια επιτυχημένη ταινία του, έπαιξε βιολί με το αριστερό χέρι. Άλλοι ήταν ο Χάρπο Μαρξ και ο πολυτάλαντος Ντάνι Κέι.

Στον κόσμο της τέχνης, ίσως κανένας δεν είναι πιο διάσημος από τον Λεονάρντο ντα Βίντσι για το φιλοτεχνημένο με το αριστερό χέρι έργο του. Ενώ δεν είναι βέβαιο το αν ήταν αριστερόχειρας εκ γενετής, απ’ ό,τι φαίνεται υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις πως έγραφε και ζωγράφιζε με το αριστερό χέρι, αν και κατά καιρούς επέδειξε την αμφιδεξιότητά του χρησιμοποιώντας και το δεξί του χέρι.

Κατοπτρική Γραφή

Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της αριστεροχειρίας και της κατοπτρικής γραφής, κατά την οποία τα γράμματα γράφονται σε αντίστροφη μορφή και η γραφή αρχίζει από το δεξί μέρος της σελίδας και προχωράει προς το αριστερό. Ο Δρ Μακ Ντόναλντ Κρίτσλεϊ στο βιβλιάριό του Κατοπτρική Γραφή (Mirror-Writing) εξηγεί: «Με τον όρο κατοπτρική γραφή . . . εννοείται το είδος γραφής που κινείται προς την αντίθετη από την κανονική κατεύθυνση και στο οποίο το κάθε γράμμα είναι επίσης αντιστραμμένο. Συνεπώς, αυτή η γραφή είναι δυσανάγνωστη ώσπου να τη δούμε μέσα από έναν καθρέφτη· ένα γνώριμο παράδειγμα κατοπτρικής γραφής φαίνεται στα ίχνη μελάνης που αποτυπώνονται πάνω σ’ ένα στυπόχαρτο».

Προφανώς αυτό είναι βολικό όταν κάποιος κρατάει το στυλό στο αριστερό χέρι, κι έτσι αυτή η συναρπαστική μορφή γραφής γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από αριστερόχειρες. Μια παλιά ιστορία σχετικά μ’ αυτό λέει για ένα στρατιώτη που είχε χάσει το δεξί του χέρι από τραύματα στη μάχη. Όταν άρχισε να γράφει με το αριστερό του χέρι, αυτομάτως άρχισε να γράφει αντίστροφα. Μερικά παιδιά το κάνουν αυτό με ορισμένους χαρακτήρες, όπως το β, το θ, το ε και το 3, όταν μαθαίνουν να γράφουν.

Ίσως ο πιο γνωστός λογοτέχνης σε σχέση με την κατοπτρική γραφή είναι ο Λιούις Κάρολ, ο αριστερόχειρας συγγραφέας του βιβλίου Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων. Αυτή η γραφή φαίνεται ότι ήταν η έμπνευση για το έργο του Μέσα απ’ τον Καθρέφτη, όπου το καθετί είναι αντίστροφο, ανάποδο ή σαν να φαίνεται μέσα από καθρέφτη.

Ευλογία ή Μειονέκτημα;

Αν είστε αριστερόχειρας, λοιπόν, μπορείτε να χαίρεστε για το ότι στα περισσότερα μέρη της γης σάς καταλαβαίνουν περισσότερο απ’ όσο καταλάβαιναν τους αριστερόχειρες στο παρελθόν. Σήμερα, πολλά εργαλεία, ηλεκτρικές συσκευές και οικιακά είδη—όπως ψαλίδια, ανοιχτήρια για κονσέρβες, αποφλοιωτές για πατάτες και μυστριά για χτίστες—έχουν σχεδιαστεί ειδικά για εσάς. Μπορείτε ακόμη να αγοράσετε στυλό με μύτη ειδικού σχήματος που διευκολύνει το γράψιμο με το αριστερό χέρι.

Φυσικά δεν υπάρχει λόγος να λυπάστε που είστε αριστερόχειρας. Μπορεί κάλλιστα μερικές από τις αντανακλαστικές ενέργειές σας να είναι γρηγορότερες και πιο ακριβείς απ’ αυτές των δεξιόχειρων. Ίσως στο αριστερό σας χέρι να βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση κάποιο ταλέντο στη μουσική ή στην καλλιτεχνία.

Τι συμπεραίνετε, λοιπόν; Είναι η αριστεροχειρία ευλογία ή μειονέκτημα σ’ έναν κόσμο γεμάτο δεξιόχειρες; Μολονότι μερικοί μπορεί ουσιαστικά να μην τη χαρακτήριζαν ευλογία, αποδεικνύεται ολοένα και λιγότερο μειονέκτημα, και μερικές φορές μπορεί να αποτελεί πλεονέκτημα.