Ματιές στον Κόσμο
«Μαζική Εξαφάνιση»
Σήμερα υπάρχουν εκατομμύρια είδη φυτών και ζώων. Οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει ότι, στη διάρκεια της ιστορίας της ζωής στη γη, τα είδη εκλείπουν (εξαιτίας ασθενειών, έλλειψης τροφής και αποτυχίας προσαρμογής) με ρυθμό μικρότερο των δέκα ειδών το χρόνο. Τώρα, σύμφωνα με το Τμήμα Δημόσιων Πληροφοριών του Ο.Η.Ε., οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο ρυθμός είναι κατά εκατοντάδες, ίσως κατά χιλιάδες, φορές υψηλότερος. Το 1970 υπολογίστηκε ότι ένα είδος εξέλειπε κάθε μέρα. Το 1990 ο ρυθμός είχε αυξηθεί σε ένα είδος την ώρα. Το 1992 εξαφανιζόταν ένα είδος κάθε 12 λεπτά. Η κύρια αιτία για την εξαφάνιση είναι η απώλεια των φυσικών βιότοπων εξαιτίας της αποψίλωσης των δασών, της επέκτασης των πόλεων, της ανάπτυξης της υπαίθρου και της μόλυνσης του αέρα και του νερού. Πολλοί περιβαλλοντολόγοι λένε ότι ο πλανήτης βρίσκεται στο επίκεντρο μιας «μαζικής εξαφάνισης». Ο Δρ Μοστάφα Τόλμπα, γενικός διευθυντής του Προγράμματος του Ο.Η.Ε. για το Περιβάλλον, είπε τα εξής: «Αν ζούσε σήμερα ο Κάρολος Δαρβίνος, το έργο του πιθανότατα δεν θα επικεντρωνόταν στην προέλευση των ειδών αλλά στον επικήδειο των ειδών».
Ξένη Βοήθεια—Ποιος Παίρνει Τι;
Ωφελεί σε αξιόλογο βαθμό η ξένη βοήθεια τους φτωχούς; Σύμφωνα με την Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη του 1992 (Human Development Report 1992) του Ο.Η.Ε., μόνο το 27 τοις εκατό της ξένης βοήθειας πηγαίνει στις δέκα χώρες που έχουν το 72 τοις εκατό των φτωχότερων ανθρώπων στον κόσμο. Το πλουσιότερο 40 τοις εκατό του πληθυσμού του αναπτυσσόμενου κόσμου παίρνει υπερδιπλάσια βοήθεια από αυτήν που δίνεται στο φτωχότερο 40 τοις εκατό. Τα κράτη της Νότιας Ασίας, στα οποία ζουν σχεδόν οι μισοί από τους φτωχότερους ανθρώπους στον κόσμο, λαβαίνουν 5 δολάρια ανά άτομο (περ. 900 δρχ.) ως βοήθεια. Τα κράτη της Μέσης Ανατολής, που έχουν τριπλάσιο κατά κεφαλή εισόδημα από τη Νότια Ασία, λαβαίνουν 55 δολάρια (περ. 9.900 δρχ.) ανά άτομο. Η έκθεση προσθέτει ότι τα έθνη που δαπανούν μεγάλα ποσά για όπλα λαβαίνουν διπλάσια κατά κεφαλή βοήθεια από ό,τι οι χώρες που δαπανούν λιγότερα χρήματα. Μόνο το μικρότερο ποσοστό των χρημάτων (περίπου το 7 τοις εκατό της διμερούς βοήθειας και το 10 τοις εκατό της πολυμερούς βοήθειας) προορίζεται για τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες—εκπαίδευση, υγεία, ασφαλές πόσιμο νερό, εγκαταστάσεις υγιεινής, οικογενειακό προγραμματισμό και προγράμματα διατροφής.
Ενδεχόμενος Πυρηνικός Εφιάλτης
«Η απόπειρα της Δύσης να εμποδίσει την εξάπλωση των πυρηνικών όπλων απέτυχε», δηλώνει το περιοδικό Νέα των Η.Π.Α. & Παγκόσμιες Ειδήσεις (U.S.News & World Report), «και έχει αρχίσει μια νέα και πολύ πιο επικίνδυνη εποχή πυρηνικής διασποράς». Τώρα πρέπει να επιλέξουν μεταξύ του να εμποδίσουν τα καινούρια έθνη να εφοδιαστούν με πυρηνικά όπλα χρησιμοποιώντας δυναμικά μέσα και του να «μάθουν να ζουν σε έναν κόσμο στον οποίο σχεδόν κάθε έθνος που θέλει πυρηνικά όπλα τα έχει». Τι έχει οδηγήσει σε αυτή την κατάσταση πραγμάτων; «Τα πράγματα που ήταν πολύ δύσκολα για τους ευφυέστερους ανθρώπους το 1943 τώρα είναι εύκολα για τους συνηθισμένους ανθρώπους», λέει ο φυσικός και πρώην σχεδιαστής πυρηνικών όπλων Ρίτσαρντ Γκάργουιν. Τα μαθηματικά προβλήματα που τότε αποτελούσαν πρόκληση για τα καλύτερα μυαλά τώρα μπορούν να λυθούν με έναν προσωπικό υπολογιστή. Επιπρόσθετα, για κάποιο έθνος που είναι αποφασισμένο, γίνεται ολοένα και πιο εύκολο το να αποκτήσει πρόσβαση στις κρίσιμες τεχνολογικές μεθόδους που απαιτούνται για την παραγωγή μιας βόμβας. Σε μια προσπάθεια να αναχαιτιστεί αυτό το ρεύμα, 27 έθνη υπέγραψαν τον Απρίλιο μια συμφωνία η οποία περιορίζει την πώληση υλικών ή μηχανών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή ατομικών βομβών. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικά χάσματα, επειδή αρκετά έθνη που έχουν πυρηνικά όπλα ή που επιζητούν να τα αποκτήσουν δεν περιλήφτηκαν στη συμφωνία.
Υπερβολική Κατανάλωση Χαπιών στην Αυστραλία
Μια Εθνική Έρευνα Υγείας στην Αυστραλία έφερε στο φως μερικά ανησυχητικά αποτελέσματα. Η μελέτη αποκάλυψε ότι 1 στους 50 Αυστραλούς χρησιμοποιεί ηρεμιστικά κάθε μέρα. Άλλοι 750.000 παραδέχτηκαν ότι πήραν φάρμακα όπως το Βάλιουμ και το Σερεπάξ κάποιες φορές στις δυο εβδομάδες που προηγήθηκαν από την έρευνα. Σύμφωνα με την εφημερίδα Δε Σαν-Χέραλντ (The Sun-Herald) του Σίντνεϊ, το Εθνικό Κέντρο Ερευνών για τα Φάρμακα και το Αλκοόλ ισχυρίζεται ότι κάθε χρόνο γράφονται σχεδόν δέκα εκατομμύρια συνταγές για βενζοδιαζεπίνη, και ότι αυτά είναι τα πιο διαδεδομένα φάρμακα με συνταγή στις Δυτικές χώρες. Ένας ερευνητής αυτού του κέντρου είπε ότι πολλοί άνθρωποι που παίρνουν αυτό το είδος φαρμάκου τακτικά μπορεί να μη συνειδητοποιούν ότι στην πραγματικότητα εξαρτώνται από φάρμακα.
Νέα Αφρικανική Μάστιγα
«Το εμπόριο ναρκωτικών έχει γίνει μια από τις σοβαρότερες απειλές για τη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη της [αφρικανικής] ηπείρου». Αυτό γράφει στην εφημερίδα Δε Σταρ (The Star) του Γιοχάνεσμπουργκ ο Δρ Σάιμον Μπέινχαμ, από το Ινστιτούτο της Αφρικής στη Νότια Αφρική. Το εμπόριο ναρκωτικών έχει αυξηθεί εντυπωσιακά στην Αφρική την τελευταία δεκαετία, επειδή αυτή βρίσκεται σε καλή γεωγραφική θέση για τα φορτία που φτάνουν από την Κολομβία και την Ασία. «Ως το 1990, το ένα τρίτο της ηρωίνης που έμπαινε στην Ευρώπη είχε μεταφερθεί μέσω της Αφρικής», λέει ο Μπέινχαμ. Επίσης παρατηρεί ότι υπάρχει αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ του διεθνούς εμπορίου ναρκωτικών και των τρομοκρατικών οργανώσεων. Ο Δρ Μπέινχαμ αναφέρεται στο εμπόριο ναρκωτικών στην Αφρική ως ενδεχόμενη «νέα επιδημία μνημειωδών διαστάσεων» που «θα προστεθεί στις αφρικανικές ουαί του πολέμου, της πείνας και του AIDS».
Πετούν το Πλεονάζον Γάλα
Παρά τις σοβαρές ελλείψεις τροφίμων, εκατομμύρια λίτρα γάλα πετιούνται από γαλακτοκομεία της Νότιας Αφρικής τα τελευταία πέντε χρόνια. Τα γαλακτοκομεία υποχρεούνται από το Συμβούλιο Γαλακτοκομικών Προϊόντων, το οποίο έπρεπε να έχει φροντίσει να διαθέσει το πλεονάζον γάλα, να πληρώνουν φόρο. Αλλά αφού το Συμβούλιο δεν το έκανε αυτό, κάποιος υπεύθυνος της Εθνικής Ένωσης Διανομέων Γάλακτος είπε τα εξής: «Τι μπορούμε να κάνουμε; Πρέπει να το πετάξουμε. Είναι παράλογο, από οικονομική άποψη, να υποσκάπτουμε την ίδια μας την αγορά χαρίζοντας το γάλα ή πληρώνοντας για να το πάρουν». Από την άλλη μεριά, άλλα ιδρύματα καταδικάζουν αυτή τη σπατάλη. Το Συμβούλιο για τους Ηλικιωμένους δηλώνει ότι το γάλα πετιέται «σε έναν καιρό κατά τον οποίο εκατομμύρια ηλικιωμένοι Νοτιοαφρικανοί παλεύουν για να αγοράσουν τα στοιχειώδη πράγματα που θα τους διατηρήσουν στη ζωή».
Μακροζωία στην Ιαπωνία
Οι Ιάπωνες έχουν μεγαλύτερη αναμενόμενη διάρκεια ζωής από κάθε άλλη εθνική ομάδα στη γη, σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Η μέση αναμενόμενη διάρκεια ζωής για τις γυναίκες στην Ιαπωνία είναι 82,5 χρόνια, ενώ για τους άντρες είναι 76,2 χρόνια. Η δεύτερη υψηλότερη αναμενόμενη διάρκεια ζωής για τις γυναίκες, 81,5 χρόνια, είναι στη Γαλλία και την ακολουθεί κοντά η Ελβετία με 81 χρόνια. Η δεύτερη θέση για τους άντρες είναι στην Ισλανδία με 75,4 χρόνια και ακολουθεί η Ελλάδα με 74,3 χρόνια. Η στατιστική επετηρίδα των 350 σελίδων προμηθεύει επίσης άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία. Η υψηλότερη αναλογία γονιμότητας στον κόσμο είναι αυτή της Ρουάντα, όπου κάθε γυναίκα έχει κατά μέσο όρο 8,3 παιδιά. Η αναλογία αυτοκτονιών είναι χαμηλότερη στις Μπαχάμες, 1,3 για κάθε 100.000 ανθρώπους, ενώ η Ουγγαρία έχει τη μεγαλύτερη αναλογία αυτοκτονιών, 38,2 ανά 100.000 ανθρώπους. Και η μεγαλύτερη αναλογία θανάτων από τροχαία δυστυχήματα υπάρχει στο μικρό νοτιοαμερικανικό κράτος Σουρινάμ, 33,5 ανά 100.000 ανθρώπους. Η χαμηλότερη; Στη Μάλτα, με μόλις 1,6 θανάσιμα τροχαία δυστυχήματα για κάθε 100.000 ανθρώπους.
Οδυνηρή Μουσική
«Χαμήλωσε επιτέλους τη μουσική!» φωνάζουν εδώ και καιρό οι ενοχλημένοι γονείς. Πολλοί έφηβοι νομίζουν ότι δεν μπορούν να απολαύσουν τη μουσική τους αν δεν νιώθουν τους χτύπους της. Ενώ η δυνατή μουσική συχνά έχει συνδεθεί με την απώλεια της ακοής, μια πρόσφατη έκθεση στην εφημερίδα Δε Γκλόουμπ εντ Μέιλ (The Globe and Mail) του Τορόντο στον Καναδά εξήγησε ότι ο βόμβος είναι επίσης κοινό αποτέλεσμα. Ο βόμβος είναι «κουδούνισμα, βουητό σαν από έντομα, θόρυβος σαν μια μικρή έκρηξη ή σφύριγμα μέσα στο κεφάλι, και συνήθως επηρεάζει και τα δυο αφτιά. Αλλά αυτή [η περιγραφή] δεν δίνει την πλήρη εικόνα αυτού του ήχου», δηλώνει η εφημερίδα. Από τη στιγμή που θα το πάθεις, «χάνεις για πάντα την αίσθηση της απόλυτης ειρήνης και σιωπής», λέει η Ελίζαμπεθ Έιρς, συντονίστρια της Ένωσης Βόμβου, του Καναδά. Ιδιαίτερα επηρεάζονται όσοι φορούν ακουστικά και ανεβάζουν τόσο πολύ την ένταση ώστε και άλλοι μπορούν να ακούσουν. Συχνά, η ικανότητά τους να απολαμβάνουν τη μουσική ή οποιονδήποτε άλλον ήχο στα μετέπειτα χρόνια τους βλάπτεται σοβαρά.
Ο Πάπας Ζητάει Συγνώμη
Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ ζήτησε συγνώμη δυο φορές από την αφρικανική ήπειρο για το δουλεμπόριο. Η πρώτη φορά ήταν το Φεβρουάριο, στη διάρκεια του ταξιδιού του πάπα στη Σενεγάλη. Τότε, η ιταλική εφημερίδα Κοριέρε ντελά Σέρα (Corriere della Sera) ανέφερε ότι ο πάπας ικέτεψε για «‘συγχώρηση εξ ουρανού’ και συγχώρηση από την Αφρική για το ιστορικό έγκλημα της δουλείας με το οποίο ακόμη και Χριστιανοί . . . κηλιδώθηκαν». Η δεύτερη συγνώμη, περίπου τρεις μήνες αργότερα, δόθηκε στη διάρκεια της επίσκεψής του στο Σάου Τομέ. Στο Βατικανό, ο πάπας εξήγησε ότι «εφόσον η εκκλησία είναι και αυτή μια κοινότητα που αποτελείται από αμαρτωλούς, στο πέρασμα των αιώνων έγιναν παραβάσεις του κανόνα της αγάπης. . . . Υπήρξαν αποτυχίες από μέρους ατόμων και ομάδων που στόλιζαν τον εαυτό τους με το όνομα Χριστιανοί». Σχολιάζοντας τις «παπικές συγνώμες», η εφημερίδα Λα Ρεπούμπλικα (La Repubblica) έγραψε ότι ο πάπας «μίλησε για αμαρτία εκ μέρους των Χριστιανών γενικά, αλλά θα μπορούσε επίσης να μιλήσει για πάπες, για Ρωμαιοκαθολικές ενορίες, για επισκόπους και κληρικούς. Για αυτή την ιστορία δουλείας, στην πραγματικότητα, ευθύνεται και η Καθολική ιεραρχία επίσης».
Αδικαιολόγητη η Αραχνοφοβία
Η αραχνοφοβία «είναι συχνά αποτέλεσμα άγνοιας», λέει το περιοδικό Πανόραμα της Νότιας Αφρικής (South African Panorama). Σχολιάζοντας το έργο τής Δρ Άνσι Ντίπεναρ, αυθεντίας στις αφρικανικές αράχνες, το περιοδικό επισημαίνει ότι λιγότερο από το 0,2 τοις εκατό των παγκοσμίως γνωστών ειδών αράχνης είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Κατάλληλα, αυτά τα μικρά πλάσματα θα πρέπει να θεωρούνται φίλοι, όχι εχθροί. Είναι ανεκτίμητα όσον αφορά τον έλεγχο των παράσιτων στις σοδειές. Μία και μόνο αράχνη κάποιου είδους μπορεί να σκοτώνει μέχρι και 200 κάμπιες παράσιτων τη μέρα. Αν οι αράχνες αφεθούν σε ένα χωράφι με φράουλες, για παράδειγμα, θα μπορούσε να αυξηθεί η συγκομιδή κατά 6 τόνους ανά 10 στρέμματα σε σχέση με τα χωράφια στα οποία σκοτώνουν τις αράχνες. «Οι αγρότες θα πρέπει να διατηρούν τους πληθυσμούς των αραχνών», προσθέτει το άρθρο, «περιορίζοντας έτσι τη χρήση δαπανηρών παρασιτοκτόνων τα οποία συμβάλλουν στη μόλυνση του περιβάλλοντος».