Ορατή Απόδειξη του Ολοκαυτώματος
ΚΑΘΩΣ ΜΠΑΙΝΕΤΕ ΣΕ ΕΝΑ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ανθρωπότητα στο χαμηλότερο επίπεδό της, φαίνεται παράξενο να βρίσκετε χαραγμένα πάνω σε πέτρα τα εξής λόγια από την Αγία Γραφή: ‘Εσείς Είστε Μάρτυρές Μου’. Εντούτοις, ίσως αυτός να είναι ο κατάλληλος χώρος για να παρατεθεί κάποιο απόσπασμα από την Αγία Γραφή, τουλάχιστον αυτό το συγκεκριμένο εδάφιο.—Ησαΐας 43:10.
Το Αναμνηστικό Μουσείο του Ολοκαυτώματος, των Ηνωμένων Πολιτειών, που βρίσκεται στην Ουάσινγκτον, D.C., τα εγκαίνια του οποίου έγιναν στις 22 Απριλίου 1993, ορθώνεται σαν ξεκάθαρη και θλιβερή υπενθύμιση του πώς η τεχνολογία διαστρεβλώθηκε από ηθικά αναίσθητους δημαγωγούς και μετατράπηκε σε μια φοβερή μηχανή που σκορπούσε το θάνατο. Ο κατάλογος των ανυπεράσπιστων θυμάτων που δολοφονήθηκαν από τη ναζιστική τυραννία κάνει το μυαλό να σαστίζει—περίπου έξι εκατομμύρια Εβραίοι και εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι, περιλαμβανομένων Πολωνών, Σλάβων, Μαρτύρων του Ιεχωβά, Τσιγγάνων, ομοφυλοφίλων και αναπήρων.
Ξενάγηση που Μένει Αξέχαστη
Η ξενάγηση αρχίζει σε ένα ψυχρό, γκρίζο ατσάλινο ασανσέρ που πηγαίνει από την Αίθουσα Μαρτυρίας του πρώτου ορόφου στον τέταρτο όροφο. Από εκεί, καθώς οι επισκέπτες κατευθύνονται προς τα κάτω, βλέπουν εκθέματα από όλες τις φάσεις του Ολοκαυτώματος, από την προπαγάνδα που έκαναν οι Ναζί μέχρι την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, και από τις ομαδικές συλλήψεις των θυμάτων μέχρι την απελευθέρωση από τα στρατόπεδα θανάτου. Η ξενάγηση τελειώνει στην Αίθουσα Ενθύμησης όπου καίει μια άσβεστη φλόγα. Δηλώσεις από αυτόπτες μάρτυρες, φωτογραφίες και κινηματογραφικές ταινίες, μουσική και έργα τέχνης—όλα χρησιμοποιούνται και συντελούν στο να ειπωθεί αυτή η φρικιαστική ιστορία.
Οι επισκέπτες παρίστανται μάρτυρες τριών ορόφων μιας αδυσώπητα περιγραφικής και συγκλονιστικής μόνιμης έκθεσης. Μερικά από τα πιο φρικτά εκθέματα είναι κρυμμένα πίσω από τοίχους ύψους 1,2 μέτρων, οι οποίοι παρέχουν κάποια απομόνωση και είναι αρκετά ψηλοί για να μην μπορούν να δουν τα παιδιά τι υπάρχει πίσω από αυτούς.
Μουσείο με Στόχο την Εκπαίδευση
Το Ινστιτούτο Ερευνών για το Ολοκαύτωμα που υπάρχει στο μουσείο έχει περιεκτική βιβλιοθήκη και αρχείο. Θα χρησιμοποιηθεί επίσης ως διεθνές κέντρο για σπουδές σε σχέση με το Ολοκαύτωμα. «Είμαστε ολόψυχα δοσμένοι στην ενημέρωση και στην εκπαίδευση του κοινού», λέει η Δρ Ελίζαμπεθ Κένιγκ, διευθύντρια της Βιβλιοθήκης του Μουσείου. Η βιβλιοθήκη θα έχει πληροφορίες για μερικές από τις μειονότητες που υπήρχαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. «Έχουμε ήδη πολλές πληροφορίες για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά», λέει η ίδια.
Το 1933, ο Χίτλερ ξεκίνησε μια εκστρατεία με σκοπό να εξοντώσει τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Χιλιάδες Μάρτυρες—από τη Γερμανία, την Αυστρία, την Πολωνία, την πρώην Τσεχοσλοβακία, την Ολλανδία, τη Γαλλία και άλλες χώρες—μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Διώκονταν αποκλειστικά και μόνο για θρησκευτικούς λόγους. Δυο από τους επιζώντες από εκείνα τα στρατόπεδα προσκλήθηκαν στα εγκαίνια του μουσείου.
Επιζώντες από το Ολοκαύτωμα
Ένας από τους επιζώντες, ο Φρανς Βόλφαρτ, 73 ετών, είδε συνολικά 15 μέλη από την άμεση οικογένεια και τους συγγενείς του να συλλαμβάνονται επειδή ήταν Μάρτυρες. «Εφτά από αυτούς εκτελέστηκαν, οι περισσότεροι με λαιμητόμο. Ένας πέθανε σε θάλαμο αερίων και οι άλλοι πέθαναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και στις φυλακές της Γκεστάπο», αφηγείται.
Πίστευε ότι υπήρχε περίπτωση να επιζήσει από τα στρατόπεδα; «Πολύ αμφέβαλλα», λέει ο Φρανς. «Σχεδόν κάθε μέρα οι φρουροί μού υπενθύμιζαν ότι, αν η Γερμανία έχανε τον πόλεμο, εκείνοι θα είχαν ακόμα αρκετά πυρομαχικά για να με εκτελέσουν».
Μήπως μετανιώνει που ήταν φυλακισμένος λόγω των θρησκευτικών του πεποιθήσεων; «Ποτέ! Ποτέ!» απαντάει ο Φρανς, θεωρώντας ότι ακόμα και η ίδια η σκέψη αποτελούσε προσβολή για την αποφασιστικότητά του. «Είχαμε πάντοτε χαρούμενη διάθεση. Πολλές φορές οι φρουροί με σταματούσαν και με ρωτούσαν: ‘Μέσα σε όλη αυτή την αθλιότητα, εξακολουθείς να έχεις αυτό το χαμόγελο στο πρόσωπό σου; Τι συμβαίνει με εσένα;’ Τότε τους έλεγα: ‘Έχω λόγο που χαμογελάω, επειδή εμείς έχουμε μια ελπίδα που ξεπερνάει αυτόν το δύσκολο καιρό—ελπίζουμε στη Βασιλεία του Θεού, όταν τα πάντα θα αποκατασταθούν και όταν θα ανταμειφτούμε για όλα όσα χρειάζεται να υποφέρουμε σήμερα’».
Ο Γιόζεφ Σεν, γεννημένος το 1910, ήταν πολύ απασχολημένος με όσα είχαν να κάνουν με την εκτύπωση και τη διανομή Γραφικών εντύπων που γινόταν στην Αυστρία υπό την επιφάνεια, και πάντοτε ήταν ένα βήμα πιο μπροστά από την Γκεστάπο—μέχρι το 1940, οπότε τον συνέλαβαν. Από το 1943 έως το 1945, βρισκόταν υπό τη συνεχή απειλή του θανάτου. Το 1943, ο αρχηγός του στρατοπέδου συγκέντρωσης, μπροστά σε όλο το συγκεντρωμένο προσωπικό, ξεχώρισε τον Γιόζεφ και ούρλιαξε: «Είσαι ακόμα πιστός στον Θεό Ιεχωβά;»
«Ναι είμαι», απάντησε ο Γιόζεφ.
«Τότε θα χάσεις το κεφάλι σου!»
Το έτος 1945 βρήκε τον Γιόζεφ στην πορεία θανάτου προς το Νταχάου. «Από σωματική άποψη, ήμουν ράκος», θυμάται. «Όμως ποτέ δεν ήμουν τόσο δυνατός στην πίστη μου όσο ήμουν σε εκείνη την πορεία».
Τώρα, καθώς ξεναγείται στο μουσείο και θυμάται τις μέρες που ήταν φυλακισμένος, λέει: «Τότε δεν φοβόμουν καθόλου. Ο Ιεχωβά σού δίνει ό,τι χρειάζεσαι, όταν το χρειάζεσαι. Πρέπει να μάθεις πώς να στηρίζεσαι στον Ιεχωβά και να δεις πόσο πραγματικός είναι κάτω από τις χειρότερες συνθήκες. Όλη η δόξα ανήκει σε εκείνον. Κανένας από εμάς δεν ήταν ήρωας. Απλώς στηριζόμασταν στον Ιεχωβά».
Η Αξία του Μουσείου
«Νομίζω ότι αυτό το μουσείο έχει εξαιρετική σπουδαιότητα», λέει η ιστορικός Δρ Κριστίν Ελίζαμπεθ Κινγκ, αναπληρώτρια αντιπρύτανης στο Πανεπιστήμιο Στάφορντσερ στην Αγγλία. «Πρώτα-πρώτα, είναι το αρχείο. Βρίσκεται εδώ για να διαψεύδει εκείνους που λένε: ‘Αυτό δεν συνέβη ποτέ’. Υπάρχουν πάρα πολλά αποδεικτικά στοιχεία, καθώς και οι ζωντανοί μάρτυρες οι οποίοι επέζησαν από το Ολοκαύτωμα. Δεύτερον, το μουσείο είναι ένα άριστο εκπαιδευτικό μέσο».
«Μάλιστα, για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά», συνεχίζει, «είναι πολύ σημαντικό να μπορούν να δουν τους αδελφούς και τις αδελφές τους οι οποίοι υπέφεραν και πέθαναν και έδωσαν τη ζωή τους. Το να το βλέπεις αυτό καταγραμμένο είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο».
[Πλαίσιο στη σελίδα 18]
Το κείμενο που υπάρχει στη στήλη αναφέρει:
«ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΙΕΧΩΒΑ»
«Οι Ναζί άρχισαν να παρενοχλούν τους Μάρτυρες του Ιεχωβά το 1933. Επειδή οι Μάρτυρες αρνούνταν τη στρατιωτική υπηρεσία και δεν έδιναν όρκο πίστης στο καθεστώς, συχνά κατηγορούνταν για κατασκοπία και συνωμοσία εναντίον του κράτους. Οι Ναζί ερμήνευσαν τις προρρήσεις των Μαρτύρων για μελλοντική αναρχία ως επαναστατικές απειλές, και τις προφητείες τους για την επιστροφή των Εβραίων στην Παλαιστίνη ως σιωνιστικές δηλώσεις.
»Παρ’ όλα αυτά, οι Μάρτυρες συνέχισαν να συναθροίζονται, να κηρύττουν και να διανέμουν έντυπα. Έχασαν τη δουλειά τους, τη σύνταξή τους και όλα τα πολιτικά τους δικαιώματα, και από το 1937 άρχισαν να στέλνονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Εκεί, οι Ναζί τους αποκαλούσαν ‘εκούσιους φυλακισμένους’: Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά οι οποίοι θα αποκήρυτταν τις πεποιθήσεις τους μπορούσαν να αφεθούν ελεύθεροι. Ούτε ένας από αυτούς δεν τις απαρνήθηκε».
[Πλαίσιο στη σελίδα 19]
«Είναι μια Σημαντική Ιστορία που Πρέπει να Ειπωθεί»
«Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αποτελούν μια από τις πιο αξιοπρόσεκτες περιπτώσεις. Λόγω των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων, ήταν μια από τις πρώτες θρησκείες που τέθηκαν εκτός νόμου . . . από τη ναζιστική γερμανική κυβέρνηση το 1933. Αυτό έγινε απλώς και μόνο επειδή εκείνοι κατανοούσαν ότι έπρεπε να υποτάσσονται σε έναν υψηλότερο νόμο και ότι είχαν υποχρέωση απέναντι σε αυτόν το νόμο, το νόμο του Θεού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διωχτούν τόσο ανελέητα όσο οι Εβραίοι και οι Τσιγγάνοι και να κλειστούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου πολλοί από αυτούς έχασαν τη ζωή τους.
»Είναι μια σημαντική ιστορία που πρέπει να ειπωθεί. Ίσως η πιο τραγική πλευρά της [αφορούσε] τα παιδιά των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Όταν ο πατέρας τους έπρεπε να οδηγηθεί σε κάποιο στρατόπεδο και η μητέρα τους είχε συλληφτεί, τα έβαζαν στην τελευταία σειρά στο σχολείο, μαζί με τα παιδιά των Εβραίων και των Τσιγγάνων. Αν τα παιδιά εξακολουθούσαν να μη δείχνουν καμιά διάθεση να χρησιμοποιήσουν το χαιρετισμό ‘Χάιλ Χίτλερ!’ ή να κάνουν άλλες πράξεις υποταγής στο ναζιστικό κράτος, τα κατέτασσαν στους έφηβους εγκληματίες μόνο και μόνο για τις πεποιθήσεις τους. Ασφαλώς, αυτά τα παιδιά δεν πλήρωναν μόνο για τα φαινομενικά και υποτιθέμενα εγκλήματα των γονέων τους, τα οποία ήταν εγκλήματα συνείδησης, αλλά πλήρωναν επίσης για το γεγονός ότι ήταν παιδιά τους».—Δρ Σίμπιλ Μίλτον, επικεφαλής ιστορικός του μουσείου.
[Εικόνα στη σελίδα 16]
Στολές από στρατόπεδα συγκέντρωσης με το χαρακτηριστικό μοβ τρίγωνο το οποίο προσδιόριζε τους Μάρτυρες του Ιεχωβά
[Εικόνα στη σελίδα 17]
Οι επιζώντες από το Ολοκαύτωμα Φρανς Βόλφαρτ (αριστερά) και Γιόζεφ Σεν με την ιστορικό Δρ Κριστίν Κινγκ στο έκθεμα με τίτλο «Τα Θύματα»
[Εικόνα στη σελίδα 17]
Φορτηγά βαγόνια παρόμοια με εκείνα που μετέφεραν τον Βόλφαρτ και τον Σεν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης
[Εικόνα στη σελίδα 18]
Πάνω: Οι επιζώντες Βόλφαρτ (αριστερά) και Σεν στη βιντεοσκοπημένη ιστορική παρουσίαση με τίτλο «Εχθροί του Κράτους» που περιλαμβάνει τους Μάρτυρες του Ιεχωβά
[Εικόνα στη σελίδα 18]
Κάτω: Η Μαρία και ο Φρανς Βόλφαρτ στο έκθεμα που περιλαμβάνει την Αγία Γραφή του Γιόχαν Στόσιρ, αδελφού της Μαρίας. «Με κάποιον τρόπο ο Γιόχαν έκρυψε την Αγία Γραφή για αρκετό καιρό προτού την ανακαλύψουν», λέει ο Φρανς. «Η Αγία Γραφή ήταν το μόνο απόκτημα που επιστράφηκε στη μητέρα του μετά την εκτέλεσή του»
[Εικόνα στη σελίδα 18]
Δίπλα από την Αγία Γραφή που βρίσκεται στην έκθεση, η λεζάντα λέει: «Αυτή η Αγία Γραφή ανήκε στον Γιόχαν Στόσιρ, Μάρτυρα του Ιεχωβά ο οποίος ήταν φυλακισμένος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Σαξενχάουζεν. Ο Στόσιρ πέθανε λίγο προτού τα σοβιετικά στρατεύματα απελευθερώσουν το στρατόπεδο»
[Εικόνα στη σελίδα 19]
«Πόσο εύθραυστες είναι οι ασφαλιστικές δικλίδες του πολιτισμού», είπε ο Πρόεδρος Κλίντον των Η.Π.Α., στα εγκαίνια του μουσείου. «Το Ολοκαύτωμα θα μας θυμίζει πάντα ότι το μόνο που μπορεί να καταφέρει η γνώση χωρίς αρχές είναι να κάνει πιο έντονο τον εφιάλτη του ανθρώπου, ότι ένα κεφάλι χωρίς καρδιά δεν είναι άνθρωπος»