Η Μοναδική Γιορτή του Μαύρου Ναζωραίου

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΙΣ ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ

ΔΕΝ βλέπει κανείς συχνά ένα πλήθος τόσο μεγάλο όσο αυτό. Αλλά εδώ στη Μανίλα, αυτό το θέαμα μπορεί να το δει κανείς κάθε χρόνο στις 9 Ιανουαρίου. Εκατοντάδες χιλιάδες αφοσιωμένων Καθολικών κατακλύζουν την Πλατεία Μιράντα στην Εκκλησία του Κιάπο, περιμένοντας να κάνει την εμφάνισή του ο Μαύρος Ναζωραίος.

‘Μαύρος Ναζωραίος;’ ρωτάτε. Ναι, αυτό το άγαλμα του Ιησού Χριστού, σε φυσικό μέγεθος, που μεταφέρει ένα σταυρό είναι το κύριο χαρακτηριστικό μιας μοναδικής πομπής η οποία, σύμφωνα με το βιβλίο Φιλιππινέζικη Κληρονομιά (Filipino Heritage), «είναι αναμφισβήτητα η πιο πολυπληθής, η πιο θεαματική . . . εκδήλωση λαϊκού θρησκευτικού αισθήματος στο Μόνο Χριστιανικό Έθνος στην Ασία», τις Φιλιππίνες.

Η Πολυπληθής Πομπή

Καθώς ανοίγουν οι πύλες της εκκλησίας, το πλήθος παραληρεί και ζητωκραυγάζει καθώς γύρω ακούγεται ο ήχος από τα πυροτεχνήματα. Δυο μεγάλα σχοινιά ρίχνονται στο πλήθος για να τραβήξει το άρμα πάνω στο οποίο στέκεται ο Μαύρος Ναζωραίος. Οι πιστοί προσπαθούν να πιάσουν τα σχοινιά. Αυτή είναι μεγάλη τιμή για αυτούς. Άλλοι σχηματίζουν με τα χέρια τους μια αλυσίδα στην προσπάθειά τους να σχηματίσουν ένα άνοιγμα για να περάσει η πομπή. Όλοι οι άντρες είναι ξυπόλητοι, ο καθένας τους φοράει ένα μπλουζάκι και έχει μια πετσέτα στο κεφάλι του ή γύρω από το λαιμό του.

Από μια εξέδρα που έχει στηθεί κοντά στην εκκλησία, ένας εκφωνητής έχει μόλις εξηγήσει ορισμένους κανόνες στο πλήθος που περιμένει. Ιδιαίτερα ένα πράγμα έγινε σαφές: Στην κύρια πομπή, δεν επιτρέπονται γυναίκες. Ο λόγος αποσαφηνίζεται καθώς ο Μαύρος Ναζωραίος σύρεται σιγά σιγά έξω προς την πλατεία· τα πράγματα γίνονται ιδιαίτερα άγρια.

Το συνεπαρμένο πλήθος των λάτρεων απλώνουν τα χέρια τους, σκουντάνε και σπρώχνουν, ακόμα σκαρφαλώνουν ο ένας πάνω στον άλλον καθώς είναι εντελώς απορροφημένοι στην προσπάθειά τους να αγγίξουν τον Μαύρο Ναζωραίο. Οι ελάχιστοι άντρες που βρίσκονται πάνω στο άρμα πρέπει να σπρώχνουν μερικά από αυτά τα άτομα κάτω προσπαθώντας να προστατέψουν το άγαλμα από το συνεπαρμένο πλήθος. Αν επιτρέψουν σε πάρα πολλούς να σκαρφαλώσουν πάνω στην εξέδρα ταυτόχρονα, αυτή μπορεί να πέσει. Παρά τη λήψη τέτοιων μέτρων, το άρμα πέφτει μερικές φορές, και χρειάζονται 30 λεπτά με μια ώρα για να το σηκώσουν ξανά λόγω του ότι πάρα πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να αγγίξουν το άγαλμα.

Παρατηρητές παρατάσσονται στους στενούς δρόμους του Κιάπο για να δουν τον Μαύρο Ναζωραίο καθώς διασχίζει σιγά σιγά την περιοχή. Κεριά κρατιούνται ψηλά σε έκφραση αφοσίωσης στο άγαλμα. Άλλοι φέρνουν μαζί τους μικρότερα αγάλματα από το σπίτι. Την πομπή συνοδεύουν μεγάλα πανό τα οποία προσδιορίζουν τις διάφορες ομάδες των πιστών του Μαύρου Ναζωραίου.

Μερικά άτομα από το πλήθος πετάνε πετσέτες και μαντίλια σε έναν από τους άντρες που είναι πάνω στην εξέδρα με τον Μαύρο Ναζωραίο. Εκείνος στη συνέχεια τις τρίβει πάνω στο άγαλμα ή στο σταυρό του και τις πετάει πίσω. Στη συνέχεια ο συγκινημένος πιστός σκουπίζει όλο του το πρόσωπο με την πετσέτα. Πίσω από την κύρια πομπή ακολουθεί μια μεγάλη σειρά από θρησκευτικές αναπαραστάσεις, πολλές από τις οποίες είναι μικρότερα αντίτυπα του Μαύρου Ναζωραίου. Εδώ είναι ασφαλές να ενωθούν και γυναίκες με την πομπή.

Στο μεταξύ, μέσα στην εκκλησία, πιστοί, ιδιαίτερα γυναίκες, παρακαλούν με ένα διαφορετικό τρόπο τον Μαύρο Ναζωραίο να τους βοηθήσει. Μόλις φτάσουν στην πόρτα, μπαίνουν στη μεγάλη σειρά άλλων ατόμων τα οποία σιγά σιγά διασχίζουν με τα γόνατα το διάδρομο της εκκλησίας για να φτάσουν στην αγία τράπεζα.

Τι Συναρπάζει το Πλήθος Τόσο Πολύ;

Το άγαλμα του Μαύρου Ναζωραίου λέγεται ότι είναι η πηγή αναρίθμητων θαυμάτων. Ο δωδεκάχρονος Αλμπέρτο είπε ότι πήγαινε στη γιορτή με τους παππούδες του επειδή ο Μαύρος Ναζωραίος του έδινε πάντα ό,τι ζητούσε μέσω προσευχής. Ο Μαουρίτσιο λέει ότι συμμετείχε στην πομπή ελπίζοντας να συγχωρηθούν οι αμαρτίες του καθώς επίσης και για να ξεφύγει από τα προβλήματα και τις πιέσεις της καθημερινής ζωής.

Ο Μαουρίτσιο συμμετείχε για πρώτη φορά στη γιορτή όταν ήταν 24 χρονών. Κάθε χρόνο μπορούσε να κρατάει τα σχοινιά που τραβάνε το άγαλμα. Την πέμπτη φορά, είχε την ισχυρή επιθυμία να σκαρφαλώσει πάνω στο άρμα. Μερικοί από τους φίλους του τον βοήθησαν να ανεβεί, και εκείνος μπόρεσε να σκουπίσει με την πετσέτα του τα πόδια του Μαύρου Ναζωραίου· κατόπιν κατέβηκε γρήγορα μέσα στο πλήθος. Αυτή είναι η υπέρτατη εμπειρία, κάτι για το οποίο οι περισσότεροι μπορούν μόνο να ελπίζουν.

Προέλευση της Γιορτής

Τον Μαύρο Ναζωραίο λέγεται ότι αρχικά τον λάξευσε ένας Ινδιάνος από το Μεξικό (άλλοι ισχυρίζονται ότι είναι έργο κάποιου Φιλιππινέζου ή Κινέζου γλύπτη) και τον έφερε στη Μανίλα ένα γαλιόνι το 17ο αιώνα. Οι τεχνίτες το έκαναν μοναδικό είτε λαξεύοντάς το σε σκούρο ξύλο είτε βάφοντας το άγαλμα σκούρο καφέ, χρώμα που ταιριάζει με το χρώμα του δέρματος τόσο των Μεξικανών όσο και των Φιλιππινέζων. Το 18ο αιώνα, ο Μαύρος Ναζωραίος άρχισε να φυλάσσεται στο Κιάπο έπειτα από παράκληση του Μπαζίλιο Σάντσο, αρχιεπισκόπου της Μανίλα, ο οποίος το ευλόγησε. Στη συνέχεια, στις αρχές του 19ου αιώνα, ευλόγησε το άγαλμα ο Πάπας Πίος Ζ΄.

Ωστόσο, μόλις το 1923 το έβγαλαν για πρώτη φορά έξω από την εκκλησία για να γίνει μέρος της θρησκευτικής πομπής που αποτελεί το αποκορύφωμα της γιορτής στην περιοχή του Κιάπο. Οι πομπές συνεχίζονται από τότε και έπειτα.

Μπορεί να Θεωρηθεί Ειδωλολατρία;

Συνήθως, μπορεί κανείς να δει τον Μαύρο Ναζωραίο στη θέση του σε ένα παράθυρο κοντά στην είσοδο της εκκλησίας. Αυτό το παράθυρο βρίσκεται ακριβώς ανάμεσα σε δυο πλάκες στις οποίες αναγράφονται οι Σάμπουνγκ Ούτος, δηλαδή οι Δέκα Εντολές. Για μερικούς Χριστιανούς, αυτό μπορεί να αποτελεί ειρωνεία, εφόσον η δεύτερη από τις Δέκα Εντολές είναι η εξής: «Δεν πρέπει να κάνεις για τον εαυτό σου κάποια λαξευτή εικόνα και καμιά αναπαράσταση πραγμάτων που υπάρχουν στον ουρανό ή στη γη . . . Δεν θα τα προσκυνήσεις ούτε θα τα υπηρετήσεις». (Έξοδος 20:4, 5, Η Βίβλος της Ιερουσαλήμ [The Jerusalem Bible]) Δεν είναι ο Μαύρος Ναζωραίος μια λαξευτή εικόνα την οποία υπηρετούν οι αφοσιωμένοι Καθολικοί;

Οι περισσότεροι Καθολικοί δεν θα το έβλεπαν έτσι. Η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (New Catholic Encyclopedia) λέει: «Αφού η λατρεία που αποδίδεται σε μια εικόνα φτάνει και καταλήγει στο πρόσωπο που αντιπροσωπεύεται από αυτήν, το ίδιο είδος λατρείας που αποδίδεται στο πρόσωπο μπορεί να δοθεί και στην εικόνα ως αντιπροσωπευτική του προσώπου». Αυτό έχουν πει πολλοί Φιλιππινέζοι Καθολικοί—ότι λατρεύουν, όχι τη θρησκευτική αναπαράσταση, αλλά τον Ιησού Χριστό, τον οποίο υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει το άγαλμα. Ας εξετάσουμε για λίγο αυτόν το συλλογισμό.

Στην πραγματικότητα, αυτή η σχετική λατρεία δεν εμφανίζεται μόνο στους Καθολικούς. Οι ειδωλολατρικές θρησκείες χρησιμοποιούν τον ίδιο συλλογισμό επί αιώνες. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Λακτάντιο, Πατέρα της Εκκλησίας που έζησε τον τέταρτο αιώνα, αυτοί οι ειδωλολάτρες έλεγαν: «Δεν φοβόμαστε αυτές καθαυτές τις θρησκευτικές αναπαραστάσεις, αλλά εκείνα τα όντα κατά την ομοίωση των οποίων σχηματίστηκαν αυτές, και στων οποίων το όνομα είναι αφιερωμένες».

Σημαίνει, λοιπόν, αυτό ότι οι εντολές του Θεού σχετικά με τη λατρεία των ειδώλων δεν εφαρμόζονταν στην περίπτωσή τους; Μπορεί αυτός ο συλλογισμός να είναι πράγματι ορθός όταν προσπαθεί να καταστήσει το Λόγο του Θεού άκυρο; Σε τελική ανάλυση, αν η πλειονότητα εκείνων που λατρεύουν τα είδωλα κάνουν αυτόν το συλλογισμό, τότε για ποιον άραγε προορίζονταν αυτές οι εντολές;

Θυμηθείτε ότι, ενώ ο Θεός έδινε στον Μωυσή τις Δέκα Εντολές, οι Ισραηλίτες είχαν φτιάξει ένα χρυσό μοσχάρι και το προσκυνούσαν. Οι άνθρωποι μπορεί με κανέναν τρόπο να μη θεωρούσαν αυτό που έκαναν ως ειδωλολατρία. Στο μυαλό τους, το μοσχάρι αντιπροσώπευε τον Ιεχωβά. (Έξοδος 32:4, 5) Αλλά ευαρεστήθηκε ο Θεός με ό,τι έκαναν; Διαβάζουμε ότι ο Ιεχωβά τότε είπε στον Μωυσή: «Ύπαγε, κατάβηθι· διότι ηνόμησεν ο λαός σου, τον οποίον εξήγαγες εκ γης Αιγύπτου· εξετράπησαν ταχέως εκ της οδού την οποίαν προσέταξα εις αυτούς· έκαμαν εις εαυτούς μόσχον χωνευτόν [ένα χυτό άγαλμα μοσχαριού, ΜΝΚ] και προσεκύνησαν αυτόν και εθυσίασαν εις αυτόν».—Έξοδος 32:7, 8.

Άλλο ένα ερώτημα που αξίζει προσοχής είναι το αν είναι λογικό να τιμούμε μια θρησκευτική αναπαράσταση. Η Αγία Γραφή μιλάει πάντοτε απερίφραστα για αυτό το ζήτημα. Λέει: «Αυτοί οι άνθρωποι είναι τόσο ανόητοι ώστε δεν γνωρίζουν τι κάνουν. Κλείνουν τα μάτια τους και το νου τους στην αλήθεια. Εκείνος που φτιάχνει τα είδωλα δεν έχει το θάρρος ή τη συναίσθηση να πει: ‘. . . Να, προσκυνάω ένα κομμάτι ξύλο!’»—Ησαΐας 44:18, 19, Σημερινή Αγγλική Μετάφραση (Today’s English Version).

Μπορεί το Άγαλμα να Βοηθήσει τους Πιστούς Του;

Ένας Καθολικός ιερέας έγραψε: «Οι άνθρωποι που θέτουν την εμπιστοσύνη τους στη δύναμη που βρίσκεται πίσω από τον Μαύρο Ναζωραίο του Κιάπο έχουν σίγουρα περισσότερους λόγους για να εκδηλώνουν τέτοια εμπιστοσύνη από εκείνους που βασίζονται στο πέταλο ενός αλόγου ή σε ένα λαγοπόδαρο».

Η Αγία Γραφή, από την άλλη μεριά, λέει για τέτοιες θρησκευτικές αναπαραστάσεις: «Αν κάποιος προσευχηθεί σε αυτήν, αυτή δεν μπορεί να του απαντήσει ή να τον σώσει από την καταστροφή». Ο Ιεχωβά Θεός ξεκάθαρα λέει ότι ‘δεν . . . είναι δυνατόν εις αυτές να αγαθοποιήσωσι’. (Ησαΐας 46:7, Σημερινή Αγγλική Μετάφραση· Ιερεμίας 10:5)

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αφοσιωμένοι Καθολικοί που σκαρφαλώνουν ο ένας πάνω στον άλλον ελπίζοντας να αγγίξουν τον Μαύρο Ναζωραίο «έχουν ζήλο για τον Θεό» αλλά «όχι σύμφωνα με ακριβή γνώση». (Ρωμαίους 10:2) Ενθαρρύνουμε όλα αυτά τα άτομα να αποκτήσουν ακριβή γνώση εξετάζοντας το Λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή, και να δεχτούν έτσι τη «θρησκεία που είναι καθαρή και αμόλυντη από την άποψη του Θεού και Πατέρα μας».—Ιακώβου 1:27.

[Εικόνες στη σελίδα 16]

Άνθρωποι συρρέουν για να τρίψουν πετσέτες και μαντίλια πάνω στο άγαλμα