Όταν οι Δραστηριότητες Γίνονται Εθισμοί

Ο ΕΘΙΣΜΟΣ σε ουσίες και ο εθισμός σε δραστηριότητες μοιάζουν με δυο τρένα που πηγαίνουν προς την ίδια κατεύθυνση και βρίσκονται στην ίδια σιδηροτροχιά.a Κάθε εθισμός έχει τον ίδιο προορισμό ή σκοπό: να αλλάξει τη διάθεση και να συγκαλύψει οδυνηρά αισθήματα. Ας εξετάσουμε μερικά παραδείγματα εθισμού σε δραστηριότητες.

Εργασιομανία

Η εργασιομανία έχει ονομαστεί αξιοπρεπής εθισμός. Άλλωστε, οι εργασιομανείς γίνονται θαυμάσιοι υπάλληλοι. Ωστόσο, μέσα τους μπορεί να αισθάνονται ανικανοποίητοι. Η εργασία μπορεί να αποτελέσει είτε διαφυγή από οδυνηρά αισθήματα είτε έμμονη αναζήτηση για επιδοκιμασία.

Ο πάγος προστατεύει εκείνον που κάνει πατινάζ από το να βουλιάξει μέσα στο νερό· η δραστηριότητα προστατεύει τον εργασιομανή από το να βουλιάξει μέσα στα αισθήματα. Σαν το άτομο που κάνει πατινάζ, ο εργασιομανής μπορεί να παρουσιάζει ένα εντυπωσιακό θέαμα. Αλλά αυτό δεν είναι παρά μόνο επιφανειακό. Τι κρύβεται συχνά κάτω από την επιφάνεια; Η σύμβουλος για την ψυχική υγεία Λίντα Τ. Σάνφορντ γράφει: «Όταν το άτομο που έχει εθιστεί στην εργασία δεν αναλώνεται στην εργασία του, μπορεί να κατακλύζεται από φοβερά αισθήματα κατάθλιψης, άγχους, θυμού, απόγνωσης και κενότητας».

Ο βαθιά ριζωμένος εξαναγκασμός που υποκινεί πολλούς εργασιομανείς υποδηλώνει ότι πρόκειται για χρόνιο χαρακτηριστικό, το οποίο πιθανώς οφείλεται στην ανατροφή του ατόμου. Αυτό αλήθευε στην περίπτωση μιας γυναίκας που θα ονομάσουμε Μαίρη. Αυτή από την ηλικία των έξι ετών προσπαθούσε να κερδίσει την αγάπη του αλκοολικού πατέρα της με το να μαγειρεύει και να συγυρίζει. «Αυτό έγινε κάτι το εξαναγκαστικό», λέει η ίδια. «Ένιωθα πως αν έκανα περισσότερα ή αν τα έκανα καλύτερα, εκείνος θα με αγαπούσε. Το μόνο που έπαιρνα σε ανταπόδοση ήταν επικρίσεις».

Η Μαίρη που τώρα είναι ενήλικη εξακολουθεί να παλεύει με αυτόν τον εσφαλμένο τρόπο σκέψης. «Μέσα μου εξακολουθώ να νιώθω άχρηστη», ομολογεί. «Εξακολουθώ να πιστεύω πως πρέπει να κερδίσω την αγάπη, ότι δεν αξίζω τίποτα αν δεν είμαι παραγωγική. Στις κοινωνικές συγκεντρώσεις εξαντλούμαι μαγειρεύοντας και σερβίροντας, σαν να προσπαθώ να κερδίσω το δικαίωμα τού να βρίσκομαι εκεί».

Για τα άτομα που μοιάζουν με τη Μαίρη, είναι ζωτική μια ισορροπημένη άποψη για την εργασία. Η Αγία Γραφή επαινεί πράγματι τη σκληρή εργασία. (Παροιμίαι 6:6-8· 2 Θεσσαλονικείς 3:10, 12) Ο ίδιος ο Ιεχωβά Θεός είναι παραγωγικός. (Ψαλμός 104:24· Ιωάννης 5:17) Αλλά ποτέ δεν νιώθει εξαναγκασμό. Ο Ιεχωβά έβλεπε ότι τα δημιουργικά του έργα ήταν καλά όχι μόνο αφού ολοκληρώνονταν αλλά ακόμα και στη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας.—Γένεσις 1:4, 12, 18, 21, 25, 31· παράβαλε Εκκλησιαστής 5:18.

Ο Αρχιεργάτης του Ιεχωβά Θεού, ο Γιος του, ο Ιησούς, παρόμοια εκδήλωνε προσωπική ικανοποίηση για την εργασία που επιτελούσε. (Παροιμίαι 8:30, 31, ΜΝΚ ) Ο Ιησούς υποσχέθηκε στους ακολούθους του ότι και αυτοί θα έβρισκαν αναζωογόνηση εργαζόμενοι μαζί του. Όλοι συμμετείχαν σε ένα διορισμό ύψιστης σπουδαιότητας. Αλλά αυτό δεν τους εμπόδιζε από το να αναπαύονται.—Ματθαίος 11:28-30· Μάρκος 6:31· παράβαλε Εκκλησιαστής 4:6.

Ίσως ένας από τους γονείς σας άφηνε να εννοηθεί ότι η αξία σας εξαρτιόταν από τις επιδόσεις σας ή ότι δεν θα σας έδειχνε αγάπη μέχρι να την κερδίσετε. Θα ανακουφιστείτε αν μάθετε ότι δεν είναι αυτή η άποψη του Ιεχωβά για την κατάλληλη ανατροφή παιδιών. Ο Λόγος του συμβουλεύει: «Πατέρες, μην εξοργίζετε τα παιδιά σας, για να μην αποκαρδιώνονται [«αισθάνονται κατώτερα», Ολοκληρωμένη Βίβλος (The Amplified Bible)]». (Κολοσσαείς 3:21) Ο Ιεχωβά δεν είναι από εκείνους που δεν δείχνουν την αγάπη τους μέχρι να την κερδίσει κάποιος. Η αγάπη του δεν είναι κάτι που το παραχωρεί μόνο αφού κάποιος αρχίσει να τον αγαπάει και να τον υπηρετεί. Πράγματι, η Αγία Γραφή μάς λέει ότι «εκείνος πρώτος μας αγάπησε», ναι, μάλιστα «ενώ ήμασταν ακόμη αμαρτωλοί», ο Θεός πήρε την πρωτοβουλία και μας αγάπησε. (1 Ιωάννη 4:19· Ρωμαίους 5:6-8) Επιπλέον, ο Ιεχωβά δεν επικρίνει τις ειλικρινείς προσπάθειες που καταβάλλουμε για να κάνουμε το θέλημά του. Συνεπώς, η υπηρεσία μας προς αυτόν γίνεται μια γνήσια έκφραση της αγάπης μας για εκείνον.

Εθισμός στην Τηλεόραση

Μερικοί αποκαλούν την υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης εθισμό. «Σαν τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ», γράφει η Μαρί Γουίν στο βιβλίο Το Ναρκωτικό που Μπαίνει στην Πρίζα (The Plug-In Drug), «η τηλεόραση επιτρέπει σε αυτόν που την παρακολουθεί να σβήσει τον πραγματικό κόσμο και να μπει σε μια ευχάριστη και παθητική νοητική κατάσταση».

Φυσικά, δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να ξεφεύγει κάποιος από τις ευθύνες της ζωής—προσωρινά. Αλλά μερικοί θεατές δεν επιστρέφουν ποτέ στην πραγματικότητα. Ένας σύζυγος, ο οποίος ξαφνικά δεν μπορούσε να δει τηλεόραση επειδή χάλασε η συσκευή, ομολόγησε: «Νιώθω πως το μυαλό μου είχε παγώσει εντελώς όλα αυτά τα χρόνια. Κατά κάποιον τρόπο, ήμουν κολλημένος σε αυτό το μηχάνημα και δεν μπορούσα να απελευθερωθώ». Ένα άλλο νεαρό άτομο, ονόματι Κάι, περιγράφει μια παρόμοια παρόρμηση: «Δεν θέλω να βλέπω τόσο τηλεόραση όσο βλέπω, αλλά δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά. Εκείνη με ελέγχει».

Η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης αναχαιτίζει την ικανότητα σκέψης. Η Αγία Γραφή συνιστά να συλλογιζόμαστε κάνοντας στοχασμούς, πράγμα που απαιτεί κάποια απομόνωση. (Ιησούς του Ναυή 1:8· Ψαλμός 1:2, 3· 145:5, ΜΝΚ· Ματθαίος 14:23· Λουκάς 4:42· 5:16· 1 Τιμόθεο 4:15) Αυτή η απομόνωση φοβίζει πολλούς ανθρώπους. Αυτοί γίνονται υπερβολικά νευρικοί όταν τους περιβάλλει η σιωπή. Φοβούνται να μείνουν μόνοι με τις σκέψεις τους. Ψάχνουν απεγνωσμένα για κάτι που θα γεμίσει το κενό. Η τηλεόραση γίνεται η εύκολη λύση. Ωστόσο, ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση, η τηλεόραση είναι απλώς ένα υποκατάστατο της πραγματικής ζωής.

Μανία για τα Τυχερά Παιχνίδια

Τα τυχερά παιχνίδια έχουν τις ρίζες τους στην απληστία. Αλλά η μανία για τα τυχερά παιχνίδια συχνά είναι κάτι παραπάνω από ζήτημα χρημάτων.b «Χρειαζόμουν αυτό το αίσθημα της ευφορίας για να ξεφύγω από την πραγματικότητα», λέει ο Νάιτζελ. «Ήταν ακριβώς σαν να έπαιρνα κάποιο ναρκωτικό». Για το μανιώδη παίκτη, η διαδικασία των τυχερών παιχνιδιών είναι συχνά από μόνη της μια ανταμοιβή. Οι συνέπειες δεν έχουν σημασία. Ο Νάιτζελ έχασε τους φίλους του. Άλλοι χάνουν την οικογένειά τους. Πολλοί χάνουν την υγεία τους. Και ουσιαστικά όλοι χάνουν τα χρήματά τους. Αλλά λίγοι είναι εκείνοι που σταματούν, εφόσον το ζήτημα δεν είναι αν θα κερδίσουν ή αν θα χάσουν. Είναι η συμμετοχή στο παιχνίδι—η διαδικασία—εκείνη που αλλάζει τη διάθεση και δίνει ένα αίσθημα ευφορίας, σαν ναρκωτικό.

Τα τυχερά παιχνίδια μπορεί να αποτελούν διαφυγή από τα προβλήματα της ζωής αλλά δεν θα τα κάνουν να φύγουν. Κάποιος που είναι βαριά τραυματισμένος χρειάζεται κάτι περισσότερο από ένα παυσίπονο. Οι πληγές του χρειάζονται περιποίηση. Αν υπάρχουν πληγές που έχουν οδηγήσει το άτομο στα τυχερά παιχνίδια, εκείνο το άτομο θα πρέπει να τις προσδιορίσει και να τις περιποιηθεί. Αυτό απαιτεί θάρρος, αλλά στο τέλος είναι ανταμειφτικό.

Απελευθερωθείτε

Για να απελευθερωθεί κανείς από οποιοδήποτε εθισμό, δεν μπορεί να αγνοήσει την εσωτερική αγωνία που συχνά τροφοδοτεί τον εθισμό. Το άτομο που έχει εθιστεί πρέπει να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα στη ρίζα του. Αυτό είναι δύσκολο έργο. «Δεν ξεπερνάς εύκολα 30 χρόνια ναρκωτικών και αλκοόλ», λέει ένα άτομο που ήταν εθισμένο, «ιδιαίτερα όταν ο εθισμός σου απόκρυβε ένα βαθιά ριζωμένο πρόβλημα».

Εντούτοις, η απελευθέρωση από τον εθισμό αξίζει τον κόπο. Η Μαίρη, η εργασιομανής που αναφέρθηκε παραπάνω, το περιγράφει αυτό καλά. «Επί χρόνια», λέει η ίδια, «απέφευγα τα πράγματα που φοβόμουν να αντιμετωπίσω. Αλλά τώρα που έχω αντιμετωπίσει αυτά τα πράγματα, είναι καταπληκτικό το πόσο μικρά έχουν γίνει».

Αυτή είναι η εμπειρία πολλών οι οποίοι έχουν υπερνικήσει με επιτυχία τον εθισμό. Αντί να συνεχίζουν να είναι «δούλοι καταστροφικών συνηθειών», προσευχήθηκαν για «δύναμη που ξεπερνάει το φυσιολογικό» ώστε να αντιμετωπίσουν με επιτυχία την πρόκληση της υπερνίκησης του εθισμού.—2 Πέτρου 2:19, Σημερινή Αγγλική Μετάφραση (Today’s English Version)· 2 Κορινθίους 4:7.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 9]

‘Ο όρος εθισμοί μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα είδη ψυχαναγκαστικής συμπεριφοράς’—Δρ Τζ. Πάτρικ Γκάνον.

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Για τον εργασιομανή, η εργασία φαίνεται πιο σπουδαία από την οικογένεια

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Τα τυχερά παιχνίδια μπορούν να προκαλέσουν ένα αίσθημα ευφορίας, σαν ναρκωτικό