Το Φοβερό Σύμπαν
‘Κάτι Λείπει’—Τι Ακριβώς;
ΑΦΟΥ ατενίσαμε τα άστρα μια ξάστερη, σκοτεινή νύχτα, μπαίνουμε μέσα, παγωμένοι και ζαλισμένοι, με το μυαλό μας να γυρίζει από την αχανή ομορφιά και τα πάμπολλα ερωτηματικά. Γιατί υπάρχει το σύμπαν; Από πού προήλθε; Πού πηγαίνει; Αυτά είναι τα ερωτήματα στα οποία πολλοί προσπαθούν να απαντήσουν.
Έπειτα από πέντε χρόνια έρευνας στην κοσμολογία, η οποία τον οδήγησε σε επιστημονικά συνέδρια και ερευνητικά κέντρα σε όλη την υφήλιο, ο επιστημονικός συγγραφέας Ντένις Όβερμπαϊ περιέγραψε μια συνομιλία που είχε με τον παγκοσμίου φήμης φυσικό Στίβεν Χόκινγκ: «Στο τέλος αυτό που ήθελα να μάθω από τον Χόκινγκ ήταν αυτό που ανέκαθεν ήθελα να μάθω από τον Χόκινγκ: Πού πηγαίνουμε όταν πεθαίνουμε».
Μολονότι έχουν κάποια δόση ειρωνείας, αυτά τα λόγια αποκαλύπτουν πολλά για την εποχή μας. Τα ερωτηματικά δεν αφορούν τόσο τα άστρα αυτά καθαυτά ούτε τις θεωρίες και τις αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις των κοσμολόγων που τα μελετούν. Οι άνθρωποι σήμερα εξακολουθούν να ποθούν απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα που βασανίζουν την ανθρωπότητα επί χιλιετηρίδες: Γιατί βρισκόμαστε εδώ; Υπάρχει Θεός; Πού πηγαίνουμε όταν πεθαίνουμε; Πού μπορούν να βρεθούν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα; Μπορούν να βρεθούν στα άστρα;
Ένας άλλος επιστημονικός συγγραφέας, ο Τζον Μπόσλοου, παρατήρησε ότι, επειδή οι άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη θρησκεία, επιστήμονες όπως οι κοσμολόγοι έχουν γίνει «οι τέλειοι ιερείς μιας άθρησκης εποχής. Αυτοί, και όχι οι θρησκευτικοί ηγέτες, ήταν εκείνοι που θα αποκάλυπταν τώρα σταδιακά όλα τα πολύτιμα μυστικά του σύμπαντος, όχι με το πρόσχημα πνευματικής φώτισης αλλά με τη μορφή εξισώσεων, ακατανόητων για όλους εκτός από τους μυημένους». Αλλά θα αποκαλύψουν αυτοί όλα τα μυστικά του σύμπαντος και θα απαντήσουν σε όλα τα ερωτήματα που βασανίζουν την ανθρωπότητα επί αιώνες;
Τι αποκαλύπτουν οι κοσμολόγοι τώρα; Οι περισσότεροι υιοθετούν κάποια εκδοχή της «θεολογίας» της μεγάλης έκρηξης, η οποία έχει γίνει η «επιστημονική» θρησκεία του καιρού μας, μολονότι διαφωνούν ακατάπαυστα για τις λεπτομέρειες. «Εντούτοις», σημείωσε ο Μπόσλοου, «στο πλαίσιο των νέων και αντιφατικών παρατηρήσεων, η θεωρία της μεγάλης έκρηξης αρχίζει να φαίνεται ολοένα και περισσότερο σαν ένα υπεραπλουστευμένο μοντέλο στην προσπάθεια ανεύρεσης ενός γεγονότος δημιουργίας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το μοντέλο της μεγάλης έκρηξης . . . αδυνατούσε ήδη όλο και περισσότερο να απαντήσει στα πιο θεμελιώδη ερωτήματα». Ο ίδιος πρόσθεσε πως «αρκετοί θεωρητικοί έχουν εκφράσει την άποψη ότι δεν θα επιβιώσει καν από τη δεκαετία του 1990».
Ίσως κάποιες από τις τωρινές κοσμολογικές υποθέσεις αποδειχτούν ορθές, ίσως όχι—όπως ακριβώς ίσως υπάρχουν πράγματι πλανήτες που ενώνονται στην αχνή λάμψη του νεφελώματος του Ωρίωνα, ίσως όχι. Το αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι κανένας στη γη δεν γνωρίζει με βεβαιότητα. Οι θεωρίες είναι άφθονες, αλλά οι ειλικρινείς παρατηρητές συμφωνούν με την οξυδερκή παρατήρηση της Μάργκαρετ Γκέλερ ότι, παρά τα εντυπωσιακά λόγια, φαίνεται πως λείπει κάποιο θεμελιώδες στοιχείο από την τωρινή κατανόηση της επιστήμης σε σχέση με το σύμπαν.
Λείπει—Η Προθυμία να Δεχτούν τα Δυσάρεστα Γεγονότα
Οι περισσότεροι επιστήμονες—και αυτό περιλαμβάνει τους περισσότερους κοσμολόγους—υποστηρίζουν τη θεωρία της εξέλιξης. Δεν μπορούν να δεχτούν το γεγονός ότι η νοημοσύνη και ο σκοπός παίζουν κάποιο ρόλο στη δημιουργία, και ανατριχιάζουν ακόμη και με την απλή αναφορά στον Θεό ως Δημιουργό. Αρνούνται ακόμη και να εξετάσουν αυτή την αιρετική άποψη. Το εδάφιο Ψαλμός 10:4, ΜΝΚ, μιλάει υποτιμητικά για το υπεροπτικό άτομο που ‘δεν κάνει καμία έρευνα· όλες οι ιδέες του είναι: «Δεν υπάρχει Θεός»’. Η δημιουργική του θεότητα είναι η Τύχη. Αλλά καθώς αυξάνουν οι γνώσεις, και η τύχη μαζί με τη σύμπτωση καταρρέουν κάτω από το αυξανόμενο φορτίο των αποδείξεων, ο επιστήμονας αρχίζει να στρέφεται όλο και περισσότερο σε απαγορευμένες έννοιες όπως η ευφυΐα και το σχέδιο. Εξετάστε τα ακόλουθα παραδείγματα:
«Ένα συστατικό προφανώς λείπει από τις κοσμολογικές μελέτες. Η γένεση του Σύμπαντος, όπως και η λύση στον κύβο του Ρούμπικ, απαιτεί ευφυΐα», έγραψε ο αστροφυσικός Φρεντ Χόιλ στο βιβλίο του Το Νοήμον Σύμπαν (The Intelligent Universe), σελίδα 189.
«Όσο περισσότερο εξετάζω το σύμπαν και μελετώ τις λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής του, τόσο περισσότερες αποδείξεις βρίσκω για το γεγονός ότι το σύμπαν θα πρέπει να ήξερε, με κάποια έννοια, ότι θα ερχόμασταν εμείς».—Ενόχληση του Σύμπαντος (Disturbing the Universe), του Φρίμαν Ντάισον, σελίδα 250.
«Ποια χαρακτηριστικά του Σύμπαντος ήταν ουσιώδη για την εμφάνιση πλασμάτων όπως εμείς, και είναι αποτέλεσμα σύμπτωσης το ότι το Σύμπαν μας έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, ή μήπως υπάρχει κάποια βαθύτερη αιτία; . . . Υπάρχει κάποιο βαθύτερο σχέδιο που διασφαλίζει ότι το Σύμπαν είναι κομμένο και ραμμένο για το ανθρώπινο γένος;»—Κοσμικές Συμπτώσεις (Cosmic Coincidences), των Τζον Γκρίμπιν και Μάρτιν Ρις, σελίδες xiv, 4.
Ο Φρεντ Χόιλ επίσης σχολιάζει αυτές τις ιδιότητες, στη σελίδα 220 του βιβλίου του που αναφέρεται παραπάνω: «Αυτές οι ιδιότητες φαίνεται ότι ενυπάρχουν σε ολόκληρη τη δομή του φυσικού κόσμου σαν μια αλυσίδα ευνοϊκών συγκυριών. Αλλά υπάρχουν τόσο πολλές από αυτές τις απίθανες συμπτώσεις που είναι απαραίτητες για τη ζωή, ώστε απαιτείται κάποια εξήγηση γι’ αυτές».
«Δεν είναι μόνο το ότι ο άνθρωπος είναι προσαρμοσμένος στο σύμπαν. Το σύμπαν είναι προσαρμοσμένο στον άνθρωπο. Φαντάζεστε ένα σύμπαν στο οποίο η μία ή η άλλη από τις θεμελιώδεις φυσικές σταθερές, οι οποίες στερούνται διαστάσεων, αυξομειώνεται κατά ένα μικρό ποσοστό; Ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε ποτέ να έρθει σε ύπαρξη σε ένα τέτοιο σύμπαν. Αυτό είναι το κεντρικό σημείο της ανθρωπικής αρχής. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, ένας ζωογόνος παράγοντας βρίσκεται στο κέντρο ολόκληρου του μηχανισμού και του σχεδίου του κόσμου».—Η Ανθρωπική Κοσμολογική Αρχή (The Anthropic Cosmological Principle), των Τζον Μπάροου και Φρανκ Τίπλερ, σελίδα vii.
Ο Θεός, το Σχέδιο και οι Φυσικές Σταθερές
Ποιες είναι μερικές από αυτές τις θεμελιώδεις φυσικές σταθερές που είναι απαραίτητες για την ύπαρξη ζωής στο σύμπαν; Ένα άρθρο στην εφημερίδα Δι Όραντζ Κάουντι Ρέτζιστερ (The Orange County Register) με ημερομηνία 8 Ιανουαρίου 1995 παρέθετε μερικές από αυτές τις σταθερές. Τόνιζε πόσο επακριβώς ρυθμισμένα πρέπει να είναι αυτά τα χαρακτηριστικά, δηλώνοντας: «Οι ποσοτικές αξίες πολλών βασικών φυσικών σταθερών που ορίζουν το σύμπαν—για παράδειγμα, το φορτίο ενός ηλεκτρονίου, ή η καθορισμένη ταχύτητα του φωτός ή η αναλογία των εντάσεων των θεμελιωδών δυνάμεων στη φύση—είναι εκπληκτικά ακριβείς, μερικές ως και 120 δεκαδικά ψηφία. Η ανάπτυξη ενός ζωογόνου σύμπαντος εξαρτάται με αφάνταστα αποφασιστικό τρόπο από αυτά τα χαρακτηριστικά. Η παραμικρή απόκλιση—ένα νανοδευτερόλεπτο εδώ, ένα άνγκστρομ εκεί—και το σύμπαν μπορεί κάλλιστα να ήταν νεκρό και άγονο».
Ο συγγραφέας αυτού του άρθρου κατόπιν ανέφερε αυτό που συνήθως δεν αναφέρεται: «Φαίνεται λογικότερο να συμπεράνουμε ότι κάποια μυστηριώδης τάση κρύβεται σε αυτή τη διαδικασία, ίσως η δράση μιας νοήμονης και σκόπιμης δύναμης που ρύθμισε με ακρίβεια το σύμπαν για να προετοιμάσει την άφιξή μας».
Ο Τζορτζ Γκρίνσταϊν, καθηγητής αστρονομίας και κοσμολογίας, ανέφερε ένα μακρύτερο κατάλογο αυτών των φυσικών σταθερών στο βιβλίο του Το Συμβιωτικό Σύμπαν (The Symbiotic Universe). Στον κατάλογο υπήρχαν κάποιες σταθερές τόσο επακριβώς ρυθμισμένες που, αν απόκλιναν στον ελάχιστο βαθμό, δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να υπάρξουν τα άτομα, τα άστρα ή το σύμπαν. Οι λεπτομέρειες αυτών των σχέσεων αναφέρονται στο συνοδευτικό πλαίσιο. Αυτές πρέπει να υπάρχουν για να είναι δυνατόν να υπάρχει φυσική ζωή. Είναι πολύπλοκες και ίσως να μην κατανοηθούν από όλους τους αναγνώστες, αλλά αυτές, και πολλές άλλες, τις γνωρίζουν οι αστροφυσικοί που είναι εκπαιδευμένοι σε αυτούς τους τομείς.
Καθώς αυτός ο κατάλογος μάκραινε, ο Γκρίνσταϊν κυριεύτηκε από δέος. Είπε: «Τόσο πολλές συμπτώσεις! Όσο περισσότερο διάβαζα τόσο περισσότερο πεπεισμένος ήμουν για το ότι αυτές οι ‘συμπτώσεις’ δεν μπορεί να συνέβησαν κατά τύχη. Αλλά, καθώς αύξανε αυτή η πεποίθηση, αύξανε και κάτι άλλο. Ακόμη και τώρα, μου είναι δύσκολο να εκφράσω αυτό το ‘κάτι’ με λόγια. Επρόκειτο για μια έντονη αποστροφή και, μερικές φορές, έφτανε σχεδόν στο σημείο να με επηρεάζει σωματικά. Κυριολεκτικά ένιωθα μεγάλη νευρικότητα. . . . Μήπως συνέβη να σκοντάψουμε ξαφνικά, και άθελά μας, στην επιστημονική απόδειξη της ύπαρξης ενός Ανώτατου Όντος; Μήπως ήταν ο Θεός εκείνος που παρενέβη και με μεγάλη προνοητικότητα σχεδίασε τον κόσμο για χάρη μας;»
Νιώθοντας αποστροφή και τρόμο στη σκέψη αυτή, ο Γκρίνσταϊν γρήγορα ανακάλεσε, επανέκτησε τον επιστημονικό του δογματισμό και διακήρυξε: «Ο Θεός δεν αποτελεί την εξήγηση». Χωρίς καμιά λογική αιτία—ήταν απλώς τόσο δυσάρεστη σκέψη ώστε δεν μπορούσε να τη χωνέψει!
Μια Φυσική Ανθρώπινη Ανάγκη
Με αυτά δεν θέλουμε να μειώσουμε το σκληρό έργο των ειλικρινών επιστημόνων, περιλαμβανομένων των κοσμολόγων. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά εκτιμούν ιδιαίτερα τις πολλές ανακαλύψεις τους σχετικά με τη δημιουργία οι οποίες αποκαλύπτουν τη δύναμη και τη σοφία και την αγάπη του αληθινού Θεού, του Ιεχωβά. Το εδάφιο Ρωμαίους 1:20 διακηρύττει: «Οι αόρατες ιδιότητές του βλέπονται καθαρά από τη δημιουργία του κόσμου και έπειτα, επειδή γίνονται αντιληπτές μέσω των πραγμάτων που έχουν φτιαχτεί, ακόμη και η αιώνια δύναμη και η Θειότητά του, ώστε αυτοί είναι αδικαιολόγητοι».
Οι έρευνες και οι κόποι των επιστημόνων είναι η φυσική ανθρώπινη αντίδραση σε μια ανάγκη που είναι τόσο βασική για την ανθρωπότητα όσο και η ανάγκη για τροφή, στέγη και ρουχισμό. Είναι η ανάγκη να μάθουμε τις απαντήσεις σε ορισμένα ερωτήματα που αφορούν το μέλλον και το σκοπό της ζωής. Ο Θεός «έθεσε την αιωνιότητα στις καρδιές των ανθρώπων· εντούτοις αυτοί δεν μπορούν να κατανοήσουν τι έκανε ο Θεός από την αρχή ως το τέλος».—Εκκλησιαστής 3:11, Η Αγία Γραφή—Νέα Διεθνής Μετάφραση (The Holy Bible—New International Version).
Αυτά δεν είναι και τόσο άσχημα νέα. Σημαίνουν ότι οι άνθρωποι ποτέ δεν θα τα μάθουν όλα, αλλά ούτε και θα τους λείπουν ποτέ νέα πράγματα για να μαθαίνουν: «Είδον παν το έργον του Θεού, ότι άνθρωπος δεν δύναται να εύρη το έργον το οποίον έγεινεν υπό τον ήλιον· επειδή όσον και αν κοπιάση ο άνθρωπος ζητών, βεβαίως δεν θέλει ευρεί· έτι δε και ο σοφός εάν είπη να γνωρίση αυτό, δεν θέλει δυνηθή να εύρη».—Εκκλησιαστής 8:17.
Μερικοί επιστήμονες αντιτείνουν ότι κάνοντας τον Θεό «λύση» για κάποιο πρόβλημα σκοτώνουμε το κίνητρο για περαιτέρω έρευνες. Ωστόσο, όποιος αναγνωρίζει τον Θεό ως τον Δημιουργό των ουρανών και της γης έχει άφθονες, ακόμη πιο συναρπαστικές λεπτομέρειες να ανακαλύψει και ελκυστικά μυστήρια να εξερευνήσει. Είναι σαν να παίρνει πράσινο φως προκειμένου να προχωρήσει σε μια απολαυστική περιπέτεια ανακάλυψης και μάθησης!
Ποιος μπορεί να αντισταθεί στην πρόσκληση του εδαφίου Ησαΐας 40:26; «Σηκώσατε υψηλά τους οφθαλμούς σας και ιδέτε». Σηκώσαμε ψηλά τα μάτια μας σε αυτές τις λίγες σελίδες, και αυτό που είδαμε είναι το ‘κάτι που λείπει’ και το οποίο διαφεύγει από τους κοσμολόγους. Επίσης εντοπίσαμε τις θεμελιώδεις απαντήσεις στα επίμονα ερωτήματα που βασανίζουν το νου του ανθρώπου στη διάρκεια των αιώνων.
Οι Απαντήσεις Υπάρχουν σε ένα Βιβλίο
Οι απαντήσεις υπήρχαν ανέκαθεν, αλλά όπως οι θρησκευόμενοι των ημερών του Ιησού, πολλοί άνθρωποι έχουν κλείσει τα μάτια τους και τα αφτιά τους και έχουν σκληρύνει τις καρδιές τους απέναντι στις απαντήσεις που δεν ταιριάζουν με τις ανθρώπινες θεωρίες τους ή με τον τρόπο ζωής που έχουν επιλέξει. (Ματθαίος 13:14, 15) Ο Ιεχωβά μάς έχει πει από πού προήλθε το σύμπαν, πώς βρέθηκε εδώ η γη και ποιοι θα ζουν σε αυτήν. Μας έχει πει ότι οι άνθρωποι που κατοικούν στη γη πρέπει να την καλλιεργούν και να φροντίζουν στοργικά τα φυτά και τα ζώα που τη μοιράζονται με αυτούς. Επίσης μας έχει πει τι συμβαίνει όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι, ότι μπορούν να επανέλθουν στη ζωή, και τι πρέπει να κάνουν για να ζήσουν στη γη για πάντα.
Αν σας ενδιαφέρει να λάβετε τις απαντήσεις στη γλώσσα του εμπνευσμένου Λόγου του Θεού, της Αγίας Γραφής, σας παρακαλούμε να διαβάσετε τα ακόλουθα εδάφια: Γένεσις 1:1, 26-28· 2:15· Παροιμίαι 12:10· Ματθαίος 10:29· Ησαΐας 11:6-9· 45:18· Γένεσις 3:19· Ψαλμός 146:4· Εκκλησιαστής 9:5· Πράξεις 24:15· Ιωάννης 5:28, 29· 17:3· Ψαλμός 37:10, 11· Αποκάλυψη 21:3-5.
Γιατί να μη διαβάσετε αυτά τα εδάφια με την οικογένειά σας ή με ένα γείτονα ή με μερικούς φίλους στο σπίτι σας κάποιο βράδυ; Να είστε βέβαιοι ότι θα δώσουν το έναυσμα για μια πληροφοριακή και ζωντανή συζήτηση!
Σας γοητεύουν τα μυστήρια του σύμπαντος και σας συγκινεί η ομορφιά του; Γιατί να μη γνωρίσετε καλύτερα Εκείνον που το δημιούργησε; Η περιέργεια και ο θαυμασμός μας δεν σημαίνουν τίποτα για τους άψυχους ουρανούς, αλλά ο Ιεχωβά Θεός, ο Δημιουργός τους, είναι και δικός μας Δημιουργός, και αυτός φροντίζει τους πράους που ενδιαφέρονται να μάθουν για αυτόν και για τα δημιουργήματά του. Τώρα απευθύνεται η πρόσκληση σε όλη τη γη: «‘Έλα!’ Και όποιος ακούει ας πει: ‘Έλα!’ Και όποιος διψάει ας έρθει· και όποιος θέλει ας πάρει νερό ζωής δωρεάν».—Αποκάλυψη 22:17.
Τι συγκινητική πρόσκληση απευθύνει ο Ιεχωβά! Το σύμπαν δημιουργήθηκε, όχι από μια άλογη έκρηξη χωρίς σκοπό, αλλά από έναν Θεό άπειρης νοημοσύνης και συγκεκριμένου σκοπού που είχε εσάς υπόψη από την αρχή. Τα αποθέματα απεριόριστης ενέργειας που διαθέτει βρίσκονται υπό προσεκτικό έλεγχο και είναι πάντοτε διαθέσιμα για να στηρίζουν τους υπηρέτες του. (Ησαΐας 40:28-31, ΜΝΚ) Η ανταμοιβή που θα λάβετε αν τον γνωρίσετε θα είναι τόσο ατελεύτητη όσο και το ίδιο το μεγαλοπρεπές σύμπαν!
«Οι ουρανοί διηγούνται την δόξαν του Θεού, και το στερέωμα αναγγέλλει το έργον των χειρών αυτού».—Ψαλμός 19:1.
[Πλαίσιο στη σελίδα 13]
Κατάλογος Μερικών Φυσικών Σταθερών που Είναι Αναγκαίες για να Υπάρχει Ζωή
Τα φορτία των ηλεκτρονίων και των πρωτονίων πρέπει να είναι ίσα και αντίθετα· τα νετρόνια πρέπει να είναι ελάχιστα τοις εκατό βαρύτερα από τα πρωτόνια· η θερμοκρασία του ήλιου πρέπει να ταιριάζει με τις απορροφητικές ιδιότητες της χλωροφύλλης για να γίνει φωτοσύνθεση· αν η ισχυρή δύναμη ήταν λίγο ασθενέστερη, ο ήλιος δεν θα μπορούσε να παραγάγει ενέργεια μέσω πυρηνικών αντιδράσεων, αλλά αν ήταν λίγο ισχυρότερη, τα καύσιμα που χρειάζονται για την παραγωγή ενέργειας θα ήταν εκρηκτικά ασταθή· χωρίς δύο διαφορετικούς αξιοσημείωτους συντονισμούς μεταξύ των ατόμων στους πυρήνες των κόκκινων γιγάντων, δεν θα μπορούσε να σχηματιστεί κανένα άλλο στοιχείο εκτός από το ήλιο· αν ο χώρος είχε λιγότερες από τρεις διαστάσεις, οι διασυνδέσεις για τη ροή του αίματος και το νευρικό σύστημα θα ήταν αδύνατες· και αν ο χώρος είχε πάνω από τρεις διαστάσεις, οι πλανήτες δεν θα μπορούσαν να έχουν σταθερή τροχιά γύρω από τον ήλιο.—Το Συμβιωτικό Σύμπαν, σελίδες 256, 257.
[Πλαίσιο στη σελίδα 14]
Μήπως Είδατε τη Χαμένη Μάζα Μου;
Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας, όπως όλοι οι σπειροειδείς γαλαξίες, περιστρέφεται μεγαλόπρεπα στο διάστημα σαν να ήταν ένας γιγάντιος κυκλώνας. Οι αστρονόμοι μπορούν να υπολογίσουν το ρυθμό περιστροφής πολλών γαλαξιών από το φάσμα του φωτός, και όταν το κάνουν αυτό, ανακαλύπτουν κάτι μυστηριώδες. Ο ρυθμός περιστροφής φαίνεται απίστευτος! Όλοι οι σπειροειδείς γαλαξίες φαίνεται να περιστρέφονται πάρα πολύ γρήγορα. Συμπεριφέρονται λες και τα ορατά άστρα του γαλαξία τα περιβάλλει μια πολύ μεγαλύτερη άλως σκοτεινής ύλης, αόρατη στο τηλεσκόπιο. «Δεν γνωρίζουμε τη μορφή της σκοτεινής ύλης», παραδέχεται ο αστρονόμος Τζέιμς Κέιλερ. Οι κοσμολόγοι υπολογίζουν ότι δεν υπάρχει εξήγηση για το 90 τοις εκατό της χαμένης μάζας. Προσπαθούν μανιωδώς να τη βρουν, είτε ως μαζικά νετρίνα ή ως κάποια άγνωστη αλλά υπεράφθονη μορφή ύλης.
Αν βρείτε τη χαμένη μάζα, μην παραλείψετε να το πείτε αμέσως στον κοσμολόγο της περιοχής σας!