Ματιές στον Κόσμο

Απρόβλεπτοι οι Σεισμοί

Επί πολλά χρόνια οι επιστήμονες πίστευαν ότι έπρεπε να είναι δυνατόν να προβλέπουν τους σεισμούς. Κοίταζαν το μεταβαλλόμενο επίπεδο του υδάτινου ορίζοντα, τις αμυδρές κινήσεις στο φλοιό της γης, την έκλυση ραδονίου από φρέατα, και άλλα ενδεικτικά σημάδια. «Πολλοί από τους σημαντικότερους σεισμολόγους της χώρας τώρα πιστεύουν ότι οι σεισμοί είναι από τη φύση τους απρόβλεπτοι», παρατηρεί ένα άρθρο στην εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times). «Λένε ότι η αναζήτηση τρόπων για να ειδοποιηθεί το κοινό ημέρες, ώρες ή λεπτά πριν από ένα σεισμό φαίνεται μάταιη. . . . Ενώ πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι μερικοί σεισμοί ίσως παράγουν προκαταρκτικά σήματα που περιλαμβάνουν ανακατατάξεις στο φλοιό της γης, αυτά τα σήματα είναι τόσο μικρά, ασθενή και συγκαλυμμένα ώστε ίσως είναι πρακτικά αδύνατον να ανιχνευτούν». Μερικοί τώρα ζητούν από την κυβέρνηση να αποσύρει τα κονδύλια από την αντισεισμική έρευνα και να τα χρησιμοποιήσει για τη μείωση των επακόλουθων καταστροφών. Οι επιστήμονες, όμως, συμφωνούν ότι είναι απαραίτητη περισσότερη γνώση σχετικά με το πώς κινείται το έδαφος και πώς αντιδρούν τα κτίρια στους σεισμούς.

Πώς να Επιζήσετε αν Πέσετε σε Κρύο Νερό

Οι επιστήμονες οι οποίοι ερευνούν το γιατί οι άνθρωποι που πέφτουν σε παγωμένο νερό πεθαίνουν τόσο γρήγορα διαπίστωσαν ότι η φυσιολογική αντίδραση του σώματος στο ψυχρό σοκ είναι ο υπεραερισμός. «Η απότομη εισπνοή ακολουθείται από κατάποση νερού—και πνιγμό», αναφέρει το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist). Ο υπεραερισμός είναι αναπόφευκτος. Έτσι, η επιβίωση εξαρτάται από το να κρατήσει κάποιος το κεφάλι του έξω από το νερό ώσπου να περάσει η έντονη τάση για εισπνοή αέρα, συνήθως μέσα σε δύο ή τρία λεπτά.

Αθλήματα και Μακροζωία

Οι Γερμανοί δαπανούν το αντίστοιχο των 5,8 τρισεκατομμυρίων δραχμών το χρόνο για τα αθλήματα, ή πάνω από 70.000 δρχ. ο καθένας. Με αυτά τα χρήματα πληρώνουν «φόρμες, εξοπλισμό, εξάσκηση, ενοικίαση αθλητικών χώρων και τη συνδρομή σε λέσχες», αναφέρει η εφημερίδα Νασάουισε Νόιε Πρέσε (Nassauische Neue Presse). Πάνω από τρία εκατομμύρια άνθρωποι ασκούνται σε γυμναστήρια και εκατομμύρια άλλοι κάνουν τζόκιν. Μήπως οι φίλοι των σπορ, λοιπόν, ζουν περισσότερο ή καλύτερα από αυτούς που κάθονται στο σπίτι; Όχι κατ’ ανάγκην. Το βιβλίο Φυσιολογία του Ανθρώπου (Physiologie des Menschen) δηλώνει: «Το να γενικεύουμε την άποψη ότι τα αθλήματα είναι το καλύτερο φάρμακο δεν είναι σε καμία περίπτωση σωστό». Γιατί; Επειδή πάνω από 1,5 εκατομμύριο Γερμανοί επισκέπτονται το γιατρό κάθε χρόνο για τραυματισμούς που σχετίζονται με τα αθλήματα και προέκυψαν στη διάρκεια αναψυχής τα σαββατοκύριακα και στις διακοπές. Το βιβλίο συστήνει την άσκηση και τα αθλήματα ως ωφέλιμα για την υγεία μόνο «υπό την προϋπόθεση ότι η βελτίωση της υγείας δεν ζημιώνεται από ατυχήματα ή χρόνιες βλάβες από τα αθλήματα».

Καμία Υποχρέωση να Πουν την Αλήθεια

Πρόσφατες δίκες στις Η.Π.Α. ήλκυσαν την προσοχή του κοινού σε όλο τον κόσμο και άφησαν άναυδους τους θεατές. «Ενώ οι εισαγγελείς έχουν την υποχρέωση να παρουσιάζουν την αλήθεια, οι συνήγοροι λειτουργούν εντελώς διαφορετικά», λέει η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times). «Η δουλειά του συνήγορου είναι να πετύχει απαλλαγή για τον πελάτη του, να οδηγήσει τους ενόρκους σε αδιέξοδο (σπέρνοντας λογικές αμφιβολίες στο νου έστω και ενός ενόρκου) ή να πετύχει καταδίκη με τις λιγότερο βαριές κατηγορίες». «Δεν έχουν καμία υποχρέωση να διασφαλίσουν ότι μια αθωωτική απόφαση είναι ορθή», λέει ο Στίβεν Γκίλερς, καθηγητής νομικής δεοντολογίας στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. «Λέμε στους ενόρκους ότι η δίκη είναι μια αναζήτηση της αλήθειας, και ποτέ δεν τους λέμε ότι οι δικηγόροι της υπεράσπισης είναι αναγκασμένοι να τους εξαπατήσουν». Όταν «έρχονται αντιμέτωποι με γεγονότα που καταδικάζουν σαφώς τον πελάτη, οι δικηγόροι συχνά πρέπει να δημιουργήσουν ιστορίες τις οποίες θα σκεφτούν οι ένορκοι προκειμένου να παραβλέψουν εκείνα τα γεγονότα και να τον αθωώσουν», δηλώνει η ίδια εφημερίδα. Τι συμβαίνει όταν οι δικηγόροι γνωρίζουν ότι ο πελάτης τους είναι ένοχος αλλά ο πελάτης επιμένει να κριθεί τελικά από τους ενόρκους; «Τότε οι δικηγόροι θα πάνε στο δικαστήριο σαν τον Ουράια Χιπ, γεμάτοι προσποιητή ταπεινότητα, και θα διακηρύξουν τη βαθιά πεποίθησή τους στην αλήθεια της ιστορίας του πελάτη τους ενώ γνωρίζουν ότι είναι 100 τοις εκατό ψεύτικη», λέει ο Γκίλερς.

Νέες Αξίες

Οι νέοι στη Ρωσία καθώς και η ρωσική κοινωνία ως σύνολο υφίστανται μια κρίση αξιών. Μια πρόσφατη έρευνα που διεξάχθηκε στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας έδειξε ότι η νοοτροπία των νέων δίνει έμφαση στις «αξίες που είναι κοινές στην ανθρωπότητα—δηλαδή, την υγεία, τη ζωή, την οικογένεια και την αγάπη, καθώς και σε προσωπικές αξίες, όπως η επιτυχία, η σταδιοδρομία, η άνεση και η υλική ασφάλεια», αναφέρει η ρωσική εφημερίδα Σανκτ-Πιτερμπέρσκιγια Βιεντομόστι (Sankt-Peterburgskiye Vyedomosti). Άλλες κύριες αξίες επικεντρώνονται στους γονείς, στα χρήματα, στην ευημερία, στην ευτυχία, στη φιλία και στη γνώση. Είναι ενδιαφέρον ότι η καλή φήμη και οι προσωπικές ελευθερίες κατέχουν δύο από τις τελευταίες θέσεις στο νου των νέων. Ποια αξία βρίσκεται στην τελευταία θέση; Η εντιμότητα. Η αναφορά καταλήγει: «Αν περιβάλλονται από το ψέμα, τότε στο νου της γενιάς που μεγαλώνει [η εντιμότητα] είναι άχρηστη».

Άκαρπη Δεκαετία

Οι βρετανικές εκκλησίες ανήγγειλαν ότι αυτή θα ήταν η «Δεκαετία του Ευαγγελιστικού Έργου». Τώρα, που βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας, τι έχει επιτευχθεί; Ο εκπρόσωπος Μάικλ Γκριν λέει στην εφημερίδα Τσερτς Τάιμς (Church Times): «Μόλις που αρχίζουμε να προσαρμόζουμε το ευαγγέλιο για να καλύψουμε τα ερωτήματα που εγείρουν οι συνηθισμένοι άνθρωποι. Δεν βλέπω κάποια ένδειξη που να φανερώνει ότι οι εκκλησίες αναπτύσσουν δράση πέρα από τους τοίχους τους και ότι μεταφέρουν τα καλά νέα στην κοινότητα. . . . Δεν έχουμε καν αρχίσει να επηρεάζουμε τους σύγχρονους νέους που δεν εκκλησιάζονται, και αυτό περιλαμβάνει περίπου το 86 τοις εκατό όλων των νέων της χώρας». Γιατί αυτή η έλλειψη επιτυχίας; «Πείθουμε τον εαυτό μας ότι ο τρόπος ζωής μας θα το πετύχει χωρίς να πούμε λέξη. Φοβόμαστε μήπως προσβάλουμε κάποιον», λέει ο Γκριν.

Τολμηρές Ληστείες

Στον Καναδά, έγιναν ληστείες σε 1 στις 7 τράπεζες μέσα στο 1994—περισσότερες ληστείες ανά υποκατάστημα από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα. Ωστόσο, στην Ιταλία, όπου το 1 στα 13 υποκαταστήματα δέχτηκε επίθεση, οι ληστές φαίνονταν πιο θρασείς από οπουδήποτε αλλού. Λίγοι Ιταλοί ληστές τραπεζών έκαναν τον κόπο να μεταμφιεστούν ή ακόμη και να χρησιμοποιήσουν όπλα. Μερικοί απλώς απείλησαν τους ταμίες προφορικά και πήραν μετρητά. Ένα ζευγάρι ληστών μάλιστα κατέφυγε στον υπνωτισμό, αναφέρει το περιοδικό Δι Ικόνομιστ (The Economist). Οι ληστές τραπεζών στην Ιταλία είναι επίσης πολύ επίμονοι: 165 υποκαταστήματα τραπεζών δέχτηκαν επίθεση δύο φορές, 27 τρεις φορές και 9 τέσσερις φορές στη διάρκεια του έτους. Ο μέσος όρος των κλοπιμαίων από τις ληστείες το 1994; Εξήντα ένα εκατομμύρια λιρέτες (περ. 8,5 εκατ. δρχ.), το χαμηλότερο ποσό από το 1987.

Νέα για τους Κροκοδείλους

Τα απολιθωμένα σαγόνια ενός αρχαίου κροκοδείλου που ξεθάφτηκαν πρόσφατα «ίσως αντιπροσωπεύουν το πρώτο γνωστό χορτοφάγο μέλος» της οικογένειας των κροκοδείλων, αναφέρει το περιοδικό Φύση (Nature). Αντί για τα μακριά, μυτερά δόντια του σύγχρονου κροκοδείλου, τα οποία φοβούνται τόσο πολύ οι άνθρωποι σήμερα, αυτός ο αρχαίος πρόγονος είχε επίπεδα δόντια που λέγεται ότι ήταν πιο κατάλληλα για το μάσημα χορταριού. Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό το πλάσμα—το οποίο ανακάλυψαν Κινέζοι και Καναδοί ερευνητές στην επαρχία Χουπέχ της Κίνας σε ένα λόφο κοντά στη νότια όχθη του ποταμού Γιανγκτσέ—κατοικούσε επίσης στην ξηρά, δεν ήταν αμφίβιο. Το μέγεθός του; Είχε μήκος περίπου ένα μέτρο.

Αυξανόμενο Άγχος

Μια πρόσφατη μελέτη που διεξάχθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας έδειξε ότι πάνω από το 35 τοις εκατό των ανθρώπων που ζητούν ιατρική βοήθεια πάσχουν από διάφορες μορφές ψυχικών διαταραχών, αναφέρει το περιοδικό Βέτζα (Veja). Το περιοδικό ρώτησε τον Δρ Ζόρζε Αλμπέρτο Κόστα ε Σίλβα, διευθυντή ψυχικής υγείας για την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO): «Πώς εξηγούνται αυτοί οι αριθμοί; Μήπως ο κόσμος έγινε χειρότερος ή μήπως οι άνθρωποι έγιναν πιο αδύναμοι ψυχολογικά;» Η απόκρισή του: «Ζούμε σε έναν καιρό εξαιρετικά γρήγορων αλλαγών, οι οποίες καταλήγουν να προκαλούν ανησυχία και άγχος σε πρωτοφανή επίπεδα στην ιστορία της ανθρωπότητας». Μια κοινή πηγή άγχους, ισχυρίζεται ο ίδιος, είναι η πολύ διαδεδομένη βία στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Αυτό συχνά οδηγεί σε μετατραυματικό στρες, το οποίο, εξηγεί, «επηρεάζει τους ανθρώπους όταν βρεθούν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σε μια κατάσταση που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή τους. Στη διάρκεια της ημέρας εκδηλώνουν ανασφάλεια για τα πάντα. Τη νύχτα βλέπουν εφιάλτες στους οποίους ξαναζούν το επεισόδιο που έθεσε τη ζωή τους σε κίνδυνο».

Χάσμα στην Υγεία

Μεγαλώνει το χάσμα στην υγεία μεταξύ πλούσιων και φτωχών κρατών. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) υπολογίζει ότι η μέση αναμενόμενη διάρκεια ζωής των ανθρώπων που γεννήθηκαν και ζουν στις αναπτυγμένες χώρες είναι 76 χρόνια—σε σύγκριση με τα 54 χρόνια για τους ανθρώπους στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Το 1950, η βρεφική θνησιμότητα στις φτωχές χώρες ήταν τρεις φορές υψηλότερη από ό,τι στις πλούσιες χώρες· τώρα είναι 15 φορές υψηλότερη. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, στις φτωχές χώρες οι θάνατοι που οφείλονταν σε επιπλοκές στη γέννα ήταν 100πλάσιοι από ό,τι στα πλούσια κράτη. Κάτι που εντείνει το πρόβλημα, δηλώνει η WHO, είναι το γεγονός ότι λιγότεροι από τους μισούς ανθρώπους οι οποίοι ζουν στις φτωχές χώρες έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό και σε εγκαταστάσεις υγιεινής. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, ο αριθμός των «λιγότερο αναπτυγμένων κρατών» αυξήθηκε από 27 το 1975 σε 48 το 1995. Παγκόσμια υπάρχουν 1,3 δισεκατομμύριο φτωχοί, και ο αριθμός τους αυξάνεται.