Ματιές στον Κόσμο

«Λείπουν» Γυναίκες

«Στις κοινωνίες όπου οι γυναίκες αντιμετωπίζονται αμερόληπτα στον τομέα της υγείας, υπάρχουν 106 γυναίκες για κάθε 100 άντρες. Αυτό είναι βιολογικό γεγονός», δηλώνει το περιοδικό Δε Κούριερ (The Courier) που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά οι μελέτες του Ο.Η.Ε. επισημαίνουν και ένα άλλο γεγονός: Στις ασιατικές χώρες όπως είναι η Ινδία, η Κίνα, η Δημοκρατία της Κορέας και το Πακιστάν, υπάρχουν, κατά μέσο όρο, μόνο 94 γυναίκες για κάθε 100 άντρες. Γιατί; «Οι επιστημονικές εξελίξεις έχουν καταστήσει δυνατό τον καθορισμό του φύλου του εμβρύου αρκετά νωρίς» και έχουν αυξήσει τις «διαφορές στην αναλογία των γεννήσεων γυναικών-αντρών», εξηγεί το ίδιο περιοδικό. Για παράδειγμα, στη Δημοκρατία της Κορέας το 1982 γεννιούνταν 94 κορίτσια για κάθε 100 αγόρια, αλλά το 1989, η αναλογία είχε μειωθεί σε 88 κορίτσια για κάθε 100 αγόρια. Το περιοδικό Ο Πλανήτης Μας (Our Planet) που εκδίδει ο Ο.Η.Ε. προσθέτει: «Οι στατιστικές είναι συγκλονιστικές: ‘λείπουν’ 100 εκατομμύρια Ασιάτισσες εξαιτίας του φόνου θηλυκών βρεφών και της θανάτωσης των θηλυκών εμβρύων με έκτρωση».

Όπλα ή Ανάπτυξη;

Με εκατό δολάρια (περ. 23.000 δρχ.) μπορεί να γίνει η αγορά είτε ενός αυτόματου όπλου ΑΚ-47 είτε αρκετών κάψουλων βιταμίνης Α για να αποτρέψουν την τύφλωση 3.000 παιδιών ηλικίας ενός έτους. Με εκατό εκατομμύρια δολάρια (περ. 23 δισ. δρχ.) μπορεί να γίνει η αγορά είτε δέκα εκατομμυρίων ναρκών ξηράς είτε αρκετών εμβολίων για την προστασία 7,7 εκατομμυρίων παιδιών από έξι θανατηφόρες παιδικές ασθένειες. Με οχτακόσια εκατομμύρια δολάρια (περ. 184 δισ. δρχ.) μπορεί είτε να γίνει η αγορά 23 πολεμικών αεροπλάνων F-16 είτε να γίνει ιωδίωση του αλατιού για 10 χρόνια, για την προστασία 1,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων από διαταραχές, όπως η διανοητική διαταραχή, που οφείλονται στην ιωδιοπενία. Με περίπου 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 552 δισ. δρχ.) μπορεί είτε να γίνει η αγορά ενός πυρηνικού υποβρυχίου είτε να δημιουργηθούν εγκαταστάσεις ύδρευσης και υγιεινής για 48 εκατομμύρια ανθρώπους. Ποιες είναι οι προτεραιότητες του κόσμου; Σύμφωνα με την έκθεση Η Κατάσταση των Παιδιών του Κόσμου το 1996 (The State of the World’s Children 1996), μόνο το 1994 οι πωλήσεις όπλων στις αναπτυσσόμενες χώρες ανήλθαν σε 25,4 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 5,8 τρισ. δρχ.), χρήματα που αντί για αυτό θα μπορούσαν να είχαν διατεθεί για την ανάπτυξη.

Κίνδυνος από τις Άλκες που Διασχίζουν τους Δρόμους

Γιατί διασχίζουν οι άλκες το δρόμο; Αυτό το ερώτημα δεν φαίνεται καθόλου αστείο στους βιολόγους, οι οποίοι ασχολούνται με την άγρια ζωή στο Νιουφάουντλαντ, ούτε στους ντόπιους οδηγούς και στους χιλιάδες τουρίστες που χρησιμοποιούν τους αυτοκινητόδρομους αυτής της επαρχίας. «Κάθε χρόνο συμβαίνουν περίπου 300 αυτοκινητικά δυστυχήματα με άλκες στους αυτοκινητόδρομους του Νιουφάουντλαντ, αρκετά από τα οποία καταλήγουν σε θάνατο των οδηγών», λέει η εφημερίδα Δε Γκλόουμπ εντ Μέιλ (The Globe and Mail). «Μια ογκώδης άλκη που ίσως ζυγίζει μέχρι και 450 κιλά μπορεί να προσγειωθεί στην οροφή του αυτοκινήτου σαν βράχος, σκοτώνοντας ή ακρωτηριάζοντας». Απλώς και μόνο η μείωση του τωρινού πληθυσμού των 150.000 αλκών του νησιού ίσως αποδειχτεί αναποτελεσματική, λέει η Σέιν Μάονι του Υπουργείου Φυσικών Πόρων, επειδή σε αρκετές περιοχές με χαμηλή πυκνότητα αλκών υπάρχει μεγάλος αριθμός ατυχημάτων. Αναλύοντας τις κινήσεις των κοπαδιών, οι επιστήμονες ελπίζουν να μάθουν γιατί οι άλκες, οι οποίες φυσιολογικά φοβούνται τα αυτοκίνητα, αποφασίζουν να διασχίσουν το δρόμο.

Η Δυσχερής Θέση του Ναούρου

Το Ναούρου, η μικρότερη και πιο απομονωμένη δημοκρατία του κόσμου, φημιζόταν κάποτε για την τροπική ομορφιά του. Το 18ο αιώνα, οι Ευρωπαίοι ναυτικοί που είδαν για πρώτη φορά αυτό το νησί έκτασης είκοσι τετραγωνικών χιλιομέτρων το ονόμασαν Ευχάριστο Νησί. Ωστόσο, τώρα είναι κατοικήσιμη μόνο μια στενή παραλιακή λωρίδα, και το Ναούρου έχει γίνει «το πιο καταστραμμένο κράτος στη γη από περιβαλλοντική άποψη», παρατηρεί η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times). Γιατί; Εξαιτίας της επιφανειακής εξόρυξης. Επί 90 χρόνια εξορύσσονται φωσφορικά άλατα, τα οποία προέρχονται από περιττώματα πουλιών που συσσωρεύονταν επί χιλιάδες χρόνια και από θαλάσσιους μικροοργανισμούς, «αφήνοντας πίσω τους ένα κατασκαμμένο, απαίσιο σεληνιακό τοπίο με λοφίσκους από γκρίζο ασβεστόλιθο ύψους μέχρι και 22 μέτρα». Η θερμότητα που εκπέμπουν τα τέσσερα πέμπτα του νησιού, στα οποία έχει ήδη ολοκληρωθεί η εξόρυξη, έχει επηρεάσει επίσης τον καιρό, διώχνοντας τα βροχοφόρα σύννεφα και πλήττοντας τη γη με ξηρασία. Τα τελευταία αποθέματα φωσφορικών αλάτων αναμένεται ότι θα εξορυχθούν σε πέντε χρόνια. Πολλοί κάτοικοι του Ναούρου πιστεύουν ότι η μόνη λύση είναι να εγκαταλείψουν το Ναούρου και να χρησιμοποιήσουν τα πλούτη τους για να αγοράσουν ένα καινούριο νησιωτικό σπίτι και να μετακομίσουν εκεί.

Υποχωρεί η Ασθένεια που Προκαλεί ο Σκώληκας της Γουινέας

«Μετά την ευλογιά, ο σκώληκας της Γουινέας φαίνεται πως είναι η δεύτερη νόσος που πλήττει τον άνθρωπο και η οποία εξαλείφεται», δηλώνει το περιοδικό Δι Ικόνομιστ (The Economist). «Ο αριθμός των κρουσμάτων που έχουν αναφερθεί, ο οποίος πλησίαζε τις 900.000 παγκόσμια το 1989, μειώθηκε σε 163.000 το περασμένο έτος και στις περισσότερες χώρες μειώνεται κατά το ήμισυ κάθε χρόνο». Εξαίρεση αποτελεί το Σουδάν, «αποδεικνύοντας ότι ο πόλεμος και η αρρώστια πηγαίνουν χέρι-χέρι». Ο σκώληκας της Γουινέας, ένα παράσιτο που αναπτύσσεται στο νερό και το οποίο ξεκινάει από μικροσκοπικές προνύμφες, έχει ήδη εξαλειφτεί από την Κεντρική Ασία, το Πακιστάν και αρκετές αφρικανικές χώρες. Διάφορες υπηρεσίες τον έχουν θέσει υπό έλεγχο με χημικό καθαρισμό του νερού, διδάσκοντας τους ανθρώπους να φιλτράρουν το νερό που πίνουν με κάποιο πανί και μην επιτρέποντας στους ασθενείς να λούζονται ή να περπατάνε σε πηγές πόσιμου νερού. Από τη στιγμή που θα φτάσουν στο στομάχι, οι αρσενικοί σκώληκες πεθαίνουν μετά το ζευγάρωμα ενώ οι θηλυκοί μπορεί να φτάσουν σε μήκος το ένα μέτρο προτού αναδυθούν αργά από επώδυνες φουσκάλες που σχηματίζονται στο πόδι του θύματος· διαδικασία η οποία κρατάει αρκετές εβδομάδες, μερικές φορές παραλύοντας ή καταστρέφοντας τους μυς.

Το Ρολόι της Καταστροφής Προχωράει

Ο λεπτοδείκτης του περίφημου ρολογιού της καταστροφής που υπάρχει στο εξώφυλλο του Δελτίου των Ατομικών Επιστημόνων (The Bulletin of the Atomic Scientists) πρόσφατα μετακινήθηκε τρία λεπτά πιο κοντά στα μεσάνυχτα. Το ρολόι συμβολικά αντικατοπτρίζει πόσο κοντά είναι ο κόσμος στον πυρηνικό πόλεμο. Από τότε που πρωτοεμφανίστηκε το 1947, ο λεπτοδείκτης έχει μετακινηθεί 16 φορές ανάλογα με τις αλλαγές των παγκόσμιων υποθέσεων. Πιο κοντά στα μεσάνυχτα, στον πυρηνικό πόλεμο, έφτασε το 1953—δύο λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα—μετά την πρώτη έκρηξη υδρογονοβόμβας από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η τελευταία αλλαγή έλαβε χώρα το 1991 όταν γύρισε πίσω στα 17 λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα λόγω της αισιοδοξίας για τη μεταψυχροπολεμική εποχή. Το ότι το ρολόι προχώρησε στα 14 λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα αντανακλά την αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με την παγκόσμια ένταση που επιδεινώνεται, την ανασφάλεια όσον αφορά τα πυρηνικά αποθέματα και την απειλή της πυρηνικής τρομοκρατίας. «Ο κόσμος παραμένει ένας πολύ επικίνδυνος τόπος», είπε ο Λέοναρντ Ρίσερ, εισηγητής του Δελτίου.

Εγκαταλείπονται Νεογέννητα Βρέφη

Στην Ιταλία, μια μητέρα μπορεί νόμιμα να αρνηθεί να δεχτεί το νεογέννητο μωρό της, αφήνοντας στις αρχές που ασχολούνται με τα παιδιά την ευθύνη εύρεσης κάποιου ζευγαριού που θα είναι πρόθυμο να το υιοθετήσει. Εντούτοις, το 1995, περίπου 600 παιδιά εγκαταλείφτηκαν μετά τη γέννηση, «πολλά σε σκουπιδοτενεκέδες, άλλα κοντά σε εκκλησίες ή σε υγειονομικά κέντρα», λέει η ιταλική εφημερίδα Λα Ρεπούμπλικα (La Repubblica). Το φαινόμενο παρουσιάζεται στις πιο βιομηχανοποιημένες και εύπορες περιοχές της χώρας καθώς και στις φτωχότερες και στις λιγότερο αναπτυγμένες. Σύμφωνα με τη Βέρα Σλέποϊ, πρόεδρο της Ιταλικής Εταιρίας Ψυχολογίας, αυτό αποτελεί «προειδοποιητικό σημάδι του αισθήματος θανάτου» που χαρακτηρίζει την κοινωνία.

Η Δίψα Δεν Αρκεί

«Αν ένα άτομο βασίζεται στη δίψα, δεν θα πίνει αρκετά υγρά», λέει ο Δρ Μαρκ Ντέιβις, καθηγητής εφαρμοσμένης φυσιολογίας. Πολλοί άνθρωποι παραμένουν σε ελαφρά αφυδατωμένη κατάσταση, καθώς το αίσθημα της δίψας εμφανίζεται αφού τα υγρά του σώματος έχουν ήδη μειωθεί πολύ. Και όσο μεγαλώνουν οι άνθρωποι, τόσο λιγότερο ευαίσθητος γίνεται ο μηχανισμός της δίψας. Όπως αναφέρθηκε στην εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times), χρειαζόμαστε περισσότερο νερό όταν ο καιρός είναι ζεστός ή πολύ κρύος και ξηρός, όταν ασκούμαστε ή όταν κάνουμε δίαιτα, καθώς επίσης όταν έχουμε κάποια αδιαθεσία που συνοδεύεται από διάρροια, πυρετό και εμετό, καταστάσεις που προκαλούν απώλεια υγρών. Όσοι κάνουν δίαιτες που είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες χρειάζονται επίσης περισσότερα υγρά για να αποβάλλονται οι ίνες από το έντερο. Ενώ τα φρούτα και τα λαχανικά μπορεί να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό, οι περισσότερες από τις ανάγκες μας ικανοποιούνται πίνοντας νερό. Το νερό είναι το καλύτερο, επειδή απορροφάται γρήγορα από το σώμα. Όσο πιο γλυκό είναι κάποιο ποτό, τόσο πιο αργά απορροφάται. Τα ανθρακούχα ποτά μπορεί στην πραγματικότητα να σας κάνουν να διψάσετε περισσότερο, επειδή χρειάζονται υγρά για να αφομοιωθεί η ζάχαρη. Εφόσον η καφεΐνη και το οινόπνευμα είναι διουρητικά, το να εξαρτάται κάποιος από ποτά που περιέχουν μια από αυτές τις δύο ουσίες μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια υγρών. «Οι ενήλικοι θα πρέπει να πίνουν τουλάχιστον οχτώ ποτήρια νερό την ημέρα», λέει η ίδια εφημερίδα.

Ανοίγει Διάσημος Αιγυπτιακός Τάφος

Ο τάφος της Νεφερταρί, ο οποίος βρίσκεται στην Κοιλάδα των Βασιλισσών στο Λούξορ και είχε παραμείνει κλειστός επί πολλά χρόνια, επισκευάστηκε και άνοιξε ξανά για το κοινό. «‘Αυτός ο τάφος είναι πράγματι ο πιο μαγευτικός της δυτικής όχθης του Λούξορ, ή ακόμα και όλης της Αιγύπτου’, είπε ο Μοχάμεντ ελ-Σογκάιερ, επικεφαλής του παραρτήματος του Ανώτατου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων του Λούξορ. ‘Προφανώς κατασκευάστηκε από τους πιο επιδέξιους καλλιτέχνες της εποχής του Ραμσή Β΄ ο οποίος έχτισε αυτό το βασιλικό μνημείο λόγω της μεγάλης του αγάπης για τη Νεφερταρί. Επιθυμούσε να έχει εκείνη τον καλύτερο τάφο’». Ωστόσο, τα πλούσια και λεπτεπίλεπτα ζωγραφικά έργα που καλύπτουν 430 τετραγωνικά μέτρα έχουν σχεδόν καταστραφεί από τις πλημμύρες, τη λάσπη και τη διείσδυση κρυσταλλικών αλάτων. Το 1986, έπειτα από χρόνια συμβουλίων, μια διεθνής ομάδα άρχισε το κοπιαστικό έργο της συμπλήρωσης των κομματιών που υπήρχαν στους τοίχους χρησιμοποιώντας φωτογραφίες που είχε τραβήξει ο Ιταλός αιγυπτιολόγος Ερνέστο Σκιαπαρέλι ο οποίος ανακάλυψε τον τάφο. Εντούτοις, ο αριθμός των επισκεπτών έχει περιοριστεί επειδή εκφράζονται ανησυχίες για την υγρασία. Ο Ραμσής Β΄ τίμησε επίσης τη Νεφερταρί αφιερώνοντάς της έναν από τους ναούς που υπάρχουν στο Αμπού Σίμπελ.