Ματιές στον Κόσμο
Το Εμπόριο Όπλων σε Ύφεση;
Σύμφωνα με το Δελτίο Αφοπλισμού (Disarmament Newsletter) του Ο.Η.Ε., υπάρχουν κάποια καλά νέα σχετικά με το παγκόσμιο εμπόριο όπλων. Φαίνεται πως το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών της Στοκχόλμης για την Ειρήνη διαπίστωσε ότι «η αξία των πωλήσεων των κύριων συμβατικών όπλων παγκόσμια ήταν 35% χαμηλότερη το 1990 απ’ ό,τι το 1989, η οποία ήταν ήδη χαμηλότερη σε σύγκριση με τους αριθμούς που είχαν καταγραφεί σχετικά με τα μέσα της δεκαετίας του 1980». Ωστόσο, Το Δελτίο των Ατομικών Επιστημόνων (The Bulletin of the Atomic Scientists) εξέφρασε πρόσφατα κάποιες επιφυλάξεις σχετικά με τις αναφορές των πολιτικών στον περιορισμό των όπλων, επισημαίνοντας: «Η αληθινή κατάσταση στον κόσμο αποκαλύπτει ότι σήμερα υπάρχει έκρηξη στις πωλήσεις όπλων». Για παράδειγμα, το ίδιο περιοδικό αναφέρει την περίπτωση της Γαλλίας που είχε «70 τοις εκατό αύξηση στις εξαγωγές όπλων» το 1990. Από το ξεκίνημα της κρίσης στον Περσικό Κόλπο, οι κατασκευαστές όπλων στις Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν συμφωνίες για να παραγάγουν όπλα αξίας 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων (περ. 2,7 τρισ. δρχ.)—μόνο για χώρες της Μέσης Ανατολής! Και μόνο τον Ιούλιο του 1991, οι στρατιωτικής φύσης εξαγωγές των Η.Π.Α. παγκόσμια ανήλθαν στο ποσό των 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων (περ. 1,3 τρισ. δρχ.).
Το Κόστος για τα «Μωρά της Κοκαΐνης»
Μια ακόμη ζοφερή στατιστική παρουσιάζει εκρηκτική αύξηση—ο αριθμός των εγκύων στις Ηνωμένες Πολιτείες που κάνουν χρήση κοκαΐνης. Σύμφωνα με το περιοδικό Νιου Σάιεντιστ (New Scientist) εκτιμάται ότι ο αριθμός των μωρών που εκτίθενται στο ναρκωτικό ενώ βρίσκονται ακόμη στη μήτρα κυμαίνεται μεταξύ 92.000 και 240.000 το χρόνο. Η κυβέρνηση των Η.Π.Α. υπολογίζει ότι 158.400 τέτοια μωρά γεννήθηκαν το 1990 και μόνο. Η κοκαΐνη διεισδύει εύκολα στον πλακούντα και εισβάλλει στο καταφύγιο του εμβρύου, ενώ οι επιστήμονες μόλις τώρα αρχίζουν να καταλαβαίνουν πώς μπορεί αυτή να βλάψει το έμβρυο. Σύμφωνα με τα πορίσματα μιας μελέτης, τα «μωρά της κοκαΐνης» μένουν περισσότερο στο νοσοκομείο, έχουν διπλάσιες πιθανότητες να γεννηθούν με χαμηλό βάρος και 50 τοις εκατό περισσότερες πιθανότητες να εισαχθούν στο θάλαμο εντατικής θεραπείας για ποικίλες παθήσεις. Το κόστος όλης αυτής της επιπλέον νοσοκομειακής φροντίδας; Σύμφωνα με υπολογισμούς, 504 εκατομμύρια δολάρια (περ. 90,7 δισ. δρχ.) το χρόνο!
Μοιραία Επανεμφάνιση
Οι άλκες αντιμετώπιζαν κάποτε τον κίνδυνο της εξαφάνισης στις πολιτείες της Βόρειας Αμερικής Βέρμοντ, Μέιν και Νιου Χάμσαϊρ. Ωστόσο, ο πληθυσμός τους παρουσίασε κατακόρυφη άνοδο στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν απότομα οι συγκρούσεις μεταξύ ζώων και οχημάτων. Οι ενήλικες άλκες, που ζυγίζουν από 450 ως 700 κιλά, έχουν περίπου 2 μέτρα ύψος ως τον ώμο τους. Αυτό σημαίνει ότι επειδή το κεφάλι τους βρίσκεται πιο ψηλά από το φως που εκπέμπουν οι προβολείς των αυτοκινήτων, τα μάτια τους δεν αντανακλούν το φως τη νύχτα ώστε να προειδοποιούν τους οδηγούς που πλησιάζουν. «Αν συγκρουστείτε με μια άλκη μετωπικά, θα τη χτυπήσετε στα πόδια και δεν θα τη δείτε παρά μόνο όταν πέσει στο παρμπρίζ», λέει ο ειδικός στα άγρια ζώα Χάουαρντ Κ. Νόβελ. Στη Μέιν και μόνο έγιναν 500 τέτοιες συγκρούσεις το 1990 ανάμεσα σε άλκες και οχήματα. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι οι άλκες έχουν απρόβλεπτες αντιδράσεις. Ο οδηγός ενός μικρού αυτοκινήτου νόμισε ότι αν κόρναρε θα έκανε την άλκη να φοβηθεί και να φύγει από το δρόμο. Αντί να φοβηθεί, η άλκη όρμησε στο αυτοκίνητο και το έβγαλε από το δρόμο!
Ελλειμματικός ο Αριθμός των Γυναικών
Έπειτα από μια ανάλυση στατιστικών στοιχείων ευρέος φάσματος σχετικά με τα ποσοστά των γεννήσεων και των θανάτων, οι δημογράφοι παρουσίασαν ένα ανησυχητικό πόρισμα. Ο παγκόσμιος πληθυσμός φαίνεται να παρουσιάζει έλλειμμα ως προς τον αριθμό των γυναικών, έλλειμμα που φτάνει τα εκατό εκατομμύρια γυναίκες. Η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) αναφέρει ότι ενώ γεννιούνται 5 ως 6 τοις εκατό περισσότερα αγόρια απ’ ό,τι κορίτσια, οι άντρες παρουσιάζουν πολύ υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας. Έτσι, σε αναπτυγμένες χώρες, όπως η Αγγλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι γυναίκες είναι περισσότερες από τους άντρες με αναλογία 105 γυναίκες σε 100 άντρες. Ωστόσο, σε πολλές λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, ιδιαίτερα στην Ασία, οι γυναίκες είναι αξιοσημείωτα λιγότερες—μερικές φορές αντιστοιχούν μόνο 93 γυναίκες σε 100 άντρες. Ο λόγος; Η ίδια εφημερίδα επισημαίνει: «Το έλλειμμα στον αριθμό των γυναικών, το οποίο ανέρχεται σε δεκάδες εκατομμύρια γυναίκες, περιλαμβάνει άτομα του γυναικείου φύλου . . . τα οποία είτε θανατώνονται μέσω έκτρωσης είτε τα σκοτώνουν στη γέννα είτε πεθαίνουν επειδή τους δίνουν λιγότερη τροφή απ’ ό,τι στα αγόρια είτε επειδή η υπόλοιπη οικογένεια βλέπει μια κόρη με διάρροια ως ενόχληση αλλά ένα γιο με διάρροια ως έκτακτο περιστατικό για το οποίο χρειάζονται οι υπηρεσίες ενός γιατρού».
Η Άποψη των Νεαρών Ιαπώνων για τη Ζωή
Από μια πρόσφατη δημοσκόπηση προέκυψε ότι η ιαπωνική νεολαία έχει μια εκπληκτικά απαισιόδοξη άποψη για την ιαπωνική κοινωνία και για το μέλλον. Η εφημερίδα Ασάχι Ίβνινγκ Νιουζ (Asahi Evening News) αναφέρει: «Το 50 και πλέον τοις εκατό των φοιτητών οι οποίοι ρωτήθηκαν συμφώνησαν με την αντίληψη ότι ‘από τη στιγμή που η σύγχρονη κοινωνία επισύρει την προσοχή στα χρήματα και στα πράγματα, η πνευματική ευημερία παραμελείται’». Σχεδόν το 70 τοις εκατό των φοιτητών δήλωσαν ότι δεν είναι ικανοποιημένοι με την κοινωνία. Όταν τους ζητήθηκε να επιλέξουν ένα χρώμα που θα εξέφραζε καλύτερα την άποψή τους για το μέλλον της χώρας τους, το 38,8 τοις εκατό διάλεξε το γκρι, το 15,7 τοις εκατό διάλεξε το μαύρο και μόνο το 3,1 τοις εκατό διάλεξε το ροζ. Όταν ρωτήθηκαν τι θα ήθελαν να διδάσκονται στο σχολείο, η επιλογή των περισσοτέρων ήταν καθοδηγία στη διαμόρφωση του χαρακτήρα· για παράδειγμα στο πώς πρέπει να ζει κανείς. «Πρόκειται για μια απεγνωσμένη έκκληση για βοήθεια», καταλήγει η εφημερίδα.
Πώς Ανεβαίνει ο Δείκτης Νοημοσύνης
Αποτελεί ο δείκτης νοημοσύνης σας—όπως μετριέται από ένα στερεότυπο τεστ—ένδειξη της σταθερής, συνήθους νοημοσύνης σας; Ή μήπως ο δείκτης νοημοσύνης σας επηρεάζεται επίσης από εξωτερικές επιδράσεις; Γύρω απ’ αυτές τις ερωτήσεις γίνεται σκληρή μάχη ανάμεσα σε όσους ειδικεύονται στα τεστ νοημοσύνης. Καινούρια στοιχεία υποστηρίζουν έντονα την άποψη ότι το σχολείο, καθώς διδάσκει τα παιδιά πώς να σκέφτονται και να επιλύουν προβλήματα, παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του δείκτη νοημοσύνης. Σύμφωνα με το περιοδικό Επιστημονικά Νέα (Science News), ο ψυχολόγος Στίβεν Τζ. Σέσι του Πανεπιστημίου Κορνέλ των Ηνωμένων Πολιτειών ανασκόπησε περίπου 200 διαφορετικές μελέτες που απεικόνιζαν την ανάπτυξη του δείκτη νοημοσύνης. Διαπίστωσε ότι ο δείκτης νοημοσύνης των παιδιών παρουσίαζε, σε σταθερή βάση, πτώση όταν μεσολαβούσαν μακροχρόνιες διακοπές από το σχολείο. Επιπλέον, τα παιδιά που δεν λαβαίνουν σχολική εκπαίδευση σε τακτική βάση παρουσιάζουν τάσεις σταθερής μείωσης στο δείκτη νοημοσύνης. Οι έρευνες του Σέσι δείχνουν ότι για κάθε σχολικό έτος που χάνει ένα παιδί, ο δείκτης νοημοσύνης του πέφτει από ένα τέταρτο του ενός βαθμού μέχρι και έξι βαθμούς.
Επιδημία Εγκλήματος στη Νότια Αφρική
Τα περασμένα δύο χρόνια έλαβε χώρα μια «σαρωτική, αλματώδης αύξηση στα σοβαρά εγκλήματα» στη Νότια Αφρική, αναφέρει η εφημερίδα του Γιοχάνεσμπουργκ Δε Σταρ (The Star). Το 1990 έγιναν 15.109 δολοφονίες—αύξηση 28 τοις εκατό επί του αριθμού τών δολοφονιών για το 1989· τους πρώτους οχτώ μήνες του 1991, το ποσοστό ανέβηκε κατά 2 τοις εκατό. Κι άλλα βίαια εγκλήματα επίσης σημείωσαν εντυπωσιακή αύξηση. Η εφημερίδα Γουίτνες Έκο (Witness Echo) του Πιτερμάριτσμπουργκ αναφέρει ότι «κάθε τρία λεπτά βιάζεται μια γυναίκα στη Νότια Αφρική»—δηλαδή 300.000 το χρόνο, σύμφωνα με μια άλλη εκτίμηση. Η εφημερίδα παραθέτει τα λόγια ενός κοινωνιολόγου που επισκέφτηκε τη Νότια Αφρική και ο οποίος συμπέρανε ότι πρόκειται για τη χώρα με την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης βιασμών στον κόσμο. Ένα γραφείο που ασχολείται με την πρόληψη των εγκλημάτων υπολογίζει ότι 1 στις 4 Νοτιοαφρικανές γυναίκες πέφτει θύμα βιασμού στη ζωή της. Μόλις πριν από δέκα χρόνια, το ποσοστό ήταν 1 προς 10.
Ένας Ιερέας Ταυρομάχος
Η ισπανική εφημερίδα Ελ Παΐς (El País) ανέφερε την περίπτωση του Άνχελ Ροδρίγκεθ Τεχεδόρ, 55 ετών, ενοριακού ιερέα της Τιτούλθια (Μαδρίτη), ο οποίος αντιμετώπισε ένα νεαρό ταύρο μπροστά σ’ ένα πλήθος 1.500 ατόμων προκειμένου να συγκεντρώσει χρήματα για την εκκλησία του. (Τα χρήματα που είχε συγκεντρώσει από μια προηγούμενη ταυρομαχία χρησιμοποιήθηκαν για τα έξοδα θέρμανσης σ’ ένα συνέδριο.) Καθ’ οδόν για την αρένα, σταμάτησε μπροστά από την εκκλησία για να προσευχηθεί και με τρεμάμενη φωνή φώναξε στο άγαλμα της Παρθένου του Ροζάριου: «Γουάπα, αγιούδαμε!» (Κεχαριτωμένη, βοήθησέ με!) Όταν έφτασε η στιγμή να σκοτώσει τον ταύρο, ο ιερέας έστειλε το νεωκόρο να αποτελειώσει το ζώο. Η εφημερίδα ανέφερε ότι στον ιερέα και στην ομάδα του δόθηκαν τα αφτιά του νεκρού ταύρου ως τρόπαιο και ότι η απογευματινή εργασία του ιερέα «είχε μεγαλύτερη απήχηση από τη Λειτουργία που τελεί την Κυριακή, τουλάχιστον αν κρίνει κανείς από το μέγεθος του ακροατηρίου».
Οικογενειακή Ζωή στην Ευρώπη
Το γαλλικό βιβλίο Εροσκοπί (Euroscopie) επισημαίνει ότι ο αριθμός των διαζυγίων στην Ευρώπη έχει τριπλασιαστεί (από 171.000 σε 530.000) μέσα σε 20 χρόνια. Το βιβλίο ξεχωρίζει την περίπτωση του Ηνωμένου Βασίλειου όπου ο αριθμός των διαζυγίων εξαπλασιάστηκε στο διάστημα 1960 έως 1988. Σήμερα, στη Δανία ο ένας στους 2 γάμους καταλήγει σε διαζύγιο—ό,τι περίπου γίνεται και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σχολιάζοντας αυτό το μέρος του βιβλίου, το γαλλικό περιοδικό Λ’Εξπρές (L’Express) λέει: «Αν και οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να τοποθετούν [την οικογένεια] στην κορυφή των αξιών τους, ο αρχαίος θεσμός χάνει συνεχώς έδαφος».
Αδιαμφισβήτητα Γεγονότα;
Ένα πρόσφατο άρθρο στην εφημερίδα Δε Γουόλ Στριτ Τζόρναλ (The Wall Street Journal) έθεσε υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία πολλών από τις «επιστημονικές» μελέτες που χρησιμοποιούν οι κατασκευαστές για να διαφημίσουν ή για να υπερασπίσουν τα προϊόντα τους. Όταν η έρευνα βασίζεται σε μια περιορισμένη και μη αντιπροσωπευτική ομάδα ανθρώπων, όταν στηρίζεται σε παροδηγητικές ερωτήσεις ή σε εικασίες που εξυπηρετούν σκοπιμότητες, είναι δυνατόν να υποστηρίξει στην ουσία οποιαδήποτε θέση. Συχνά οι έρευνες χρηματοδοτούνται από εταιρίες που επηρεάζονται οικονομικά από το αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, οι βιομηχανίες οι οποίες κατασκευάζουν υφασμάτινες πάνες χρηματοδότησαν πρόσφατα δύο μελέτες που κατέληξαν στο ότι οι χάρτινες πάνες είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον. Στο μεταξύ, οι βιομηχανίες οι οποίες κατασκευάζουν χάρτινες πάνες χρηματοδότησαν δύο μελέτες που «αποδείκνυαν» ακριβώς το αντίθετο! Ο Έρικ Μίλερ, εκδότης ενός ειδησεογραφικού δελτίου που εξετάζει περίπου 2.000 τέτοιες μελέτες κάθε χρόνο, είπε στην προαναφερθείσα εφημερίδα: «Λαβαίνει χώρα μια βαθμιαία ολίσθηση στον τομέα της δεοντολογίας». Ο ίδιος πρόσθεσε: «Το ανησυχητικό είναι ότι οι άνθρωποι παίρνουν αποφάσεις με βάση αυτά τα στοιχεία. Μπορεί αυτό να είναι ένα αθέατο έγκλημα, αλλά δεν παύει να έχει θύματα».