Βέβαιη Ελπίδα στο Σκοτάδι του Τσερνόμπιλ

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Ουκρανία

ΣΤΙΣ 26 Απριλίου 1986, έγινε στο Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας το χειρότερο ατύχημα σε πυρηνικό εργοστάσιο στην ιστορία. Αργότερα τον ίδιο εκείνο χρόνο, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, τότε Σοβιετικός πρόεδρος, παρατήρησε πως η τραγωδία ήταν μια αμείλικτη υπενθύμιση του γεγονότος ότι «ο άνθρωπος δεν μπορεί ακόμα να ελέγξει τις γιγαντιαίες δυνάμεις που έχει φέρει στο φως».

Τονίζοντας τη σημασία της καταστροφής του Τσερνόμπιλ, η γερμανική έκδοση του περιοδικού Η Ψυχολογία Σήμερα (Psychology Today) ανέφερε στο τεύχος του Φεβρουαρίου 1987: «Το δυστύχημα στον αντιδραστήρα στο Τσερνόμπιλ . . . ήταν σημείο καμπής στην ιστορία του σύγχρονου πολιτισμού. Και ήταν μια καταστροφή που ουσιαστικά θα μας επηρεάσει για αιώνες». Η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) έλεγε ότι «[εξαπολύθηκε] τόση μακροπρόθεσμη ραδιενέργεια στον αέρα, στο επιφανειακό χώμα και στο νερό της γης όση έχουν εξαπολύσει όλες οι πυρηνικές δοκιμές και οι πυρηνικές βόμβες που έχουν εκραγεί μέχρι σήμερα».

Η γερμανική εφημερίδα Χανόβερσε Αλγκεμάινε (Hannoversche Allgemeine) πρόβλεψε ότι «στα επόμενα 50 χρόνια θα πεθάνουν από καρκίνο περίπου 60.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, λόγω της τήξης του σοβιετικού αντιδραστήρα. . . . Άλλα 5.000 άτομα θα πάσχουν από σοβαρές γενετικές βλάβες και σχεδόν 1.000 άτομα θα γεννηθούν με ελαττώματα».

Η τραγωδία του Τσερνόμπιλ δημιούργησε ένα φάσμα φόβου, ανησυχίας και αβεβαιότητας το οποίο έχει αμαυρώσει εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Εντούτοις, μερικοί έχουν αποκτήσει μια βέβαιη ελπίδα μέσα στο ζοφερό σκοτάδι. Εξετάστε το παράδειγμα της οικογένειας Ρούντνικ, η οποία αποτελείται από τον Βίκτορ, την Άννα και τις δυο τους κόρες, την Έλενα και την Άνια. Τον Απρίλιο του 1986 η οικογένεια Ρούντνικ ζούσε στο Πριπέτ, σε απόσταση μικρότερη των τριών χιλιομέτρων από τον αντιδραστήρα του Τσερνόμπιλ.

Η Μέρα του Ατυχήματος

Εκείνο το τραγικό πρωινό του Σαββάτου, οι ηρωικές προσπάθειες των πυροσβεστών στον κατεστραμμένο αντιδραστήρα απέτρεψαν ακόμα χειρότερα αποτελέσματα. Σε λίγες μόνο ώρες, οι πυροσβέστες προσβλήθηκαν από ακτινοπάθεια και μερικοί από αυτούς πέθαναν αργότερα. Ο Γκριγκόρι Μεντβέντεφ, αναπληρωτής αρχιμηχανικός στο Τσερνόμπιλ τη δεκαετία του 1970, κάνει την εξής περιγραφή στο βιβλίο του Καμένες Ψυχές (Burned Souls): «Το σύννεφο γλίστρησε πάνω από το δασύλλιο με τα πεύκα που χωρίζει τον αντιδραστήρα από την πόλη, καλύπτοντας το μικρό δάσος με ραδιενεργή στάχτη που έπεφτε σαν βροχή». Αναφέρεται ότι πολλοί τόνοι εξαερωμένων ραδιενεργών υλικών απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα!

Το αξιοσημείωτο είναι ότι η ζωή στο Πριπέτ, μια πόλη 40.000 και πλέον κατοίκων, φαινόταν να συνεχίζεται κανονικά εκείνο το Σάββατο. Τα παιδιά έπαιζαν στους δρόμους, και οι άνθρωποι προετοιμάζονταν για τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς στη Σοβιετική Ένωση. Δεν έγινε καμιά ανακοίνωση για το ατύχημα και δεν υπήρξε καμιά προειδοποίηση για τον κίνδυνο. Η Άννα Ρούντνικ είχε βγει βόλτα με την τρίχρονη κόρη της, την Έλενα, όταν συνάντησαν τον πατριό της Άννας. Αυτός είχε ακούσει για το ατύχημα. Επειδή ανησυχούσε για τον κίνδυνο της ακτινοβολίας, τις πήγε γρήγορα με το αυτοκίνητο στο σπίτι του το οποίο απείχε περίπου 16 χιλιόμετρα.

Το ραδιενεργό σύννεφο ανέβηκε στην ατμόσφαιρα και παρασύρθηκε εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά πάνω από την Ουκρανία, τη Λευκορωσία, τη Ρωσία και την Πολωνία, καθώς και πάνω από τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ελβετία. Την επόμενη Δευτέρα, επιστήμονες στη Σουηδία και στη Δανία ανησύχησαν όταν κατέγραψαν υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας.

Οι Συνέπειες

Σοβιετικοί στρατιώτες, πυροσβέστες, ειδικοί στις κατασκευές και άλλοι στάλθηκαν στο Τσερνόμπιλ. Αυτή η ομάδα—περίπου 600.000 άτομα—έγινε γνωστή ως «επανορθωτές». Αυτοί απέτρεψαν μια ακόμα χειρότερη καταστροφή για την Ευρώπη σφραγίζοντας τον κατεστραμμένο αντιδραστήρα μέσα σε μια δεκαώροφη σαρκοφάγο από ατσάλι και τσιμέντο πάχους δύο μέτρων.

Η εκκένωση των γειτονικών περιοχών άρχισε μέσα στις επόμενες λίγες μέρες. «Έπρεπε να εγκαταλείψουμε το σπίτι μας, αφήνοντας τα πάντα πίσω—ρούχα, χρήματα, έγγραφα, τρόφιμα—όλα μας τα υπάρχοντα», εξήγησε ο Βίκτορ. «Μας έτρωγε η ανησυχία, επειδή η Άννα ήταν έγκυος στο δεύτερο παιδί μας».

Περίπου 135.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να μετακομίσουν—όλοι οι οικισμοί που βρίσκονταν σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τον αντιδραστήρα εγκαταλείφθηκαν. Οι Ρούντνικ πήγαν να μείνουν σε συγγενείς τους. Ωστόσο, εκείνοι οι συγγενείς άρχισαν να φοβούνται ότι οι Ρούντνικ θα τους μετέδιδαν τη ραδιενέργεια. «Ανησυχούσαν», είπε η Άννα, «και τελικά μας ζήτησαν να φύγουμε». Και άλλα άτομα που είχαν εγκαταλείψει την περιοχή είχαν παρόμοιες οδυνηρές εμπειρίες. Τελικά, το Σεπτέμβριο του 1986, η οικογένεια Ρούντνικ επανεγκαταστάθηκε στην Καλούγκα, περίπου 170 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Μόσχας, στη Ρωσία.

«Τότε τελικά συνειδητοποιήσαμε ότι δεν υπήρχε δρόμος επιστροφής», παρατήρησε η Άννα. «Είχαμε χάσει το αγαπημένο, οικογενειακό μας σπίτι, όπου είχαμε γεννηθεί και είχαμε μεγαλώσει. Ήταν μια όμορφη περιοχή γεμάτη λουλούδια και λιβάδια, με νούφαρα στο ρυάκι. Στο δάσος υπήρχαν άφθονα βατόμουρα και μανιτάρια».

Δεν κηλιδώθηκε μόνο η ομορφιά της Ουκρανίας αλλά επηρεάστηκε και ο ρόλος που έπαιζε ως σιτοβολώνας της Σοβιετικής Ένωσης. Μεγάλο μέρος της φθινοπωρινής συγκομιδής είχε μολυνθεί. Παρόμοια, στη Σκανδιναβία, το 70 τοις εκατό του κρέατος τάρανδου χαρακτηρίστηκε ακατάλληλο για κατανάλωση επειδή τα ζώα τρέφονταν με ραδιενεργές λειχήνες. Και σε ορισμένα μέρη της Γερμανίας, άφησαν τα λαχανικά να σαπίζουν στους αγρούς εξαιτίας του φόβου της μόλυνσης.

Επιπτώσεις της Ακτινοβολίας στην Υγεία

Πέντε χρόνια μετά το ατύχημα, τα επίσημα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα ανέφεραν ότι 576.000 άνθρωποι εκτέθηκαν στην ακτινοβολία. Αυτοί οι άνθρωποι προσβάλλονται σε υψηλότερο ποσοστό από ασθένειες, είτε καρκινικές είτε όχι. Ιδιαίτερα έχουν πληγεί τα νεαρά άτομα. Το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist) ανέφερε στις 2 Δεκεμβρίου 1995 ότι ένας από τους εξέχοντες ειδικούς σε ζητήματα θυρεοειδούς στην Ευρώπη πιστεύει ότι «ως και το 40 τοις εκατό των παιδιών που εκτέθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα ραδιενεργής σκόνης από το Τσερνόμπιλ όταν ήταν μικρότερα του ενός έτους μπορεί να εμφανίσουν καρκίνο του θυρεοειδούς όταν γίνουν ενήλικοι».

Επειδή η Άννα είχε εκτεθεί στην ακτινοβολία στη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, οι γιατροί επέμεναν να κάνει έκτρωση. Όταν ο Βίκτορ και η Άννα αρνήθηκαν, αναγκάστηκαν να υπογράψουν μια δήλωση στην οποία υπόσχονταν να φροντίσουν το παιδί ακόμα και αν γεννιόταν με κάποια δυσμορφία. Αν και η Άνια δεν έχει κάποια δυσμορφία, έχει μυωπία, αναπνευστικά προβλήματα και καρδιαγγειακές παθήσεις. Επιπρόσθετα, η υγεία των άλλων μελών της οικογένειας Ρούντνικ έχει φθαρεί από την καταστροφή και έπειτα. Ο Βίκτορ και η Έλενα απέκτησαν καρδιοπάθεια, ενώ η Άννα είναι άλλο ένα άτομο στην αλυσίδα των ανήμπορων που δημιούργησε το Τσερνόμπιλ.

Ανάμεσα σε εκείνους που δέχτηκαν τα μεγαλύτερα ποσοστά ακτινοβολίας είναι οι επανορθωτές οι οποίοι σφράγισαν τον κατεστραμμένο αντιδραστήρα. Χιλιάδες άτομα που βοήθησαν στον καθαρισμό λέγεται ότι έχουν πεθάνει πρόωρα. Πολλοί επιζώντες έχουν νευρολογικά και ψυχοσωματικά προβλήματα. Η κατάθλιψη είναι ευρέως διαδεδομένη και οι αυτοκτονίες είναι κάτι το συνηθισμένο.

Η Άντζελα είναι μια από τους επιζώντες η οποία άρχισε να έχει σοβαρά προβλήματα υγείας. Τον καιρό της καταστροφής, ζούσε στο Κίεβο, την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, σε απόσταση 80 και πλέον χιλιομέτρων από το Τσερνόμπιλ. Αλλά στη συνέχεια, δαπάνησε κάποιο χρόνο μεταφέροντας προμήθειες στους επανορθωτές που βρίσκονταν στην περιοχή του αντιδραστήρα. Η Σβετλάνα, άλλη μια από τους επιζώντες, η οποία ζει στο Ίρπιν, κοντά στο Κίεβο, εμφάνισε καρκίνο και υποβλήθηκε σε εγχείρηση.

Αποτίμηση της Βλάβης

Τον Απρίλιο του 1996, δέκα χρόνια μετά το μεγάλο ατύχημα, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ παραδέχτηκε: «Δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για αυτή την κατάσταση». Ταυτόχρονα, ο Πρόεδρος Γιέλτσιν της Ρωσίας σχολίασε: «Ποτέ προηγουμένως δεν έχει πληγεί η ανθρωπότητα από συμφορά τέτοιας έκτασης, με τόσο σοβαρές και δυσεξάλειπτες συνέπειες».

Είναι ενδιαφέρον ότι η γερμανική έκδοση του περιοδικού Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American) σύγκρινε τις συνέπειες της καταστροφής του Τσερνόμπιλ με τα αποτελέσματα ενός πυρηνικού πολέμου μεσαίου μεγέθους. Μερικοί υπολογίζουν ότι ο αριθμός εκείνων που έχουν πεθάνει εξαιτίας της τραγωδίας είναι περίπου 30.000.

Σύμφωνα με ένα δημοσίευμα του περασμένου έτους, κατά τη δέκατη επέτειο του ατυχήματος, υπήρχε ακόμα μια ζώνη 29 χιλιομέτρων γύρω από το σταθμό η οποία είναι ακατάλληλη για ανθρώπινη ζωή. Ωστόσο, το δημοσίευμα έλεγε ότι «647 αποφασισμένοι κάτοικοι επέστρεψαν στη ζώνη είτε κρυφά είτε δωροδοκώντας είτε εντελώς φανερά». Επίσης παρατήρησε: «Κανένας απολύτως δεν ζει σε ακτίνα μικρότερη των δέκα χιλιομέτρων από το σταθμό. Οι λίγες εκατοντάδες άνθρωποι που επέστρεψαν ζουν σε μια άλλη ζώνη γύρω από την προηγούμενη πλάτους 20 χιλιομέτρων».

Εμπιστοσύνη Παρά το Διάχυτο Φόβο

Για πολλούς χιλιάδες ανθρώπους οι οποίοι ζούσαν κάποτε κοντά στο Τσερνόμπιλ, η ζωή ήταν και ακόμα είναι πολύ δύσκολη. Κάποια μελέτη στην οποία συμμετείχαν εκείνοι που μεταφέρθηκαν αλλού αποκάλυψε ότι το 80 τοις εκατό είναι δυστυχισμένοι στα νέα τους σπίτια. Είναι θλιμμένοι, κουρασμένοι, ανήσυχοι, ευερέθιστοι και νιώθουν μόνοι. Το Τσερνόμπιλ δεν ήταν απλώς ένα πυρηνικό ατύχημα—ήταν μια κοινωνική και ψυχολογική κρίση συντριπτικών διαστάσεων. Δεν είναι να απορεί κανείς που όταν πολλοί αναφέρονται σε διάφορα γεγονότα προσδιορίζουν αν συνέβησαν προ ή μετά Τσερνόμπιλ.

Σε αντίθεση με τόσους άλλους, η οικογένεια Ρούντνικ αντιμετωπίζει την κατάσταση εξαιρετικά καλά. Άρχισαν να μελετούν την Αγία Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά και, ως αποτέλεσμα, ανέπτυξαν ισχυρή πίστη στις υποσχέσεις που βρίσκονται στο Λόγο του Θεού σχετικά με ένα νέο κόσμο δικαιοσύνης. (Ησαΐας 65:17-25· 2 Πέτρου 3:13· Αποκάλυψη 21:3, 4) Στη συνέχεια, το 1995, ο Βίκτορ και η Άννα συμβόλισαν την αφιέρωσή τους στον Θεό με το βάφτισμα. Αργότερα βαφτίστηκε και η κόρη τους η Έλενα.

Ο Βίκτορ εξηγεί: «Η μελέτη της Αγίας Γραφής μάς βοήθησε να γνωρίσουμε τον Δημιουργό μας, τον Ιεχωβά Θεό, και τους σκοπούς του για τους ανθρώπους στη γη. Δεν είμαστε πια καταθλιμμένοι, εφόσον γνωρίζουμε ότι όταν έρθει η Βασιλεία του Θεού δεν θα ξανασυμβούν ποτέ τέτοια φοβερά ατυχήματα. Λαχταρούμε να έρθει ο καιρός που η ύπαιθρος γύρω από το αγαπημένο μας σπίτι κοντά στο Τσερνόμπιλ θα αναρρώσει από την εξαθλιωμένη κατάστασή της και θα γίνει μέρος ενός υπέροχου παραδείσου».

Η Άντζελα και η Σβετλάνα, οι οποίες επίσης εμπιστεύονται στις υποσχέσεις του Θεού για ένα νέο κόσμο δικαιοσύνης, έχουν την ίδια λαμπρή προοπτική παρά τις ασθένειές τους που έχει προξενήσει η έκθεση στην ακτινοβολία. «Αν δεν γνώριζα τον Δημιουργό και τους σκοπούς του», παρατήρησε η Άντζελα, «η ζωή θα ήταν δύσκολη. Αλλά η στενή σχέση που έχω με τον Ιεχωβά με βοηθάει να διατηρώ μια θετική άποψη. Η επιθυμία μου είναι να συνεχίσω να τον υπηρετώ ως ολοχρόνια κήρυκας των Γραφικών αληθειών». Η Σβετλάνα πρόσθεσε: «Οι Χριστιανοί αδελφοί και αδελφές μου με βοηθούν πολύ».

Η μελέτη της Αγίας Γραφής έχει αποκαλύψει σε αυτά τα άτομα ότι τα ατυχήματα που προξενούνται εξαιτίας του ‘καιρού και της απρόβλεπτης περίστασης’ επηρεάζουν τους ανθρώπους ανεξάρτητα από το πού ζουν και το ποιοι είναι. (Εκκλησιαστής 9:11, ΜΝΚ) Αλλά εκείνοι που μελετούν την Αγία Γραφή έχουν μάθει επίσης ότι, άσχετα με το πόσο βασανιστικά μπορεί να είναι τα προβλήματά τους, δεν υπάρχει βλάβη που να μην μπορεί να την αποκαταστήσει ο Ιεχωβά Θεός ούτε πληγή που να μην μπορεί να τη γιατρέψει ούτε απώλεια που να μην μπορεί να την αναπληρώσει.

Πώς μπορείτε και εσείς να αναπτύξετε εμπιστοσύνη στις υποσχέσεις του Θεού και έτσι να απολαύσετε μια λαμπρή ελπίδα; Ο συγγραφέας του Γραφικού βιβλίου των Παροιμιών απαντάει: ‘Για να είναι στον Ιεχωβά η πεποίθησή σου, έδωσα σήμερα γνώση σε εσένα’. (Παροιμίαι 22:19, ΜΝΚ) Ναι, πρέπει να αποκτήσετε γνώση μέσω μιας τακτικής Γραφικής μελέτης. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στην περιοχή σας θα χαρούν να σας βοηθήσουν να το κάνετε αυτό. Αυτοί προσφέρουν δωρεάν ένα πρόγραμμα Γραφικής μελέτης η οποία θα διεξάγεται όποτε και όπου σας εξυπηρετεί.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 14]

«Ποτέ προηγουμένως δεν έχει πληγεί η ανθρωπότητα από συμφορά τέτοιας έκτασης, με τόσο σοβαρές και δυσεξάλειπτες συνέπειες».—Πρόεδρος Γιέλτσιν της Ρωσίας

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 15]

Το Τσερνόμπιλ δεν ήταν απλώς ένα πυρηνικό ατύχημα—ήταν μια κοινωνική και ψυχολογική κρίση συντριπτικών διαστάσεων

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 12]

Tass/Sipa Press