Λύνει η Πυρηνική Ενέργεια το Πρόβλημα;
Ο ΚΟΣΜΟΣ και ιδιαίτερα οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν κρίσι ηλεκτρικής ενεργείας, επειδή οι διαθέσιμες πηγές ενεργείας—άνθρακες, πετρέλαιο και φυσικό αέριο—εξαντλούνται. Πώς θα λυθή το πρόβλημα;
Πολλοί εμπειρογνώμονες λέγουν: Με την πυρηνική ενέργεια! Η Σαϊεντίφικ Αμέρικαν τον Σεπτέμβριο του 1971 έγραφε: «Αν ποτέ λεχθή ότι κάποια πηγή ενεργείας έχει φθάσει στην κρίσιμη στιγμή, αυτή είναι η πυρηνική ενέργεια.»
Μια Αναπτυσσόμενη Βιομηχανία
Ήδη περισσότερα από είκοσι πυρηνικά εργοστάσια ηλεκτρικής ενεργείας λειτουργούν στις Ηνωμένες Πολιτείες με περισσότερα από εκατό υπό κατασκευήν ή παραγγελία. Το 2 τοις εκατό του ηλεκτρισμού των Ην. Πολιτειών παράγεται από τα μέσα αυτά και στο 1980 η ποσότης που θα παραχθή προλέγεται ότι θα ανέλθη στο 10 ή ακόμη και στο 25 τοις εκατό. Άλλες χώρες, επίσης χρησιμοποιούν την πυρηνική ενέργεια προς παραγωγήν ηλεκτρισμού. Το 1970 πάνω από ενενήντα πυρηνικά εργοστάσια ενεργείας παρήγαν ηλεκτρισμό έξω από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το ότι υπάρχει τεραστία δύναμις μέσα στο άτομο είναι αναμφισβήτητο. Αυτό απεδείχθη αρκετά στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας, το 1945. Εκεί μια σχετικά απλή μικρή πυρηνική συσκευή εκονιορτοποίησε την πόλι, φονεύοντας πάνω από 92.000 άτομα. Οι άνθρωποι ακόμη θυμούνται πως επί δεκάδες χρόνια αργότερα πολλοί από τη γειτονική περιοχή της εκρήξεως εξακολουθούσαν ν’ αρρωσταίνουν και να πεθαίνουν από καρκίνο που προκαλούσε η ακτινοβολία.
Έτσι, οι άνθρωποι λογικά διερωτώνται: Είναι ασφαλές να διασπούμε τα άτομα και να δεσμεύωμε την ενέργεια που προκύπτει για παραγωγή ηλεκτρισμού; Μπορεί η ραδιενέργεια που παράγεται να βλάψη τον άνθρωπο;
Αντικρουόμενες Εκθέσεις
Η Επιτροπή Ατομικής Ενεργείας και η βιομηχανία ηλεκτρικής ενεργείας κάνουν τον κόσμο να πιστεύη ότι η ατομική ενέργεια είναι ασφαλής. Τα εμπορικά προγράμματα της τηλεοράσεως και άλλες διαφημίσεις τακτικά δίνουν αυτή την εντύπωσι. Κάποια απ’ αυτές παρουσιάζει ένα σπίρτο που καίγεται και είναι σαν να λέγη: Ένα εργοστάσιο ατομικής ενεργείας εκλύει λιγώτερη μόλυνσι απ’ αυτό το σπίρτο.
Εν τούτοις, μερικές εκθέσεις ειδήσεων μπορεί να κάμουν κάποιον να διερωτάται κατά πόσον είναι αληθινοί αυτοί οι ισχυρισμοί. Παραδείγματος χάριν, σ’ ένα ατομικό εργοστάσιο της Μιννεσότας παρεχωρήθη η άδεια λειτουργίας από την Επιτροπή Ατομικής Ενεργείας που θα επέτρεπε μια καπνοδόχο εκφυγής 41.400 κιουρί ημερησίως σε εκλύσεις ραδιενέργειας. Αλλ’ η Επιτροπή Ελέγχου Μολύνσεως της Μιννεσότα ήθελε να θέση το όριο στα 860 κιουρί. Μερικοί επιστήμονες φοβούνται ότι εκλύσεις ραδιενέργειας μεγαλύτερες από αυτό το όριο αποτελούν απειλή στη Δημοσία υγεία. Δυο επιστήμονες, ο Τζων Γκόφμαν και ο Άρθουρ Τάμπλιν έγραψαν στο περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν τα εξής:
«Είμεθα πεπεισμένοι, βάσει των ερευνών μας, ότι η ακτινοβολία που πρέπει ν’ αναμένεται από ταχέως δημιουργούμενα προγράμματα ατομικής ενεργείας αποτελεί ένα πολύ σοβαρώτερο κίνδυνο απ’ όσο μπορούσαν να νομίζουν προηγουμένως. . . .
«Και πιστεύομε ότι το κοινόν εξαπατάται από μια έξυπνη και καλά χρηματοδοτούμενη εκστρατεία προπαγάνδας εξαπατήσεως για μια δήθεν ‘καθαρή, φθηνή και ασφαλή πυρηνική ενέργεια.’»
Μπορεί να υπάρχη αλήθεια σ’ αυτές τις κατηγορίες; Πώς παράγουν ηλεκτρισμό τα πυρηνικά εργοστάσια ενεργείας; Πώς συμβαίνει ώστε να παράγωνται ραδιενεργά κατάλοιπα;
Πώς Παράγεται η Πυρηνική Ενέργεια
Αντίθετα με την κοινή εντύπωσι, η ηλεκτρική ενέργεια δεν παράγεται άμεσα από τη διάσπασι του ατόμου μέσα σε κάποιον πυρηνικό αντιδραστήρα. Μάλλον, η διάσπασις μέσα στον αντιδραστήρα παράγει απλώς μια πηγή θερμότητος. Έτσι αντικαθιστά τους φούρνους ενός παραδοσιακού εργοστασίου. Η θερμότης από τον αντιδραστήρα βράζει το νερό και παράγει ατμό. Ο ατμός στρέφει την τουρμπίνα και η τουρμπίνα με τη σειρά της ωθεί τη γεννήτρια για να παραγάγη ηλεκτρισμό.
Η τεραστία θερμότης του πυρηνικού αντιδραστήρος παράγεται σε μακρούς, λεπτούς με μετάλλινο περίβλημα σωλήνες καυσίμων. Αυτοί είναι γεμισμένοι με μικρά σφαιρίδια διοξειδίου του ουρανίου, που παρέχουν σε κάθε σωλήνα τη δυναμική ενέργεια των 6.000 τόννων άνθρακος. Σ’ ένα μεγάλο αντιδραστήρα μπορεί να υπάρχουν 40.000 σωλήνες καυσίμων που περιέχουν πάνω από εκατό τόννους σφαιριδίων ουρανίου. Αυτό είναι περισσότερο ουράνιο απ’ ό,τι βρίσκεται σε περισσότερες από εκατό ατομικές βόμβες! Η θερμότης του αντιδραστήρος παράγεται από τη διάσπασι των ατόμων του ισοτόπου του ουρανίου U-235.
Στη διεργασία της διασπάσεως κάποιο ουδετερόνιο πλήττει ένα άτομο U-235 και συνήθως το διασπά σε δύο μικρότερα άτομα. Η διάσπασις αποδεσμεύει όχι μόνον θερμότητα αλλ’ επίσης δύο ή τρία ουδετερόνια, τα οποία εν συνεχεία πλήττουν και διασπούν άλλα άτομα. Έτσι λαμβάνει χώρα μια αλυσωτή αντίδρασις ατομικής διασπάσεως. Σ’ ένα μεγάλο αντιδραστήρα διασπώνται κάθε δευτερόλεπτο περίπου 10.000.000.000.000.000 άτομα.
Για να ελεγχθή ο ρυθμός της πορείας διασπάσεως, εισάγονται στο κέντρον του αντιδραστήρος μεγάλες ράβδοι ελέγχου που απορροφούν τα ιπτάμενα ουδετερόνια. Έτσι, ο ρυθμός διασπάσεως ελέγχεται με την τοποθέτησι αυτών των ράβδων στο κέντρο. Με το να συνεχίζουν να τις εισάγουν καθ’ όλη τη διάρκεια, απορροφώνται όλα τα ουδετερόνια και η διάσπασις σταματά.
Αποδέσμευσις Ραδιενεργών Καταλοίπων
Καθώς δισεκατομμύρια ατόμων ουρανίου διασπώνται κάθε δευτερόλεπτο, σχηματίζουν μικρότερα άτομα άλλων στοιχείων που είναι ραδιενεργά. Μέσα σ’ ένα χρόνο ένας μεγάλος αντιδραστήρας παράγει τόσο πολλή ραδιενέργεια μακράς διαρκείας, όση θα αποδέσμευε μια έκρηξις από χίλιες βόμβες τύπου Χιροσίμας. Όσον καιρό το τεράστιο αυτό ποσόν ραδιενέργειας παραμένει μέσα στους σωλήνες καυσίμων, δεν υπάρχει άμεσο πρόβλημα. Αλλά δεν μένει όλη εκεί.
Αεριώδη άτομα διαρρέουν μέσω ατελειών των μεταλλίνων περιβλημάτων των σωλήνων καυσίμων. Η συσσώρευσις αυτής της ραδιενέργειας δημιουργεί απειλή σ’ αυτούς που ασχολούνται στο έργο συντηρήσεως του εργοστασίου. Η ακτινοβολία εκλύεται στον αέρα μέσω των καπνοδόχων του εργοστασίου. Η ραδιενέργεια επίσης εισέρχεται και στο νερό που χρησιμοποιείται στον αντιδραστήρα κι έτσι μεταφέρεται σ’ ένα ποτάμι ή σε μια λίμνη.
Προβάλλεται, όμως, το επιχείρημα , ότι τα ραδιενεργά κατάλοιπα που αποδεσμεύονται στον αέρα και στο νερό δεν είναι αρκετά για να βλάψουν τον άνθρωπο. Αλλ’ ακόμη, κι αν δεν πέση ραδιενέργεια κατ’ ευθείαν επάνω σε ανθρώπους στην άμεση γειτονιά, υπάρχει ωστόσο κίνδυνος σοβαρός για κείνους που κατοικούν πολλά μίλια μακρυά. Διότι η ακτινοβολία μπορεί να συγκεντρωθή σε τρόφιμα. Μπορεί, λόγου χάριν, να κατακαθίση στο χορτάρι, να το φάνε οι αγελάδες και να συγκεντρωθή στο γάλα τους. Και τα παιδιά που πίνουν το γάλα, μπορούν κατόπιν να λάβουν επικίνδυνες δόσεις ραδιενέργειας.
Πολλοί επιστήμονες ανησυχούν, ειδικά εφόσον εκατοντάδες ατομικών εργοστασίων μπορεί σύντομα να εκτοξεύουν ραδιενεργά κατάλοιπα. Ο δόκτωρ Έρνεστ Στέρνγκλας, καθηγητής της φυσικής ακτινοβολίας στην ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, πιστεύει ότι ήδη η πυρηνική ενέργεια είναι υπεύθυνη για τους παιδικούς θανάτους. Παρέχει πληροφοριακά στοιχεία που αποδεικνύουν, όπως λέγει, «υπερβολικούς» παιδικούς θανάτους σε περιοχές που είναι κοντά σε πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Τι θα Λεχθή για τα Ατυχήματα;
Εκτός από αυτές τις ελεγχόμενες ραδιενεργές εκλύσεις, πολλοί στενοχωρούνται για τη δυνατότητα ατυχημάτων. Σε περίπτωσι σεισμού, λόγου χάριν, μερικοί φοβούνται ότι ένα πυρηνικό εργοστάσιο θα μπορούσε ν’ ανοίξη στη μέση και τρομακτικές ποσότητες ραδιενεργών καταλοίπων να σκορπίσουν στους ανέμους. Ή και τι θα λεχθή για ένα σαμποτέρ που θα τοποθετούσε μια βόμβα; Ακόμη και η σκέψις μιας τέτοιας δυνατότητος προκαλεί ρίγος!
Αλλά τα ατυχήματα είναι ακόμη πιθανά από ανθρώπινο λάθος ή από κακή λειτουργία των μηχανημάτων. Η πιο πιθανή μορφή συμφοράς, σύμφωνα με τους πυρηνικούς μηχανικούς, είναι η ξαφνική απώλεια ψυκτικού νερού. Αυτό θα μπορούσε να συμβή, λόγου χάριν, αν κάποιος κλείση μια βαλβίδα άλλη αντί άλλης ή αν διαρραγή ένας σωλήνας. Ένεκα της αυξήσεως της θερμότητος τα καύσιμα δυνατόν να τακούν, και η ανάπτυξις της πιέσεως μπορεί να καταλήξη σε ραδιενέργεια που θα εκτινάσσεται σ’ όλες τις κατευθύνσεις.
Το 1966 έλαβε χώρα μια τέτοια κακή λειτουργία. Εκτοπίσθηκε ένα πυρίμαχο έλασμα και απέκλεισε τη ροή ψύξεως ενός πυρηνικού αντιδραστήρος κοντά στο Ντητρόιτ στο Μίσιγκαν. Αυτό προκάλεσε μια υπερθέρμανσι των καυσίμων στοιχείων και τήξιν μερικών από τα καύσιμα. Για ένα χρονικό διάστημα κανένας από τους υπευθύνους δεν ήξερε αν όλη η περιοχή του Ντητρόιτ θα έπρεπε να εκκενωθή. Μερικοί συγγραφείς το απεκάλεσαν «ένα γεγονός τόσο κοντά στον Αρμαγεδδώνα όσο ποτέ πριν δεν το γνώρισε αυτή η χώρα.»
Ήδη μεγάλες ποσότητες ραδιενεργών καταλοίπων έχουν εξαπολυθή λόγω ατυχημάτων σε πυρηνικά μέσα. Ένα ατύχημα συνέβη στο Γουιντσκέιλ της Αγγλίας. Τόση ήταν η ραδιενέργεια που εξετοξεύθη ώστε η κυβέρνησις εδέσμευσε όλα τα αγροτικά προϊόντα σε μια περιοχή 400 μιλίων γύρω από το εργοστάσιο. Λόγω των εκλύσεων από το εργοστάσιο αυτό, η ραδιενέργεια στην πλησίον Ιρλανδική θάλασσα είναι τόσο μεγάλη ώστε τα έμβρυα των ψαριών παρουσιάζουν παραμορφωμένη τη σπονδυλική στήλη! Προσφάτως κάτι δεν πήγε καλά σ’ ένα εργοστάσιο μιας Εταιρίας Ενεργείας των Βορείων Πολιτειών και 10.000 γαλόνια ραδιενεργού νερού το έρριξαν στον Ποταμό Μισισιππή αναγκάζοντας την πόλι της Μιννεαπόλεως να κλείση τις εισόδους λήψεως ύδατος.
Αλλ’ υπάρχει ίσως ένας ακόμη μεγαλύτερος δυνατός κίνδυνος.
Διάθεσις των Ραδιενεργών Καταλοίπων
Τα ραδιενεργά κατάλοιπα που συσσωρεύονται σ’ ένα πυρηνικό αντιδραστήρα πρέπει κατά περιόδους ν’ απομακρύνωνται, διότι προκαλούν την πτώσι ενεργείας του αντιδραστήρος. Έτσι, κάθε δυο περίπου χρόνια ένας μεγάλος αντιδραστήρας πρέπει να σταματήση να λειτουργή για ν’ απομακρυνθούν τα κατάλοιπα. Αυτό σημαίνει ότι έχει να κάμη κανείς μ’ ένα μακρόβιο ραδιενεργό δηλητήριο που θα παρήγαγαν 2.000 βόμβες τύπου Χιροσίμας, που είναι ένας τεράστιος δυνατός κίνδυνος!
Έχουν γίνει αρκετές προτάσεις για τη διάθεσι αυτών των καταλοίπων, περιλαμβανομένης και της τοποθετήσεώς των σε πυραύλους και της εκτοξεύσεώς των στον ήλιο. Αυτό, όμως, δεν θα ήταν μόνον δαπανηρό, αλλ’ επίσης ένας τεράστιος κίνδυνος. Τα κατάλοιπα είναι ακόμη πιο επικίνδυνα να ριφθούν στους ωκεανούς. Έτσι, λοιπόν, τώρα γίνεται συζήτησις να τα συγκεντρώσουν σε στερεά μορφή και να τα θάψουν βαθειά σε στρώματα αλάτων. Προς το παρόν η Επιτροπή Ατομικής Ενεργείας εναποθηκεύει περισσότερα από 80 εκατομμύρια γαλόνια ρευστών καταλοίπων σε μετάλλινες υπόγειες δεξαμενές σε διάφορες εγκαταστάσεις.
Καθώς όλο και περισσότεροι πυρηνικοί αντιδραστήρες αρχίζουν να λειτουργούν, ο όγκος των θανατηφόρων καταλοίπων θα γίνεται καταπληκτικός. Η προοπτική είναι τρομερή! Ακόμη και ο Έντουαρτ Ντέιβιντ, ο νεώτερος, Επιστημονικός Σύμβουλος του προέδρου Νίξον, ανεγνώρισε: «Αισθάνεται κανείς αηδία για κάτι που πρέπει να παραμείνη κάτω από τη γη και να σφραγισθή πολύ καλά για 25.000 χρόνια για να γίνη ακίνδυνο.»
Θερμική Μόλυνσις
Υπάρχει επίσης μια τελείως διαφορετική άποψις του προβλήματος καταλοίπων—η θερμική μόλυνσις. Για, να κατέλθη η θερμοκρασία των μηχανημάτων, ένα πυρηνικό εργοστάσιο ενεργείας απορροφά τεράστιες ποσότητες ψυχρού ύδατος από κάποιο πλησίον ευρισκόμενο ποτάμι ή λίμνη και κατόπιν το ξαναχύνει θερμό. Και τα συνήθη εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας κάνουν κάτι τέτοιο, αλλά τα πυρηνικά εργοστάσια παράγουν πολύ περισσότερη θερμότητα. Ο Επίτροπος Ατομικής Ενεργείας Γουίλφρεντ Τζόνσον παρετήρησε: «Το 1990 περισσότερο από το μισό του υδατίνου δυναμικού όλων των ποταμών των Ηνωμένων Πολιτειών θα απαιτηθή για ψύξι.» Με ποιο αποτέλεσμα;
Ανυψώνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο τη θερμοκρασία ενός ποταμού ή μιας λίμνης, το περιεχόμενο οξυγόνου εντός του ύδατος ελαττώνεται. Κι’ αυτό μπορεί να φονεύση όχι μόνο τα ψάρια, αλλά και να υποθάλψη τη δημιουργία φυκιών τα οποία κατά την πορεία της σήψεως καταναλίσκουν ακόμη πιο πολύ οξυγόνο. Αμέσως το νερό αρχίζει να μυρίζη και να έχη άσχημη γεύσι. Εκφράζεται ο φόβος ότι με την αύξησι των εργοστασίων πυρηνικής ενεργείας οι ποταμοί και οι λίμνες του έθνους θα καταστραφούν από θερμική μόλυνσι.
Κίνδυνος στην Υγεία και την Ασφάλεια
Γίνεται φανερό ότι η πυρηνική ενέργεια δεν είναι τόσο ασφαλής όσο οι από τη βιομηχανία προωθούμενες διαφημίσεις οδηγούν τον κόσμο να πιστεύη. Πράγματι, ο αποθανών Δικαστής Ούγκο Μπλακ του Ανωτάτου Δικαστηρίου και ο συνάδελφός του Δικαστής Γουίλιαμ Ντάγκλας απεκάλεσαν τα μέσα αυτά της παραγωγής ενεργείας ως «την πιο τρομερή, την πιο θανατηφόρο, την πιο επικίνδυνη μέθοδο που συνέλαβε ποτέ ο άνθρωπος.»
Επίσης ο πολύ γνωστός ατομικός Επιστήμων Έντουαρντ Τέλλερ, αντί να θεωρή τα εργοστάσια πυρηνικής ενεργείας ως φιλικούς γείτονες, λέγει: «Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας με μια ελαφρά διαρροή μπορεί ν’ αποθέση το ραδιενεργό του δηλητήριο κάτω από ένα σταθερό αναστροφικό στρώμα και να το συγκεντρώση μέσα σε μερικές εκατοντάδες τετραγωνικά μίλια κατά ένα αληθινά θανατηφόρο τρόπο. Γι’ αυτό η γη δεν είναι ο τόπος που ανήκουν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες.»
Και όμως πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι τα δηλητήρια μπορούν αρκετά να ελεγχθούν κι’ αισθάνονται έτσι ότι τα εργοστάσια πυρηνικής ενεργείας αξίζουν τον κίνδυνο. Η ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα, λέγουν, έχει επίσης τους κινδύνους της για την υγεία και την ασφάλεια. Παραδείγματος χάριν, ο πυρηνικός φυσικός Ραλφ Λαππ ετόνισε τις «δεκαετίες της εποχής του άνθρακος» και εθρήνησε την «κοινωνική τύφλωσι που εξώρυξε 36 δισεκατομμύρια τόννους άνθρακος από τη γη φονεύοντας περισσοτέρους από 100.000 ανθρακωρύχους, ρυπαίνοντας την ύπαιθρο και μολύνοντας τις πόλεις μας με επιβλαβή για τους πνεύμονας καυσαέρια.»
Είναι αλήθεια ότι εκατομμύρια άνθρωποι έχουν υποφέρει από ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος και αναμφιβόλως, έχασαν τη ζωή τους πρόωρα από την παραγωγή ηλεκτρικής ενεργείας με προκαλούντα μόλυνσι ορυκτά καύσιμα. Εξ άλλου τα εργοστάσια πυρηνικής ενεργείας κανονικώς δεν εξαπολύουν ορατές ή αισθητές μολυσματικές ουσίες. Πράγματι, σε μικρή δόσι η ραδιενέργεια δεν παρατηρείται να προκαλή κακά αποτελέσματα. Ύστερα από χρόνια όμως εκείνοι που εκτίθενται σε αρκετές δόσεις μπορεί να υποστούν θανατηφόρο καρκίνο. Η ελπίδα είναι ότι οι καθημερινές εκλύσεις από πυρηνικά εργοστάσια δεν θα καταλήξουν σε μελλοντική μάστιγα καρκίνου και ότι τυχόν ατυχήματα δεν θα προκαλέσουν άμεσες συμφορές.
Έτσι, ενώ η πυρηνική δύναμις χαιρετίζεται από μερικούς ως η λύσις στην έλλειψι ενεργείας, υπάρχουν άλλοι που έχουν σοβαρές επιφυλάξεις για το αν η χρησιμοποίησίς της αξίζει τους κινδύνους; Αλλ’ υπάρχουν άλλες λύσεις; Όταν τα ορυκτά καύσιμα εξαντληθούν, θα γεννηθή το ζήτημα: πυρηνική ενέργεια ή καθόλου ενέργεια;
Υπάρχουν ακόμη ποταμοί για υδατοπτώσεις, που μπορούν έτσι να προμηθεύσουν υδροηλεκτρικές διευκολύνσεις. Αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες μερικοί πιστεύουν ότι αυτή η πηγή ενεργείας έχει τύχει εκμεταλλεύσεως όσο μπορούσε να γίνη κατορθωτό. Επίσης το δυναμικό της γεωθερμικής ενεργείας—υπόγειος ατμός—θεωρείται πολύ περιωρισμένο. Αλλά τι μπορεί να λεχθή για ενέργεια που θα μπορούσε να ληφθή από τον ήλιο; Η πιθανότης χρησιμοποιήσεως ηλιακής ενεργείας που να εφοδιάζη τις εις ενέργειαν ανάγκες του ανθρώπου θα εξετασθή σε μια προσεχή έκδοσι αυτού του περιοδικού.