Κούσκο—Η Αρχαία Πρωτεύουσα των Ίνκα

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στο Περού

ΚΡΑΤΗΣΑΜΕ την ανάσα μας καθώς το αεροπλάνο μας έγειρε για να πάρει μια ανοιχτή στροφή και βούτηξε στη στενή κοιλάδα. Ήμασταν έτοιμοι να προσγειωθούμε στην ιστορική πόλη Κούσκο του Περού. Μολονότι η πόλη βρίσκεται σε υψόμετρο που ξεπερνάει τα 3.400 μέτρα, τα απότομα βουνά βρίσκονται ακόμη ψηλότερα, κάνοντας την προσέγγισή μας στο διάδρομο προσγείωσης να φαίνεται πολύ επικίνδυνη. Ευτυχώς, προσγειωθήκαμε ομαλά. Χαιρόμασταν πολύ που θα βλέπαμε αυτή την ξακουστή πόλη των 275.000 κατοίκων, η οποία κάποτε ήταν πρωτεύουσα της αχανούς Αυτοκρατορίας των Ίνκα.

Ο αρχαίος πολιτισμός των Ίνκα είναι ακόμη έκδηλος στο Κούσκο. Πολλοί από τους κατοίκους της πόλης μιλούν ακόμη την κέτσουα. Στην πραγματικότητα, κάπου οχτώ εκατομμύρια άνθρωποι στην οροσειρά των Άνδεων μιλούν ακόμη αυτή την αρχαία γλώσσα. Πρόσφατα, η κοινότητα εκείνων που μιλούν κέτσουα έπεισε τις αρχές να αλλάξουν το όνομα του Κούσκο και να το κάνουν Κόσκο, επειδή αυτή η προφορά πλησιάζει περισσότερο στην αρχική ονομασία στη γλώσσα κέτσουα.

Μια Αρχαία Πόλη

Οι ιστορικοί λένε ότι αυτή η πόλη ιδρύθηκε περίπου 1.500 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού. Εκείνη ήταν περίπου η εποχή που ο Μωυσής οδήγησε τον Ισραήλ έξω από την Αίγυπτο. Έπειτα, περίπου πριν από 600 χρόνια, ο Πατσακούτι, ο ένατος αυτοκράτορας των Ίνκα, πήρε μια χούφτα πηλό και έφτιαξε ένα μοντέλο της νέας, ξανασχεδιασμένης πόλης Κούσκο. Ο Πατσακούτι άρχισε να κυβερνάει 89 χρόνια πριν από την άφιξη των Ισπανών κονκισταδόρων περίπου το 1527. Υπό την επίβλεψή του, η πόλη μεταμορφώθηκε σε μια καλοσχεδιασμένη μητρόπολη με χιλιάδες σπίτια, η βάση του σύγχρονου Κούσκο.

Σύμφωνα με μερικούς ντόπιους, η πόλη διαιρούνταν σε τέσσερα τμήματα, αρχίζοντας από το κέντρο όπου βρισκόταν η πλατεία. Αυτή η πλατεία ήταν γνωστή στην κέτσουα ως χουακαϊπάτα, ένας τόπος για γιορτές, ξεκούραση και ποτό. Μερικοί ειδικοί στη γλώσσα κέτσουα ισχυρίζονται ότι «Κούσκο» ή «Κόσκο» σημαίνει «ο Ομφαλός του Κόσμου». Έτσι, το κέντρο της πλατείας του Κούσκο έγινε το τσάπι δηλαδή «το κέντρο του κέντρου της Αυτοκρατορίας των Ίνκα».

Από το Κούσκο, ο αυτοκράτορας των Ίνκα κυβερνούσε σε περιοχές των σημερινών χωρών Αργεντινή, Βολιβία, Ισημερινός, Κολομβία, Περού και Χιλή—μεγάλο μέρος των οποίων ήταν πλούσια και εύφορη γη. Οι άνθρωποι είχαν επιτυχία στη γεωργία χτίζοντας αναβαθμίδες με πολλά επίπεδα σε διαφορετικά υψόμετρα. Σε αυτές τις εύφορες αναβαθμίδες, άρχισαν να καλλιεργούν μερικά από τα φυτά που εξακολουθούν να παρέχουν μεγάλο μέρος της τροφής του κόσμου, όπως την πατάτα και τα φασόλια.

Το ταξίδι μέσα από την περιοχή των Ίνκα θα ήταν ουσιαστικά αδύνατον χωρίς το εξαιρετικό οδικό σύστημα το οποίο εκτεινόταν σε όλη την αυτοκρατορία. Στο γραφικό Κούσκο δεν μπορούμε να μη φανταστούμε τους αρχαίους Ίνκα να καταφτάνουν με τα καραβάνια των λάμα, των υποζυγίων των Άνδεων. Το εκλεκτό φορτίο τους περιλάμβανε πολύτιμες πέτρες, χαλκό, ασήμι και χρυσό.

Ο χρυσός ήταν άφθονος, αλλά οι Ίνκα δεν τον χρησιμοποιούσαν σαν χρήμα. Λόγω της μεταλλικής κίτρινης λάμψης του, ο χρυσός συνδεόταν με τον θεό των Ίνκα, τον ήλιο. Συχνά, οι ναοί και τα παλάτια τους στολίζονταν με φύλλα χρυσού. Μάλιστα έφτιαξαν και ένα χρυσό κήπο, με γλυπτά ζώα και φυτά από συμπαγή χρυσό. Φανταστείτε το εντυπωσιακό θέαμα του αρχαίου Κούσκο, με τα επίχρυσα κτίριά του να λάμπουν στον ήλιο! Όπως είναι ευνόητο, η τόση αφθονία χρυσού προσέλκυσε τους άπληστους Ισπανούς εισβολείς, οι οποίοι το κατέκτησαν και το λεηλάτησαν το 1533.

Η Μοναδική Αρχιτεκτονική του Κούσκο

Οι Ίνκα κληροδότησαν στο σύγχρονο Κούσκο έναν όμορφο και μοναδικό τύπο αρχιτεκτονικής με πέτρα. Πολλά από τα σημερινά κτίσματά του είναι χτισμένα σε πέτρινους τοίχους που έχουν μείνει ανέπαφοι επί εκατοντάδες χρόνια. Μερικές πέτρες τις λάξευαν για να ταιριάζουν ακριβώς σε συγκεκριμένα σημεία των τοίχων. Ένας τοίχος, που έχει γίνει δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο, έχει μια τέτοια πέτρα, με δώδεκα διαφορετικές γωνίες! Λόγω της λάξευσης με τις πολλαπλές γωνίες, αυτές οι πέτρες είναι σαν κλειδιά που ταιριάζουν μόνο στις αντίστοιχες κλειδαρότρυπες.

Οι λιθοξόοι των Ίνκα ήταν άριστοι οικοδόμοι. Χωρίς τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, κατάφερναν να λαξεύουν πέτρες με τέτοια ακρίβεια, ώστε όταν τις τοποθετούσαν, ούτε μια λάμα μαχαιριού δεν χωρούσε ανάμεσά τους! Μερικές από αυτές τις πέτρες ζυγίζουν αρκετούς τόνους η καθεμιά. Το πώς αυτοί οι αρχαίοι λαοί κατάφεραν να αποκτήσουν τέτοια επιδεξιότητα παραμένει μυστήριο.

Η Θρησκεία στο Κούσκο

Έχοντας αποδεχτεί τον Καθολικισμό, οι ντόπιοι Κέτσουα γενικά δεν θεωρούνται πλέον λάτρεις του ήλιου. Ωστόσο, διατηρούν τις παγανιστικές ανιμιστικές πεποιθήσεις που είναι παλαιότερες ακόμη και από τη λατρεία του ήλιου των Ίνκα. Γιορτάζουν ακόμη το θερισμό με προσφορές σε αυτό που αποκαλούν Πάτσα-Μάμα, από μια λέξη της κέτσουα που σημαίνει «μητέρα γη».

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά επιτελούν το πρόγραμμα Βιβλικής εκπαίδευσης στο Περού με μεγάλη επιτυχία. Εδώ και κάποιο διάστημα, η Εταιρία Σκοπιά εκδίδει Βιβλικά έντυπα στην κέτσουα ώστε τα άτομα που μιλούν αυτή τη γλώσσα να λαβαίνουν το άγγελμα της Βασιλείας στη γλώσσα τους. Υπάρχουν έξι τοποθεσίες όπου διεξάγονται οι Χριστιανικές συναθροίσεις σε αυτή τη γλώσσα.

Το Κούσκο δεν θεωρείται πια ο ομφαλός του κόσμου, αλλά οι τουρίστες συρρέουν για να επισκεφτούν αυτή την αρχαία πόλη. Ίσως και εσείς κάποια μέρα να επισκεφτείτε το συναρπαστικό Περού!

[Εικόνες στη σελίδα 18, 19]

1. Εναέρια άποψη του Κούσκο με την πλατεία του

2. Οι Ίνκα λάξευαν τις πέτρες με τέτοια ακρίβεια ώστε ούτε μια λάμα μαχαιριού δεν χωράει ανάμεσά τους

3. Τυπική ενδυμασία του Περού

4. Τα λάμα είναι τα υποζύγια των Άνδεων