Κάμπα—Μια Κομψή Αφρικανική Ενδυμασία

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΓΚΑΝΑ

ΚΑΜΠΑ—μπορείτε να τη δείτε σχεδόν παντού εδώ στην Γκάνα και στις γειτονικές δυτικοαφρικανικές χώρες. Τη φορούν σε διάφορες περιστάσεις—από κηδείες μέχρι χαρωπές Χριστιανικές συνάξεις. Και η κάμπα κυκλοφορεί σε πολλά σχέδια και χρώματα.

Τι ακριβώς είναι η κάμπα; Είναι μια δημοφιλής γυναικεία φορεσιά. Το όνομα αναφέρεται σε ένα εξωτερικό ένδυμα το οποίο ξεκινάει από τη βάση του λαιμού και φτάνει ως τη μέση. Ωστόσο, αυτό δεν φοριέται μόνο του. Το συνοδεύει ένα άλλο ύφασμα που έχει μήκος δύο μέτρα και ανάλογα με την ποιότητά του είναι κοινώς γνωστό ως μπατίκ ή μπατίκ Ιάβας. Αυτό το ρούχο που το τυλίγουν γύρω από τη μέση και καταλήγει στους αστραγάλους ονομάζεται ασετάμ. Το σύνολο είναι πλήρες μόνο όταν τυλιχτεί με ένα ακόμα κομμάτι ύφασμα που έχει μήκος δύο μέτρα και ονομάζεται νγκουσουό. Το νγκουσουό έχει πολλές χρήσεις, και μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως ασορτί κάλυμμα του κεφαλιού ή για να δέσει μια μητέρα το μωρό της στην πλάτη της.

Μόνο οι Αφρικανοί φοράνε την κάμπα, η οποία είναι γνωστή με διάφορα ονόματα στην ήπειρο. Οι Λιβεριανοί την ονομάζουν λάπο. Στο Μπενίν είναι γνωστή ως τζενουού. Οι κάτοικοι της Σιέρα Λεόνε τη λένε ντοκέτ και λάπα. Ωστόσο, δεν πάει πολύς καιρός από τότε που η κάμπα ήταν άγνωστη στις αφρικανικές χώρες. Εδώ στην Γκάνα, για παράδειγμα, το ντενσινκράν ήταν δημοφιλές ανάμεσα στις γυναίκες που μιλούσαν τη γλώσσα άκαν. Αυτό αποτελούνταν από δύο κομμάτια ύφασμα, μερικές φορές με το ίδιο σταμπωτό σχέδιο. Τύλιγαν το ένα κομμάτι γύρω από τη μέση και το στερέωναν με μια ζώνη. Το δεύτερο κομμάτι, που συνήθως ήταν μεγαλύτερο, το φορούσαν πάνω από τον αριστερό ώμο και το έριχναν διαγώνια πάνω από το στήθος και την πλάτη. Όταν φορούσαν αυτό το ρούχο χτένιζαν τα μαλλιά τους με έναν ιδιαίτερο τρόπο που επίσης ονομαζόταν ντενσινκράν.

Ωστόσο, με την εμφάνιση της ραπτομηχανής, μερικές Αφρικανές άρχισαν να ράβουν ρούχα που έμοιαζαν με τη μπλούζα που κυκλοφορούσε στη Δύση. Σκοπός ήταν να καλύπτουν τους ώμους όπως έκαναν οι γυναίκες της Δύσης. Σύμφωνα με μια εκδοχή μερικοί δυσκολεύονταν να προφέρουν τη φράση «καλύπτω τους ώμους» στην αγγλική. Έτσι η λέξη «κάβερ» έγινε κάμπα.

Η Κάμπα Γίνεται της Μόδας

Από τις υπαλλήλους γραφείου ως τις αγρότισσες, οι γυναίκες εξακολουθούν να φοράνε την κάμπα. Μάλιστα, έχει γίνει και εξαγώγιμο προϊόν! Ωστόσο, δεν πάει και πολύς καιρός που έγινε δημοφιλής.

Ένας λόγος είναι ότι τα μοντέλα της κάμπα που κυκλοφορούσαν πριν από περίπου 40 χρόνια δεν άρεσαν σε όλες τις γυναίκες. Μια συνταξιούχος κοινωνική λειτουργός, η Άγκνες, 62 ετών, είπε στο Ξύπνα! ότι κάποια από εκείνα τα παλιά μοντέλα ήταν «γελοία». Για άλλες γυναίκες, το να φοράνε την κάμπα σωστά, μαζί με το ασετάμ και το νγκουσουό, απαιτούσε πολύ υπομονή και δεξιοτεχνία. Η Ελίζαμπεθ, η οποία έχει μια βιομηχανία ρούχων, θυμάται: «Ήταν δύσκολο για εμάς τις νεαρές να μάθουμε να φοράμε το ασετάμ και το νγκουσουό. Ποτέ δεν έμαθα αυτή την τέχνη», παραδέχτηκε.

Οι ταξικές διακρίσεις έπαιξαν επίσης κάποιο ρόλο στο να μειωθεί η δημοτικότητα αυτού του ρούχου. Η Σερουά, 65 ετών, είπε στο Ξύπνα! πως μέχρι πρόσφατα πολλοί πίστευαν ότι ο δυτικός τρόπος ντυσίματος ήταν για τις μορφωμένες, ενώ η κάμπα ανήκε στις αμόρφωτες.

Ωστόσο, μια καινούρια πολιτισμική αντίληψη έχει κάνει πολλές Αφρικανές να δουν με διαφορετικό μάτι την κάμπα. Οι σχεδιαστές μόδας έχουν επίσης δώσει στο ένδυμα σημαντική ώθηση. Βασικά, ανέπτυξαν ένα νέο ένδυμα, το σλιτ. Αυτό μοιάζει με μάξι φούστα, και έλυσε το πρόβλημα μερικών γυναικών που δυσκολεύονταν να τυλίξουν το ασετάμ και το νγκουσουό σωστά. Οι εκθέσεις και οι επιδείξεις μόδας έχουν παίξει επίσης σημαντικό ρόλο στην προώθηση της κάμπα ως πολύ μοντέρνου ρούχου.

Ασφαλώς, όπως συμβαίνει με τη μόδα σε πολλές χώρες, μερικά από τα τελευταία μοντέλα θέτουν μεγάλη έμφαση στον αισθησιασμό. Η Κλάρα, 69 ετών, υποστηρίζει ότι αυτό το αποκαλυπτικό ρούχο φαίνεται να υποβιβάζει «τον αρχικό στόχο της κάμπα», ο οποίος ήταν να «καλύπτει ακόμα και τους ώμους». Συνεπώς, οι Χριστιανές γυναίκες θυμούνται τη συμβουλή του αποστόλου Παύλου: «Παρόμοια, θέλω οι γυναίκες να στολίζονται με εύτακτη ενδυμασία, με μετριοφροσύνη και σωφροσύνη».—1 Τιμόθεο 2:9· 1 Κορινθίους 10:29.

Για τις γυναίκες που κάνουν σοφές επιλογές, η κάμπα μπορεί να αποδειχτεί κομψή και πρακτική ενδυμασία. Και ενώ πολλές παραδοσιακές αφρικανικές ενδυμασίες έχουν γίνει ντεμοντέ, η κάμπα μέχρι τώρα έχει καταφέρει να επιζήσει ως είδος που αντανακλά τον αφρικανικό πολιτισμό και το αφρικανικό περιβάλλον με γοητευτικό και κομψό τρόπο.

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Το νγκουσουό εδώ χρησιμοποιείται ως κάλυμμα του κεφαλιού

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Το νγκουσουό χρησιμοποιείται για τη μεταφορά ενός παιδιού