Θόρυβος—Μια Σύγχρονη Πηγή Ενόχλησης
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ
«Μια από τις μεγαλύτερες πηγές άγχους στη ζωή».—Μάκης Τσαπόγκας, σύμβουλος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
«Ο πιο διαδεδομένος ρύπος στην Αμερική».—Δε Μπόστον Σάντεϊ Γκλόουμπ (The Boston Sunday Globe), Η.Π.Α.
«Ο χειρότερος ρύπος της εποχής μας».—Ντέιλι Εξπρές (Daily Express), Λονδίνο της Αγγλίας.
ΔΕΝ τον βλέπετε, δεν τον μυρίζετε, δεν τον γεύεστε, ούτε τον αγγίζετε. Ο ΘΟΡΥΒΟΣ, η κατάρα της σύγχρονης αστικής ζωής, τώρα ρυπαίνει και την ύπαιθρο.
Ένας Αμερικανός φυσιοδίφης που πέρασε περίπου 16 χρόνια ηχογραφώντας τους ήχους της φύσης βρίσκει αυτό το έργο όλο και πιο δύσκολο. Το 1984 μελέτησε 21 τοποθεσίες στην πολιτεία Ουάσινγκτον, στις Η.Π.Α., οι οποίες ήταν απαλλαγμένες από θόρυβο πάνω από 15 λεπτά τουλάχιστον. Πέντε χρόνια αργότερα, είχαν απομείνει μόνο τρεις.
Πολλοί κάτοικοι του πλανήτη δυσκολεύονται να βρουν τρία μέρη απαλλαγμένα από θόρυβο. Στην Ιαπωνία, μια έκθεση που αφορούσε ολόκληρη τη χώρα για το 1991 ανέφερε ότι ο θόρυβος προκαλούσε περισσότερα παράπονα από οποιαδήποτε άλλη μορφή ρύπανσης. Πράγματι, η εφημερίδα Δε Τάιμς (The Times) του Λονδίνου περιγράφει κατάλληλα το θόρυβο ως «τη μεγαλύτερη μάστιγα της σύγχρονης ζωής». Από το εκνευριστικά συνεχόμενο γάβγισμα ενός σκύλου ως την εκκωφαντική μουσική από το στερεοφωνικό του γείτονα ή τον επίμονο διαπεραστικό ήχο ενός συναγερμού ή ενός στερεοφωνικού αυτοκινήτου, ο θόρυβος έχει γίνει καθεστώς. Εντούτοις, η ηχορύπανση δεν είναι κάτι καινούριο. Έχει μεγάλη ιστορία.
Δεν Είναι Καινούριο Πρόβλημα
Για να αποτρέψει την κυκλοφοριακή συμφόρηση, ο Ιούλιος Καίσαρας απαγόρευσε την κίνηση τροχοφόρων στο κέντρο της Ρώμης κατά τη διάρκεια της ημέρας. Δυστυχώς για αυτόν και για τους άλλους Ρωμαίους, το διάταγμα προκάλεσε έντονη ηχορύπανση τη νύχτα, «καθώς οι ξύλινοι ή μεταλλικοί τροχοί κυλούσαν κάνοντας τρομερό κρότο πάνω στα λιθόστρωτα». (Η Πόλη στην Ιστορία [The City in History], του Λούις Μάμφορντ) Έναν και πλέον αιώνα αργότερα, ο ποιητής Ιουβενάλης παραπονέθηκε ότι ο θόρυβος καταδίκασε τους Ρωμαίους σε χρόνια αϋπνία.
Το 16ο αιώνα, η πρωτεύουσα της Αγγλίας, το Λονδίνο, είχε γίνει μια πολύβουη μητρόπολη. «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κατέπλησσε τους περισσότερους επισκέπτες», γράφει η Άλισον Πλάουντεν, συγγραφέας του βιβλίου Ελισαβετιανή Αγγλία (Elizabethan England), «ήταν η φασαρία: ο σαματάς και το σφυροκόπημα από αναρίθμητα εργαστήρια, ο κρότος και το τρίξιμο των κάρων, το μούγκρισμα των βοδιών που οδηγούνταν στην αγορά, οι τραχιές φωνές των μικροπωλητών που διαλαλούσαν στο δρόμο την πραμάτεια τους».
Ο 18ος αιώνας εγκαινίασε τη βιομηχανική επανάσταση. Τώρα οι συνέπειες του μηχανικού θορύβου έγιναν εμφανείς καθώς οι εργάτες των εργοστασίων πάθαιναν βλάβες στην ακοή τους. Αλλά ακόμη και οι κάτοικοι των πόλεων που δεν ζούσαν κοντά σε εργοστάσια παραπονιούνταν για την αυξημένη φασαρία. Ο ιστορικός Τόμας Καρλάιλ κατέφευγε σε ένα «ηχομονωμένο δωμάτιο» στη στέγη του σπιτιού του στο Λονδίνο για να αποφεύγει το λάλημα των πετεινών, τα πιάνα των γειτόνων και την κίνηση του κοντινού δρόμου. Η εφημερίδα Δε Τάιμς αναφέρει: «Δεν είχε επιτυχία». Γιατί; «Έπειτα τον τρέλαινε ένας νέος καταιγισμός θορύβων, όπως οι σειρήνες των ποταμόπλοιων και οι σφυρίχτρες των τρένων»!
Ένας Διαδεδομένος Σύγχρονος Ρύπος
Σήμερα οι πολέμιοι του θορύβου συγκεντρώνουν την προσοχή τους στα αεροδρόμια επειδή οι αεροπορικές εταιρίες αντιστέκονται σθεναρά στις προσπάθειες ψήφισης νόμων κατά της ηχορύπανσης. Όταν το αεροδρόμιο του Μάντσεστερ στην Αγγλία επέβαλλε αυτόματα πρόστιμο κάθε φορά που απογειωνόταν το υπερηχητικό Κονκόρντ, υπήρξαν αποτελέσματα; Όχι. Ένας κυβερνήτης του Κονκόρντ παραδέχτηκε ότι το αεροπλάνο ήταν θορυβώδες, αλλά αν απογειωνόταν με λιγότερα καύσιμα για να μειώσει το επίπεδο του θορύβου, δεν θα έφτανε στο Τορόντο ή στη Νέα Υόρκη χωρίς ενδιάμεση στάση.
Η καταπολέμηση του θορύβου από την κίνηση στους δρόμους είναι εξίσου δύσκολη. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, μελέτες αποκαλύπτουν ότι αυτού του είδους η ρύπανση αναστατώνει το 64 τοις εκατό του πληθυσμού. Μάλιστα αποτελεί αυξανόμενο πρόβλημα, το οποίο όπως αναφέρεται είναι χίλιες φορές μεγαλύτερο από ό,τι ήταν προτού η κοινωνία γίνει μηχανοκίνητη. Μια έκθεση από την Ελλάδα δηλώνει ότι «η Αθήνα είναι μια από τις πιο θορυβώδεις πόλεις της Ευρώπης και ότι η βουή είναι τόσο φοβερή ώστε βλάπτει την υγεία των Αθηναίων». Παρόμοια, η Υπηρεσία Περιβάλλοντος της Ιαπωνίας σημειώνει μια τάση επιδείνωσης στο θόρυβο από την κίνηση και την αποδίδει στην ολοένα αυξανόμενη χρήση του αυτοκινήτου. Στις χαμηλές ταχύτητες η κύρια πηγή θορύβου είναι ο κινητήρας του αυτοκινήτου, αλλά όταν η ταχύτητα περάσει τα 60 χιλιόμετρα την ώρα, τα λάστιχα κάνουν τον περισσότερο θόρυβο.
Η μεγαλύτερη αιτία παραπόνων για το θόρυβο στη Βρετανία είναι ο οικιακός θόρυβος. Το 1996, το Προνομιακό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Υγείας της Βρετανίας επισήμανε αύξηση 10 τοις εκατό στα παράπονα για θορυβώδεις γείτονες. Μια εκπρόσωπος του ινστιτούτου σχολίασε: «Είναι δύσκολο να το εξηγήσουμε. Ένας παράγοντας ίσως είναι ότι, λόγω της πίεσης που νιώθουν στην εργασία, οι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις όσον αφορά τη γαλήνη και την ηρεμία στο σπίτι». Τα δύο τρίτα όλων των παραπόνων που έγιναν στη Βρετανία το 1994 αφορούσαν μουσική αργά το βράδυ καθώς και θορυβώδεις κινητήρες αυτοκινήτων, συναγερμούς και κόρνες. Αλλά τι θα λεχθεί για το 70 τοις εκατό, όπως υπολογίζεται, των θυμάτων ηχορύπανσης που δεν παραπονιούνται επειδή φοβούνται τα αντίποινα; Το πρόβλημα είναι όντως διαδεδομένο.
Ως αποτέλεσμα της εκτεταμένης ενόχλησης από το θόρυβο, οι υπηρεσίες προστασίας του περιβάλλοντος πιέζουν προκειμένου να ψηφιστούν νόμοι για τον περιορισμό της ηχορύπανσης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, μερικές πόλεις έχουν υιοθετήσει τοπικούς κανονισμούς με σκοπό να περιορίσουν τη χρήση των μηχανών για τη φροντίδα των κήπων. Στη Βρετανία ένα νέο Διάταγμα Κατά του Θορύβου θέτει στο στόχαστρο τους θορυβώδεις γείτονες και εξουσιοδοτεί άμεση επιβολή προστίμου για παραβάσεις από τις 11:00 μ.μ. ως τις 7:00 π.μ. Οι τοπικές αρχές έχουν μάλιστα την εξουσία να κατάσχουν τα στερεοφωνικά που ενοχλούν. Εντούτοις, ο θόρυβος επιμένει.
Καθώς η ηχορύπανση είναι στ’ αλήθεια ένα αυξανόμενο πρόβλημα, ίσως αναρωτιέστε τι μπορείτε να κάνετε εσείς ως θύμα. Αλλά, επίσης, πώς μπορείτε να αποφεύγετε να προξενείτε θόρυβο; Θα υπάρξει ποτέ διαρκής γαλήνη και ηρεμία; Διαβάστε τα άρθρα που ακολουθούν για να βρείτε τις απαντήσεις.