Εγχείρηση Χωρίς Νυστέρι

ΣΤΗΝ αρχή, ο πονοκέφαλος της Κριστίν δεν δημιούργησε ανησυχία, αν και ήταν δυνατός· στο κάτω κάτω πέρασε μέσα σε μια μέρα. Αλλά έπειτα πιάστηκε ο λαιμός της. Κατόπιν, ο πονοκέφαλος επέστρεψε και εκείνη έχασε τον προσανατολισμό της—ασυνήθιστα συμπτώματα για οποιονδήποτε, πόσο μάλλον για ένα οχτάχρονο παιδί.

Στο νοσοκομείο μια αξονική τομογραφία αποκάλυψε ότι η Κριστίν είχε αρτηριοφλεβώδη δυσπλασία στον εγκέφαλο—μια πάθηση στην οποία οι αρτηρίες είναι μπλεγμένες με τις φλέβες.a Αν δεν γινόταν θεραπεία, η Κριστίν τελικά θα πάθαινε θανατηφόρο εγκεφαλικό.

Μέχρι τα πρόσφατα χρόνια, η αρτηριοφλεβώδης δυσπλασία μπορούσε να αντιμετωπιστεί μόνο με χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο. Σε αυτή τη διαδικασία ο χειρουργός τραβάει προς τα πίσω το δέρμα του κεφαλιού και κάνει τομή στο κρανίο. Κατόπιν, πρέπει να διασχίσει έναν ευαίσθητο λαβύρινθο νεύρων και εγκεφαλικού ιστού για να φτάσει στο σημείο της βλάβης. Ιατρικά περιοδικά δείχνουν ότι στη διάρκεια του 1995 υπήρξαν επιπλοκές περίπου στο 12 τοις εκατό των εγχειρήσεων αυτού του είδους.

Οι γονείς της Κριστίν προτίμησαν το Νυστέρι Ακτίνων Γάμα από το χειρουργικό νυστέρι. Το όνομα είναι κάπως παροδηγητικό, επειδή το Νυστέρι Ακτίνων Γάμα δεν είναι νυστέρι. Είναι μια συσκευή που εκπέμπει 201 καλοεστιασμένες ακτίνες οι οποίες διαπερνούν το ανέπαφο κρανίο. Κάθε ακτίνα από μόνη της είναι τόσο αδύναμη ώστε δεν βλάπτει τον ιστό που διαπερνά. Αλλά και οι 201 ακτίνες εστιάζονται προσεκτικά για να διασταυρωθούν στο ακριβές σημείο της βλάβης και να ρίξουν μια υψηλή δόση ακτινοβολίας.

Το Νυστέρι Ακτίνων Γάμα σε μερικές μελέτες έχει αποδειχτεί οικονομικό σε σχέση με τα αποτελέσματα, και υπάρχουν σημαντικά λιγότερες περιπτώσεις μετεγχειρητικών λοιμώξεων από ό,τι με τη συμβατική νευροχειρουργική. Αλλά πώς γίνεται η επέμβαση;

Τα Τέσσερα Στάδια της Ραδιοχειρουργικής

Η ραδιοχειρουργική με το Νυστέρι Ακτίνων Γάμα γίνεται σε τέσσερα βασικά στάδια. Πρώτον, τοποθετείται ένα ελαφρύ πλαίσιο στο κεφάλι του ασθενούς, για να κρατάει τον ασθενή ακίνητο στη διάρκεια της αγωγής. Δεύτερον, «χαρτογραφείται» ο εγκέφαλος του ασθενούς, μέσω αξονικής τομογραφίας, τομογραφίας μαγνητικού συντονισμού ή αγγειογραφίας. Κατόπιν, οι εικόνες του εγκεφάλου μεταφέρονται σε ένα ψηφιακό σύστημα προγραμματισμού της αγωγής, το οποίο απομονώνει το στόχο και καθορίζει τις συντεταγμένες του.

Τελικά, είναι ώρα για τη φάση της αγωγής, στη διάρκεια της οποίας το κεφάλι του ασθενούς τοποθετείται σε κράνος με 201 οπές μέσα από τις οποίες εκπέμπονται οι ακτίνες γάμα. Η διάρκεια της αγωγής; Μόνο 15 ως 45 λεπτά, στη διάρκεια των οποίων ο ασθενής είναι υπό μερική νάρκωση και δεν νιώθει πόνο.

Όταν ολοκληρωθεί η αγωγή, ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για παρακολούθηση και συνήθως βγαίνει το επόμενο πρωί. Αυτό συνέβη με την Κριστίν, η οποία αναφέρθηκε στην αρχή. Έκανε την επέμβαση την Πέμπτη, βγήκε την Παρασκευή και επέστρεψε στο σχολείο την επόμενη Δευτέρα.

Τι Συμβαίνει στην Αρτηριοφλεβώδη Δυσπλασία;

Η ραδιοχειρουργική δεν καταστρέφει την αρτηριοφλεβώδη δυσπλασία. Αντί για αυτό, κάνει τα κύτταρα του τοιχώματος των αγγείων να πολλαπλασιαστούν, σταματώντας τη ροή του αίματος στην προβληματική περιοχή. Ως αποτέλεσμα, μέσα σε ένα ή δύο χρόνια, τα ελαττωματικά αγγεία αποκλείονται εντελώς. Τότε η αρτηριοφλεβώδης δυσπλασία συρρικνώνεται και τελικά διαλύεται από το σώμα.

Το Νυστέρι Ακτίνων Γάμα έχει χρησιμοποιηθεί και για να αντιμετωπιστούν μικροί κακοήθεις όγκοι που έχουν σαφώς καθορισμένο περίγραμμα καθώς και κάποιοι μεταστατικοί όγκοι, οι οποίοι μεταφέρονται στον εγκέφαλο από καρκίνο που υπάρχει σε άλλα σημεία του σώματος. Επιπλέον, παρουσίασε πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα σε σχέση με τη νευραλγία του τριδύμου (μια οδυνηρή πάθηση που επηρεάζει το προσωπικό νεύρο), την επιληψία, τη νόσο του Πάρκινσον και μερικές περιπτώσεις δυσθεράπευτου πόνου.

Φυσικά, υπάρχουν ακόμη μερικοί όγκοι και άλλες παθήσεις του εγκεφάλου όπου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Νυστέρι Ακτίνων Γάμα. Μένει να δούμε αν η πρόοδος στη νευροχειρουργική θα οδηγήσει σε ακόμη πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Στο μεταξύ, η ραδιοχειρουργική με το Νυστέρι Ακτίνων Γάμα δίνει ελπίδα σε πολλούς ασθενείς που υποφέρουν από όγκους.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 21]

Η Εξέλιξη της Ραδιοχειρουργικής

Το Νυστέρι Ακτίνων Γάμα φτιάχτηκε σχεδόν πριν από 50 χρόνια από τον νευροχειρουργό Λαρς Λέξελ και τον βιοφυσικό Μπέργιε Λάρσον. Ο Λέξελ ανακάλυψε ότι μια εφάπαξ, έντονη δόση ακτινοβολίας μπορούσε να εξαλείψει βλάβες που βρίσκονται βαθιά στον εγκέφαλο χωρίς τομή—συνεπώς, χωρίς αιμορραγία ή κίνδυνο λοίμωξης.

Ο Λέξελ ονόμασε αυτή τη νέα τεχνική στερεοτακτική ραδιοχειρουργική. Τελικά, οι γιατροί είχαν ένα μέσο για τη θεραπεία περιοχών του εγκεφάλου που προηγουμένως ήταν απροσπέλαστες, χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν νυστέρι για να διασχίσουν αβέβαια ένα λαβύρινθο από ευαίσθητα νεύρα και εγκεφαλικό ιστό. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της νέας τεχνικής χρειάστηκε να περιμένει πολλά χρόνια μέχρι την εξέλιξη των σύγχρονων μεθόδων απεικόνισης, όπως είναι η αξονική τομογραφία και η τομογραφία μαγνητικού συντονισμού, οι οποίες μπορούν να πουν στους χειρουργούς πού ακριβώς να κατευθύνουν την ακτινοβολία. Η πρώτη μονάδα Νυστεριού Ακτίνων Γάμα λειτούργησε στη Στοκχόλμη το 1968.

[Εικόνες στη σελίδα 20]

Τα Τέσσερα Στάδια της Ραδιοχειρουργικής με Νυστέρι Ακτίνων Γάμα

1. Τοποθέτηση του πλαισίου

2. Απεικόνιση του εγκεφάλου

3. Οι ψηφιακές εικόνες βοηθούν στον προγραμματισμό της αγωγής

4. Η φάση της αγωγής

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφίες: Ευγενής παραχώρηση από Elekta Instruments, Inc., manufacturers of the Gamma Knife®