Ορθοδοντική—Τι Περιλαμβάνει;

ΤΑ ΔΟΝΤΙΑ σας είναι σημαντικά! Τα χρειάζεστε για να τρώτε και να μιλάτε, και παίζουν σπουδαίο ρόλο σε ένα χαριτωμένο χαμόγελο ή γέλιο.

Τα στραβά δόντια μπορεί να δυσκολεύουν κάποιον να μασήσει την τροφή, να συμβάλλουν στη δημιουργία ουλίτιδας και να ευθύνονται για ελαττώματα στην ομιλία. Οι ειδικοί έχουν παρατηρήσει, επίσης, ότι ορισμένα άτομα που έχουν στραβά δόντια νιώθουν μειονεκτικά στον κοινωνικό τους περίγυρο, επειδή μπορεί να δυσκολεύονται να εκφραστούν ελεύθερα νομίζοντας ότι τα δόντια τους χαλάνε το χαμόγελό τους.

Τι μπορείτε να κάνετε αν τα δόντια σας δεν είναι ευθύγραμμα; Ποιος μπορεί να σας βοηθήσει; Σε ποια ηλικία; Τι είδους θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί; Θα πονέσετε; Είναι πάντοτε απαραίτητο να κάνετε κάτι;

Κλάδος της Οδοντιατρικής

Ο κλάδος της οδοντιατρικής που ασχολείται με τέτοια προβλήματα ονομάζεται ορθοδοντική. Η ορθοδοντική φροντίζει για τη διόρθωση των οδοντικών ανωμαλιών.

Ποιο είναι το βασικό αντικείμενο της ορθοδοντικής; Ασχολείται με τη διάγνωση και την πρόληψη προβλημάτων, καθώς και με την κατασκευή διορθωτικών μηχανισμών.

Τα δόντια που είναι υπερβολικά πυκνά, που παρουσιάζουν ανωμαλίες ή που προεξέχουν αποτελούσαν πρόβλημα για τους ανθρώπους ακόμη και στην αρχαιότητα, και οι προσπάθειες για τη διόρθωσή τους χρονολογούνται τουλάχιστον από τον όγδοο αιώνα Π.Κ.Χ. Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι έχουν έρθει στο φως καλοσχεδιασμένα αρχαία ορθοδοντικά σιδεράκια, ανάμεσα σε ελληνικά και ετρουσκικά αρχαιολογικά ευρήματα.

Σήμερα, στα περισσότερα μέρη του κόσμου, ειδικευμένοι οδοντίατροι, οι οποίοι ονομάζονται ορθοδοντικοί, θεραπεύουν τα προβλήματα που σχετίζονται με τα στραβά δόντια. Αυτοί πρέπει να γνωρίζουν καλά πώς μεγαλώνουν και αναπτύσσονται τα δόντια και οι γνάθοι, καθώς και οι γύρω μύες και ιστοί.

Τι Κάνει η Ορθοδοντική

Η ορθοδοντική μπορεί να οριστεί ως «ο τομέας της οδοντιατρικής που ασχολείται με την επίβλεψη, την καθοδήγηση και τη διόρθωση των αναπτυσσόμενων και των ώριμων οδοντοπροσωπικών δομών». Περιλαμβάνει «την προσαρμογή των σχέσεων οι οποίες υπάρχουν ανάμεσα στα δόντια, καθώς και μεταξύ των δοντιών και των οστών του προσώπου, μέσω της εφαρμογής δυνάμεων και/ή της διέγερσης και της εκ νέου κατεύθυνσης των λειτουργικών δυνάμεων που δρουν στο κρανιοπροσωπικό σύμπλεγμα». Ναι, αυτός ο ορισμός είναι τεχνικός αλλά και ακριβής.

Στην ορθοδοντική, λοιπόν, ασκούνται δυνάμεις στα δόντια ή στις δομές που τα περιβάλλουν. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μηχανισμών που κατασκευάζονται στα μέτρα του ασθενούς και οι οποίοι διορθώνουν τα συγκεκριμένα προβλήματα του κάθε ασθενούς, σπρώχνοντας τα δόντια ή ακόμη και τα οστά στη σωστή κατεύθυνση.

Στα οστά που περιβάλλουν τα δόντια, υπάρχουν ορισμένα κύτταρα τα οποία ονομάζονται οστεοκλάστες και άλλα που ονομάζονται οστεοβλάστες. Ως αποτέλεσμα των δυνάμεων που ασκούν τα σιδεράκια, εκεί όπου υπάρχει πίεση μπαίνουν σε λειτουργία οι οστεοκλάστες και έτσι αποσυντίθεται ο οστικός ιστός. Στα σημεία όπου υπάρχει έλξη, το κενό γεφυρώνεται με νέο οστό που σχηματίζουν οι οστεοβλάστες. Με αυτόν τον τρόπο τα δόντια σιγά-σιγά μετακινούνται.

Δεν είναι, όμως, ενοχλητικό να φοράει κάποιος επί μήνες μέσα στο στόμα του ένα ξένο σώμα φτιαγμένο από σύρμα, από ρητίνη, ίσως και από ελαστικό; Όταν αυτοί οι μηχανισμοί τοποθετούνται για πρώτη φορά ή ρυθμίζονται αργότερα, μπορεί αρχικά να προκαλέσουν κάποια δυσφορία· αλλά μετά από λίγο, τους συνηθίζει κανείς. Θεωρητικά, όλοι μπορούν να συνηθίσουν να φοράνε σιδεράκια.

Πότε Πρέπει να Κάνετε τη Θεραπεία;

Όταν τα παιδιά φαίνεται να πάσχουν από κάποιο είδος πλημμελούς σύγκλεισης των δοντιών, δηλαδή όταν οι οδοντοστοιχίες τους δεν κλείνουν σωστά, αυτό δεν σημαίνει ότι απαραίτητα το πρόβλημα θα συνεχιστεί και μετά την ενηλικίωση. Κάποιες μορφές απόκλισης των δοντιών από τη σωστή θέση τείνουν να διορθώνονται μόνες τους. Στην πραγματικότητα όταν γίνεται η μετάβαση από τη νεογιλή, δηλαδή την πρώτη, οδοντοφυΐα στη μόνιμη, τα μόνιμα δόντια στο μπροστινό τμήμα του στόματος πολλές φορές τείνουν να πυκνώνουν υπερβολικά, επειδή είναι μεγαλύτερα από τα δόντια που αντικαθιστούν.

Ωστόσο, όταν πέφτουν οι νεογιλοί γομφίοι, τους οποίους αντικαθιστούν οι μόνιμοι προγόμφιοι, αλλάζει η σχετική θέση των δοντιών. Τα δόντια μπορεί να ευθυγραμμιστούν μόνα τους μέσω της χρήσης, καθώς και με την επίδραση των μυϊκών δομών. Γι’ αυτό, όσοι είστε γονείς μην ανησυχήσετε αν παρατηρήσετε ότι τα μόνιμα δόντια του παιδιού σας φαίνεται να αναπτύσσονται στραβά στην αρχή. Ο ορθοδοντικός θα μπορέσει να καθορίσει αν χρειάζεται να γίνει κάτι.

Οι ορθοδοντικοί δεν συμφωνούν σχετικά με το πότε πρέπει να αρχίσουν τη θεραπεία οι νεαροί ασθενείς. Μερικοί λένε ότι η θεραπεία πρέπει να γίνεται σε πολύ μικρή ηλικία (4-6 ετών). Άλλοι λένε αργότερα, όταν τείνει να σταματήσει η ανάπτυξη κατά την εφηβεία (12-15 ετών). Και άλλοι υιοθετούν μια άποψη που βρίσκεται κάπου στη μέση.

Δεν Είναι Μόνο για Παιδιά

Αλλά η ορθοδοντική δεν είναι μόνο για παιδιά. Τα στραβά δόντια μπορεί να δημιουργήσουν πολλά προβλήματα ακόμη και σε ενηλίκους. Αν τα δόντια σας και το σύστημα που τα στηρίζει είναι υγιή, το χαμόγελό σας μπορεί να διορθωθεί όποια και αν είναι η ηλικία σας.

Τι προβλήματα δημιουργούν τα στραβά δόντια; Τουλάχιστον τριών ειδών: (1) προβλήματα εμφάνισης· (2) λειτουργικά προβλήματα, όπως δυσκολίες στην κίνηση της γνάθου (πόνο και έλλειψη μυϊκού συντονισμού), προβλήματα στη μάσηση, καθώς και προβλήματα στην άρθρωση και στην ομιλία· (3) αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού εξαιτίας των δοντιών που προεξέχουν και, επίσης, αυξημένο κίνδυνο περιοδοντίτιδας (πάθησης των ούλων) και τερηδόνας, καθώς και φθορά των δοντιών εξαιτίας της πλημμελούς σύγκλεισης.

Επιπρόσθετα, μερικοί ειδικοί συνδέουν την πλημμελή σύγκλειση των δοντιών με προβλήματα όσον αφορά τη θέση της σπονδυλικής στήλης (κυρίως στην περιοχή του αυχένα) και με προβλήματα μυϊκής λειτουργίας σε άλλα μέρη του σώματος. Αλλά πώς γίνεται η θεραπεία; Και πόσο διαρκεί;

Οι Θεραπευτικές Μέθοδοι και η Διάρκειά Τους

Αν πιστεύετε ότι εσείς ή τα παιδιά σας χρειάζεστε ορθοδοντικό, θα πρέπει να διαλέξετε έναν που να μπορείτε να εμπιστευτείτε. Η διάρκεια της θεραπείας θα εξαρτηθεί από τη σοβαρότητα του προβλήματος και από την τεχνική που θα χρησιμοποιηθεί, αλλά πιθανόν να διαρκέσει αρκετούς μήνες, ίσως και χρόνια.

Για να απλοποιήσουμε το ζήτημα, θα διαιρέσουμε τους διορθωτικούς μηχανισμούς σε δύο κατηγορίες: στους κινητούς και στους σταθερούς. Τους κινητούς μηχανισμούς μπορεί να τους βγάζει και να τους ξαναβάζει ο ασθενής, ενώ οι σταθεροί μηχανισμοί στην κυριολεξία συγκολλούνται στα δόντια και χρησιμοποιούνται για πιο περίπλοκες μετακινήσεις των δοντιών.

Η έρευνα έχει προοδεύσει πολύ στον τομέα της αισθητικής, και έτσι σήμερα υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί που έχουν φυσική εμφάνιση. Μερικοί τέτοιοι μηχανισμοί περνάνε απαρατήρητοι επειδή έχουν το ίδιο χρώμα με τα δόντια, και άλλοι δεν φαίνονται καθόλου επειδή τοποθετούνται στην εσωτερική μεριά των δοντιών προς τη γλώσσα. Αυτού του είδους οι τεχνικές ονομάζονται αόρατη ορθοδοντική.

Στις πιο δύσκολες περιπτώσεις, όταν ο ορθοδοντικός δεν μπορεί να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα με σιδεράκια, μπορεί ακόμη και να ζητήσει τη βοήθεια ενός χειρουργού ο οποίος ειδικεύεται στα προβλήματα του στόματος και του προσώπου. Αυτός μπορεί να κάνει μια επέμβαση με την οποία στην κυριολεξία να μετακινήσει τα οστά που σχηματίζουν το πρόσωπο.

Σήμερα οι ορθοδοντικοί μπορούν να ικανοποιήσουν πολλές από τις ανάγκες των ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα δόντια τους και τις γνάθους τους, περιλαμβανομένων και εκείνων που θέλουν να χαμογελούν χωρίς να ανησυχούν για τα δόντια τους. Φυσικά, το αν θα χρησιμοποιήσει κανείς την ορθοδοντική ή όχι είναι προσωπική απόφαση.

Προς το παρόν, οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να ζουν με τις σωματικές τους ατέλειες, μερικές από τις οποίες μπορούν να μετριαστούν με τη χρησιμοποίηση διαφόρων διορθωτικών μεθόδων. Παρ’ όλα αυτά, ανυπομονούμε να έρθει ο καιρός κατά τον οποίο ο Θεός, στο νέο του κόσμο, θα εξαλείψει μια για πάντα όλες τις συνέπειες της ατέλειας, περιλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν το στόμα. Τότε, σε εκείνο το νέο σύστημα στο οποίο θα επικρατεί τέλεια υγεία, ο καθένας μας θα μπορεί με αυτοπεποίθηση να χαρίζει ένα θερμό, φιλικό χαμόγελο σε όλους όσους συναντάει.

Σχετικά με εκείνον τον καιρό, η Αγία Γραφή προλέγει: «Όλη η γη αναπαύτηκε, απαλλάχτηκε από την αναστάτωση. Οι άνθρωποι ευθύμησαν ξεσπώντας σε κραυγές ευφροσύνης». (Ησαΐας 14:7) Είναι βέβαιο ότι τέτοια ευθυμία και ευφροσύνη θα συνοδεύεται από όμορφα χαμόγελα!

[Εικόνες στη σελίδα 25]

Σιδεράκια σχεδιασμένα (1) για να μετακινήσουν τους γομφίους προς τα πίσω και (2) για να διεγείρουν την ανάπτυξη της γνάθου

1

2

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Σιδεράκια σχεδιασμένα για να βελτιώσουν τη σύγκλειση των δοντιών