Ζωγραφίζοντας Πορσελάνες Πενήντα Χρόνια

ΟΠΩΣ ΤΟ ΑΦΗΓΗΘΗΚΕ Ο ΑΛΦΡΕΝΤ ΛΙΠΕΡΤ

Η ΜΗΤΕΡΑ μου ήθελε να γίνω ξυλουργός. Ο δάσκαλός μου όμως την πίεζε να μου βρει δουλειά στο εργαστήριο χειροποίητης πορσελάνης κοντά στο σπίτι μας, στην πόλη Μάισεν της Γερμανίας. Γιατί επέμενε τόσο πολύ; Το οξυδερκές μάτι του παρατήρησε ότι είχα ταλέντο στη ζωγραφική. Αγαπώ τη μητέρα μου, αλλά χαίρομαι που κατάφερε να την πείσει ο δάσκαλός μου. Έτσι, σε ηλικία 14 χρονών, άρχισα να μαθαίνω πώς να ζωγραφίζω πάνω σε μερικές από τις πιο όμορφες χειροποίητες πορσελάνες στον κόσμο.

Η πορσελάνη άρχισε να παράγεται στο Μάισεν σχεδόν πριν από 300 χρόνια. Το πρώτο εργαστήριο παραγωγής γνήσιας πορσελάνης στην Ευρώπη ιδρύθηκε εδώ το 1710. Περίπου 30 χρόνια αργότερα, το εργαστήριο ίδρυσε μια σχολή όπου νεαρά άτομα μπορούσαν να μάθουν την τέχνη της ζωγραφικής πάνω σε πορσελάνη. Σε αυτή τη σχολή, που εξακολουθεί να λειτουργεί υπό την εποπτεία του Εργαστηρίου Πορσελάνης του Μάισεν, έκανα τις πρώτες μου δειλές πινελιές ως ζωγράφος πορσελάνης.

Στη σχολή έμαθα επίσης τις λεπτομέρειες της σχεδίασης και της ζωγραφικής λουλουδιών, δέντρων, ζώων και πουλιών. Αυτά τα μαθήματα έθεσαν το θεμέλιο για τη μετέπειτα εργασία μου.

Με ή Χωρίς Υάλωμα;

Η πορσελάνη είναι ημιδιαφανές κεραμικό που μπορεί να ζωγραφιστεί με δύο βασικούς τρόπους. Η ζωγραφιά μπορεί να γίνει πριν από την εφυάλωση του κεραμικού. Αλλά η πορσελάνη που δεν είναι υαλωμένη είναι πορώδης και απορροφά το χρώμα, και γι’ αυτό η ζωγραφική απαιτεί μεγάλη αυτοσυγκέντρωση, εφόσον τα περισσότερα λάθη δεν μπορούν να διορθωθούν. Ο άλλος τρόπος είναι να γίνει το ζωγράφισμα μετά την εφυάλωση της πορσελάνης. Εγώ ειδικεύτηκα στη ζωγραφική λουλουδιών με αυτόν τον τρόπο. Αυτή η εργασία απαιτούσε, όχι μόνο να ζωγραφίζει κανείς, αλλά και να σχεδιάζει ξεχωριστές ανθοδέσμες για το κάθε πορσελάνινο αντικείμενο. Έτσι ο ζωγράφος, αφού μάθει να αυτοσυγκεντρώνεται και να αποφεύγει τους περισπασμούς, κατόπιν μαθαίνει να χρησιμοποιεί τη φαντασία του για να συνθέτει κάτι όμορφο.

Αφού ζωγράφιζα λουλούδια για αρκετά χρόνια, τελικά προχώρησα στη δυσκολότερη από όλες τις κατηγορίες​—στη ζωγραφική ζωντανών πλασμάτων. Εδώ απέδωσαν πραγματικά οι σπουδές που είχα κάνει παλιότερα με αντικείμενο τη ζωγραφική ζώων και πουλιών.

Μια Συναρπαστικότατη Πρόκληση

Η ζωγραφική ζώων, ψαριών και πουλιών αποτελεί συναρπαστική πρόκληση επειδή το κάθε πλάσμα πρέπει να δείχνει ζωντανό και όχι ακίνητο όπως ένα λουλούδι ή ένα δέντρο. Ο ζωγράφος πρέπει να έχει κάποια γνώση για την ανατομία και τις συνήθειες των ζώων και των πουλιών που ζωγραφίζει. Για παράδειγμα, πολλές από τις σκηνές που ζωγραφίζω αναπαριστούν άγρια θηράματα, λόγου χάρη ελάφια με τεράστια κέρατα.

Ο καλύτερος τρόπος για να μάθει κανείς σχετικά με τα ζώα είναι η προσωπική παρατήρηση. Πριν από μερικά χρόνια σκόπευα να ζωγραφίσω μια σειρά από εικόνες ψαριών. Γι’ αυτό, αγόρασα ένα ενυδρείο και έβαλα μέσα κάθε λογής ψάρια. Καθόμουν ώρες ολόκληρες με τη γυναίκα μου δίπλα στο ενυδρείο, παρατηρώντας τις κινήσεις και τις συνήθειες του κάθε ψαριού. Πρώτα εξοικειώθηκα με τα ψάρια και κατόπιν άρχισα να ζωγραφίζω.

Πώς Γίνεται Κάποιος Καλός Ζωγράφος;

Μερικές φορές οι φίλοι μου με ρωτούν πώς γίνεται κάποιος καλός ζωγράφος πορσελάνης. Σίγουρα, ο ζωγράφος πρέπει να έχει καλλιτεχνικό ταλέντο, οξυδερκές μάτι και σταθερό χέρι. Αλλά χρειάζονται περισσότερα. Για να γίνει κανείς πετυχημένος ζωγράφος, πρέπει να έχει τη σωστή νοοτροπία ως προς τον εαυτό του, τη δουλειά του και τους άλλους. Ο καλός ζωγράφος είναι ένας τεχνίτης ο οποίος εκπαιδεύει τον εαυτό του να εργάζεται σκληρά για να βελτιώνει την τεχνική του. Γνωρίζει ότι, αν δεν ασκεί την τέχνη του, τελικά τη χάνει. Ποτέ δεν σταματάει να μαθαίνει, εφόσον ακούει τι έχουν να πουν οι άλλοι και δέχεται τη συμβουλή τους.

Και κάτι τελευταίο. Ο έμπειρος καλλιτέχνης είναι ευαίσθητος στις επιθυμίες του πελάτη. Όσοι αγοράζουν χειροποίητες πορσελάνες δεν θέλουν κάτι συνηθισμένο που θα το κρατήσουν για λίγο και μετά θα το πετάξουν για να το αντικαταστήσουν. Ο πελάτης θέλει ένα έργο τέχνης, κάτι που να έχει πολιτιστική αξία​—να τραβάει την προσοχή, να συγκινεί την καρδιά και να εμπλουτίζει τη ζωή του ιδιοκτήτη. Ο ζωγράφος χαίρεται όταν συμβάλλει στην ικανοποίηση αυτών των επιθυμιών.

Η Ζωγραφική με Έκανε να Πιστέψω στον Θεό

Η εργασία μου ως ζωγράφου με υποκίνησε να ερευνήσω προσεκτικότερα την Αγία Γραφή και να αναπτύξω ισχυρή πίστη στον Θεό. Πώς; Μερικές φορές συνεργάστηκα με άτομα που ειδικεύονταν στα πουλιά, καθώς σχεδίαζα και ζωγράφιζα αναπαραστάσεις για βιβλία με τα οποία ασχολούνταν αυτά τα άτομα. Όταν άρχισα να ζωγραφίζω τέτοιες αναπαραστάσεις, πίστευα στην εξέλιξη. Αλλά λόγω της στενής επαφής με αρκετούς συγγραφείς, έκανα συζητήσεις για την προέλευση της ζωής. Και αυτές οι συζητήσεις άλλαξαν την άποψή μου.

Αυτό που με εντυπωσίασε ήταν ότι, παρ’ όλο που όλοι οι ειδικοί πίστευαν στην εξέλιξη, ο καθένας είχε τη δική του θεωρία, η οποία συνήθως ερχόταν σε αντίφαση με των άλλων. Από ό,τι μπορώ να δω, δεν υπάρχει μια ενιαία θεωρία για την εξέλιξη. Γι’ αυτό, συμπέρανα ότι, αν οι ειδικοί δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε μια κοινή εξήγηση της εξέλιξης, πώς θα μπορούσε οποιοσδήποτε άλλος; Ως αποτέλεσμα, έπαψα να πιστεύω στην εξέλιξη. Η μόνη εναλλακτική λύση αντί της εξέλιξης είναι η άποψη σύμφωνα με την οποία η ζωή στη γη είναι αποτέλεσμα δημιουργίας. Έτσι άρχισα να πιστεύω στον Δημιουργό.

Είμαι πολύ ευτυχισμένος που οι άνθρωποι τώρα αντλούν ευχαρίστηση από τη δουλειά μου, και αυτό με κάνει να νιώθω ωραία. Ποτέ δεν θα χάσω την αγάπη μου για τη ζωγραφική ή για την πορσελάνη.

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 17]

Φωτογραφίες στις σελίδες 16 και 17: Mit freundlicher Genehmigung der Staatlichen Porzellan-Manufaktur Meissen GmbH