Όταν τα Πουλιά Προσκρούουν σε Κτίρια

ΑΝ ΚΑΙ ήταν μέρα, ο τρυποκάρυδος έπεσε απευθείας πάνω στον ουρανοξύστη και κατέληξε στο έδαφος. Το πουλί δεν είδε το γυαλί. Ένας καλοσυνάτος πεζός βρήκε το ζαλισμένο πουλί και το περιποιήθηκε ελπίζοντας ότι θα συνερχόταν. Οι ελπίδες του επαληθεύτηκαν σύντομα, όταν το πουλί τερέτισε, στάθηκε στα πόδια του, άνοιξε τα φτερά του και πέταξε μακριά.a

Δυστυχώς, δεν γλιτώνουν όλα τα πουλιά από τέτοιες συγκρούσεις. Στην πραγματικότητα, σχεδόν τα μισά από αυτά που πέφτουν πάνω σε σπίτια πεθαίνουν. Μελέτες δείχνουν ότι, στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο, περισσότερα από 100 εκατομμύρια πουλιά πεθαίνουν κάθε χρόνο επειδή προσκρούουν σε διάφορα κτίρια, λέει η Εταιρία Όντιμπον. Μερικοί ερευνητές μάλιστα πιστεύουν ότι αυτός ο αριθμός ίσως να πλησιάζει το ένα δισεκατομμύριο! Γιατί, όμως, πέφτουν τα πουλιά πάνω στα κτίρια; Και μπορεί να γίνει κάτι για να κάνουμε τη ζωή τους ασφαλέστερη;

Οι Δολοφόνοι​—Τζάμι και Φώτα

Το τζάμι προμηνύει κίνδυνο για τα πουλιά. Όταν τα παράθυρα είναι καθαρά και διάφανα, τα πουλιά συνήθως βλέπουν μόνο ό,τι βρίσκεται στην άλλη πλευρά, που μπορεί να είναι φυτά ή ο ουρανός. Ως αποτέλεσμα, τα ανυποψίαστα πουλιά πέφτουν μερικές φορές απευθείας πάνω στο τζάμι με μεγάλη ταχύτητα. Επίσης μπορεί να βλέπουν διακοσμητικά φυτά μέσα από το τζάμι σε αίθουσες υποδοχής ή σε σπίτια και να προσπαθούν να σταθούν πάνω σε αυτά.

Το φιμέ, αντανακλαστικό τζάμι μπορεί επίσης να αποτελέσει πρόβλημα. Υπό συγκεκριμένες συνθήκες, τα πουλιά μπορεί να βλέπουν, όχι το τζάμι, αλλά την αντανάκλαση του γύρω τοπίου ή του ουρανού, με αποτέλεσμα, και πάλι, να τραυματίζονται. Πουλιά έχουν χάσει τη ζωή τους ακόμη και μέσα σε καταφύγια πουλιών και άγριας ζωής προσκρούοντας στα τζάμια των κέντρων επισκεπτών και των πύργων παρατήρησης! Ο ορνιθολόγος και καθηγητής βιολογίας Δρ Ντάνιελ Κλεμ πιστεύει ότι περισσότερα πουλιά χάνουν τη ζωή τους πέφτοντας πάνω σε παράθυρα παρά από οποιαδήποτε άλλη αιτία που σχετίζεται με την ανθρώπινη δραστηριότητα, εκτός ίσως από την καταστροφή των βιότοπων.

Μερικά πουλιά είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε συγκρούσεις. Τα περισσότερα μεταναστευτικά ωδικά πουλιά, λόγου χάρη, ταξιδεύουν τη νύχτα προς τον προορισμό τους έχοντας ως γνώμονα, τουλάχιστον εν μέρει, τα άστρα. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να μπερδευτούν από τα δυνατά φώτα των ψηλών κτιρίων. Πράγματι, μερικά πουλιά αποπροσανατολίστηκαν τόσο πολύ ώστε στριφογύριζαν άσκοπα στον αέρα ώσπου τελικά έπεσαν στο έδαφος εξαντλημένα. Ένας άλλος κίνδυνος ελλοχεύει τις βροχερές ή πολύ συννεφιασμένες νύχτες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα πουλιά συνήθως πετούν χαμηλότερα, πράγμα που αυξάνει τον κίνδυνο να προσκρούσουν σε ψηλά κτίρια.

Οι Επιπτώσεις στους Πληθυσμούς των Πουλιών

Ένα και μόνο ψηλό κτίριο στο Σικάγο του Ιλινόις, στις ΗΠΑ, προκαλούσε κατά μέσο όρο περίπου 1.480 διαπιστωμένους θανάτους πουλιών κατά τη μεταναστευτική περίοδο, σύμφωνα με μια έκθεση. Επομένως, μέσα σε 14 συνεχόμενα χρόνια, εκείνο το κτίριο προκάλεσε το θάνατο σχεδόν 20.700 πουλιών. Φυσικά, ο συνολικός αριθμός των προσκρούσεων ήταν αναμφίβολα πολύ μεγαλύτερος. Επιπλέον, αυτά τα πουλιά «δεν είναι περιστέρια, γλάροι ή χήνες», λέει ο Μάικλ Μεσούρ, διευθυντής του Προγράμματος Ευαισθητοποίησης για τα Θανατηφόρα Φώτα, στο Τορόντο του Καναδά, αλλά «πουλιά που απειλούνται με εξαφάνιση».

Λόγου χάρη, κάποιο πρόσφατο έτος στην Αυστραλία, τα τζάμια προκάλεσαν το θάνατο περίπου 30 παπαγάλων του είδους Lathamus discolor, από τους οποίους έχουν απομείνει μόνο 2.000. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολλά μουσειακά εκθέματα της συλβίας του είδους Vermivora bachmanii, που πιθανώς έχει πλέον εκλείψει, συλλέχθηκαν από προσκρούσεις αυτών των πουλιών σε έναν συγκεκριμένο φάρο στη Φλόριντα.

Πολλά από τα πουλιά που επιβιώνουν έπειτα από πρόσκρουση σε κτίριο είναι τραυματισμένα ή εξασθενημένα. Αυτό μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα επικίνδυνο στην περίπτωση των μεταναστευτικών πουλιών. Αν τραυματιστούν και πέσουν σε περιοχή με πολλά κτίρια, μπορεί να πεθάνουν από πείνα ή να γίνουν βορά άλλων ζώων, μερικά από τα οποία έχουν μάθει να εκμεταλλεύονται αυτή την περιστασιακή πηγή τροφής.

Μπορούν τα Κτίρια να Γίνουν Φιλικά Προς τα Πουλιά;

Για να μην πέφτουν πάνω στα τζάμια, τα πουλιά πρέπει να τα βλέπουν και να τα αντιλαμβάνονται ως στερεά αντικείμενα. Προς αυτόν το σκοπό, μερικοί ιδιοκτήτες σπιτιών έχουν θυσιάσει μέρος από τη θέα τους τοποθετώντας στάμπες, αυτοκόλλητα ή άλλα ευδιάκριτα υλικά στο εξωτερικό μέρος των παραθύρων όπου θα μπορούσαν να προσκρούσουν πουλιά. Σύμφωνα με τον Κλεμ, σημασία δεν έχουν τα σχέδια ή τα αυτοκόλλητα αυτά καθαυτά, αλλά η διάταξή τους. Στην έρευνά του, προτείνει να μην απέχουν αυτά τα ορατά σημάδια μεταξύ τους περισσότερο από πέντε εκατοστά οριζοντίως και δέκα εκατοστά καθέτως.

Τι μπορεί να γίνει για να βοηθηθούν τα μεταναστευτικά πουλιά που ταξιδεύουν νύχτα; «Οι νυχτερινές προσκρούσεις σε κτίρια . . . μπορούν να αποφευχθούν σε μεγάλο βαθμό με το πάτημα ενός διακόπτη», λέει η σύμβουλος οικολογικών ερευνών Λέσλι Τζ. Έβανς Όγκντεν. Σε μερικές πόλεις, τα διακοσμητικά φώτα στους ουρανοξύστες τώρα χαμηλώνουν ή σβήνουν κάποια συγκεκριμένη ώρα της νύχτας, ιδιαίτερα κατά τη μεταναστευτική περίοδο των πουλιών. Σε άλλες περιπτώσεις έχει τοποθετηθεί πλέγμα σε παράθυρα ψηλών κτιρίων ώστε τα πουλιά να μην παροδηγούνται από το καθρέφτισμα του ουρανού.

Τέτοια μέτρα μπορεί να μειώσουν το ποσοστό θανάτων μέχρι και 80 τοις εκατό, σώζοντας εκατομμύρια πουλιά κάθε χρόνο. Ωστόσο, το βασικό πρόβλημα φαίνεται πως δεν θα λυθεί οριστικά, επειδή στους ανθρώπους αρέσουν πολύ τα φώτα και τα τζάμια. Γι’ αυτόν το λόγο, οργανώσεις αφιερωμένες στην ευημερία των πουλιών, όπως είναι η Εταιρία Όντιμπον, προσπαθούν να πείσουν αρχιτέκτονες και κατασκευαστές να είναι πιο ευαίσθητοι στις ανάγκες του φυσικού κόσμου.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 10]

ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΑΕΙ ΟΛΑ ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ;

Πουλιά που υπολογίζεται ότι πεθαίνουν κάθε χρόνο από αιτίες που σχετίζονται με τον άνθρωπο στις Ηνωμένες Πολιτείες

◼ Πύργοι τηλεπικοινωνιών​—40 εκατομμύρια

◼ Παρασιτοκτόνα​—74 εκατομμύρια

◼ Οικιακές και αδέσποτες γάτες​—365 εκατομμύρια

◼ Τζάμια παραθύρων​—100 εκατομμύρια έως 1 δισεκατομμύριο

◼ Απώλεια βιότοπου​—άγνωστος αριθμός, αλλά πιθανότατα ο πιο επιβλαβής παράγοντας

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, τουλάχιστον 100 εκατομμύρια πουλιά πεθαίνουν επειδή προσκρούουν σε παράθυρα

[Ευχαριστίες]

© Reimar Gaertner/​age fotostock