Κεφάλαιο 8

Οι Γκουρού​—Ο Ρόλος τους στη Λατρεία

Ο Σουάμι Πραμπαβανάντα γράφει: «Η κατεύθυνση από έναν ικανό δάσκαλο είναι απαραίτητη αν κάποιος θέλει να κατακτήσει τη γνώση του Θεού, επειδή η θρησκεία είναι μια πρακτική επιστήμη για την οποία ούτε βιβλία ούτε γραφές μπορούν να αποτελέσουν πλήρη οδηγό».¹ Γι’ αυτό, πολλοί Ινδουιστές αναζητούν γκουρού για να τους βοηθήσουν να επεξεργαστούν ένα σύστημα δοξασιών και λατρείας.

² Χρειαζόμαστε οπωσδήποτε καθοδήγηση για να κατανοήσουμε τις πνευματικές αλήθειες. Εφόσον οι γκουρού δεν στηρίζονται σε γραφές, από ποια πηγή προέρχονται οι διδασκαλίες και τα θαύματά τους;

Η Προέλευση του Γκουρουισμού

³ Ο Γκουρουισμός παρουσιάζεται για πρώτη φορά στις Ουπανισάδες ως πρόκληση απέναντι στο κύρος των Βεδών. Για να αντικατασταθούν οι δαπανηρές Βεδικές ιεροτελεστίες, οι Ουπανισάδες προώθησαν τη “μυστική γνώση” ως το μέσο της σωτηρίας.²

⁴ Η απόρριψη των Βεδών αύξησε τη σπουδαιότητα των γκουρού. Λεγόταν ότι το άτομο μπορούσε να επιτύχει την απελευθέρωση μόνο αν είχε μυηθεί από έναν γκουρού και είχε λάβει κάποιο μυστικό μάντρα ή κάποια άλλη τεχνική. Το βιβλίο Ο Κόσμος των Γκουρού (The World of Gurus) αναφέρει: «Όντας απαραίτητος, ο γκουρού έτεινε επίσης να γίνεται υπέρτατος, ανώτερος και από τις γραφές. . . . Η δική του εξουσία, η οποία προερχόταν από την ατομική του μυστικιστική εμπειρία, ήταν οριστική».³

⁵ Έχοντας στην ουσία υποσκελίσει τις γραφές, οι γκουρού ταυτίστηκαν σύντομα με τον Θεό. Ο γκουρού είναι επίσης Θεός ασυζητητί, αξιώνει η Γιόγκασικοπάνισανδ.⁴ Λέγεται ότι, κατά τη μύηση του γκουρού, η θεότητα την οποία υπηρετεί αυτός τον κάνει να βιώσει υπερφυσικές εμπειρίες μέσα σε κατάσταση έκστασης, και από τότε και έπειτα ο γκουρού θεωρείται η ενσάρκωση εκείνης της θεότητας. «Ο Γκουρού είναι ο Ίδιος ο Θεός ο οποίος φανερώνεται με προσωπική μορφή ώστε να καθοδηγήσει τον μυούμενο», εξηγεί ο Σουάμι Σιβανάντα.⁵

⁶ Ισχυριζόμενοι ότι είναι ίσοι με τον Θεό, οι γκουρού προσθέτουν στη συνέχεια τα εξής στις Ουπανισάδες: «Ο άνθρωπος πρέπει να λατρεύει με τη μέγιστη αφοσίωση τον γκουρού ο οποίος μεταδίδει θεϊκή σοφία, είναι ο πνευματικός καθοδηγητής, είναι ο Ίδιος ο Υπέρτατος Κύριος».⁶ Έτσι λοιπόν, όπως επισημαίνει το βιβλίο Ινδουιστικός Κόσμος (Hindu World), «[οι πιστοί] κουνούν φώτα μπροστά του, καίνε θυμίαμα στην παρουσία του, ψάλλουν ύμνους και προσπέφτουν ενώπιόν του. . . . Πλένουν τα πόδια του γκουρού, και το νερό μέσα στο οποίο γίνεται αυτό δίνεται στους ακολούθους του για να το πιουν».⁷

Θαύματα​—Ποια Είναι η Πηγή Τους;

⁷ Πολλοί άνθρωποι ακολουθούν τους γκουρού επειδή εντυπωσιάζονται από τα θαύματα που εκτελούν αυτοί, τα οποία οι οπαδοί αποδίδουν στον Θεό.a Οι Ινδουιστικές γραφές, ωστόσο, αναφέρουν ότι κάποια κακά όντα, όπως ο Ραβάνα, κατείχαν παρόμοιες υπερφυσικές δυνάμεις. Μήπως υπάρχει, λοιπόν, κάποια άλλη πηγή εκτός του Θεού από την οποία προέρχονται τέτοια δυναμικά έργα;

⁸ Οι γκουρού αποκτούν τις υπερφυσικές τους δυνάμεις ασκώντας τις τέχνες της Γιόγκα. Αλλά στη Γιόγκα Σούτρα, ο Πατάντζαλι, ο πατέρας της φιλοσοφίας της Γιόγκα, αποδίδει αυτές τις δυνάμεις σε κακά «ουράνια όντα» τα οποία έχουν ως κύριο στόχο τους, σύμφωνα με τον Σουάμι Βιβεκανάντα, «να βάλουν σε πειρασμό τον Γιόγκι» προκειμένου να μην κερδίσει αυτός την τέλεια ελευθερία.⁸ Ο σουάμι, λοιπόν, «προειδοποίησε ότι δεν πρέπει να επιδιώξει κανείς να αποκτήσει τέτοιες μαγικές δυνάμεις και τόνισε ότι είναι ανάγκη να τις αποφεύγει εντελώς», παρατηρεί το βιβλίο Ταντρισμός (Tantrism).⁹

Απελευθέρωση​—Πόσο Πραγματική Είναι;

⁹ Οι αρχαίοι Ινδουιστές στράφηκαν στη Γιόγκα για να ανακαλύψουν την απόλυτη αλήθεια την οποία οι Βέδες απέτυχαν να διδάξουν. Η Κάθα Ουπανισάδα λέει ότι η αλήθεια δεν μπορεί να γίνει γνωστή μέσω των γραφών ή μέσω της λογικής, αλλά μέσα από μυστικιστικές εμπειρίες και μόνο. (1:2:23) Γι’ αυτόν το λόγο, ο Ινδουιστής σουάμι Σιβανάντα δηλώνει: «Η νόηση είναι τροχοπέδη. Αυτό που σε χωρίζει από τον Θεό είναι ο νους».¹⁰ Έτσι λοιπόν, οι μυστικιστές κάνουν Γιογκικό διαλογισμό προκειμένου να θολώσουν τη νόηση και να βιώσουν καταστάσεις έκστασης ή αισθήματα έκστασης. Εκείνοι που το πετυχαίνουν αυτό λέγεται ότι βρίσκουν την αλήθεια και πετυχαίνουν τη μόκσα.

¹⁰ Εκκενώνοντας το νου και νεκρώνοντας τις αισθήσεις, ο Γιόγκι μπορεί να δει και να ακούσει παράξενα πράγματα. «Στην περίπτωση, όμως, που ο [Γιογκικός] διαλογισμός έχει συνδυαστεί, όπως συμβαίνει συνήθως, με άλλες τεχνικές, όπως είναι η νηστεία, η χρήση ναρκωτικών, η απόλυτη απομόνωση, καθώς και πράξεις όμοιες με βασανιστήρια, το άδειασμα [του νου] είναι δυνατόν να έχει ως επακόλουθο αλλόκοτες παραισθήσεις. Μπορεί επίσης να έχει ως επακόλουθο “μυστικιστικές” εμπειρίες που σχετίζονται με την κουνταλίνη», δηλώνει το βιβλίο Κατανόηση της Γιόγκα (Understanding Yoga).¹¹b Ο Γιόγκι υποβάλλεται στην ιδέα ότι αυτές οι ασυνήθιστες εμπειρίες τις οποίες βιώνει δίχως λογική συναίσθηση είναι και πραγματικές και καλές.

¹¹ Ακολουθώντας αυτή την πορεία, ορισμένοι Γιόγκι ισχυρίζονται ότι βιώνουν την ενότητα με τον πνευματικό κόσμο, ο οποίος λένε ότι είναι ο Θεός. Στο βιβλίο Μυστικισμός, Ιερός και Βέβηλος (Mysticism Sacred and Profane), Ο Ρ. Κ. Ζένερ δίνει την εξής προειδοποίηση: «Αυτή η κενότητα είναι επικίνδυνη επειδή πρόκειται για “σπίτι σκουπισμένο και στολισμένο”, και μολονότι είναι δυνατόν να μπει ο Θεός σε αυτό αν είναι όμορφα τα έπιπλα, είναι το ίδιο πιθανό να ορμήσουν μέσα σε αυτό τα παροιμιώδη εφτά δαιμόνια αν . . . δεν υπάρχουν καθόλου έπιπλα».¹²c Γι’ αυτόν το λόγο, οι γκουρού προειδοποιούν πολλές φορές τους καινούριους μαθητές ότι η Γιόγκα μπορεί να τους εκθέσει σε δαιμονική επιρροή. Θα ήταν απαραίτητες τέτοιου είδους προειδοποιήσεις αν περιλαμβανόταν ο αληθινός Θεός;

¹² Πολλοί γκουρού προωθούν τις προσωπικές τους πεποιθήσεις, ισχυριζόμενοι ότι αυτές βασίζονται σε αξιόπιστες γραφές. Η Ένωση για τη Συνειδητοποίηση του Κρίσνα, για παράδειγμα, διατείνεται ότι οι πεποιθήσεις της θεμελιώνονται “στις Βεδικές γραφές”. Από την άλλη μεριά, το βιβλίο Ο Κόσμος των Γκουρού δηλώνει: «Δεν γίνεται καμία προσπάθεια για να εδραιωθεί η αυθεντικότητα των γραφών . . . Αν [οι πιστοί] διάβαζαν τις γραφές, θα ήξεραν ότι οι ιστορίες του Κρίσνα και της Ράντα δεν βασίζονται σε αυθεντικές γραφές, πόσο μάλλον σε γεγονότα».¹³

¹³ Εφόσον οι γκουρού καθοδηγούνται από την προσωπική τους εμπειρία και γνώση, πού πρέπει να ψάξετε για τη θεϊκά αποκαλυμμένη αλήθεια; Προφανώς, χρειάζεται να συμβουλευτείτε γραφές που είναι όντως εμπνευσμένες από τον Θεό. Πού μπορείτε να βρείτε αυτές τις γραφές;

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 19]

Γιόγκα​—Το Γνωρίζατε;

«Ακόμη και όταν η ενασχόληση με την πραναγιάμα [ασκήσεις αναπνοής] και τις ασάνες [Γιογκικές στάσεις] μοιάζει να είναι απλώς επιφανειακή, είναι δυνατόν να αποτελέσει το πρώτο βήμα προς ένα αποκρυφιστικό μονοπάτι γεμάτο ενδεχόμενους κινδύνους για τους ανυποψίαστους. Οι σωματικές ασκήσεις της γιόγκα είναι ειδικά σχεδιασμένες για να προετοιμάσουν το σώμα για τις ψυχοπνευματικές αλλαγές που επέρχονται. Ανά τους αιώνες, η γιόγκα έχει χρησιμοποιηθεί πρωτίστως ως η αρχική είσοδος προς το ενδότερο αγιαστήριο της αποκρυφιστικής εμπειρίας».​—Ταντρισμός (Tantrism), Μπέντζαμιν Γουόκερ, 1985, σελίδα 125.