ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23

Τι Μπορώ να Κάνω αν ο Γονέας μου Είναι Ναρκομανής ή Αλκοολικός;

«Ο μπαμπάς είπε ότι θα πήγαινε να κάνει κάποιες επισκευές στο φορτηγάκι, αλλά δεν εμφανίστηκε όλη μέρα. Η μαμά προσπάθησε να τον βρει στο τηλέφωνο. Καμία απάντηση. Λίγο αργότερα, παρατήρησα ότι το πρόσωπό της είχε πάρει ανήσυχη όψη και ετοιμαζόταν να φύγει. “Πάω να βρω τον μπαμπά σου”, μου είπε.

»Αργότερα, η μαμά επέστρεψε​—αλλά μόνη. “Δεν ήταν εκεί ο μπαμπάς;” τη ρώτησα. “Όχι, δεν ήταν”, απάντησε εκείνη.

»Τότε κατάλαβα ότι ο μπαμπάς είχε αρχίσει πάλι τα παλιά​—ό,τι είχε κάνει και την προηγούμενη φορά. Δυστυχώς, ο μπαμπάς μου είναι ναρκομανής. Όταν γύρισε στο σπίτι, η μαμά μου είχε γίνει πια ράκος, όπως και εγώ. Όλη την επόμενη μέρα, δεν του έδινα καμία σημασία​—αλλά νιώθω πάρα πολύ άσχημα για αυτό».​—Κάρεν, 14 ετών.

ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ νεαρά άτομα υπομένουν τον καθημερινό εφιάλτη της συμβίωσης με έναν γονέα που είναι εθισμένος στα ναρκωτικά ή στο αλκοόλ. Αν κάποιος από τους γονείς σου είναι υποδουλωμένος σε έναν τέτοιον εθισμό, αυτό μπορεί να σε κάνει να ντρέπεσαι, να νιώθεις απογοήτευση ή ακόμη και να θυμώνεις.

Ο μπαμπάς της Μαίρης, λόγου χάρη, φαινόταν μπροστά στον κόσμο εξαιρετικό άτομο. Ωστόσο, ήταν κρυφός αλκοολικός, και στο σπίτι έβριζε την οικογένειά του και την κακομεταχειριζόταν. «Οι άνθρωποι έρχονταν σε εμάς τα παιδιά και μας έλεγαν τι θαυμάσιο πατέρα είχαμε και πόσο τυχεροί ήμασταν», θυμάται με πίκρα η Μαίρη.a

Αν κάποιος από τους γονείς σου είναι αλκοολικός ή ναρκομανής, πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις την κατάσταση;

Τα Αίτια του Εθισμού

Πρώτα από όλα, κάτι που θα σε βοηθήσει είναι να εξετάσεις λίγο βαθύτερα το πρόβλημα του γονέα σου. «Ο άνθρωπος που έχει κατανόηση αποκτάει επιδέξια κατεύθυνση», λέει το εδάφιο Παροιμίες 1:5. Έτσι λοιπόν, θα ήταν καλό να μάθεις μερικά πράγματα για το τι είναι εθισμός, ποιοι εθίζονται στο αλκοόλ ή στα ναρκωτικά, και γιατί.

Για παράδειγμα, αλκοολικός δεν είναι απλώς κάποιος ο οποίος κατά καιρούς πίνει υπερβολικά. Απεναντίας, ο αλκοολικός πάσχει από χρόνια διαταραχή όσον αφορά το ποτό.b Το αλκοόλ τού έχει γίνει έμμονη ιδέα​—ακόμη και πάθος​—και από τη στιγμή που αρχίζει να πίνει δεν μπορεί να ελέγξει την ποσότητα που θα καταναλώσει. Ο εθισμός αυτός του δημιουργεί οδυνηρά προβλήματα τα οποία επηρεάζουν την οικογένειά του, την εργασία του και την υγεία του.

Μολονότι ορισμένοι ίσως είναι επιρρεπείς σωματικά στην εξάρτηση από το αλκοόλ, φαίνεται πως περιλαμβάνονται και συναισθηματικοί παράγοντες. Στην πραγματικότητα, πολλοί αλκοολικοί συχνά έχουν αρνητικά αισθήματα για τον εαυτό τους. (Παροιμίες 14:13) Μάλιστα μερικοί από αυτούς μεγάλωσαν σε οικογένειες όπου οι δικοί τους γονείς ήταν αλκοολικοί. Στην περίπτωση τέτοιων ανθρώπων, το ποτό ίσως αμβλύνει τον πόνο των συναισθηματικών τραυμάτων της παιδικής ηλικίας. Οι ίδιοι παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνονται και όταν ένα άτομο είναι εθισμένο στα ναρκωτικά.

Ασφαλώς, το ποτό ή τα ναρκωτικά απλώς επιδεινώνουν τα προβλήματα ενός ατόμου. Διαστρεβλώνουν ακόμη περισσότερο τη σκέψη και τα συναισθήματά του. Γι’ αυτόν το λόγο, ο γονέας σου μπορεί να χρειάζεται αρκετή βοήθεια από κάποιον ειδικό προκειμένου να απαλλαχτεί από τον εθισμό του.

Τροποποίησε τις Προσδοκίες Σου

Είναι αλήθεια ότι το πρόβλημα δεν θα εξαφανιστεί αν εσύ καταλάβεις γιατί ο γονέας σου συμπεριφέρεται τόσο άσχημα. Ωστόσο, το να δεις λίγο βαθύτερα τον εθισμό του μπορεί να σε βοηθήσει να βλέπεις το γονέα σου με περισσότερη συμπόνια.

Λόγου χάρη, αν ο γονέας σου είχε σπάσει το πόδι του, θα περίμενες να παίξει μαζί σου ποδόσφαιρο; Πώς θα ένιωθες αν ήξερες ότι ο τραυματισμός του ήταν αποτέλεσμα των δικών του ανόητων ενεργειών; Δίχως αμφιβολία, αυτό θα σε απογοήτευε. Εντούτοις, θα αντιλαμβανόσουν ότι, μέχρις ότου θεραπευτεί το τραύμα, η δυνατότητα που έχει ο γονέας σου να παίζει μπάλα μαζί σου είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Η κατανόηση αυτού του γεγονότος θα σε βοηθούσε να προσαρμόσεις ανάλογα τις προσδοκίες σου.

Παρόμοια, ένας αλκοολικός ή ναρκομανής γονέας είναι τραυματισμένος συναισθηματικά και διανοητικά. Βέβαια, τον «τραυματισμό» τον προκαλεί μόνος του στον εαυτό του. Και εσύ μπορεί να αγανακτείς δικαιολογημένα για την ανόητη συμπεριφορά του. Ωστόσο, μέχρις ότου ζητήσει βοήθεια για να απαλλαχτεί από τον εθισμό του, οι δυνατότητές του όσον αφορά τη φροντίδα που πρέπει να σου παρέχει είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Το να βλέπεις τον εθισμό του σαν έναν τραυματισμό που τον έχει κάνει ανήμπορο μπορεί να σε βοηθήσει να τροποποιήσεις τις προσδοκίες σου.

Τι Μπορείς να Κάνεις

Φυσικά, δεν αλλάζει το γεγονός ότι μέχρι να τακτοποιήσει ο γονέας σου τη ζωή του εσύ θα πρέπει να ζεις με τις συνέπειες της συμπεριφοράς του. Στο μεταξύ, τι μπορείς να κάνεις για αυτό;

Μην αναλαμβάνεις την ευθύνη για τον εθισμό του. Ο γονέας σου​—και μόνο αυτός​—είναι υπεύθυνος για τον εθισμό του. «Ο καθένας θα βαστάξει το δικό του φορτίο», λέει το εδάφιο Γαλάτες 6:5. Επομένως, δεν είναι δική σου δουλειά να θεραπεύσεις το γονέα σου, ούτε έχεις εσύ την υποχρέωση να τον προστατέψεις από τις συνέπειες του εθισμού του. Για παράδειγμα, δεν χρειάζεται να λες ψέματα στο αφεντικό του για να τον δικαιολογείς ή να τον τραβάς μέσα στο σπίτι όταν σωριάζεται έξω από την πόρτα τύφλα στο μεθύσι.

Παρότρυνέ τον να δεχτεί βοήθεια. Το μεγαλύτερο πρόβλημα του γονέα σου ίσως είναι το να παραδεχτεί ότι έχει πρόβλημα. Όταν είναι νηφάλιος και ήρεμος, ίσως να μπορεί ο άλλος σου γονέας μαζί με τα μεγαλύτερα αδέλφια σου να του εξηγήσουν πώς επηρεάζει η συμπεριφορά του την οικογένεια και τι χρειάζεται να κάνει για αυτό.

Επιπλέον, θα ήταν ίσως καλό για τον εθισμένο γονέα να γράψει τις απαντήσεις στα εξής ερωτήματα: Τι θα συμβεί σε εμένα και στην οικογένειά μου αν συνεχίσω να πίνω ή να παίρνω ναρκωτικά; Τι θα συμβεί αν σταματήσω αυτή τη συνήθεια; Τι πρέπει να κάνω για να βοηθηθώ;

Αν προμηνύεται φασαρία, φύγε. «Προτού ξεσπάσει ο καβγάς, σήκω και φύγε», λέει το εδάφιο Παροιμίες 17:14. Μη βάζεις τον εαυτό σου σε κίνδυνο μπαίνοντας στον καβγά. Αν είναι δυνατόν, πήγαινε στο δωμάτιό σου ή στο σπίτι κάποιου φίλου. Όταν υπάρχει απειλή βίας, ίσως χρειάζεται η βοήθεια ατόμων έξω από τον οικογενειακό κύκλο.

Αποδέξου τα αισθήματά σου. Μερικά νεαρά άτομα νιώθουν ένοχα επειδή αγανακτούν με τον εθισμένο γονέα τους. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να νιώθεις κάποια αγανάκτηση, ιδιαίτερα αν ο εθισμός του γονέα σου τον εμποδίζει να σου προσφέρει την αγάπη και την υποστήριξη που χρειάζεσαι. Βέβαια, η Γραφή σε υποχρεώνει να τιμάς το γονέα σου. (Εφεσίους 6:2, 3) Αλλά “τιμή” σημαίνει να σέβεσαι την εξουσία του, με τον ίδιο περίπου τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να σέβεσαι την εξουσία ενός αστυνομικού ή ενός δικαστή. Δεν σημαίνει ότι επιδοκιμάζεις τον εθισμό του γονέα σου. (Ρωμαίους 12:9) Ούτε είσαι κακό άτομο επειδή σου προκαλεί απέχθεια το γεγονός ότι πίνει ή παίρνει ναρκωτικά, διότι οι συνήθειες αυτές είναι απεχθείς!​—Παροιμίες 23:29-35.

Βρες εποικοδομητικές συναναστροφές. Όταν η ζωή στο σπίτι είναι χαοτική, μπορεί να χάσεις την αίσθηση του φυσιολογικού. Επομένως, είναι σημαντικό να συναναστρέφεσαι με άτομα που είναι υγιή από πνευματική και συναισθηματική άποψη. Τα μέλη της Χριστιανικής εκκλησίας μπορούν να σου προσφέρουν μεγάλη φροντίδα και υποστήριξη και, κατά καιρούς, μια μικρή ανάπαυλα από την οικογενειακή ένταση. (Παροιμίες 17:17) Η συναναστροφή με Χριστιανικές οικογένειες μπορεί να σου προμηθεύσει ένα υγιές πρότυπο οικογενειακής ζωής, το οποίο θα εξουδετερώσει το αλλοιωμένο πρότυπο που παρατηρείς στο σπίτι.

Ζήτησε βοήθεια. Είναι μεγάλη βοήθεια το να έχεις έναν ώριμο, έμπιστο ενήλικο στον οποίο να μπορείς να εκφράσεις τα αισθήματά σου. Οι πρεσβύτεροι της εκκλησίας είναι πρόθυμοι να σε βοηθήσουν όταν τους χρειάζεσαι. Η Γραφή λέει ότι αυτοί οι άντρες μπορούν να είναι «σαν καταφύγιο από τον άνεμο και κρυψώνα από την καταιγίδα, σαν ρεύματα νερού σε άνυδρη χώρα, σαν τη σκιά μεγάλου βράχου σε εξαντλημένη γη». (Ησαΐας 32:2) Γι’ αυτό, μη φοβάσαι ούτε να ντρέπεσαι να τους πλησιάσεις για να ζητήσεις παρηγοριά και συμβουλή.

Γράψε εδώ ποιο από τα παραπάνω έξι βήματα θα προσπαθήσεις να εφαρμόσεις πρώτα. ․․․․․

Ίσως να μην είσαι σε θέση να αλλάξεις την κατάσταση στο σπίτι, αλλά μπορείς να αλλάξεις τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζεσαι από αυτήν. Αντί να προσπαθείς να θέσεις υπό έλεγχο το γονέα σου, εστίασε την προσοχή σου στο άτομο που μπορείς να ελέγξεις​—τον εαυτό σου. Όπως έγραψε ο απόστολος Παύλος, να “εξακολουθείς να απεργάζεσαι τη [δική σου] σωτηρία”. (Φιλιππησίους 2:12) Αυτό θα σε βοηθήσει να διατηρείς θετική στάση, και μπορεί μάλιστα να υποκινήσει το γονέα σου να ζητήσει βοήθεια για να απαλλαχτεί από τον εθισμό του.

[Υποσημειώσεις]

ΒΑΣΙΚΟ ΕΔΑΦΙΟ

«Η ενόραση του ανθρώπου ασφαλώς καταστέλλει το θυμό του».​—Παροιμίες 19:11.

ΕΙΣΗΓΗΣΗ

Αντί να μισείς το γονέα σου, καλλιέργησε κατάλληλο μίσος για την κακή διαγωγή του.​—Παροιμίες 8:13· Ιούδα 23.

ΓΝΩΡΙΖΕΣ ΟΤΙ . . . ;

Στη Γραφή, “τιμή” μπορεί απλώς να σημαίνει αναγνώριση της νόμιμης εξουσίας. (Εφεσίους 6:1, 2) Επομένως, για να αποδίδεις τιμή στους γονείς σου δεν απαιτείται να επιδοκιμάζεις πάντοτε τη συμπεριφορά τους.

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ!

Αυτό που θα κάνω αν ο γονέας μου καταφύγει στη φραστική ή στη σωματική κακομεταχείριση είναι ․․․․․

Μπορώ να παροτρύνω το γονέα μου να ζητήσει βοήθεια με το να ․․․․․

Αυτό που θα ήθελα να ρωτήσω το γονέα (τους γονείς) μου σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα είναι ․․․․․

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΟΨΗ ΣΟΥ;

● Τι κάνει μερικούς ανθρώπους να εθίζονται στο αλκοόλ ή στα ναρκωτικά;

● Γιατί δεν φέρεις εσύ την ευθύνη για τον εθισμό του γονέα σου;

● Ποιες πτυχές της κατάστασής σου μπορείς να ελέγξεις, και πώς μπορείς να το κάνεις αυτό;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 192]

«Γνωρίζω ότι, στο μέλλον, μπορεί να έρθω πάλι σε δύσκολη θέση εξαιτίας των γονέων μου, αλλά γνωρίζω επίσης ότι, αν βασιστώ στον Ιεχωβά, αυτός θα μου δώσει δύναμη να υπομείνω».​—Μάξγουελ

[Πλαίσιο στη σελίδα 198]

Αν Ένας Γονέας Πάψει να Υπηρετεί τον Ιεχωβά

Αν κάποιος από τους γονείς σου πάψει να ζει σύμφωνα με τους Γραφικούς κανόνες​—ίσως μάλιστα κάνει γνωστό ότι δεν επιθυμεί πια να ανήκει στη Χριστιανική εκκλησία​—τι μπορείς να κάνεις;

● Πρέπει να αντιληφθείς ότι ο Ιεχωβά δεν θεωρεί εσένα υπόλογο για τη διαγωγή του γονέα σου. Η Γραφή δηλώνει: «Ο καθένας μας θα δώσει λογαριασμό για τον εαυτό του στον Θεό».​—Ρωμαίους 14:12.

● Μην έχεις την τάση να συγκρίνεις τον εαυτό σου με άλλα νεαρά άτομα των οποίων οι περιστάσεις είναι καλύτερες. (Γαλάτες 5:26) Ένας νεαρός του οποίου ο πατέρας εγκατέλειψε την οικογένειά του λέει: «Αντί να καλλιεργώ συνέχεια τέτοιες σκέψεις, είναι πιο υποβοηθητικό να συγκεντρώνομαι στους τρόπους με τους οποίους μπορώ να αντιμετωπίσω αυτή την κατάσταση».

● Εξακολούθησε να δείχνεις σεβασμό στον παραστρατημένο γονέα και, αν οι οδηγίες του δεν συγκρούονται με τους κανόνες του Θεού, να υπακούς σε αυτές. Η εντολή που έχει δώσει ο Ιεχωβά στα παιδιά να τιμούν τους γονείς τους δεν εξαρτάται από το αν ο γονέας είναι ομόπιστός σου. (Εφεσίους 6:1-3) Όταν τιμάς τους γονείς σου και τους υπακούς παρά τις αστοχίες τους, αποδεικνύεις την αγάπη σου για τον Ιεχωβά.​—1 Ιωάννη 5:3.

● Να συναναστρέφεσαι στενά με τη Χριστιανική εκκλησία. Εκεί μπορείς να βρεις την παρηγοριά που δίνει η μεγάλη πνευματική οικογένεια. (Μάρκος 10:30) Κάποιος νεαρός ονόματι Ντέιβιντ φοβόταν ότι η εκκλησία μπορεί να απέφευγε τον ίδιο και τα άλλα μέλη της οικογένειάς του επειδή ο πατέρας του είχε πάψει να υπηρετεί τον Ιεχωβά. Αλλά διαπίστωσε ότι οι φόβοι του ήταν αβάσιμοι. «Δεν μας έκαναν να νιώθουμε σαν απόβλητοι», λέει ο ίδιος. «Αυτό με έπεισε ότι η εκκλησία πράγματι ενδιαφερόταν».

[Εικόνα στη σελίδα 194]

Το να βλέπεις τον εθισμό του γονέα σου σαν έναν τραυματισμό που τον έχει κάνει ανήμπορο μπορεί να σε βοηθήσει να προσαρμόσεις ανάλογα τις προσδοκίες σου