Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Έχω Αλκοολικό Γονέα—Πώς Μπορώ να τα Βγάλω Πέρα;

«Δεν ήθελα με τίποτα να γυρίζω στο σπίτι. Δεν ήμουν σίγουρος αν η μαμά θα ήταν εκεί, αν θα ήταν μεθυσμένη και θα άρχιζε να χαλάει τον κόσμο με τις φωνές της για το πόσο κακός γιος ήμουν».—Ρόμπερτ.

«Ερχόμουν σε τόσο δύσκολη θέση όταν έπρεπε να φέρω ανθρώπους στο σπίτι . . . Ντρεπόμουν πολύ για την οικογένειά μου».—Πατρίσια.

ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ νεαρά άτομα υπομένουν την καθημερινή αναστάτωση που συνοδεύει τη ζωή με έναν αλκοολικό γονέα. Το βιβλίο Προβλήματα της Εφηβείας (Teen Troubles) λέει: «Το να ζει κανείς με έναν αλκοολικό γονέα σημαίνει να ζει με το άγχος—άγχος που σου επιτίθεται από κάθε κατεύθυνση».

Μια μεγάλη μερίδα αλκοολικών γονέων κακοποιούν τα παιδιά τους σωματικά ή σεξουαλικά.a Και όταν ακόμη η κατάσταση δεν είναι τόσο ακραία, το βιβλίο Δυνατότητες Εκλογής (Options) σημειώνει: «Αν το ποτό κάνει [τον αλκοολικό γονέα] ασταθή, ανεύθυνο, απερίσκεπτο ή ευέξαπτο, αυτό είναι ήδη αρκετό».

Δεν είναι, λοιπόν, παράξενο που κατά καιρούς αισθάνεσαι θυμό, αμηχανία ή απογοήτευση. Παρ’ όλα αυτά, και ενώ είναι δύσκολο να ζεις με έναν αλκοολικό γονέα, μπορείς να μάθεις να τα βγάζεις πέρα.

Κατανόηση για το Πρόβλημα

Πρώτα από όλα, αυτό που βοηθάει είναι να αποκτήσεις ενόραση σχετικά με το γιατί τελικά πίνει ο γονέας σου.b ‘Ο άνθρωπος που έχει κατανόηση είναι εκείνος που θα αποκτήσει επιδεξιότητα στο να δίνει κατεύθυνση’, λέει το εδάφιο Παροιμίαι 1:5, ΜΝΚ.

Ο αλκοολικός δεν είναι απλώς κάποιος που μεθάει πού και πού ούτε είναι αναγκαστικά μέθυσος. Οι ειδικοί ορίζουν τον αλκοολισμό ως χρόνια διαταραχή που σχετίζεται με το ποτό και η οποία προκαλεί σοβαρά προβλήματα που επηρεάζουν τη ζωή, την εργασία και την υγεία. Το αλκοόλ γίνεται έμμονη ιδέα—πάθος—για τον αλκοολικό, και απλούστατα δεν μπορεί να ελέγξει πόσο αλκοόλ καταναλώνει. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι ο αλκοολισμός μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο μόνο με ολοκληρωτική αποχή από το αλκοόλ.c

Ενώ ο αλκοολισμός ίσως να περιλαμβάνει μερικές ιδιομορφίες του οργανισμού, οι οποίες μπορεί να κάνουν μερικούς ανθρώπους περισσότερο επιρρεπείς στον εθισμό από το αλκοόλ, φαίνεται επίσης πως περιλαμβάνονται και συναισθηματικοί παράγοντες. Για παράδειγμα, πίσω από την εξωτερική εμφάνιση του αλκοολικού κρύβεται πολλές φορές μια χρόνια αποστροφή για τον εαυτό του. (Παράβαλε Παροιμίαι 14:13). «Προσωπικά», λέει ο Δρ Αβραάμ Τουέρσκι, «δεν έχω ποτέ συναντήσει κάποιον αλκοολικό που να είχε θετικά αισθήματα αυτοαξίας, αυτάρκειας και αυτοπεποίθησης προτού αρχίσει να πίνει». Πράγματι, πολλοί αλκοολικοί μεγάλωσαν σε οικογένειες που είχαν το πρόβλημα του αλκοολισμού. Το ποτό ίσως τους βοηθάει να αμβλύνουν τον πόνο των συναισθηματικών τραυμάτων που τους άφησε η παιδική τους ηλικία.

Ωστόσο, το ποτό απλώς αυξάνει τα προβλήματα του αλκοολικού. Σύμφωνα με το βιβλίο Υπό την Επήρεια (Under the Influence), «οι πράξεις, οι σκέψεις και τα συναισθήματά του έχουν διαστρεβλωθεί από το αλκοόλ». Έτσι, το πρόβλημα του αλκοολικού δεν είναι απλώς το ποτό, είναι πολύ μεγαλύτερο· έχει επίσης ένα βαθιά ριζωμένο πρόβλημα στον τρόπο σκέψης του. Μπορεί να χρειάζεται σημαντική βοήθεια, ίσως από κάποιον εκπαιδευμένο επαγγελματία, για να σταματήσει το ποτό. Ωστόσο, αν κατανοήσεις κάπως το πρόβλημα του αλκοολισμού, μπορείς τουλάχιστον να αρχίσεις να βλέπεις το γονέα σου με κάποια συμπόνια.—Παροιμίαι 19:11, ΜΝΚ.

Πώς Επηρεάζεσαι

Όταν ένας γονέας είναι αλκοολικός, επηρεάζονται όλα τα μέλη της οικογένειας. (Παράβαλε 1 Κορινθίους 12:26). Η ζωή σου μπορεί να είναι γεμάτη με αβεβαιότητα. Θα έρθει ο γονέας σου στο σπίτι νηφάλιος ή μεθυσμένος; Θα σε αγκαλιάσει ή θα σε χτυπήσει; Ναι, οι αλκοολικοί γονείς συχνά πηγαίνουν από το ένα άκρο στο άλλο. «Μπορεί να γίνονται στοργικοί και υπεύθυνοι όταν είναι νηφάλιοι και παράλογα βίαιοι και προσβλητικοί όταν είναι μεθυσμένοι», σημειώνει ο Δρ Τζέιμς Π. Κάμερ. Αυτή η αστάθεια μπορεί να κάνει τη ζωή σου να μοιάζει με τραμπάλα από συναισθηματική άποψη. Τη μια στιγμή αγαπάς τον αλκοολικό γονέα σου και την άλλη αγανακτείς μαζί του. «Κάποιες μέρες το μόνο που ευχόμουν ήταν να πέθαινε», ομολόγησε μια νεαρή.

Μερικές φορές τα αποτελέσματα του να μεγαλώνει κανείς σε ένα σπιτικό στο οποίο υπάρχει το πρόβλημα του αλκοολισμού δεν γίνονται φανερά επί χρόνια. Παιδιά αλκοολικών γονέων γίνονται και τα ίδια αλκοολικά—ή παντρεύονται κάποιο άτομο που είναι αλκοολικό. Έτσι, μια νεαρή Χριστιανή συνδέθηκε αισθηματικά με κάποιον που τον περιγράφει ως «εκκολαπτόμενο αλκοολικό». Μολονότι γνώριζε μερικούς πολύ καλούς, σταθερούς Χριστιανούς άντρες, δεν ενδιαφερόταν για αυτούς. Γιατί αυτή η έλξη προς κάποιον αλκοολικό; Η ίδια, μιλώντας για λογαριασμό και άλλων ατόμων σαν και αυτήν, αναφέρει: «Είναι οι μοναδικοί άντρες με τους οποίους έχουμε σημεία επαφής και αυτούς μπορούμε να καταλάβουμε».

Ένας Χριστιανός πρεσβύτερος κατάφερε να τη βοηθήσει να προσαρμόσει τον τρόπο σκέψης της σε αυτό το θέμα, σπάζοντας έτσι τον καταστροφικό κύκλο του αλκοολισμού. Είναι, λοιπόν, σαφές ότι δεν έχεις καταδικαστεί σε δυστυχία απλώς επειδή ζεις σε ένα σπιτικό όπου υπάρχει το πρόβλημα του αλκοολισμού. Είναι δυνατόν να περιορίσεις στο ελάχιστο τη βλάβη που ίσως προκύψει και πιθανόν μάλιστα να βοηθήσεις τον αλκοολικό γονέα σου.

Πώς να το Αντιμετωπίσεις

Ο Δρ Στάντον Ι. Σάμνοου σημειώνει: «Το περιβάλλον από το οποίο προέρχεται κάποιος δεν είναι τόσο ζωτικής σημασίας όσο οι επιλογές που κάνει καθώς δέχεται τα ερεθίσματα αυτού του περιβάλλοντος». Ναι, ακόμη και αν η κατάσταση στο σπίτι φαίνεται ανεξέλεγκτη, εσύ μπορείς να πάρεις τη ζωή σου στα χέρια σου. Πώς;

Μην αναλαμβάνεις την ευθύνη για το ότι ο γονέας σου πίνει. «Οι γονείς μου μού έλεγαν ότι εγώ έφταιγα», είπε η 13χρονη Μπεθ. Αυτοί απέδιδαν το γεγονός ότι έπιναν στην άτακτη συμπεριφορά της. «Ένιωθα πολύ ένοχη για όλη την κατάσταση», παραδέχτηκε η ίδια. Όμως, ο γονέας σου—και μόνο αυτός—ευθύνεται για τον αλκοολισμό του. ‘Ο καθένας το δικό του φορτίο θα βαστάξει’, λέει το εδάφιο Γαλάτας 6:5.

Επομένως, εσύ δεν μπορείς να γιατρέψεις τον αλκοολικό γονέα σου. Οι φωνές, οι εκρήξεις οργής, τα κλάματα και οι διαπληκτισμοί μαζί του δεν φέρνουν αποτελέσματα. Από την άλλη πλευρά, δεν έχεις υποχρέωση να τον καλύπτεις από τις συνέπειες του αλκοολισμού με το να λες ψέματα για χάρη του ή να τον τραβάς από την εξώπορτα όπου έχει σωριαστεί και κοιμάται μεθυσμένος.

Να τον ενθαρρύνεις να δεχτεί βοήθεια. Συνήθως αυτό απαιτεί τη συνεργασία του άλλου γονέα σου, που δεν είναι αλκοολικός, και των αδελφών σου.d Το Ξύπνα! 8 Μαΐου 1983 έκανε συγκεκριμένες εισηγήσεις για το πώς μπορούν τα μέλη της οικογένειας (1) να βοηθήσουν τον αλκοολικό να αντικρίσει κατάματα τις συνέπειες του προβλήματός του και (2) να του θέσουν ευθέως το πρόβλημα του ποτού που έχει. Αν χειριστείς το ζήτημα με αυτόν τον τρόπο μπορεί να τον βοηθήσεις να διακρίνει την ανάγκη για βοήθεια.

Να φεύγεις όταν γίνεται φασαρία. Το εδάφιο Παροιμίαι 17:14, ΜΝΚ, λέει: ‘Προτού ξεσπάσει ο διαπληκτισμός, σήκω και φύγε’. Μη βάζεις τον εαυτό σου σε κίνδυνο μπαίνοντας στη μέση όταν διαπληκτίζονται οι γονείς σου. (Παροιμίαι 26:17) Αν είναι δυνατόν, πήγαινε στο δωμάτιό σου ή στο σπίτι κάποιου φιλικού προσώπου. Όταν υπάρχουν απειλές για άσκηση βίας, ίσως χρειάζεται η βοήθεια άλλων ατόμων, έξω από τον οικογενειακό κύκλο.

Να αποδεχτείς τα αισθήματά σου. Ορισμένα νεαρά άτομα αισθάνονται ένοχα επειδή μερικές φορές αγανακτούν με τον πατέρα τους. Όμως, είναι απόλυτα φυσιολογικό να αισθάνεσαι έτσι, ειδικά αν το πρόβλημά του τον εμποδίζει να σου δώσει τη φροντίδα και την υποστήριξη που χρειάζεσαι. Είναι αλήθεια πως η Αγία Γραφή σε υποχρεώνει να τιμάς το γονέα σου. (Εφεσίους 6:2, 3) Όμως, το να ‘τιμάς’ σημαίνει να σέβεσαι τη γονική του εξουσία με τον ίδιο τρόπο που σέβεσαι έναν αστυνομικό ή ένα δικαστή. Δεν σημαίνει ότι επιδοκιμάζεις το γεγονός ότι πίνει. (Ρωμαίους 12:9) Ούτε είσαι κακό άτομο επειδή σε απωθεί το ότι πίνει· η μέθη είναι απωθητική! (Βλέπε Παροιμίαι 23:29-35). Ωστόσο, όμως, μπορείς να μάθεις να στρέφεις το μίσος σου στον αλκοολισμό του αντί σε αυτόν προσωπικά.—Παράβαλε Ιούδα 23, ΜΝΚ.

Να βρεις εποικοδομητική συναναστροφή: Όταν η ζωή στο σπίτι είναι ένα χάος, μπορεί να χάσεις την αίσθηση του φυσιολογικού. Είναι επομένως σημαντικό να απολαμβάνεις τη συναναστροφή ατόμων που είναι υγιή από πνευματική και συναισθηματική άποψη. Η Χριστιανική εκκλησία είναι πηγή που προμηθεύει ‘αδελφούς και αδελφές και μητέρες’ οι οποίοι μπορούν να σου δώσουν μεγάλη φροντίδα και υποστήριξη. (Μάρκος 10:30) Μπορούν επίσης να αποτελέσουν για εσένα ένα προσωρινό διάλειμμα από το άγχος της οικογενειακής σου ζωής. Επιπρόσθετα, η συναναστροφή με Χριστιανικές οικογένειες είναι σε θέση να σου δώσει ένα υγιές πρότυπο οικογενειακής ζωής, το οποίο μπορεί να τροποποιήσει το διαστρεβλωμένο πρότυπο που παρατηρείς στο σπίτι σου.

Να δεχτείς βοήθεια. Το να υπάρχει ένα ώριμο, έμπιστο ενήλικο άτομο, με το οποίο μπορείς να μοιραστείς τα αισθήματά σου, βοηθάει πραγματικά. Συχνά, οι πρεσβύτεροι της εκκλησίας είναι πολύ κατάλληλοι για αυτόν το σκοπό. «Ανεξάρτητα από το πόσο άσχημα αισθάνεσαι», υπενθυμίζει ο Δρ Τίμεν Σέρμακ, «θυμήσου ότι δεν είναι ανάγκη να υποφέρεις μόνος σου».

Όχι, ίσως δεν μπορείς να αλλάξεις την κατάσταση στο σπίτι σου. Αλλά, όπως έγραψε η Δρ Κλόντια Μπλακ: «Τα μέλη της οικογένειας μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζεται η ζωή τους». Αντί να προσπαθείς να ελέγχεις τον αλκοολικό, στρέψε την προσοχή στο άτομο που μπορείς να ελέγξεις—στον εαυτό σου. Φρόντισε τις πνευματικές σου ανάγκες. (Ματθαίος 5:3, ΜΝΚ· 24:14· Εβραίους 10:24, 25) ‘Να εργάζεστε τη σωτηρία σας’, δηλώνει η Αγία Γραφή στο εδάφιο Φιλιππησίους 2:12. Αυτό θα σε βοηθήσει να διατηρείς θετική στάση και μπορεί να παρακινήσει το γονέα σου να ζητήσει βοήθεια για το πρόβλημά του.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Να συζητάς ανοιχτά για τα αισθήματά σου με κάποιο έμπιστο ενήλικο άτομο