Οι Εκκλησίες Αναμιγνύονται
«Είναι καιρός πια οι άνθρωποι του Θεού να έχουν συμμετοχή στην κυβέρνηση.» Αυτά είναι τα λόγια ενός πάστορα από την Καλιφόρνια. Συμφωνείτε μαζί του ότι οι άνθρωποι της θρησκείας πρέπει να αναμιχθούν στην πολιτική; Πολλοί συμφωνούν, καθώς βλέπουν με τρόμο την πτώση του επιπέδου της ηθικής, την αύξηση του εγκλήματος, την οικονομική κατάρρευση, τη διεθνή ένταση, τη φτώχεια και την πείνα και την έλλειψη πίστεως που απλώνεται στον κόσμο.
Είναι αλήθεια ότι πολλά από τα προβλήματα αυτά αποτελούν ευθύνη των κυβερνήσεων. Εν τούτοις, συχνά οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να κάνουν τίποτε. Και το χειρότερο είναι ότι πολλές μολύνονται με σκάνδαλα. Ιστορίες για διαφθορά και απάτες έχουν κλονίσει την πίστη των ανθρώπων στις κυβερνήσεις τους σε τέτοιο βαθμό ώστε πολλοί συμφωνούν με τη μεσήλικη μητέρα που είπε: «Αρχίζω να σκέπτομαι ότι όλο το πολιτικό σύστημα έχει γίνει διεφθαρμένο και ανήθικο.»
Γι’ αυτό, πολλά ειλικρινή άτομα πιστεύουν ότι η θρησκεία πρέπει να προσπαθήσει να βοηθήσει την κατάσταση. Θεωρούν ότι η θρησκεία αντιπροσωπεύει τον Θεό και πιστεύουν—με το δίκιο τους—ότι χρειάζεται κάτι περισσότερο από ανθρώπινες γνώσεις για να λυθούν τα προβλήματα του ανθρώπου. Προσεύχονται ζητώντας βοήθεια, αλλά δεν είναι βέβαιοι για το πώς θα τους βοηθήσει ο Θεός. Νομίζουν ότι ίσως εξαρτάται από τους ίδιους να κάνουν κάτι. Γι’ αυτό, τους αρέσει να βλέπουν τους «ανθρώπους του Θεού» να αναμιγνύονται στην πολιτική με σκοπό την εισαγωγή ενός «θεϊκού» στοιχείου στην κυβέρνηση. Ιερείς διαφόρων θρησκειών και άτομα αφιερωμένα στη θρησκεία αναπτύσσουν διαρκώς μεγαλύτερη δραστηριότητα στην πολιτική.
Είναι αυτός ο καλύτερος τρόπος, με τον οποίο η θρησκεία μπορεί να βοηθήσει σήμερα; Ας εξετάσουμε τι κάνουν μερικοί απ’ αυτούς τους θρησκευόμενους κι ας δούμε τι ελπίζουν να πετύχουν.
Η Θρησκεία στην Πολιτική
Στις ΗΠΑ μερικές θρησκείες διατηρούν ανθρώπους τους στην ίδια την πρωτεύουσα για να προσπαθούν να επηρεάζουν τους νομοθέτες. Τι ελπίζουν να πετύχουν; Ένας Καθολικός ιερέας εξήγησε: «Πιστεύουμε ότι έχουμε μακρόχρονη επιρροή πάνω στις ηθικές τάσεις που καθορίζουν το πολιτικό χρώμα του έθνους.» Ένας Διαμαρτυρόμενος ιερέας πρόσθεσε: «Πρέπει να μπορούμε να λέμε στην κυβέρνηση: ‘κάνατε κάτι εσφαλμένο, διαλέξατε λάθος δρόμο.’»
Αυτή η παρασκηνιακή δραστηριότητα συνεχίζεται, με διακριτικό τρόπο, επί μακρό χρονικό διάστημα. Ένα όμως πιο πρόσφατο φαινόμενο—και πολύ λιγότερο διακριτικό—υπήρξε η εμφάνιση ομάδων με μεγάλο ενδιαφέρον, οργανωμένων από Προτεστάντες θεμελιωτιστές. Οι ομάδες αυτές, όπως π.χ. η Ηθική Πλειονότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες εκφράσθηκαν δυναμικά σε θέματα όπως η υποστήριξη στο Ισραήλ, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, η συνθήκη της Διώρυγας του Παναμά, η ασφάλεια της Εθνικιστικής Κίνας (Ταϊβάν) και οι εκτρώσεις. Οι πολιτικοί έμαθαν να μην υποτιμούν την επιρροή των ομάδων αυτών. Γερουσιαστές που υποστήριζαν προγράμματα που δεν ήταν δημοφιλή στις ομάδες αυτές καταψηφίστηκαν κι έχασαν τη θέση τους.
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, που έχει έδρα την Ευρώπη, αναμίχθηκε στην πολιτική με διαφορετικό τρόπο. Από το 1970 μέχρι σήμερα, το Συμβούλιο έχει δωρίσει ποσό—όπως το ίδιο έχει αναφέρει—τριών (3) εκατομμυρίων δολλαρίων σε διάφορα πολιτικά επαναστατικά κινήματα.
Σ’ άλλες περιπτώσεις, μερικοί χειροτονημένοι ιερείς επιδιώκουν εκλεγόμενες θέσεις στην κυβέρνηση. Πρόσφατα εντούτοις, η επικεφαλίδα μιας εφημερίδας ανέφερε ένα παράδειγμα που είναι ίσως η πιο φανερή ανάμιξη στην πολιτική: «Φιλιππινέζοι ιερείς εγκαταλείπουν τις ενορίες τους και συμμετέχουν στην επανάσταση.» Το άρθρο μιλούσε για τέσσερις Καθολικούς ιερείς που έλαβαν μέρος σε κάποιο Κομμουνιστικό αντάρτικο κίνημα. Μια τέτοια ενεργή ανάμιξη σε ριζοσπαστικά κινήματα είναι διαδεδομένη στον κόσμο όλο, αλλά το τίμημα υπήρξε βαρύ. Υπολογίζεται ότι στη Λατινική Αμερική οδήγησε στο φόνο, την απαγωγή ή εξορία 850 ιερέων, καλογριών και απλών ανθρώπων κατά την τελευταία δεκαετία.
Πώς βλέπετε εσείς μια τέτοια πολιτική δραστηριότητα εκ μέρους θρησκευτικών ηγετών; Θα την επικροτούσατε; Μήπως είσαστε αμφιταλαντευόμενος; Μπορεί να μην έχετε αντίρρηση να δίνει η θρησκεία διακριτικά τη γνώμη της πάνω σε πολιτικά θέματα, αλλά να δυσανασχετείτε όταν ιερείς λαμβάνουν μέρος σε επαναστάσεις.
Αλλά, εάν συμφωνήσουμε σε οποιαδήποτε ανάμιξη της θρησκείας στην πολιτική, είναι δύσκολο να πούμε που πρέπει να σταματήσει. Αν γίνει δεκτό μερικοί χειροτονημένοι ιερείς να ενεργούν διακριτικά στα παρασκήνια της πρωτεύουσας ενός έθνους για προγράμματα που εκείνοι θεωρούν καλά, τότε γιατί είναι εσφαλμένο να οργανώσουν οι Προτεστάντες θεμελιωτιστές ομάδες για την άσκηση πιέσεως για την προώθηση προγραμμάτων που εκείνοι θεωρούν σημαντικά; Επίσης, αν η Ηθική Πλειονότητα μπορεί να λέει τη γνώμη της υποστηρίζοντας το Ισραήλ, γιατί να μη μπορεί το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών να συνεισφέρει χρήματα για στρατιωτικούς σκοπούς που αυτοί ευνοούν; Κι’ αν αυτό δεν είναι εσφαλμένο, γιατί να υπάρχει αντίρρηση να πολεμούν και να πεθαίνουν οι ίδιοι οι Καθολικοί ιερείς για σκοπούς που υποστηρίζουν στη Νότια Αφρική και την Ασία, αντί να πληρώνουν άλλους ανθρώπους να διακινδυνεύουν τη ζωή τους;
Κι’ όμως . . . μήπως επισημαίνετε κάτι εσφαλμένο στην παραπάνω σειρά συλλογισμών; Είναι αυτός πραγματικά ο καλύτερος τρόπος που μπορεί η θρησκεία να βοηθήσει την ανθρωπότητα σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς;
Το γεγονός ότι η θρησκεία προσπαθεί να επηρεάσει την πολιτική δεν είναι κάτι νέο. Ο ακόλουθος πίνακας περιλαμβάνει μερικές αξιοσημείωτες περιπτώσεις αναμίξεως της θρησκείας στην πολιτική.
[Πλαίσιο στη σελίδα 4]
◻ Το 1095, ο Πάπας Ουρβανός Β΄ έκανε έκκληση όπως τα στρατεύματα της Δύσεως «σπεύσουν προς βοήθεια των αδελφών τους στη Χριστιανική Ανατολή» εναντίον των Τούρκων. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η πρώτη Σταυροφορία και το Σταυροφοριακό κίνημα που επί δύο αιώνες κατέληξε σε μεγάλη αιματοχυσία.
◻ Τον 12ο αιώνα ο Πάπας Αδριανός Δ΄ παραχώρησε επίσημα τη γη της Ιρλανδίας στον Άγγλο βασιλιά Ερρίκο Β΄, επικυρώνοντας με τον τρόπο αυτό (στα μάτια των πιστών) την κατάληψη της χώρας αυτής από τους Άγγλους.
◻ Το 1524, οι χωρικοί της Γερμανίας—ανταποκρινόμενοι εν μέρει στις διδασκαλίες του Μαρτίνου Λουθήρου—επαναστάτησαν. Παρόλο που αρχικά ευνόησε το κίνημά τους, το 1525 ο Λούθηρος σύστησε όπως οι πρίγκιπες της Γερμανίας συντρίψουν τις «Αρπαχτικές, Δολοφονικές Ορδές των Χωρικών.» Οι πρίγκιπες ακολούθησαν τη συμβουλή του με μεγάλη σκληρότητα.
◻ Το 1618, οι προσπάθειες του διορισμένου βασιλιά της Βοημίας να επιβάλει τον Καθολικισμό σε πληθυσμό που είναι κατά το πλείστο Διαμαρτυρόμενοι, συντέλεσαν στο να ξεσπάσει ο Τριακονταετής Πόλεμος.
◻ Το 1918, εκκλησίες απ’ τις Χριστιανικές χώρες χρησιμοποίησαν την επιρροή τους για να υποστηρίξουν την Κοινωνία των Εθνών. Το γεγονός όμως αυτό δεν την έκανε να πετύχει. Δύο μόλις δεκαετίες αργότερα, ο κόσμος βυθίστηκε στον πιο φριχτό πόλεμο της ανθρώπινης ιστορίας. Τώρα οι εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου υποστήριξαν τον ΟΗΕ, αλλά τα κράτη είναι πιο βαριά εξοπλισμένα και διαιρεμένα από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν.