Νυφικό Τίμημα—Πώς Πρέπει να το Θεωρούν οι Χριστιανοί;
ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ έθιμο της πληρωμής νυφικού τιμήματος υπάρχει ακόμα σε πολλές χώρες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η πληρωμή γίνεται με χρήματα, καθώς επίσης και με το να δωρίζονται πράγματα αξίας. Η αξία ποικίλλει από μέρος σε μέρος και από οικογένεια σε οικογένεια, πράγμα που εξαρτάται από την κοινωνική θέση, από την εκπαίδευση, και από άλλους παράγοντες. Σε μερικές χώρες, καθορίζεται από το νόμο, μολονότι λίγα άτομα τηρούν την προκαθορισμένη τιμή.
Μια προσεκτική εξέταση δείχνει ότι το σύγχρονο έθιμο περιλαμβάνει περισσότερα από το να καταβάλει κανείς απλώς το νυφικό τίμημα. Επομένως, είναι σοφό να εξετάσουμε πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει εσάς ως Χριστιανό.
Στην Παπούα της Νέας Γουινέας, η καταβολή του νυφικού τιμήματος ισοδυναμεί με μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων από τη μια οικογενειακή ομάδα, δηλαδή από το συγγενικό περιβάλλον του γαμπρού, στην αντίστοιχη οικογενειακή ομάδα της νύφης. Η πληρωμή κυμαίνεται από 100 δολάρια (περ. 15.000 δρχ.) ως 46.000 δολάρια (περ. 7 εκατομμύρια δρχ.), ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας του γαμπρού. Στη Σρι Λάνκα, επικρατεί η αντίθετη ακριβώς κατάσταση. Οι γονείς της νύφης πρέπει να δώσουν προίκα στο γαμπρό. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει κοσμήματα, ακίνητη περιουσία, σπίτι και μετρητά. Επικρατεί η συνήθεια να παντρεύονται τα πρώτα ξαδέλφια μεταξύ τους ώστε να μη φύγει η περιουσία έξω από την οικογένεια.
Σε πολλά μέρη της Αφρικής, η πληρωμή τέτοιου τιμήματος είναι μια από τις εθιμοτυπικές απαιτήσεις για να γίνει ο γάμος ολοκληρωμένος και έγκυρος. «Ανάμεσα στο λαό Ίγκμπο», λέει ένας Νιγηριανός πατέρας του οποίου η κόρη ετοιμαζόταν για γάμο, «η πληρωμή του νυφικού τιμήματος είναι αναγκαία για να έχει ο γάμος πολιτιστική αναγνώριση. Η αποδοχή της είναι σημάδι ότι συγκατατίθεται η οικογένεια της κοπέλας. Ανταποκρίνεται στην αντίληψη που έχουν οι άνθρωποι για το γάμο. Γι’ αυτόν το λόγο, ακόμα κι αν γίνει ένας γάμος στην εκκλησία ή στο κυβερνητικό ληξιαρχείο, δεν αναγνωρίζεται από την τοπική κοινότητα εκτός εάν έχει πληρωθεί το νυφικό τίμημα».
Πώς Μπορεί Αυτό να Επηρεάσει τον Πατέρα
Στους Αφρικανικούς λαούς, η πληρωμή ήταν μια συμβολική χειρονομία που έδειχνε την ικανότητα του άντρα να συντηρήσει οικογένεια. Μέλη της οικογένειάς του έπρεπε να επισκεφτούν τους γονείς της κοπέλας για να κάνουν ένα συμβολικό παζάρεμα για το νυφικό τίμημα. Σε πολλές περιοχές, η κατάσταση έχει πλέον αλλάξει, καθώς οι πατέρες τώρα παζαρεύουν στην πραγματικότητα για να πάρουν τη μεγαλύτερη δυνατή τιμή. Τα ποσά που ζητούνται κυμαίνονται από 12 δολάρια (περ. 1.800 δρχ.) όπως καθορίζεται με νόμο σε μερικές περιοχές της Νιγηρίας, ως 1.400 δολάρια (περ. 210.000 δρχ.) ή και περισσότερο. Ακόμα και πριν από την αρχική επίσκεψη των γονέων του υποψήφιου γαμπρού, είναι δυνατόν να αναμένονται χρήματα ή δώρα. Στη συνέχεια, όπως γίνεται στο Ζαΐρ, μπορεί να χρειαστεί να πληρωθούν περισσότερα για να «ξεκλειδώσει το στόμα του πατέρα», δηλαδή, να τον κάνουν να διαπραγματευτεί το τίμημα που θα καταβληθεί για την κόρη του. Ακόμα κι αν έχει πληρωθεί ένα συγκεκριμένο ποσό, μπορεί να ζητηθούν κι άλλες πληρωμές και δώρα.
Τέτοιες συνήθειες μπορούν να ενθαρρύνουν την πλεονεξία για τα χρήματα. Όμως, η Αγία Γραφή λέει: «Ρίζα πάντων των κακών είναι η φιλαργυρία». (1 Τιμόθεον 6:10) Εξαιτίας της πλεονεξίας οι άνθρωποι μπορεί να γίνουν αισχροκερδείς, πράγμα το οποίο φέρνει τη δυσμένεια του Θεού. Η Αγία Γραφή μάς λέει ότι κανένας «πλεονέκτης, όστις είναι ειδωλολάτρης, δεν έχει κληρονομίαν εν τη βασιλεία του Χριστού και Θεού».—Εφεσίους 5:5· παράβαλε Παροιμίαι 20:21, ΜΝΚ· 1 Κορινθίους 5:11· 6:10.
Βέβαια, δεν είναι καθόλου ακατάλληλο να δώσει κανείς νυφικό τίμημα στον πατέρα, ως συμβολική αποζημίωση για την απώλεια της κόρης που αυτός μεγάλωσε και σπούδασε. Ένας υποψήφιος γαμπρός θα μπορούσε κατάλληλα να θεωρεί αυτή την πληρωμή ως σύμβολο της εκτίμησής του για την εκπαίδευση που δόθηκε στην αρραβωνιαστικιά του. Ωστόσο, μερικοί γονείς προσπαθούν να επανακτήσουν όλα όσα έχουν ξοδέψει, επειδή πιστεύουν ότι οι παντρεμένες κόρες τους δεν θα βοηθήσουν στην εκπαίδευση των μικρότερων παιδιών. Τέτοιοι γονείς ζητάνε το υψηλότερο δυνατό νυφικό τίμημα, σαν να ήταν οι κόρες τους προϊόντα για πούλημα. Όμως, αυτοί οφείλουν να αναθρέψουν τα παιδιά τους μ’ έναν καλό τρόπο. Πρέπει να αισθάνονται περήφανοι επειδή εκπλήρωσαν αυτή την υποχρέωση, και όχι επειδή κατάφεραν να κερδίσουν πολλά χρήματα ή μεγάλο γόητρο μέσω ενός υπερβολικού νυφικού τιμήματος. Η Αγία Γραφή, αντί να κάνει τους γονείς να σκέφτονται τα υλικά πλεονεκτήματα που μπορούν να τους φέρουν τα παιδιά τους, λέει: «Δεν χρεωστούσι τα τέκνα να θησαυρίζωσι δια τους γονείς, αλλ’ οι γονείς δια τα τέκνα».—2 Κορινθίους 12:14.
Ορισμένοι πατέρες που ομολογούν ότι είναι Χριστιανοί δεν λαβαίνουν υπόψη τους τις οικονομικές δυνατότητες των νεαρών Χριστιανών υποψήφιων γαμπρών και ζητάνε πολλά. Υπάρχουν περιπτώσεις που τέτοιοι πατέρες αρνήθηκαν λογικές προσφορές που τους έκαναν Χριστιανοί αδελφοί επειδή ορισμένοι κοσμικοί άντρες πρόσφεραν περισσότερα! Μερικοί φτάνουν στο σημείο να αφήνουν τους κοσμικούς συγγενείς να κάνουν τις διαπραγματεύσεις, οι οποίοι στη συνέχεια ζητούν υπερβολικό τίμημα. Ενώ το παζάρεμα συνεχίζεται, αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να ωθήσει τα νεαρά άτομα να διαπράξουν πορνεία. Αυτό ακριβώς γίνεται ανάμεσα στα κοσμικά άτομα. Συχνά ένα απογοητευμένο νεαρό ζευγάρι καταφεύγει στην εγκυμοσύνη ως το ευκολότερο μέσο για να αναγκαστεί η οικογένεια της κοπέλας να δεχτεί όσα μπορεί να πληρώσει ο υποψήφιος γαμπρός.
Οι Χριστιανοί δεν πρέπει να ενεργούν μ’ αυτόν τον τρόπο. Ο Λόγος του Θεού απαγορεύει την πορνεία, κι εκείνοι που τη διαπράττουν μπορεί να αποβληθούν από την εκκλησία. (1 Κορινθίους 6:9· Εβραίους 13:4) Ένας πατέρας δεν μπορεί να αξιώσει ότι δεν φταίει, αν οι υπερβολικές του απαιτήσεις συντελέσουν στο να πέσει η κόρη του στην ανηθικότητα. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την υπόστασή του μέσα στην εκκλησία. Μ’ έναν παρόμοιο τρόπο, το να δέχεται ένας πατέρας οποιοδήποτε νυφικό τίμημα από έναν κοσμικό άντρα για να παντρέψει την αφιερωμένη Χριστιανή κόρη του μ’ αυτόν δεν είναι θεοκρατικό. Αν ένας αδελφός προβεί σε μια τέτοια ενέργεια, τότε τουλάχιστο δεν έχει τα προσόντα για ορισμένα ειδικά προνόμια στην εκκλησία. Οι Χριστιανοί γονείς πρέπει να θέλουν να παραμένουν τα νεαρά παιδιά τους ισχυρά μέσα στην Χριστιανική εκκλησία και πρέπει να τα βοηθούν να διατηρούν αγνή διαγωγή. Πρέπει να επιθυμούν να κάνουν οι κόρες τους έναν ευτυχισμένο γάμο «μόνον . . . εν Κυρίω», με συζύγους που αγαπούν κι αυτοί τον Ιεχωβά και έχουν βαθύ σεβασμό για τους νόμους του και τις αρχές του.—1 Κορινθίους 7:39.
Δεν είναι χριστιανικό να χρησιμοποιεί κανείς το νυφικό τίμημα σαν ένα μέσο για να βγάλει χρήματα χρησιμοποιώντας το ίδιο του το παιδί, με το να απαιτεί με αισχροκέρδεια ποσά που είναι μεγαλύτερα από το κανονικό. Ένας Χριστιανός πατέρας πρέπει να φυλάγεται από την πλεονεξία και την ιδιοτέλεια, αφού αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά την πνευματικότητά του και τα προνόμια που απολαμβάνει μέσα στην εκκλησία.—1 Κορινθίους 6:9, 10.
Ευτυχώς πολλοί Χριστιανοί πατέρες έχουν δείξει περίσκεψη όσον αφορά το ποσό που έχουν ζητήσει ως νυφικό τίμημα, κι αυτό αποτελεί ωραία στάση. Μερικοί έχουν προτιμήσει ακόμα και να μη ζητήσουν καθόλου νυφικό τίμημα για να μην κάνουν κατάχρηση αυτού του εθίμου και για να μη δημιουργήσουν πνευματικά προβλήματα.
Πώς Μπορεί Αυτό να Επηρεάσει τη Νύφη και το Γαμπρό
Η πλεονεξία της κοπέλας, σε αρκετές περιπτώσεις, έχει παίξει αποφασιστικό ρόλο στον καθορισμό του ποσού που απαιτούν οι γονείς ως νυφικό τίμημα. Υπάρχουν κοπέλες που ζητούν έναν πολύ ακριβό και φανταχτερό γάμο, και γκρινιάζουν συνεχώς στους γονείς τους σχετικά μ’ αυτό. Άλλες απαιτούν από τους γονείς τους να τους αγοράσουν ακριβά σκεύη για το νέο σπιτικό. Ένας πατέρας, για να ικανοποιήσει αυτές τις απαιτήσεις, ίσως να αισθάνεται ότι είναι απαραίτητο ν’ αυξήσει το νυφικό τίμημα.
Αυτό το γεγονός με τη σειρά του αναγκάζει το γαμπρό να αρχίζει την έγγαμη ζωή του φορτωμένος με χρέη που οφείλονται σ’ ένα δαπανηρό γάμο και σε ακριβά έπιπλα. Ο Λόγος του Θεού λέει ότι «η άνωθεν όμως σοφία είναι . . . επιεικής [λογική, ΜΝΚ]». Τα νεαρά ζευγάρια πρέπει ν’ αφήσουν ‘την επιείκειά [λογικότητα, ΜΝΚ] τους να γίνει φανερή σε όλους τους ανθρώπους’ με το να σχεδιάσουν να κάνουν ένα γάμο που δεν θα βάλει βαρύ οικονομικό φορτίο σε κανένα.—Ιακώβου 3:17· Φιλιππησίους 4:5.
Μετά το γάμο, η σύζυγος μπορεί ν’ αρχίσει να μετράει την αγάπη που έχει ο σύζυγός της γι’ αυτήν από το ποσό που πλήρωσε ως νυφικό τίμημα. Μπορεί να αισθάνεται ανασφάλεια αν εκείνος πλήρωσε λίγα χρήματα. Ίσως να σκέφτεται ότι αν αυτός τη βαρεθεί και θέλει να τη διώξει, θα μπορούσε πολύ εύκολα να το κάνει, αφού δεν θα τον ένοιαζε να χάσει το μικρό ποσό που πλήρωσε. Είναι αλήθεια ότι μερικοί σύζυγοι έχουν στείλει τη γυναίκα τους πίσω στους γονείς της για διάφορους λόγους, λόγου χάρη γιατί δεν μπόρεσε να κάνει παιδιά ή επειδή έδειξε στασιαστικό πνεύμα. Μερικοί μπορεί να ενθαρρύνουν ασυναίσθητα προς αυτή την κατεύθυνση ένα νέο άντρα που μόλις πλήρωσε το νυφικό τίμημα με το να του λένε: «Αγόρασες μια σύζυγο». Αν έχει πληρώσει μια υψηλή τιμή, θα μπορούσε να βρεθεί στον πειρασμό να θεωρεί τη σύζυγό του σαν έναν αγορασμένο υπηρέτη και όχι ως την πιο στενή του φίλη. Επίσης για διάφορους λόγους, ορισμένοι πατέρες έχουν επιστρέψει το νυφικό τίμημα και έχουν αναγκάσει τις κόρες τους να εγκαταλείψουν τους συζύγους τους.
Υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν ότι ένα υψηλό νυφικό τίμημα βοηθά στο να αποθαρρύνεται αυτή η τακτική εξαιτίας της δυσκολίας τού να ξαναβρεθεί ή να επιστραφεί ένα μεγάλο χρηματικό ποσό. Πιστεύουν επίσης ότι η υψηλή τιμή περιορίζει τους γάμους σε μικρή ηλικία, αφού απαιτείται περισσότερος χρόνος για να αποταμιεύσει ένας άντρας τα χρήματα που χρειάζεται για να παντρευτεί. Αυτοί πιστεύουν ότι αυτοί οι παράγοντες συντελούν στο να γίνει κάποιος ώριμος και υπεύθυνος σύζυγος και να είναι ο γάμος πιο σταθερός.
Αν και αυτό μπορεί να ισχύει σε ορισμένες περιπτώσεις, η σταθερότητα ενός Χριστιανικού γάμου δεν πρέπει να βασίζεται σε τέτοιους υλιστικούς παράγοντες. Η πιστότητα ενός Χριστιανού συζύγου δεν πρέπει να εξαρτάται από το πόσα μπορεί να χάσει από υλικής άποψης αν διαλυθεί ο γάμος. Αντίθετα πρέπει να διέπεται από τη Γραφική αρχή: «Εκείνο λοιπόν το οποίον ο Θεός συνέζευξεν, άνθρωπος ας μη χωρίζη». (Ματθαίος 19:6) Αντί να θεωρούν τις συζύγους ως αγορασμένη περιουσία, οι σύζυγοι συμβουλεύονται να ‘τους αποδίδουν τιμή’. (1 Πέτρου 3:7) Ο Ιησούς είπε ότι ένας άντρας και μια γυναίκα γίνονται ‘μία σάρκα’ όταν παντρεύονται. (Ματθαίος 19:5· Γένεσις 2:24) Η Αγία Γραφή συμβουλεύει τους συζύγους να αγαπούν τις συζύγους τους, να τις περιθάλπουν και να φροντίζουν γι’ αυτές, όπως κάνουν για τα σώματά τους. (Εφεσίους 5:28, 29) Επιπλέον, το πραγματικό μέτρο για την αγάπη που δείχνει ένας άντρας πρέπει να είναι ο τρόπος με τον οποίο μεταχειρίζεται τη σύζυγό του στη διάρκεια των χρόνων μετά το γάμο. Άσχετα με το αν ένας σύζυγος έχει πληρώσει νυφικό τίμημα ή όχι, αν φροντίζει καλά τη σύζυγό του και δείχνει όσια αγάπη, θα μπορούσε κάποιος να αμφισβητήσει ότι την αγαπάει;
Το νυφικό τίμημα μπορεί επίσης να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει ένας σύζυγος τα πεθερικά του. Αν έχει πληρώσει ένα υψηλό νυφικό τίμημα, θα μπορούσε να συμπεράνει ότι δεν τους οφείλει πλέον τίποτα, ακόμα κι αν αυτοί βρεθούν σε ανάγκη. Όμως η Αγία Γραφή λέει: «Εάν δε τις χήρα έχη τέκνα ή έκγονα, ας μανθάνωσι πρώτον να καθιστώσιν ευσεβή τον ίδιον αυτών οίκον και να αποδίδωσιν αμοιβάς εις τους προγόνους αυτών. Διότι τούτο είναι καλόν και ευπρόσδεκτον ενώπιον του Θεού». (1 Τιμόθεον 5:4) Οι Χριστιανοί ακολουθούν αυτή τη συμβουλή, αλλά μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα αν ένας σύζυγος επιτρέψει στο γεγονός ότι έχει πληρώσει νυφικό τίμημα να διαστρεβλώσει την αίσθηση της ευθύνης που έχει.
Διατήρηση Ισορροπημένης Άποψης
Ορισμένες συνήθειες που έχουν σχέση με το νυφικό τίμημα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ιδιαίτερα προβλήματα σ’ ένα νέο άντρα που πρόκειται να παντρευτεί μια πνευματική αδελφή της οποίας οι γονείς δεν είναι Χριστιανοί. Αυτοί θα μπορούσαν να απαιτήσουν να συμμετέχει κι αυτός σε ιεροτελεστίες που βασίζονται στη λατρεία των προγόνων και στη δοξασία της αθανασίας της ψυχής. (Εκκλησιαστής 9:5, 10· Ιεζεκιήλ 18:4) Αλλά είναι δυνατό να κάνει αυτός κάτι τέτοιο χωρίς να χάσει την εύνοια του Θεού και την ευλογία που ο Ιεχωβά επιφυλάσσει σ’ εκείνους που ‘έχουν καθαρίσει τις ψυχές τους με την υπακοή στην αλήθεια’; (1 Πέτρου 1:22· Αποκάλυψις 18:4) Όταν αντιμετωπίζει τέτοιες απαιτήσεις, ένας Χριστιανός πρέπει πάντα να είναι αποφασισμένος να ‘πειθαρχεί εις τον Θεόν μάλλον παρά εις τους ανθρώπους’.—Πράξεις 5:29.
Τα σχόλια που προαναφέρθηκαν σχετικά με την αισχροκέρδεια, με την αποφυγή της πορνείας, και με το γάμο μόνο με ομοπίστους μας εφαρμόζονται εξίσου και όταν η οικογένεια της νύφης δίνει προίκα. Μια Χριστιανή κοπέλα και οι γονείς της δεν θα πρέπει να καθοδηγούνται από κοσμικές αρχές στο ζήτημα της εκλογής συζύγου. Το να παντρεύεται κανείς μ’ ένα άτομο που δεν είναι Χριστιανός είναι μια πράξη ανυπακοής στον Θεό. Μέσω του Μωυσή, Αυτός είπε στους Ισραηλίτες: «Ουδέ θέλεις συμπενθερεύσει μετ’ αυτών· την θυγατέρα σου δεν θέλεις δώσει εις τον υιόν αυτού ουδέ την θυγατέρα αυτού θέλεις λάβει εις τον υιόν σου». (Δευτερονόμιον 7:3, 4· 1 Κορινθίους 7:39) Είναι φανερό πως δεν θα ήταν κατάλληλο για τους νεαρούς Χριστιανούς άντρες και γυναίκες να δημοσιεύουν αγγελίες στις εφημερίδες ζητώντας κατάλληλους γαμήλιους συντρόφους. Θα πρέπει να αναζητούν κατάλληλους συντρόφους μόνο ανάμεσα στους Χριστιανούς αδελφούς και αδελφές τους.
Ο γάμος είναι μια ιερή διευθέτηση του Ιεχωβά, και όλοι μας πρέπει να κατευθυνόμαστε από όσα εκείνος λέει σχετικά μ’ αυτό μέσα στο Λόγο του. Η έντονη αγάπη για τον Ιεχωβά, για τα παιδιά μας και για τους ομοπίστους μας πρέπει να μας οδηγούν να αποφεύγουμε όλες τις συνήθειες που παραβιάζουν ό,τι είναι δίκαιο και καλό. (Ψαλμός 119:105· Εβραίους 4:12) Είναι σίγουρο ότι η ευλογία του Ιεχωβά θα συνεχίσει να βρίσκεται μ’ εκείνους που αφήνουν το Λόγο του να τους κατευθύνει όταν παίρνουν αποφάσεις που έχουν σχέση, όχι μόνο με το νυφικό τίμημα και την προίκα, αλλά επίσης και με άλλες υποθέσεις της ζωής.—Παροιμίαι 10:22.