Πρέπει να Κυβερνάει η Μοίρα τη Ζωή Σας;
ΑΠΟ τα πρόσωπα που αναφέρονται στον κατάλογο, ο μόνος που δεν πίστευε στη μοιρολατρία ήταν ο Ιησούς Χριστός. Ποια ήταν η δική του άποψη;
Οι αφηγήσεις του πρώτου αιώνα σχετικά με τη ζωή του Ιησού (που βρίσκονται στα ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου, του Λουκά, και του Ιωάννη) τονίζουν την πεποίθησή του ότι οι άνθρωποι μπορούν να επηρεάσουν το μέλλον τους, δηλαδή τα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή τους.
Για παράδειγμα, ο Ιησούς είπε ότι ο Θεός θα «δώσει αγαθά εις τους ζητούντας παρ’ αυτού» και ότι «ο δε υπομείνας έως τέλους, ούτος θέλει σωθή». Παρόμοια, όταν οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ αγνόησαν τις προειδοποιήσεις, στις οποίες αν υπάκουαν θα είχαν σώσει τη ζωή τους, ο Ιησούς δεν απέδωσε τον τρόπο ενέργειάς τους στη μοίρα. Αντίθετα, αυτός είπε: «Δεν ηθελήσατε».—Ματθαίος 7:7-11· 23:37, 38· 24:13.
Μπορούμε επίσης να διακρίνουμε την άποψη του Ιησού πάνω σ’ αυτό το θέμα από τις παρατηρήσεις που έκανε σχετικά με ένα θανατηφόρο δυστύχημα το οποίο συνέβηκε στην Ιερουσαλήμ, λέγοντας: «Εκείνοι οι δεκαοκτώ, επί τους οποίους έπεσεν ο πύργος εν τω Σιλωάμ και εθανάτωσεν αυτούς, νομίζετε ότι ούτοι ήσαν αμαρτωλοί υπέρ πάντας τους ανθρώπους τους κατοικούντας εν Ιερουσαλήμ; Ουχί, σας λέγω». (Λουκάς 13:4, 5) Σημειώστε ότι ο Ιησούς δεν απέδωσε το θάνατο αυτών των 18 ανθρώπων στη μοίρα, ούτε είπε ότι πέθαναν επειδή ήταν πιο πονηροί από τους άλλους. Απεναντίας, ανόμοια με τους Φαρισαίους της εποχής του που προσπαθούσαν να εναρμονίσουν τη μοιρολατρία με την πίστη στην ελεύθερη βούληση του ανθρώπου, ο Ιησούς δίδαξε ότι ο άνθρωπος μπορεί να επηρεάσει το μέλλον του.
Οι απόστολοι του Ιησού δίδαξαν και αυτοί ότι όλοι μπορούν να αποκτήσουν σωτηρία. Ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Γνωρίζεις τα ιερά γράμματα, τα δυνάμενα να σε σοφίσωσιν εις σωτηρίαν». Και ο απόστολος Πέτρος είπε: ‘Ως νεογέννητα βρέφη, αναπτύξτε πόθο για το ανόθευτο γάλα που ανήκει στο λόγο, ώστε μέσω αυτού να αυξηθείτε σε σωτηρία’. (2 Τιμόθεον 3:15· 1 Πέτρου 2:2, ΜΝΚ· βλέπε επίσης Πράξεις 10:34, 35· 17:26, 27.) Η Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας και της Ηθικής (Encyclopædia of Religion and Ethics), του Χέιστινγκς, υπογραμμίζει ότι οι συγγραφείς του δεύτερου και του τρίτου αιώνα, όπως ο Ιουστίνος, ο Ωριγένης και ο Ειρηναίος, «δεν γνώριζαν τίποτα για τον χωρίς όρους προκαθορισμό· αυτοί δίδασκαν την ελεύθερη βούληση».
Αλλά, αν τόσοι πολλοί, περιλαμβανομένων και πολλών Ιουδαίων που ζούσαν γύρω τους, πίστευαν σε διάφορες μορφές της μοιρολατρίας, γιατί ο Ιησούς και οι πρώτοι Χριστιανοί δεν πίστευαν ότι η μοίρα του ανθρώπου είναι καθορισμένη; Ένας λόγος είναι ότι αυτή η ιδέα εμπερικλείει πολλά προβλήματα. Για να αναφέρουμε δυο από αυτά: Η μοιρολατρία έρχεται σε αντίθεση με τις ιδιότητες του Ιεχωβά Θεού· αναιρείται από επιβεβαιωμένα γεγονότα. Επιπλέον, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο και την τωρινή και τη μελλοντική σας ζωή. Μια πιο προσεκτική ματιά θα σας δείξει πώς συμβαίνει αυτό.
Οι Υπαινιγμοί της Μοιρολατρίας και οι Ιδιότητες του Θεού
Τον τρίτο αιώνα Π.Κ.Χ., ο φιλόσοφος Ζήνων ο Κιτιεύς δίδασκε τους μαθητές του στην Αθήνα να «δέχονται την απόφαση της Μοίρας σαν να είναι κατά κάποιον κρυφό τρόπο η καλύτερη». Μια μέρα, ωστόσο, αφού έμαθε ότι ο δούλος του ήταν ένοχος κλοπής, ο Ζήνων ήρθε αντιμέτωπος με τους υπαινιγμούς της ίδιας του της φιλοσοφίας. Πώς έγινε αυτό; Όταν έδειρε τον κλέφτη δούλο, αυτός του αποκρίθηκε: «Αφού ήταν γραφτό της μοίρας μου να κλέψω».
Ο δούλος του Ζήνωνα είχε σε κάποιο βαθμό δίκιο. Αν πιστεύετε ότι η ζωή του κάθε ανθρώπου ακολουθεί ένα προκαθορισμένο πρότυπο, τότε το να κατηγορεί κανείς κάποιον επειδή έγινε κλέφτης είναι σαν να κατηγορεί ένα κουκούτσι πορτοκαλιού επειδή έγινε πορτοκαλιά. Στο κάτω-κάτω, και ο άνθρωπος και το κουκούτσι απλώς αναπτύσσονται σύμφωνα με το πρόγραμμα. Όμως, τι υπαινίσσεται τελικά ένας τέτοιος συλλογισμός;
Αν οι εγκληματίες απλώς ακολουθούν τη μοίρα τους, τότε αυτός που καθόρισε το πεπρωμένο τους είναι υπεύθυνος για τις πράξεις τους. Ποιος είναι άραγε ο υπεύθυνος; Σύμφωνα με τους μοιρολάτρες, είναι ο ίδιος ο Θεός. Αν προχωρήσουμε πιο βαθιά σ’ αυτόν το συλλογισμό, ο Θεός πρέπει τότε να είναι η Πρώτη Αιτία όλης της πονηρίας, της βίας, και της καταπίεσης που έχει διαπράξει ποτέ ο άνθρωπος. Το δέχεστε εσείς αυτό;
Ένα άρθρο στο Ολλανδικό Θεολογικό Περιοδικό (Nederlands Theologisch Tijdschrift) τονίζει ότι αυτή η μοιρολατρική άποψη «προϋποθέτει μια εικόνα για τον Θεό, η οποία, για τους Χριστιανούς τουλάχιστον, στερείται βάσης». Γιατί; Επειδή έρχεται σε αντίθεση με την εικόνα που παρουσιάζουν για τον Θεό οι θεόπνευστοι Βιβλικοί συγγραφείς. Σημειώστε, για παράδειγμα, αυτές τις παραθέσεις από το θεόπνευστο βιβλίο των Ψαλμών: «Δεν είσαι συ Θεός θέλων την ασέβειαν». «Τον αγαπώντα την αδικίαν [βία, ΜΝΚ] μισεί η ψυχή αυτού». ‘Από την καταπίεση και από τη βία αυτός [ο διορισμένος Μεσσιανικός Βασιλιάς του Θεού] θα λυτρώσει την ψυχή τους’. (Ψαλμός 5:4· 11:5· 72:14, ΜΝΚ) Είναι ολοφάνερο ότι οι υπαινιγμοί της μοιρολατρίας συγκρούονται άμεσα με τις ιδιότητες του Θεού.
Η Μοιρολατρία και τα Γεγονότα
Αλλά τι θα πούμε για τις φυσικές καταστροφές; Δεν είναι γραφτό από τη μοίρα να συμβούν και επομένως αδύνατο να αποφευχθούν;
Τι αποδεικνύουν τα γεγονότα; Σημειώστε τα αποτελέσματα μιας μελέτης σχετικά με την αιτία των φυσικών καταστροφών, όπως αναφέρθηκε από την ολλανδική εφημερίδα NRC Χάντελσμπλαντ (NRC Handelsblad): «Μέχρι τώρα, οι σεισμοί, οι πλημμύρες, οι κατολισθήσεις, και οι κυκλώνες . . . θεωρούνταν πάντοτε τερατουργίες της φύσης. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική εξέταση δείχνει ότι η δραστική επέμβαση του ανθρώπου στη φύση έχει επηρεάσει σοβαρά την ικανότητα που είχε το περιβάλλον να αυτοαμύνεται ενάντια στις συμφορές. Σαν αποτέλεσμα, οι φυσικές καταστροφές διεκδικούν περισσότερες ζωές από όσο ποτέ προηγουμένως».—Τα πλάγια γράμματα δικά μας.
Οι πλημμύρες στο Μπαγκλαντές που αναφέρθηκαν στο προηγούμενο άρθρο είναι μια τέτοια περίπτωση. Οι επιστήμονες τώρα λένε ότι «η καταστροφή τεράστιων δασικών εκτάσεων στο Νεπάλ, στη βόρεια Ινδία, και στο Μπαγκλαντές έχει συντελέσει σε μεγάλο βαθμό στις πλημμύρες που έπληξαν το Μπαγκλαντές τα τελευταία χρόνια». (Περιοδικό Φωνή [Voice]) Μια άλλη έκθεση λέει ότι η αποψίλωση των δασών έχει αυξήσει τη συχνότητα των πλημμυρών στο Μπαγκλαντές από μια πλημμύρα κάθε 50 χρόνια σε μια κάθε 4 χρόνια. Παρόμοιες πράξεις ανθρώπινης επέμβασης σε άλλα μέρη του κόσμου έχουν καταλήξει σε εξίσου καταστροφικά αποτελέσματα—ξηρασίες, πυρκαγιές σε δάση, και κατολισθήσεις. Ναι, οι πράξεις του ανθρώπου—και όχι η μυστηριώδης μοίρα—συχνά προκαλούν ή επιδεινώνουν τις φυσικές καταστροφές.
Εφόσον έχουν έτσι τα πράγματα, οι πράξεις του ανθρώπου θα έπρεπε επίσης να φέρουν και το αντίθετο αποτέλεσμα: να μειώσουν στο ελάχιστο τις συμφορές. Συμβαίνει αυτό; Πράγματι, συμβαίνει. Εξετάστε τα εξής γεγονότα: Η UNICEF (Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά) αναφέρει ότι επί χρόνια τυφλώνονταν εκατοντάδες παιδιά στην ενδοχώρα του Μπαγκλαντές. Μήπως το προκαλούσε αυτό η αμετάβλητη μοίρα; Κάθε άλλο. Αφού οι αντιπρόσωποι της UNICEF έπεισαν τις μητέρες που ζούσαν εκεί να τρέφουν τις οικογένειές τους όχι μόνο με ρύζι αλλά και με φρούτα και λαχανικά επίσης, τα κρούσματα αυτής της πάθησης άρχισαν να μειώνονται. Μέχρι τώρα, αυτή η αλλαγή στο διαιτολόγιο έχει σώσει εκατοντάδες παιδιά στο Μπαγκλαντές από την τύφλωση.
Παρόμοια, οι άνθρωποι που δεν καπνίζουν ζουν κατά μέσο όρο τρία με τέσσερα χρόνια περισσότερο από αυτούς που καπνίζουν. Λιγότερα θανατηφόρα δυστυχήματα συμβαίνουν σε επιβάτες αυτοκινήτων οι οποίοι φοράνε τις ζώνες ασφαλείας τους από ό,τι σ’ αυτούς που δεν τις φοράνε. Είναι ολοφάνερο, ότι οι δικές σας πράξεις—και όχι η μοίρα—επηρεάζουν τη ζωή σας.
Οι Μοιραίες Συνέπειες της Μοιρολατρίας
Όπως αναφέρθηκε, η μοιρολατρία μπορεί επίσης να τερματίσει τη ζωή σας. Πώς; Εξετάζοντας ορισμένα πιο «φρικιαστικά παραδείγματα μοιρολατρίας», Η Εγκυκλοπαίδεια της Θρησκείας (The Encyclopedia of Religion) δηλώνει: «Γνωρίζουμε περιπτώσεις από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σχετικά με τορπιλικές επιθέσεις αυτοκτονίας, που έκαναν οι Ιάπωνες, καθώς και αυτοκτονίες που έλαβαν χώρα στα τάγματα των Ες-Ες (Δυνάμεις Εφόδου) του καθεστώτος του Χίτλερ και που αποτελούσαν απάντηση σε ένα νεύμα της μοίρας (Σίκζαλ) η οποία υποτίθεται ότι ήταν υπεράνω της αξίας της ανθρώπινης ζωής». Και πιο πρόσφατα, σημειώνει η ίδια πηγή, «οι υποκινούμενες από τη θρησκεία επιθέσεις αυτοκτονίας εναντίον στόχων που θεωρούνταν απειλή για τον Ισλαμισμό . . . έχουν γίνει ένα σχεδόν συνηθισμένο φαινόμενο στα δημοσιεύματα των εφημερίδων για τη Μέση Ανατολή». Τέτοιες ειδήσεις αναφέρουν ότι χιλιάδες νεαροί στρατιώτες προχώρησαν στη μάχη πεπεισμένοι ότι «αν δεν είναι γραμμένο για κάποιον να πεθάνει, δεν θα πάθει τίποτα».
Ωστόσο, ακόμη και αναγνωρισμένοι Μουσουλμάνοι δάσκαλοι αποδοκιμάζουν αυτή την απερίσκεπτη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ένας χαλίφης είπε: «Αυτός που είναι στη φωτιά πρέπει να παραδώσει τον εαυτό του στο θέλημα του Θεού· αλλά αυτός που δεν έχει μπει ακόμη στη φωτιά δεν χρειάζεται να μπει με το ζόρι σ’ αυτήν». Δυστυχώς, οι μάζες των στρατιωτών δεν ενήργησαν σε αρμονία με τη συμβουλή του χαλίφη. Στη διάρκεια οχτώ περίπου χρόνων πολέμου, υπολογίζεται ότι το Ιράν είχε 400.000 νεκρούς—περισσότερους νεκρούς στη μάχη από όσους είχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο! Είναι φανερό ότι η μοιρολατρία μπορεί να συντομεύσει τη ζωή σας. Μπορεί ακόμη να θέσει σε κίνδυνο και τη μελλοντική σας ζωή. Πώς;
Εφόσον ο μοιρολάτρης πιστεύει ότι το μέλλον του είναι αναπόφευκτο και καθορισμένο όπως και το παρελθόν του, μπορεί εύκολα να αναπτύξει ένα επικίνδυνο χαρακτηριστικό. Τι είδους χαρακτηριστικό; Η Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας (Encyclopedia of Theology) απαντά: «Το άτομο . . . αισθάνεται αβοήθητο και θεωρεί τον εαυτό του έναν ασήμαντο, άχρηστο παράγοντα στις κοινωνικές εξελίξεις από τις οποίες δεν φαίνεται να υπάρχει διαφυγή. Αυτό καταλήγει σε μια παθητική στάση, η οποία είναι αποτέλεσμα της γεμάτης δεισιδαιμονία εξήγησης ότι δηλαδή τα πάντα εξαρτώνται από μια αινιγματική αλλά κυρίαρχη μοίρα».
Τι καθιστά αυτή την παθητική στάση τόσο επικίνδυνη; Το ότι συχνά οδηγεί σε μια κατάσταση αποχαυνωμένης ηττοπάθειας. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να εμποδίσει το μοιρολάτρη να πάρει οποιαδήποτε πρωτοβουλία ή ακόμη και να ανταποκριθεί στη θαυμάσια πρόσκληση του Θεού: «Ω πάντες οι διψώντες, έλθετε εις τα ύδατα· . . . Κλίνατε το ωτίον σας και έλθετε προς εμέ· ακούσατε και η ψυχή σας θέλει ζήσει». (Ησαΐας 55:1-3) Αν κάποιος εξαιτίας της πίστης του στη μοίρα δεν ‘έλθει’ και δεν ‘ακούσει’, το αποτέλεσμα θα είναι να χάσει την ευκαιρία να ‘ζήσει’ για πάντα στον επερχόμενο Παράδεισο που πρόκειται να αποκατασταθεί στη γη. Τι μεγάλο τίμημα θα ήταν αυτό!
Ποια είναι λοιπόν η δική σας άποψη; Αν έχετε μεγαλώσει σε μια κοινότητα όπου ο τρόπος σκέψης των ανθρώπων διαμορφώνεται με βάση τις μοιρολατρικές αντιλήψεις, μπορεί να έχετε αποδεχτεί τη δοξασία αυτή ανεπιφύλακτα. Ωστόσο, οι αντιρρήσεις που συζητήθηκαν σ’ αυτό το άρθρο ίσως σας έχουν βοηθήσει να διακρίνετε ότι η τωρινή και η μελλοντική σας ζωή διαμορφώνεται σε μεγαλύτερο βαθμό από τις δικές σας πράξεις.
Όπως είδατε, η λογική, τα γεγονότα, και πάνω απ’ όλα οι Άγιες Γραφές δείχνουν ότι δεν πρέπει να υποκύπτετε σε μια στάση μοιρολατρικής ηττοπάθειας. Αντίθετα, όπως παρότρυνε ο Ιησούς: «Αγωνίζεσθε να εισέλθητε δια της στενής πύλης». (Λουκάς 13:24) Τι εννοούσε ο Ιησούς; Ένας σχολιαστής της Αγίας Γραφής εξηγεί: «Η λέξη [αγωνίζομαι] προέρχεται από τους αγώνες της αρχαίας Ελλάδας. Στους αγώνες αυτούς . . . οι αθλητές μοχθούσαν, ή αγωνίζονταν, δηλαδή χρησιμοποιούσαν όλες τους τις δυνάμεις για να κερδίσουν τη νίκη». Αντί να αφήνετε την ηττοπάθεια να κυριαρχεί στη ζωή σας, ο Ιησούς παρότρυνε να αγωνίζεστε με στόχο τη νίκη—τίποτα λιγότερο από αυτήν!
Γι’ αυτόν το λόγο, διώξτε οποιαδήποτε παθητική στάση που είναι αποτέλεσμα της πίστης στη μοίρα. Μπείτε στον αγώνα για τη ζωή, όπως παροτρύνει ο Λόγος του Θεού, και μην αφήσετε τη μοιρολατρία να σας κάνει να επιβραδύνετε το ρυθμό σας. (Βλέπε 1 Κορινθίους 9:24-27.) Επιταχύνετε το ρυθμό σας με το να ανταποκριθείτε γρήγορα στη θεόπνευστη πρόσκληση: «Εκλέξατε την ζωήν, δια να ζήτε συ και το σπέρμα σου». Πώς μπορείτε να κάνετε αυτή την εκλογή; Με το ‘να αγαπάτε Ιεχωβά τον Θεό σας, να υπακούτε στη φωνή του και να είστε προσηλωμένοι σ’ αυτόν’. Αν το κάνετε αυτό, θα φτάσετε στη νίκη, γιατί ο Ιεχωβά θα αποδειχτεί ότι είναι ‘η ζωή σας και η μακρότητα των ημερών σας’.—Δευτερονόμιον 30:19, 20.
[Εικόνα στη σελίδα 7]
Ο Μωυσής δεν κήρυξε την πίστη στη μοίρα αλλά παρότρυνε: «Εκλέξατε την ζωήν, δια να ζήτε».