Να Φυλάγεστε από την Καύχηση
ΣΗΜΕΡΑ, πολλοί θεωρούν την καύχηση αρετή. Το να επιδεικνύει κάποιος τα προτερήματα, τις ικανότητες και τα επιτεύγματά του έχει γίνει της μόδας. Μερικοί πιστεύουν ότι η καύχηση είναι απαραίτητη προκειμένου να έχει κάποιος επιδόσεις. Άλλοι νιώθουν ότι αυξάνει την αυτοεκτίμηση. Το περιοδικό Τάιμ (Time) παρατηρεί: «Το ιδανικό της μετριοφροσύνης, αν και δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι έχει εκλείψει, άρχισε να φαίνεται σχεδόν ξεπερασμένο». Η συγγραφέας Τζόντι Γκέιλιν σχολιάζει: «Δυστυχώς, η απτόητη καύχηση . . . είναι η τελευταία λέξη της μόδας. Η συζήτηση με κάποιο φίλο ή γνώριμο έχει μια καινούρια υπόκρουση: το φανφαρονισμό».
Τα άτομα που θεωρούνται πρότυπα έχουν θέσει τον κανόνα. Ίσως να έχετε ακούσει τα λόγια ενός πρώην πρωταθλητή της πυγμαχίας: «Δεν αποτελεί σύμπτωση το γεγονός ότι είμαι ο μεγαλύτερος άνθρωπος στον κόσμο σε αυτή την περίοδο της ιστορίας». Η δήλωση ενός μέλους του μουσικού συγκροτήματος Μπιτλς είναι επίσης πολύ γνωστή: «Είμαστε πιο δημοφιλείς από τον Ιησού Χριστό τώρα». Ενώ μερικοί είχαν την άποψη ότι αυτά τα σχόλια ειπώθηκαν αθώα, άλλοι θεώρησαν αυτούς που τα είπαν ως άξια μίμησης πρότυπα όσον αφορά την αυτοπροβολή.
Η επικράτηση της καύχησης εγείρει το ερώτημα: Είναι υγιές να κομπάζει κάποιος για τα προσόντα και τις ικανότητές του; Είναι φυσικό, ασφαλώς, να νιώθει κανείς υπερήφανος για τα επιτεύγματά του, ακόμη και να τα γνωστοποιεί σε στενούς του φίλους και συγγενείς. Αλλά τι θα πούμε για εκείνους που ζουν σύμφωνα με το ρητό: «Αν τα καταφέρνεις, να το διαλαλείς»; Επιπλέον, τι θα πούμε για εκείνους που, ενώ δεν καυχιούνται ανοιχτά, έντεχνα φροντίζουν ώστε οι άλλοι να φτάνουν στο σημείο να μαθαίνουν για τα προτερήματα και τις επιδόσεις τους; Είναι αυτή η αυτοδιαφήμιση υγιής, ακόμη και απαραίτητη, όπως ισχυρίζονται μερικοί;
Η Επίδραση που Έχει στις Σχέσεις
Αναλογιστείτε το αποτέλεσμα που έχει σε εσάς η καύχηση των άλλων. Για παράδειγμα, πώς αντιδράτε στις παρακάτω δηλώσεις;
«Τα βιβλία που δεν έχω γράψει είναι καλύτερα από τα βιβλία που έχουν γράψει οι άλλοι».—Γνωστός συγγραφέας.
«Αν ήμουν παρών στη δημιουργία, θα είχα δώσει μερικές χρήσιμες υποδείξεις για την καλύτερη τακτοποίηση του σύμπαντος».—Βασιλιάς του Μεσαίωνα.
«Δεν μπορεί να υπάρχει Θεός, διότι, αν υπήρχε, δεν θα μπορούσα να πιστέψω ότι δεν ήμουν εγώ Αυτός».—Φιλόσοφος του 19ου αιώνα.
Ελκύεστε από αυτά τα άτομα μέσω των σχολίων τους; Νομίζετε ότι θα απολαμβάνατε την παρέα τους; Πιθανότατα όχι. Συνήθως, η καύχηση—είτε ειλικρινής είτε ακόμη και για αστείο—κάνει τους άλλους να νιώθουν ένταση, ενόχληση, ίσως και ζήλια. Αυτό είναι το αποτέλεσμα που είχε στον ψαλμωδό Ασάφ, ο οποίος παραδέχτηκε: ‘Ζήλεψα τους καυχησιολόγους’. (Ψαλμός 73:3, ΜΝΚ) Σίγουρα, κανείς από εμάς δεν θέλει να γίνει πρόξενος άσχημων αισθημάτων στους φίλους και στους συντρόφους μας! Το εδάφιο 1 Κορινθίους 13:4 δηλώνει: «Η αγάπη . . . δεν κομπάζει». Η θεοσεβής αγάπη και η ευαισθησία για τα αισθήματα των άλλων θα μας υποκινούν να αποφεύγουμε να διαλαλούμε αυτά που θεωρούμε ως ικανότητες και προσόντα.
Όταν ένα άτομο ελέγχει τον εαυτό του και μιλάει με μετριοφροσύνη, κάνει τους άλλους γύρω του να νιώθουν άνετα και όμορφα με τον εαυτό τους. Αυτό είναι μια ανεκτίμητη ικανότητα. Ίσως ο Βρετανός πολιτικός Λόρδος Τσέστερφιλντ να είχε αυτό στο νου του όταν συμβούλεψε το γιο του: «Να είσαι σοφότερος από τους άλλους αν μπορείς· αλλά μην τους το λες αυτό».
Οι άνθρωποι δεν έχουν τα ίδια χαρίσματα. Αυτό που είναι σχετικά εύκολο για ένα άτομο απλώς μπορεί να μην αποτελεί προτέρημα ενός άλλου. Η αγάπη θα υποκινεί κάποιον να συμπεριφέρεται συμπονετικά σε εκείνους που δεν είναι προικισμένοι σε τομείς στους οποίους αυτός έχει ικανότητες. Πιθανώς, το άλλο άτομο να έχει χαρίσματα σε άλλους τομείς. Ο απόστολος Παύλος μάς είπε: «Μέσω της παρ’ αξία καλοσύνης που μου έχει δοθεί, λέω στον καθένα που είναι ανάμεσά σας να μη σκέφτεται για τον εαυτό του κάτι παραπάνω από όσο είναι απαραίτητο να σκέφτεται· αλλά να σκέφτεται έτσι ώστε να έχει σωφροσύνη, ο καθένας ανάλογα με το μέτρο πίστης που του έχει μοιράσει ο Θεός».—Ρωμαίους 12:3.
Η Καύχηση Πηγάζει από την Αδυναμία
Ενώ μερικοί μπορεί να απομακρύνονται από τους κομπαστές, νιώθοντας κατώτεροι με την παρουσία τους, άλλοι αντιδρούν διαφορετικά. Αυτοί συμπεραίνουν ότι οι καυχησιολόγοι είναι ανασφαλείς. Ο συγγραφέας Φρανκ Τρίπετ εξηγεί το λόγο για τον οποίο το άτομο που παινεύει τον εαυτό του μπορεί, ειρωνικά, να μειώνει την υπόληψή του στα μάτια των άλλων: «Όλοι κατά βάθος γνωρίζουν ότι η καύχηση συνήθως είναι σημάδι κάποιων αξιολύπητων προσωπικών αδυναμιών». Εφόσον πολλοί διακρίνουν τι υπάρχει πίσω από τη μάσκα του καυχησιολόγου, δεν είναι σοφό να απέχουμε από τον πομπώδη αυτοέπαινο;
«Μα Είναι Αλήθεια!»
Έτσι προσπαθούν μερικοί να δικαιολογήσουν την αυτοεξύψωση. Νιώθουν ότι, εφόσον είναι αληθινά προικισμένοι από διάφορες απόψεις, το να παριστάνουν κάτι διαφορετικό θα ήταν υποκριτικό.
Όμως, είναι βάσιμη η καύχησή τους; Η αυτοεκτίμηση τείνει να είναι κάτι υποκειμενικό. Αυτό που εμείς θεωρούμε εξέχον προτέρημά μας μπορεί να φαίνεται συνηθισμένο στους άλλους. Το γεγονός ότι ένα άτομο νιώθει αναγκασμένο να επιδεικνύει την ικανότητά του θα μπορούσε μάλιστα να υπονοεί ότι το ίδιο δεν είναι τελικά και τόσο ισχυρό—όχι τόσο ισχυρό ώστε να μπορεί να σταθεί από μόνο του χωρίς διαφήμιση. Η Αγία Γραφή αναγνωρίζει την ανθρώπινη τάση προς την αυταπάτη όταν δίνει την εξής νουθεσία: «Αυτός που νομίζει ότι στέκεται ας προσέχει μην πέσει».—1 Κορινθίους 10:12.
Ακόμη και αν ένα άτομο είναι ασυνήθιστα ταλαντούχο σε κάποιο συγκεκριμένο τομέα, μήπως αυτό δικαιολογεί τον κομπασμό; Όχι, διότι ο κομπασμός δοξάζει ανθρώπους, ενώ οποιαδήποτε ταλέντα έχουμε προέρχονται από τον Θεό. Εκείνος πρέπει να λάβει τη δόξα. Γιατί να λάβουμε εμείς την τιμή για κάτι με το οποίο γεννηθήκαμε; (1 Κορινθίους 4:7) Εκτός αυτού, ακριβώς όπως έχουμε προτερήματα, έχουμε και αδυναμίες. Μήπως η εντιμότητα απαιτεί να στρέφουμε την προσοχή στα ελαττώματα και στα ψεγάδια μας; Λίγοι καυχησιολόγοι φαίνονται να το πιστεύουν αυτό. Ο Βασιλιάς Ηρώδης Αγρίππας Α΄ μπορεί να ήταν αληθινά προικισμένος ομιλητής. Ωστόσο, το γεγονός ότι στερούνταν μετριοφροσύνης οδήγησε σε έναν πολύ δυσάρεστο θάνατο. Εκείνο το άσχημο περιστατικό δείχνει το πόσο αποκρουστική είναι η έπαρση στον Θεό, όπως είναι και σε πολλούς ανθρώπους.—Πράξεις 12:21-23.
Τα ταλέντα και τα προτερήματα γενικά γίνονται γνωστά χωρίς άσκοπη αυτοδιαφήμιση. Όταν οι άλλοι αναγνωρίζουν και επαινούν τις ιδιότητες ή τα επιτεύγματα κάποιου, αυτό έχει πιο καλό αντίκτυπο στο άτομο. Το εδάφιο Παροιμίαι 27:2 σοφά λέει: «Ας σε επαινή άλλος και μη το στόμα σου· ξένος, και μη τα χείλη σου».
Χρειάζεται για την Επιτυχία;
Μερικοί νιώθουν ότι η γεμάτη πεποίθηση αυτοπροβολή είναι απαραίτητη για να έχει κάποιος επιδόσεις στη σημερινή ανταγωνιστική κοινωνία. Αυτοί φοβούνται ότι, αν δεν διαλαλούν ούτε διαφημίζουν τα προτερήματά τους, αυτά θα περάσουν απαρατήρητα και δεν θα τα εκτιμήσουν οι άλλοι. Αντιπροσωπευτικό της ανησυχίας τους είναι το εξής σχόλιο από το περιοδικό Βογκ (Vogue): «Ενώ κάποτε διδασκόμασταν ότι η μετριοφροσύνη είναι αρετή, τώρα μαθαίνουμε ότι η σεμνότητα μπορεί να αποτελέσει μειονέκτημα».
Για εκείνους που επιθυμούν να προοδεύουν σύμφωνα με τους κανόνες αυτού του κόσμου, η ανησυχία μπορεί να είναι βάσιμη. Αλλά η κατάσταση του Χριστιανού είναι διαφορετική. Αυτός γνωρίζει ότι ο Θεός φροντίζει και επιλέγει να χρησιμοποιεί τις ικανότητες εκείνων που είναι ταπεινοί, όχι υπερήφανοι. Επομένως, ο Χριστιανός δεν είναι ανάγκη να καταφεύγει σε εγωιστικές μεθόδους. Όντως, ένα άτομο με υπερβολική αυτοπεποίθηση μπορεί να κερδίζει πρόσκαιρο γόητρο με το να είναι επιβλητικό ή πανούργο. Εντούτοις, τελικά εκτίθεται και ταπεινώνεται, μάλιστα εξευτελίζεται. Συμβαίνει αυτό που δήλωσε ο Ιησούς Χριστός: «Όποιος εξυψώσει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, και όποιος ταπεινώσει τον εαυτό του θα εξυψωθεί».—Ματθαίος 23:12· Παροιμίαι 8:13· Λουκάς 9:48.
Τα Πλεονεκτήματα της Μετριοφροσύνης
Ο Ραλφ Γουάλντο Έμερσον έγραψε: «Ο κάθε άνθρωπος που συναντώ είναι ανώτερός μου από κάποια άποψη. Με αυτή την έννοια, εγώ μαθαίνω από αυτόν». Το σχόλιό του συμφωνεί με τη θεόπνευστη παρότρυνση του αποστόλου Παύλου, ότι οι Χριστιανοί δεν πρέπει να κάνουν «τίποτα από φιλόνικη διάθεση ή από εγωισμό, αλλά με ταπεινοφροσύνη θεωρώντας τους άλλους ανώτερους». (Φιλιππησίους 2:3) Αυτή η γεμάτη μετριοφροσύνη άποψη δίνει σε κάποιον τη δυνατότητα να μαθαίνει από τους άλλους.
Γι’ αυτό, να προσέχετε ώστε το προτέρημά σας να μη γίνει αδυναμία σας. Μη μειώνετε τις ικανότητες και τα επιτεύγματά σας με το να καυχιέστε. Προσθέστε στις αρετές σας την ιδιότητα της μετριοφροσύνης. Αυτό είναι εκείνο που αληθινά ανεβάζει την υπόληψη κάποιου στα μάτια των άλλων. Τον βοηθάει να απολαμβάνει καλύτερες σχέσεις με τους συνανθρώπους του και φέρνει την επιδοκιμασία του Ιεχωβά Θεού.—Μιχαίας 6:8· 2 Κορινθίους 10:18.