Μήπως Ελέγχει η Μοίρα τη Ζωή Σας;
«ΑΛΑ ΝΟ ΝΤΟΟΥ». Στη γλώσσα μπαμπάρα του Μάλι, στη Δυτική Αφρική, αυτή η φράση σημαίνει «Είναι έργο Θεού». Τέτοιες εκφράσεις είναι πολύ συνηθισμένες σε εκείνο το μέρος του κόσμου. Στη γλώσσα γουόλοφ, υπάρχει το ρητό «Γιάλα μόου κόου ντεφ» (Ο Θεός το έκανε). Και σε μια διάλεκτο της φυλής Ντογκόν, λένε «Άμα μπίρε» (Ο Θεός το προξένησε).
Ανάλογες εκφράσεις υπάρχουν και σε άλλες χώρες. Ρητά όπως «Ήρθε η ώρα του» και «Ήταν θέλημα Θεού» ακούγονται συχνά όταν συμβεί κάποιος θάνατος ή συμφορά. Στη Δυτική Αφρική, εκφράσεις που μοιάζουν με το ρητό «Άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει» είναι συνήθως γραμμένες πάνω στα δημόσια μέσα μεταφοράς, καθώς και σε επιγραφές οι οποίες είναι κρεμασμένες σε καταστήματα. Για πολλούς, αυτά είναι απλώς σχήματα λόγου. Συχνά, ωστόσο, φανερώνουν μια βαθιά ριζωμένη μοιρολατρία.
Τι ακριβώς είναι μοιρολατρία; Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia) την ορίζει ως «την πεποίθηση ότι τα γεγονότα καθορίζονται από δυνάμεις τις οποίες δεν μπορούν να ελέγξουν οι άνθρωποι». Ποιες είναι αυτές οι «δυνάμεις»; Πριν από χιλιάδες χρόνια, οι Βαβυλώνιοι πίστευαν ότι η μοίρα του ατόμου επηρεαζόταν καθοριστικά από τη διάταξη των άστρων κατά τη γέννησή του. (Παράβαλε Ησαΐας 47:13.) Οι Έλληνες πίστευαν ότι τη μοίρα την είχαν στα χέρια τους τρεις ισχυρές θεές, οι οποίες έκλωθαν, μετρούσαν και έκοβαν το νήμα της ζωής. Ωστόσο, οι θεολόγοι του Χριστιανικού κόσμου ήταν εκείνοι που εισήγαγαν την ιδέα ότι ο ίδιος ο Θεός καθορίζει τη μοίρα του ατόμου!
Ο «άγιος» Αυγουστίνος, για παράδειγμα, απέρριπτε τις «εσφαλμένες και επιζήμιες απόψεις» των αστρολόγων. Από την άλλη πλευρά, υποστήριζε ότι «το να ομολογεί κάποιος πως υπάρχει Θεός, και παράλληλα να αρνείται ότι Αυτός προγνωρίζει μελλοντικά πράγματα, είναι η πιο καταφανής ανοησία». Ισχυριζόταν ότι, αν ο Θεός είναι πραγματικά παντοδύναμος, πρέπει «να γνωρίζει τα πάντα προτού συμβούν» και να μην αφήνει «τίποτα χωρίς να το έχει προκαθορίσει». Εντούτοις, ο Αυγουστίνος υποστήριζε με πάθος ότι, παρ’ όλο που ο Θεός γνωρίζει εκ των προτέρων όλα όσα συμβαίνουν, ωστόσο οι άνθρωποι κατέχουν ελεύθερη βούληση.—Η Πολιτεία του Θεού, Βιβλίο V, Κεφάλαια 7-9.
Αιώνες αργότερα, ο Προτεστάντης θεολόγος Ιωάννης Καλβίνος προχώρησε το ζήτημα ακόμη περισσότερο, υποστηρίζοντας ότι, ενώ μερικοί είναι «προορισμένοι [από τον Θεό] να είναι τέκνα και κληρονόμοι της ουράνιας βασιλείας», άλλοι προορίζονται να είναι «αποδέκτες της οργής του»!
Σήμερα, σε πολλά μέρη του κόσμου οι άνθρωποι παίρνουν στα σοβαρά την πίστη στη μοίρα. Εξετάστε την εμπειρία του Ούσμαν, ενός νεαρού στη Δυτική Αφρική. Ήταν ένας από τους καλύτερους μαθητές του σχολείου του, αλλά όταν έδωσε τελικές εξετάσεις απέτυχε! Αυτό δεν σήμαινε απλώς ότι θα έχανε μία σχολική χρονιά αλλά και ότι θα ερχόταν σε δύσκολη θέση απέναντι στην οικογένειά του και στους φίλους του. Κάποιος φίλος προσπάθησε να τον παρηγορήσει λέγοντάς του ότι ήταν θέλημα Θεού. Και η μητέρα του Ούσμαν, επίσης, απέδωσε την αποτυχία του στη μοίρα.
Στην αρχή, ο Ούσμαν δέχτηκε με ευχαρίστηση τις προσπάθειες που έκαναν για να του συμπαρασταθούν. Στο κάτω κάτω, αν η αποτυχία του ήταν πράγματι θέλημα Θεού, δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για να την αποτρέψει. Αλλά ο πατέρας του έβλεπε διαφορετικά το ζήτημα. Είπε στον Ούσμαν ότι η αποτυχία στις εξετάσεις ήταν δικό του λάθος—όχι του Θεού. Ο Ούσμαν απέτυχε μόνο και μόνο επειδή είχε αμελήσει τα μαθήματά του.
Καθώς η πίστη του στη μοίρα είχε κλονιστεί, ο Ούσμαν αποφάσισε να ερευνήσει ο ίδιος το ζήτημα. Σας προσκαλούμε τώρα να κάνετε και εσείς το ίδιο εξετάζοντας το επόμενο άρθρο.