Χριστούγεννα—Γιατί Γιορτάζονται Ακόμη και στην Ανατολή;

ΜΙΑ παλιά ανατολίτικη δοξασία θυμίζει τον Άγιο Βασίλη των Χριστουγέννων. Πρόκειται για την πίστη των Κορεατών σε κάποιον ονόματι Τσοουανγκσίν, ενώ κάτι ανάλογο ισχύει για μερικούς Κινέζους και Ιάπωνες.

Ο Τσοουανγκσίν θεωρούνταν ο θεός της κουζίνας, ο θεός της φωτιάς ο οποίος συνδεόταν με την αρχαία κορεατική λατρεία της φωτιάς. (Στα παλιά χρόνια, οι Κορεάτες μετέφεραν προσεκτικά τα αναμμένα κάρβουνα, φροντίζοντας να μη σβήσουν ποτέ.) Πίστευαν ότι αυτός ο θεός παρατηρούσε τη διαγωγή των μελών της οικογένειας επί ένα χρόνο και κατόπιν ανέβαινε στον ουρανό μέσα από το φούρνο και την καμινάδα.

Υποτίθεται ότι ο Τσοουανγκσίν παρουσιαζόταν στο βασιλιά του ουρανού στις 23 του σεληνιακού μήνα Δεκεμβρίου. Τον περίμεναν να επιστρέψει στο τέλος του χρόνου μέσα από την καμινάδα και το φούρνο, φέρνοντας ανταμοιβές και τιμωρίες ανάλογα με τη διαγωγή του καθενός. Την ημέρα της επιστροφής του, τα μέλη της οικογένειας άναβαν κεριά στην κουζίνα και σε άλλα σημεία του σπιτιού. Οι απεικονίσεις αυτού του θεού της κουζίνας έχουν και μια άλλη ομοιότητα με τον Άγιο Βασίλη—τον έδειχναν ντυμένο στα κόκκινα! Σύμφωνα με κάποιο έθιμο, η νύφη έφτιαχνε ένα ζευγάρι παραδοσιακές κορεατικές κάλτσες και όταν ερχόταν το χειμερινό ηλιοστάσιο τις έδινε στην πεθερά της. Αυτό συμβόλιζε την επιθυμία της να έχει η πεθερά της μακροζωία, εφόσον οι ημέρες έπειτα από αυτή την ημερομηνία μεγαλώνουν.

Δεν διακρίνετε κάποιες ομοιότητες ανάμεσα στα παραπάνω σημεία και στα Χριστούγεννα; Υπάρχουν κοινές ιστορίες και έθιμα: η καμινάδα, τα κεριά, τα δώρα, οι κάλτσες, ο γέροντας με τα κόκκινα και η ημερομηνία. Εντούτοις, αυτές οι ομοιότητες δεν είναι η μόνη αιτία για την οποία έγιναν εύκολα αποδεκτά τα Χριστούγεννα στην Κορέα. Όταν γιορτάστηκαν για πρώτη φορά εκεί, η πίστη στον Τσοουανγκσίν είχε σχεδόν εκλείψει. Μάλιστα, οι περισσότεροι Κορεάτες σήμερα δεν γνωρίζουν καν ότι κάτι τέτοιο υπήρχε κάποτε.

Εντούτοις, αυτό δείχνει πώς τα έθιμα που συνδέονται με το χειμερινό ηλιοστάσιο και το τέλος του χρόνου εξαπλώθηκαν παγκόσμια μέσω διαφορετικών οδών. Τον τέταρτο αιώνα Κ.Χ., η επικρατούσα εκκλησία στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία άλλαξε την ονομασία των Σατουρναλίων, της ειδωλολατρικής ρωμαϊκής γιορτής της γέννησης του θεού-ήλιου, ενσωματώνοντάς τα στα Χριστούγεννα. Ο εορτασμός των Χριστουγέννων σήμαινε την αναβίωση τοπικών εθίμων με διαφορετικό όνομα. Πώς ήταν αυτό δυνατόν;

Ο Ρόλος της Ανταλλαγής Δώρων

Η ανταλλαγή δώρων είναι ένα έθιμο που ποτέ δεν χάθηκε. Οι Κορεάτες χαίρονταν από παλιά με την ανταλλαγή δώρων. Αυτός ήταν ένας από τους λόγους για τη διάδοση του εορτασμού των Χριστουγέννων στην Κορέα.

Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, για τους Αμερικανούς στρατιώτες που βρίσκονταν στην Κορέα και ήθελαν να ενισχύσουν τους δεσμούς τους με το λαό, οι εκκλησίες αποτελούσαν τόπους συνάντησης και διανομής δώρων και αναγκαίων εφοδίων. Αυτό συνέβαινε ιδιαίτερα την ημέρα των Χριστουγέννων. Πολλά παιδιά πήγαν στις εκκλησίες από περιέργεια και εκεί τους χάρισαν για πρώτη φορά σοκολάτες. Όπως μπορείτε να καταλάβετε, πολλά από αυτά περίμεναν έπειτα με ανυπομονησία τα επόμενα Χριστούγεννα.

Για αυτά τα παιδιά, ο Άγιος Βασίλης ήταν ένας Αμερικανός στρατιώτης με κόκκινο σκούφο. Το εδάφιο Παροιμίες 19:6 λέει: «Ο καθένας είναι φίλος του ανθρώπου που κάνει δώρα». Ναι, η προσφορά δώρων αποδείχτηκε πολύ αποτελεσματική. Αλλά όπως μπορείτε να συμπεράνετε από αυτό το εδάφιο, τέτοια δώρα δεν εγγυώνται διαρκή φιλία. Ακόμη και στην Κορέα, πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι θυμούνται από την εκκλησία μόνο τη σοκολάτα που δοκίμασαν στα παιδικά τους χρόνια. Ωστόσο, τα Χριστούγεννα δεν ξεχάστηκαν. Η ραγδαία οικονομική πρόοδος της Κορέας οδήγησε στην ανάπτυξη του εμπορικού πνεύματος, και τα χριστουγεννιάτικα δώρα ήταν ένα απλό μέσο για την προώθηση του καταναλωτισμού. Οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύτηκαν τα Χριστούγεννα για να αυξήσουν τα κέρδη τους.

Αυτό σας βοηθάει να κατανοήσετε καλύτερα τα Χριστούγεννα όπως γιορτάζονται στην Ανατολή σήμερα. Με στόχο το αγοραστικό ξεφάντωμα των Χριστουγέννων, εμφανίζονται καινούρια προϊόντα. Τα σχέδια για τις διαφημίσεις ξεκινούν στα μέσα του καλοκαιριού. Οι αριθμοί των πωλήσεων φτάνουν στα ύψη στο τέλος του χρόνου, χάρη στις αγορές που γίνονται για τα χριστουγεννιάτικα δώρα, τις κάρτες και τις μουσικές ηχογραφήσεις. Οι διαφημίσεις κάνουν το μέσο νέο, ή νέα, να νιώθει απαίσια αν μείνει στο σπίτι και δεν λάβει δώρα την παραμονή των Χριστουγέννων!

Καθώς πλησιάζει η ημέρα των Χριστουγέννων, τα καταστήματα και τα εμπορικά κέντρα στη Σεούλ κατακλύζονται από ανθρώπους που βρίσκονται εκεί για να αγοράσουν δώρα, και το ίδιο συμβαίνει σε άλλες πόλεις της Ανατολής. Δημιουργείται κυκλοφοριακή συμφόρηση. Τα ξενοδοχεία, οι εμπορικές περιοχές, τα εστιατόρια και τα νυχτερινά κέντρα είναι γεμάτα πελάτες. Ακούγονται τα δυνατά τραγούδια από το ξεφάντωμα. Την παραμονή των Χριστουγέννων βλέπει κανείς μεθυσμένους άντρες και γυναίκες να περπατούν στους γεμάτους σκουπίδια δρόμους.

Αυτό συμβαίνει. Τα Χριστούγεννα στην Ανατολή δεν είναι πια μια γιορτή των καθ’ ομολογία Χριστιανών. Είναι προφανές ότι στην Κορέα, όπως και αλλού, το εμπόριο πρωτοστατεί στη μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση αυτής της γιορτής του Χριστιανικού κόσμου. Έχει, λοιπόν, το εμπόριο την αποκλειστική ευθύνη για αυτή τη μεγάλη απομάκρυνση των Χριστουγέννων από το πνεύμα του Χριστού; Οι αληθινοί Χριστιανοί χρειάζεται να εξετάσουν βαθύτερα το σοβαρό ζήτημα που περιλαμβάνεται.

Η Προέλευση των Χριστουγέννων

Το άγριο ζώο που μεταφέρεται σε ένα κλουβί ζωολογικού κήπου εξακολουθεί να είναι θηρίο. Θα ήταν μοιραίο λάθος να πιστέψει κάποιος ότι έχει εξημερωθεί απλώς και μόνο επειδή βρίσκεται κάποιο διάστημα σε κλουβί και φαίνεται να διασκεδάζει με τα μικρά του. Ίσως έχετε ακούσει για επιθέσεις που έχουν δεχτεί υπάλληλοι ζωολογικών κήπων.

Από μερικές απόψεις, μπορούμε να πούμε το ίδιο για τον εορτασμό των Χριστουγέννων. Στην αρχή ήταν ένα «θηρίο» που ζούσε έξω από τη Χριστιανοσύνη. Κάτω από τον υπότιτλο «Σχέση με τα Ρωμαϊκά Σατουρνάλια», Η Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια (The Christian Encyclopedia, στην κορεατική)a παρατηρεί σχετικά με τα Χριστούγεννα:

«Τα ειδωλολατρικά Σατουρνάλια και Μπρουμάλια ήταν τόσο συνδεδεμένα με δημοφιλή έθιμα ώστε δεν μπορούσε να τα εκτοπίσει η Χριστιανική επιρροή. Η αναγνώριση της Κυριακής (της ημέρας του Φοίβου και του Μίθρα, καθώς και της Ημέρας του Κυρίου) από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο . . . ίσως ώθησε τους Χριστιανούς του τέταρτου αιώνα να το θεωρήσουν κατάλληλο να κάνουν τα γενέθλια του Γιου του Θεού να συμπέσουν με τα γενέθλια του ήλιου. Η ειδωλολατρική γιορτή με τα ξεφαντώματα και τη διασκέδασή της ήταν τόσο δημοφιλής ώστε οι Χριστιανοί χάρηκαν που βρέθηκε μια δικαιολογία για να συνεχίσουν τον εορτασμό της με ελάχιστη αλλαγή στο πνεύμα ή στον τρόπο».

Πιστεύετε ότι θα μπορούσε να υπάρξει μια τέτοια τροπή χωρίς καμία εναντίωση; Η ίδια εγκυκλοπαίδεια λέει: «Οι Χριστιανοί κήρυκες της Δύσης και της Εγγύς Ανατολής διαμαρτυρήθηκαν για την ανάρμοστη ελαφρότητα με την οποία γιορτάζονταν τα γενέθλια του Χριστού, ενώ οι Χριστιανοί της Μεσοποταμίας κατηγόρησαν τους Δυτικούς αδελφούς τους για ειδωλολατρία και λατρεία του ήλιου επειδή δέχτηκαν ως Χριστιανική αυτή την ειδωλολατρική γιορτή». Πράγματι, κάτι δεν ήταν σωστό από την αρχή. «Ωστόσο, η γιορτή έγινε αμέσως αποδεκτή και τελικά εδραιώθηκε τόσο πολύ ώστε ακόμη και η Προτεσταντική επανάσταση του δέκατου έκτου αιώνα δεν κατάφερε να την εκτοπίσει», επισημαίνει η εγκυκλοπαίδεια.

Ναι, η γιορτή του θεού-ήλιου, η οποία δεν είχε σχέση με την αληθινή Χριστιανοσύνη, εισάχθηκε στην επικρατούσα εκκλησία. Απέκτησε διαφορετικό όνομα—αλλά ο ειδωλολατρικός χαρακτήρας της παρέμεινε. Συνέβαλε δε στο να διεισδύσει η ειδωλολατρία στις κατ’ όνομα Χριστιανικές εκκλησίες και να διαφθαρεί η πνευματικότητα των ανθρώπων. Η ιστορία καταδεικνύει ότι, καθώς αναπτυσσόταν ο Χριστιανικός κόσμος, η αρχική άποψη: «αγάπα τους εχθρούς σου» έδωσε τη θέση της στην ηθική αποσύνθεση και στους βίαιους πολέμους.

Σταδιακά φάνηκε καθαρά ότι, παρά το επίπλαστο όνομά τους, τα Χριστούγεννα αντανακλούσαν την ειδωλολατρική τους προέλευση με τα ξεφαντώματα, τα μεθύσια, τη διασκέδαση, τους χορούς, τα δώρα και τη διακόσμηση των σπιτιών με αειθαλή φυτά. Προκειμένου να επιτευχθεί ο απώτερος στόχος του εμπορίου—περισσότερες πωλήσεις—τα Χριστούγεννα χρησιμοποιήθηκαν με κάθε δυνατό τρόπο. Τα μέσα ενημέρωσης τα εξυμνούν· το κοινό απλώς διασκεδάζει. Στο κέντρο της Σεούλ, ένα κατάστημα που πουλάει κυρίως εσώρουχα έγινε θέμα ειδήσεων όταν έστησε στη βιτρίνα του ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στολισμένο μόνο με εσώρουχα. Η ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων ήταν εμφανής, αλλά όχι και κάποια ένδειξη υποδοχής του Χριστού.

Εμβαθύνοντας στα Χριστούγεννα με τη Βοήθεια των Γραφών

Τι μαθαίνουμε από αυτή την ιστορική αναδρομή και τις εξελίξεις; Αν ένα πουκάμισο ή μια μπλούζα είναι στραβοκουμπωμένη από την αρχή, ο μόνος τρόπος για να διορθωθεί αυτό είναι να ξαναπροσπαθήσουμε, έτσι δεν είναι; Παραβλέποντας αυτή την αλήθεια, μερικοί ισχυρίζονται ότι, παρ’ όλο που οι ειδωλολατρικές ρίζες των Χριστουγέννων ανάγονται στη λατρεία του ήλιου, αυτά είναι αποδεκτά από το Χριστιανικό κόσμο. Έτσι, έχουν την άποψη ότι η γιορτή έχει καθαγιαστεί ως τα γενέθλια του Χριστού και έχει προσλάβει καινούρια σημασία.

Μπορούμε να αντλήσουμε ένα πολύτιμο δίδαγμα από κάποιο ιστορικό γεγονός που συνέβη στον αρχαίο Ιούδα. Το 612 Π.Κ.Χ., οι Ιουδαίοι εισήγαγαν την ειδωλολατρική λατρεία του ήλιου στο ναό της Ιερουσαλήμ. Μήπως καθαγιάστηκε τέτοιου είδους ειδωλολατρία επειδή λάβαινε χώρα σε ένα μέρος που ήταν αφιερωμένο στην καθαρή λατρεία του Ιεχωβά Θεού; Ο Βιβλικός συγγραφέας Ιεζεκιήλ έγραψε σχετικά με τη λατρεία του ήλιου που ασκούνταν στο ναό της Ιερουσαλήμ: «Ορίστε! στην είσοδο του ναού του Ιεχωβά, μεταξύ των προπυλαίων και του θυσιαστηρίου, υπήρχαν περίπου είκοσι πέντε άντρες με . . . τα πρόσωπά τους προς την ανατολή, και προσκυνούσαν προς την ανατολή τον ήλιο. Και συνέχισε και μου είπε: “Το είδες αυτό, γιε ανθρώπου; Τόσο ασήμαντο είναι για τον οίκο του Ιούδα το να κάνει τα απεχθή πράγματα τα οποία έκαναν εδώ, ώστε να γεμίσουν τον τόπο βία και να με προσβάλουν ξανά, και τώρα απλώνουν το κλωνάρι στη μύτη μου;”»—Ιεζεκιήλ 8:16, 17.

Ναι, τέτοιου είδους ειδωλολατρία, αντί να καθαγιαστεί, έθεσε σε κίνδυνο ολόκληρο το ναό. Τέτοιες συνήθειες διείσδυσαν στον Ιούδα και συνέβαλαν στην επικράτηση της βίας και της ηθικής αποσύνθεσης σε εκείνον τον τόπο. Παρόμοια είναι η κατάσταση στο Χριστιανικό κόσμο, όπου συνήθειες που έχουν τις ρίζες τους στη λατρεία του ήλιου η οποία ασκούνταν στα Σατουρνάλια έρχονται στο προσκήνιο τα Χριστούγεννα. Είναι σημαντικό ότι, λίγα χρόνια μετά το όραμα που είδε ο Ιεζεκιήλ, η Ιερουσαλήμ υπέστη την κρίση του Θεού—καταστράφηκε από τα χέρια των Βαβυλωνίων.—2 Χρονικών 36:15-20.

Ίσως να βρήκατε διασκεδαστική την περιγραφή του Κορεάτη λόγιου για τον μικρό Ιησού η οποία αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο. Αλλά είναι γεγονός ότι αυτή η αντίδραση έχει αξιοσημείωτη βαρύτητα, εφόσον προέρχεται από ένα άτομο που δεν διαθέτει ακριβή γνώση για τον Χριστό. Μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές σκέψεις τους ανθρώπους που γιορτάζουν τα Χριστούγεννα. Γιατί; Διότι τα Χριστούγεννα κάθε άλλο παρά εκπροσωπούν σωστά τον Χριστό. Μάλιστα, αποκρύπτουν τη θέση που κατέχει πραγματικά σήμερα. Ο Ιησούς δεν είναι πια μωρό στη φάτνη.

Η Αγία Γραφή τονίζει επανειλημμένα ότι ο Ιησούς είναι τώρα ο Μεσσίας, ο ισχυρός Βασιλιάς της ουράνιας Βασιλείας του Θεού. (Αποκάλυψη 11:15) Είναι έτοιμος να θέσει τέρμα στη φτώχεια και στη δυστυχία τις οποίες μερικοί άνθρωποι δεν ξεχνούν στη διάρκεια των Χριστουγέννων όταν κάνουν φιλανθρωπίες.

Ειλικρινά, τα Χριστούγεννα δεν έχουν ωφελήσει ούτε τις χώρες του Χριστιανικού κόσμου ούτε άλλες χώρες, περιλαμβανομένων και αυτών της Ανατολής. Αντίθετα, έχουν αποσπάσει την προσοχή από το αληθινό Χριστιανικό άγγελμα για τη Βασιλεία του Θεού και το τέλος του παρόντος πονηρού συστήματος. (Ματθαίος 24:14) Σας προσκαλούμε να ρωτήσετε τους Μάρτυρες του Ιεχωβά σχετικά με το πώς θα έρθει αυτό το τέλος. Από αυτούς μπορείτε να μάθετε για τις διαρκείς ευλογίες που θα έρθουν κατόπιν πάνω στη γη, υπό την κατεύθυνση της Βασιλείας του Θεού και του ανάσσοντα Βασιλιά της, του Ιησού Χριστού.—Αποκάλυψη 21:3, 4.

[Υποσημείωση]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]

Τα Χριστούγεννα συνέβαλαν στο να διεισδύσει η ειδωλολατρία στις κατ’ όνομα Χριστιανικές εκκλησίες

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Πολλά παιδιά πήγαν στις εκκλησίες από περιέργεια και εκεί τους χάρισαν σοκολάτες. Έπειτα, περίμεναν με ανυπομονησία τα επόμενα Χριστούγεννα

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Παραμονή Χριστουγέννων στο κέντρο της Σεούλ, στην Κορέα

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Ο Χριστός δεν είναι πια μωρό αλλά ο ισχυρός Βασιλιάς της Βασιλείας του Θεού