Χαρές Μέσω Εγκαρτερήσεως σε Καλό Έργον

Αφήγησις, υπό ΤΣΑΡΛΣ Ι. ΦΕΚΕΛ

ΕΙΧΑ εύρει εκείνο που είχε τη μεγίστη σπουδαιότητα για τη ζωή μου και την ευτυχία μου. Και, το σπουδαιότερο, ήμουν ακόμη ένας νεαρός την εποχή εκείνη. Δεν επρόκειτο να δαπανήσω δεκαετίες σε δοκιμαστική και εσφαλμένη επιδίωξι αυτού του θησαυρού, μόνο για να διαπιστώσω ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου είχε δαπανηθή ματαίως. Όχι, είχα νιάτα και δυνάμεις που μπορούσαν ν’ αξιοποιηθούν και να χρησιμοποιηθούν σε καλό και αξιόλογο έργο. Το πολύτιμο εύρημά μου ήταν η ακριβής κατανόησις των βουλών του Θεού που εξηγούσε σαφώς ζωτικές ερωτήσεις όπως, Γιατί ευρισκόμεθα εδώ στη γη; Είναι οι παρούσες συνθήκες σύμφωνα με το θέλημα του Θεού; Έχει ο άνθρωπος την προσδοκία ενός ευτυχισμένου μέλλοντος;

Τα παιδικά μου χρόνια στην Αυστρουγγαρία δεν προσέφεραν υποσχέσεις. Η μητέρα μου με πήγαινε τακτικά στη Ρωμαιο-Καθολική Εκκλησία. Κατόπιν, επειδή συγκατοικούσαμε με Λουθηρανούς συγγενείς, δέχθηκε να παρακολουθώ το Λουθηρανό Κατηχητικό σχολείο. Αργότερα, όταν αποκτήσαμε δικό μας σπίτι, μ’ έστειλε πάλι στην Καθολική Εκκλησία. Ύστερ’ από τον θάνατο του πατέρα μου, πήγαμε το 1905 στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου μείναμε για λίγο διάστημα μαζί με Λουθηρανούς συγγενείς. Αυτό ασφαλώς απείχε πολύ από τη ζωή που ζούσαμε στην Ευρώπη.

Πάλι, ως μια οικογένεια, ήμεθα στο δικό μας σπίτι, και η μητέρα μάς παρακινούσε να παρακολουθούμε και πάλι τη λειτουργία. Ωστόσο, εγώ παρέμεινα στο δημόσιο σχολείο, διότι, τα δίδακτρα στο Καθολικό σχολείο υπερέβαιναν τα μέσα μας. Αργότερα άρχισα να μελετώ την Καθολική κατήχησι μια φορά την εβδομάδα στην κατοικία του εφημερίου, για να προετοιμασθώ για το χρίσμα. Αλλ’ αυτό δεν έγινε ποτέ. Πολλές αιτίες συνετέλεσαν για να εμποδισθή αυτό το βήμα.

Εν πρώτοις, ήταν καταφανές ότι καμμιά Γραφική απόδειξις δεν εδίδετο για τις απαντήσεις, τις οποίες έπρεπε να μάθω από μνήμης από το βιβλίο της κατηχήσεως. Επίσης, δεν μπορούσα να ιδώ την αξία των ερωτήσεων που υπέβαλλε ο ιερεύς στην εξομολόγησι​—όταν ρωτούσε για κάθε είδους πταίσμα για το οποίο ήμουν αθώος. Κατόπιν, επίσης, ποιος σκοπός εξυπηρετείτο με την μονότονη επανάληψι του «Χαίρε Μαρία» και άλλων προσευχών; Και το σπουδαιότερο ακόμη, ποια πραγματική ζωή καλής υπηρεσίας παρουσίαζε η Ρωμαιο-Καθολική Εκκλησία για τη λαϊκή τάξι;

Από περιέργεια άκουα μερικές φορές τους κήρυκας στις γωνίες των δρόμων. Εν τούτοις, δεν προσέφεραν καμμιά ικανοποιητική απάντησι στα έντονα ερωτήματα μου κι ετόνιζαν μόνο το θλιβερό μέλλον των αμαρτωλών στον πύρινο άδη. Μου ήταν αποκρουστική η σκέψις ότι θα έπρεπε να υπηρετώ τον Θεό από φόβο ως το μόνο ελατήριο. Δεν ήταν αυτός ένας Θεός ο οποίος προσείλκυε τα πλάσματα του με αγάπη; Και ασφαλώς έπρεπε να υπάρχη κάποιο έργο ή υπηρεσία στην οποία θα μπορούσαν να ενασχολούνται όλοι όσοι ήθελαν να ευαρεστήσουν τον Θεό!

ΠΡΩΤΕΣ ΑΝΑΛΑΜΠΕΣ ΦΩΤΟΣ

Κατόπιν ήλθε η ευκαιρία να παρακολουθήσωμε μαζί με τον αδελφό μου μια δωρεάν δημοσία διάλεξι στην Ακαδημία Μουσικής της Βαλτιμόρης. Το περίεργο θέμα ήταν «Στον Άδη και Επιστροφή.» Η λογική, Γραφική απόψις του άδου της Γραφής (Εβρ. σιεόλ), που παρουσίαζε ο ομιλητής, έκαμε βαθιά εντύπωσι και στους δύο μας. Παρετήρησα, επίσης, την χάρι και τη διακριτικότητα του Πάστορος Ρώσσελ​—διότι αυτό ήταν το όνομα του ομιλητού. Τελικά ελάμβαναν απαντήσεις στα ερωτήματα μου​—απαντήσεις οι οποίες είχαν νόημα, οι οποίες υπεστηρίζοντο από σαφείς δηλώσεις της Αγίας Γραφής.

Στον ωρισμένο καιρό είδα το ωραιότατο «Φωτόδραμα της Δημιουργίας» με τον συντονισμό του εικόνων και ήχου. Το ότι είδα το βασισμένο στην Αγία Γραφή δράμα της ανθρωπίνης ιστορίας και άκουσα τα σχόλια του ομιλητού υπήρξε τόσο πολύτιμο για μένα! Μου προσέφερε μια μεγάλη, και πλήρη άποψι των σκοπών του Θεού. Μ’ έκαμε ν’ αντιληφθώ ότι η πλειονότης των ανθρώπων δίδουν λίγη προσοχή στον Χριστό και στο ξύλον του τού μαρτυρίου. Ο επιστήμων με τον πειραματικό του σωλήνα, ο οικονομολόγος με τον πλούτο του, οι στρατιωτικοί, κληρικοί και διανοούμενοι με τις προσωπικές των σταδιοδρομίες, και οι πλούσιοι οι οποίοι τριγυρίζουν από την μια απόλαυσι στην άλλη​—όλοι των είναι πολύ απησχολημένοι για να ρίξουν μια ματιά και στον Σωτήρα. Αλλά τι θα έκανα εγώ, ένας σπουδαστής την εποχή εκείνη; Κι εγώ δεν διεμορφωνόμουν κατά τον ίδιο τρόπο από την κοσμική εκπαίδευσι;

Περίπου εκείνη την εποχή, ενθυμούμαι, ένα ενδιαφέρον φυλλάδιο που έφερε τον τίτλο «Το Μηνιαίον των Σπουδαστών της Γραφής» ενεφανίζετο συχνά κάτω από την πόρτα μας. Η εγγραφή μου ως συνδρομητού σ’ αυτό και το διάβασμα του διήγειραν μέσα μου μια δίψα για ολοένα περισσότερες πληροφορίες. Εξοικονομούσα μερικά από τα χρήματα που κέρδιζα κάθε εβδομάδα για ν’ αποκτήσω μερικά από τα βοηθήματα μελέτης που διεφήμιζαν τα φυλλάδια, και ιδιαιτέρως μια σειρά με τον τίτλο Γραφικαί Μελέται. Εθαύμαζα τη σαφήνεια της εξηγήσεως καθώς οι τόμοι, ο ένας μετά τον άλλον, απεκάλυπταν τον σκοπό του Θεού, όπως εξετυλίσσετο δια μέσου των αιώνων και των γενεών. Και τι χαρά είναι να διαπιστώνη κανείς ότι η Αγία Γραφή είναι το εμπνευσμένο βιβλίο του Θεού!

Όταν η μητέρα μου έλεγε να πηγαίνωμε στην εκκλησία κάθε Κυριακή πρωί, εγώ έλεγα: «Ο ιερεύς ομιλεί Λατινικά, και δεν καταλαβαίνω Λατινικά, γι’ αυτό δεν μπορώ να μάθω τίποτε. Πάντοτε μ’ ενεθάρρυνες να μαθαίνω όσο περισσότερα μπορώ. Λοιπόν, εγώ μαθαίνω πολλά απ’ αυτά τα βιβλία.» Αυτό ήταν το καλύτερο επιχείρημα. Κατόπιν, μια μέρα ένας υπάλληλος του καταστήματος με παρεκίνησε ν’ ακούσω τον Ευαγγελιστήν Σμιθ που θα εκήρυττε στην αίθουσα του θεάτρου Φορντ. Αντί να μεταστραφώ, αηδίασα τόσο πολύ με την αποτυχία του ομιλητού ν’ αναφέρη κάτι για την μεγαλειώδη ελπίδα της βασιλείας του Θεού, ώστε απεφάσισα τότε εκεί να κάμω κάτι για της διάδοσι σε άλλους του ελπιδοφόρου αγγέλματος της Γραφής. Αλλά έπρεπε πρώτα να βοηθηθώ.

ΣΥΝΤΑΥΤΙΣΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΟ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ

Πήρα τη διεύθυνσι του τοπικού μέρους συναθροίσεως των Σπουδαστών της Γραφής, όπως ήσαν τότε γνωστοί οι μάρτυρες του Ιεχωβά, και άρχισα να παρευρίσκωμαι. Στην πρώτη μου ακριβώς επίσκεψι, ένας προσεκτικός, ηλικιωμένος κύριος παρετήρησε ότι ήμουν νέος και με υποδέχθηκε ευγενώς. Εκάθησε μαζί μου και στη συνομιλία μας εξεπλάγη που έμαθε ότι είχα ήδη αποκτήσει πολλή Γραφική πληροφορία από τις Γραφικές εκδόσεις. Από τότε, ήταν πάντοτε εκεί να με υποδεχθή σε κάθε συνάθροισι. Κατόπιν ύστερ’ από τις συναθροίσεις συνήθιζα να πηγαίνω βαδίζοντας στο σπίτι και να σκέπτωμαι αυτά που είχα ακούσει. Το θέλημα του Θεού άρχισε να σημαίνη πολλά για μένα.

Καθώς αύξαναν η γνώσις και η πεποίθησίς μου, έφθασα γρήγορα στο σημείο όπου αντελήφθηκα ότι έπρεπε να λάβω μια απόφασι. Ασφαλώς η παρ’ αξίαν αγαθότης του Θεού που μου χορήγησε κατανόησι του σκοπού του έπρεπε να εύρη ανταπόκρισι με όλη την ευγνωμοσύνη που μπορούσα να εκδηλώσω. Είμαι ευτυχής διότι δεν έχασα καθόλου καιρό στο ν’ αφιερώσω σ’ αυτόν τη ζωή μου και να τελέσω το βάπτισμα.

Κατόπιν ένα μεγάλο προνόμιο ωδηγούσε σ’ ένα άλλο: συμμετοχή στη διάθεσι Γραφικών φυλλαδίων κάθε Κυριακή πρωί· έναρξις της από θύρα σε θύρα υπηρεσίας κηρύγματος· και αργότερα, όταν απεφοίτησα από το γυμνάσιο, ανάληψις ολοχρονίου δράσεως κηρύγματος, που τότε ήταν γνωστή ως βιβλιοπωλική υπηρεσία, αλλά τώρα ονομάζεται υπηρεσία σκαπανέως. Επιτέλους είχα εύρει το αξιόλογο έργο που αναζητούσα. Πόσο ικανοποιητικό είναι να μπορή κανείς να δαπανά όλο το χρόνο του σε κήρυγμα και διδασκαλία του ζωοπαρόχου Λόγου του Θεού!

Ο πρώτος τομεύς του διορισμού μου ήταν ένα τμήμα της πόλεως όπου υπηρέτησα μόνος μου. Ετοίμαζα ένα δέμα που περιείχε το μεσημβρινό μου γεύμα καθώς και επί πλέον έντυπη ύλη και το άφηνα σε κάποιο κατάλληλο παντοπωλείο, με την άδεια του καταστηματάρχου. Αυτό εμείωνε κάπως το φορτίο στη διάρκεια των πρωινών ωρών. Αργότερα, είχα το προνόμιο να επεκταθώ σε προαστικές περιοχές, πέραν από τα σημεία που μπορούσαν να φθάσουν άλλοι Μάρτυρες.

Ύστερ’ απ’ αυτό, άρχισα γρήγορα να επεξεργάζομαι αγροτικές περιοχές, χρησιμοποιώντας μια κεντρική πόλι ως βάσι στην οποία η Εταιρία Σκοπιά έστελνε παραγγελίες Γραφικών εκδόσεων. Δύο από μας συνηθίζαμε να εργαζώμεθα μαζί, κι εξασφαλίζαμε κατοικία σ’ ένα οικοτροφείο. Απ’ εδώ προχωρούσαμε στους τομείς, που περιέβαλλαν την πόλι, με ποδήλατο, αφήνοντας την πόλι για τις βροχερές ημέρες. Παίρναμε χωριστούς δρόμους και διαθέταμε έντυπα ή εξασφαλίζαμε παραγγελίες για να παραδοθούν αργότερα. Συχνά συνέβαινε ώστε ευγενείς οικοδεσπόται μάς προμήθευαν γεύματα ή ακόμη και ευκολίες διανυκτερεύσεως, όταν η δύσις του ηλίου μάς εύρισκε πολύ μακριά από τη βάσι μας. Από όσα ενθυμούμαι, ούτε μια φορά δεν συνέβη να κοιμηθούμε στο ύπαιθρο κάτω από τ’ αστέρια στη διάρκεια ενός ολοκλήρου καλοκαιριού. Στη διάρκεια του χειμώνος επεστρέφαμε στην πόλι και στη θερμή συναναστροφή της εκκλησίας.

Στο μεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν εμπλακή στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια μέρα, ενώ ευρισκόμουν στη διακονία από σπίτι σε σπίτι, μια κυρία, προσποιουμένη ότι ενδιεφέρετο, κατώρθωσε να μάθη το όνομα και τη διεύθυνσί μου. Την επομένη δύο ομοσπονδιακοί πράκτορες ήλθαν σπίτι μας. Δεν είχαμε τίποτε να κρύψωμε, κι έτσι τους εξήγησα όλα σχετικά με τη διακονία μας. Παρέλαβαν μαζί των δείγματα των εκδόσεων μας. Το Σάββατο βράδυ μας πήραν τον αδελφό μου κι εμένα και μας ωδήγησαν στο αστυνομικό τμήμα. Στο δρόμο μας διαβάσαμε το εδάφιο και τα σχόλια για ενθάρρυνσι. Τότε ο ένας αστυνομικός έσπρωξε με τον αγκώνα τον άλλο. Ο δεύτερος απήντησε ήρεμα: «Το ίδιο θα έκανα κι εγώ αν ήμουν στη θέσι των.»

Ο αδελφός μου, ο οποίος είχε πολιτογραφηθή Αμερικανός πολίτης, αφέθηκε γρήγορα ελεύθερος, εμένα όμως με κράτησαν ως ξένο, και ούτε καν μου έδωσαν το δικαίωμα μιας δίκης. Με μετέφεραν στη φυλακή της πόλεως της Βαλτιμόρης, κι εκεί έμαθα ότι εξέχοντα μέλη της Εταιρίας Σκοπιά είχαν καταδικασθή αδίκως σε μεγάλες ποινές και ήσαν στις φυλακές της Ατλάντας. Η κατηγορία εναντίον μου ήταν ότι ετάρασσα τα πλήθη. Όταν μ’ ερώτησαν αν θεωρούσα καθήκον μου να κηρύττω αυτό που περιείχε το βιβλίο της Εταιρίας Το Τετελεσμένον Μυστήριον, απήντησα ότι ήταν καθήκον μου να κηρύττω το ευαγγέλιον, του οποίου το βιβλίο αυτό αποτελούσε μια εξήγησι. Την ώρα εκείνη ενθυμούμαι ότι έλαμψαν στη διάνοια μου οι λόγοι του αποστόλου Παύλου: «Ουαί δε είναι εις εμέ εάν δεν κηρύττω [το ευαγγέλιον].» (1 Κορ. 9:16) Κάθε νύχτα στεκόμουν στην πόρτα του κελλίου μου και μπορούσα να βλέπω μια γωνιά του ουρανού και κάποτε ένα μοναχικό αστέρι. Παρηγορούσα τον εαυτό μου με τη σκέψι ότι η στοργική επίβλεψις του Ιεχωβά ήταν πάντοτε παρούσα.

Ύλη για διάβασμα δεν επετρέπετο στους φυλακισμένους, αλλ’ αν ένας ήταν πρόθυμος να πληρώση την ηυξημένη τιμή σε κάποιο εξωτερικό κατάστημα, μπορούσε να βρη κι αυτή και άλλα είδη κάτω από το μαξιλάρι του στο κελλί του. Εν τούτοις, ο Ιεχωβά είχε προβλέψει ώστε τον καιρό της συλλήψεως, είχα Γραφικές εκδόσεις, και τώρα είχα άφθονο χρόνο για να τις μελετώ και να κάνω κοινωνούς της πληροφορίας και γείτονας κρατουμένους. Ύστερ’ από φυλάκισι ενός μηνός απολύθηκα με επιτήρησι, και η κατάστασις αυτή εξακολούθησε ως την άνοιξι που ήλθε μετά το τέλος του πολέμου.

Ανέλαβα κοσμική εργασία για ένα βραχύ χρονικό διάστημα, για να οικοδομηθώ σωματικώς, και κατόπιν ανέλαβα και πάλι το ολοχρόνιο έργο την άνοιξι του 1919. Η πρώτη μεταπολεμική συνέλευσις των μαρτύρων του Ιεχωβά στο Σήνταρ Πόιντ, Οχάιο, είχε αναγγελθή, αλλά εμείς οι σκαπανείς δεν θεωρούσαμε πιθανόν ότι θα μπορέσωμε να παρευρεθούμε εκεί. Ωστόσο, πνευματικώς θα μπορούσαμε να είμεθα εκεί. Εν τούτοις, ο Ιεχωβά εγνώριζε καλύτερα. Εγνώριζε την επείγουσα ανάγκη μας για πνευματική εποικοδόμησι, έτσι ώστε να μπορούμε να συνεχίσωμε το καλό του έργο. Ένα χρηματικό δώρο από κάποιον στοχαστικόν συμ-Μάρτυρα κατέστησε δυνατόν ν’ απολαύσωμε εκείνες τις μεγαλειώδεις ημέρες συναναστροφής γύρω από την πλουσιοπάροχη τράπεζα του Κυρίου. Και είχαμε ορατή απόδειξι του γεγονότος ότι ο Ιεχωβά άρχιζε ήδη να συγκεντρώνη τον λαό του σε μια οργάνωσι ειρήνης και ενότητος.

ΑΝΟΙΓΜΑ ΠΡΟΝΟΜΙΩΝ ΓΙΑ ΜΠΕΘΕΛ

Στον επόμενο διορισμό μας, στη μικρή πόλι Βάινλαντ, Νιού Τζέρσεϋ, άρχισα να μαθαίνω μερικά για το Μπέθελ του Μπρούκλυν, τα παγκόσμια κεντρικά γραφεία της Εταιρίας, από μια αγαπητή οικογένεια που τα είχε επισκεφθή. Έτσι, όταν εμφανίσθηκε στο περιοδικό Η Σκοπιά μια είδησις που καλούσε εθελοντάς να πάνε και να εργασθούν εκεί, απήντησα αμέσως. Ήμουν ανυπόμονος να χρησιμοποιώ όλο τον χρόνο μου και την ενεργητικότητα μου στο πιο καλό έργο απ’ όλα, την προαγωγή των συμφερόντων της Βασιλείας. Η αίτησις μου έγινε δεκτή, και η 14η Φεβρουαρίου 1921 εσημείωσε την αρχή μιας νέας και ικανοποιητικής μορφής υπηρεσίας.

Είναι αλήθεια ότι θα μου έλειπε η ευκαιρία να μιλώ συνεχώς για την αλήθεια που αποτελεί προνόμιο του σκαπανέως διακόνου, αλλά τι θαυμάσια πλεονεκτήματα αντεστάθμιζαν αυτό! Δεν υπάρχει φροντίδα για υλικές ανάγκες, διότι τροφή, στέγη και ιατρική περίθαλψις παρέχονται. Κατόπιν, επίσης, υπάρχει η συναναστροφή με τόσο πολλούς ωρίμους Μάρτυρας καθώς και οι εποικοδομητικές συζητήσεις γύρω από το Γραφικό εδάφιο της ημέρας καθημερινά την ώρα του προγεύματος. Συναθροίσεις μελέτης τόσο εντός όσο και εκτός του Μπέθελ γίνονται μέρος της ζωής ενός. Και κατόπιν υπάρχει η πεποίθησις ότι όλη η δράσις στα κεντρικά γραφεία του Μπέθελ, οσοδήποτε ασήμαντη και αν φαίνεται στην επιφάνεια, υποβοηθεί κατά κάποιο τρόπο τους αδελφούς μας Μάρτυρας σ’ όλο τον κόσμο, διότι αυτοί εξαρτώνται από τις Γραφικές εκδόσεις και από τη ροή των υδάτων της αληθείας που τόσο γενναιόδωρα προμηθεύει ο Ιεχωβά μέσω της ορατής του οργανώσεως.

Εργάσθηκα σε ποικίλες εργασίες που είχαν σχέσι με τη βιβλιοδεσία. Κατόπιν, ύστερ’ από το δείπνο μια μέρα, προσεφέρθηκα να βοηθήσω σε κάποια έκτακτη εργασία στο τμήμα στοιχειοθετήσεως και συνθέσως της ύλης. Σε λίγο, με μετέφεραν σ’ αυτά το τμήμα, κι ενθυμούμαι ότι μια από τις πρώτες εργασίες μου ήταν να καταχωρώ τις διορθώσεις στο Ευρετήριο των επανεκτυπώσεων της Σκοπιάς. Κατόπιν εκλείδωνα τα τυπογραφικά στοιχεία για το βιβλίο Η Κιθάρα του Θεού για να κατασκευασθή μια μεγάλη μήτρα, η οποία θα εχρησιμοποιείτο στο χύσιμο της πλάκας για τα περιστροφικά πιεστήρια. Το 1911 το τμήμα στοιχειοθετήσεως είχε ένα μέσο όρο έξη εργατών και δύο λινοτυπικές μηχανές. Σήμερα υπάρχουν 76 εργάτες και 33 λινοτυπικές μηχανές. Ώστε υπήρξε μια θαυμαστή αύξησις​—που ήταν αναγκαία ως αποτέλεσμα της γεμάτης ζήλο δράσεως ενός πλήθους Μαρτύρων σ’ όλο τον κόσμο.

Εδώ αισθάνθηκα αγαλλίασι σε πολλά προνόμια στη διάρκεια των περασμένων σαράντα οκτώ ετών. Εκτός του ότι έβλεπα όλη τη νέα κατεργασία της ύλης σ’ αυτό το τμήμα και την ετοιμασία της για τα μεγάλα περιστροφικά πιεστήρια, είχα και άλλες ευλογίες. Το να παρίσταμαι μάρτυς της χαράς του λαού του Θεού, όταν ετίθετο σε κυκλοφορία μια νέα έκδοσις στις συνελεύσεις υπήρξε μια γενναία αμοιβή για κάθε επί πλέον προσπάθεια που πιθανόν είχε παραστή ανάγκη να καταβάλωμε. Κι εκείνη η συνέλευσις του Σήνταρ Πόιντ το 1919 δεν ήταν παρά η πρώτη από μια μακρά σειρά συνελεύσεων που μπόρεσα να παρακολουθήσω: Σήνταρ Πόιντ, 1922· Κολόμπους, 1931· Σαίντ Λούις 1941· και άλλες στο Τορόντο, το Ντητρόιτ, το Κλήβελαντ, το Λονδίνο, το Παρίσι, τη Ρώμη, τη Νυρεμβέργη, τη Στοκχόλμη, εκτός από τις πολλές εκείνες αλησμόνητες στην πόλι της Νέας Υόρκης.

Υπήρξαν και πολλές άλλες χαρές, επίσης. Ήταν προνόμιο μου να ζήσω δια μέσου της ταραχώδους εποχής του διωγμού στη δεκαετία του 1940· να έχω ιδεί το αποκορύφωμα της εκπομπής από τον ραδιοφωνικό σταθμό του αγγέλματος της Βασιλείας· να βρίσκομαι εδώ όταν η θεία εκπαίδευσις έλαβε μια τόσο μεγάλη ώθησι, με αποτέλεσμα ν’ ανοίξη η Σχολή Γαλαάδ για ιεραποστολική εκπαίδευσι και η Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας για την πρόοδο της οργανώσεως των εκκλησιών.

Τώρα σε ηλικία εβδομήντα ενός έτους, καθώς ενθυμούμαι πίσω τα περασμένα χρόνια υπηρεσίας στα συμφέροντα της Βασιλείας, είναι άξιο θαυμασμού το τι επιτελεί το πνεύμα του Ιεχωβά Θεού. Είθε όλοι μας να συνεχίσωμε να είμεθα κοινωνοί της παρ’ αξίαν αγαθότητας του και της ειρήνης την οποία χορηγεί σ’ εκείνους οι οποίοι εκδηλώνουν την απόφασι να εκπληρώνουν το καλό του έργο προς αίνον Του. Ιδιαιτέρως προσφιλής μου είναι η υπόσχεσις: «Ευφραίνου εν τω Ιεχωβά, και θέλει σοι δώσει τα ζητήματα της καρδίας σου.»​—Ψαλμ. 37:4, ΜΝΚ.