Μελέτη 31
Να Πείθετε το Ακροατήριό σας, να το Βοηθάτε να Κάνει Λογικούς Συλλογισμούς
1, 2. Τι είναι η πειστική επιχειρηματολογία;
1 Όταν μιλάτε, αναμένετε να σας προσέξουν οι ακροατές σας, αλλά αυτό δεν είναι το παν. Θα θέλατε επίσης να δεχτούν τα επιχειρήματα που παρουσιάζετε και να ενεργήσουν ανάλογα. Αυτό θα το κάνουν αν πειστούν ότι όσα λέτε είναι αλήθεια και αν η καρδιά τους είναι ειλικρινής. Πείθω σημαίνει κάνω κάποιον να συμφωνήσει χρησιμοποιώντας αποδείξεις. Αλλά οι αποδείξεις και μόνο δεν αρκούν πάντοτε. Συνήθως απαιτούνται επιχειρήματα για την υποστήριξή τους. Επομένως, το να πείθετε με επιχειρήματα περιλαμβάνει τρεις βασικούς παράγοντες: πρώτον, αυτές καθαυτές τις αποδείξεις· δεύτερον, τη σειρά ή τη διάταξη με την οποία παρουσιάζονται οι αποδείξεις· τρίτον, τον τρόπο και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την παρουσίασή τους. Σ’ αυτή την εξέταση, η οποία αντιστοιχεί στη φράση «Πειστική επιχειρηματολογία» που υπάρχει στην κάρτα Συμβουλή για Ομιλία, θα εξετάσουμε το τι λέτε, τι αποδείξεις δίνετε, και όχι το πώς τις παρουσιάζετε.
2 Η πειστική επιχειρηματολογία στηρίζεται σε ακράδαντους βασικούς λόγους, και απ’ αυτή τη σκοπιά θα εξετάσει το ζήτημα εκείνος που θα σας δώσει τη συμβουλή. Οι αποδείξεις σας πρέπει να είναι πειστικές ακόμα κι αν τις παρουσιάζατε διαβάζοντάς τες. Αν η πειστικότητα της ομιλίας σας στηρίζεται στον τρόπο με τον οποίο την παρουσιάζετε και όχι στα στοιχεία τα οποία χρησιμοποιείτε για να καταδείξετε το σημείο που θέλετε, τότε θα χρειαστεί να αναπτύξετε κι άλλο αυτό το χαρακτηριστικό, προκειμένου να κάνετε την επιχειρηματολογία σας πραγματικά γερή και αντικειμενική.
3-6. Δείξτε γιατί πρέπει να τίθεται θεμέλιο.
3 Τοποθέτηση θεμελίου. Προτού παρουσιάσετε τα επιχειρήματά σας, είναι αναγκαίο να θέσετε ένα κατάλληλο θεμέλιο. Πρέπει να κάνετε σαφές για ποιο πράγμα θα μιλήσετε. Και είναι επωφελές να δημιουργήσετε μια κοινή βάση δίνοντας έμφαση σε σχετικά ζητήματα στα οποία συμφωνείτε.
4 Σε μερικές περιπτώσεις, πρέπει να διευκρινιστούν σαφώς διάφοροι όροι. Όλα τα πράγματα που είναι άσχετα πρέπει να τεθούν κατά μέρος. Μη θέτετε βιαστικά το θεμέλιό σας. Να το κάνετε σταθερό, αλλά όχι έτσι ώστε το θεμέλιο να αποτελεί ολόκληρο το οικοδόμημά σας. Αν πρόκειται να καταρρίψετε ένα επιχείρημα, αναλύστε τα διάφορα σημεία που χρησιμοποιούνται για να το υποστηρίξουν, προκειμένου να βρείτε τα αδύνατα σημεία και να βοηθηθείτε να καθορίσετε ποια γραμμή θα ακολουθήσει η επιχειρηματολογία σας και πώς θα φτάσετε στη ρίζα του ζητήματος.
5 Όταν προετοιμάζετε την ομιλία σας, πρέπει να προσπαθήσετε να προβλέψετε πόσα γνωρίζει ήδη το ακροατήριό σας σχετικά με το αντικείμενό σας. Αυτό θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την έκταση που πρέπει να έχει το θεμέλιο το οποίο χρειάζεται να θέσετε προτού αρχίσετε να παρουσιάζετε αυτά καθαυτά τα επιχειρήματά σας.
6 Η διακριτικότητα και οι Χριστιανικοί τρόποι επιβάλλουν ευγενικό και στοχαστικό χειρισμό, μολονότι δεν είναι αυτό το σημείο στο οποίο εργαζόμαστε εδώ. Πάντοτε να χρησιμοποιείτε πλήρως τη γνώση που έχετε περί Χριστιανικών αρχών και να κάνετε δεκτική την καρδιά και τη διάνοια των ακροατών σας.
7-13. Εξηγήστε τι σημαίνει «παροχή βάσιμων αποδείξεων».
7 Παροχή βάσιμων αποδείξεων. Ένα ζήτημα δεν «αποδεικνύεται» απλώς επειδή το πιστεύετε ή το λέτε εσείς που κάνετε την ομιλία. Πρέπει πάντοτε να θυμάστε ότι οι ακροατές σας είναι πλήρως δικαιολογημένοι να ρωτήσουν: «Γιατί είναι αλήθεια αυτό;» ή «Γιατί λέτε ότι έτσι έχει το ζήτημα;» Εσείς που κάνετε την ομιλία έχετε ανά πάσα στιγμή την υποχρέωση να μπορείτε να δώσετε απάντηση στο ερώτημα «Γιατί;»
8 Οι ερωτήσεις «Πώς;» «Ποιος;» «Πού;» «Πότε;» «Τι;» δίνουν στοιχεία και πληροφορίες όταν απαντώνται, αλλά η ερώτηση «Γιατί;» παρέχει λόγους. Είναι μοναδική στο είδος της και απαιτεί από εσάς κάτι παραπάνω από στοιχεία. Απαιτεί ικανότητα σκέψης. Γι’ αυτό, όταν προετοιμάζετε την ομιλία σας, να θέτετε επανειλημμένα στον εαυτό σας αυτή τη συγκεκριμένη ερώτηση: «Γιατί;» Κατόπιν, να φροντίζετε να είστε σε θέση να δώσετε τις απαντήσεις.
9 Ως λόγο για τις δηλώσεις που κάνετε μπορείτε συχνά να αναφέρετε τα λόγια κάποιου ο οποίος είναι παραδεκτός ως αυθεντία. Αυτό σημαίνει απλά ότι, αν το έχει πει εκείνος, πρέπει να είναι έτσι, γιατί εκείνος αναγνωρίζεται ως άτομο που ξέρει. Αυτός ο λόγος είναι αρκετός για να δεχτεί κανείς τη δήλωση που κάνατε. Η υπέρτατη Αυθεντία σ’ αυτόν τον τομέα είναι, φυσικά, ο Ιεχωβά Θεός. Συνεπώς, η παράθεση ενός εδαφίου της Αγίας Γραφής το οποίο υποστηρίζει ένα σημείο είναι επαρκής απόδειξη γι’ αυτό το σημείο. Αυτό ονομάζεται «εμμάρτυρη» απόδειξη, γιατί στηρίζεται στη «μαρτυρία» ενός παραδεκτού μάρτυρα.
10 Όταν προσκομίζετε εμμάρτυρη απόδειξη πρέπει να είστε βέβαιοι ότι το ακροατήριό σας αποδέχεται το μάρτυρά σας. Αν χρησιμοποιήσετε ανθρώπινες αυθεντίες, βεβαιωθείτε για το ιστορικό τους και για το πώς τους θεωρούν οι ακροατές σας. Πολλοί άνθρωποι δέχονται την Αγία Γραφή ως θεϊκή Αυθεντία, αλλά μερικοί τη βλέπουν ως ανθρώπινο έργο και επομένως όχι ως απόλυτη αυθεντία. Σε τέτοιες περιπτώσεις ίσως παραστεί ανάγκη να καταφύγετε σε άλλες αποδείξεις ή ίσως χρειαστεί να αποδείξετε πρώτα την αυθεντικότητα της Αγίας Γραφής.
11 Προσοχή όμως! Όλες οι αποδείξεις πρέπει να χρησιμοποιούνται με εντιμότητα. Μην παραθέτετε τα λόγια κάποιου με τέτοιον τρόπο ώστε να μη συμφωνούν με τα συμφραζόμενά του. Βεβαιωθείτε ότι τα όσα θα πείτε είναι ακριβώς αυτό που ήθελε να πει η αυθεντία την οποία επικαλείστε. Να λέτε πού ακριβώς βρήκατε αυτό το οποίο αναφέρετε. Επίσης, να είστε προσεκτικοί όσον αφορά τις στατιστικές. Αν αυτές δεν παρουσιαστούν όπως πρέπει, μπορεί να στραφούν εναντίον σας με καταστρεπτικά αποτελέσματα. Να θυμάστε ότι κάποιος ο οποίος δεν ήξερε κολύμπι πνίγηκε σ’ ένα ποτάμι που είχε βάθος μόνο ένα μέτρο κατά μέσο όρο. Ξέχασε ότι στη μέση υπήρχε ένα σημείο που είχε βάθος πάνω από τρία μέτρα.
12 Η έμμεση απόδειξη διαφέρει από την ανθρώπινη μαρτυρία ή τη θεϊκή αυθεντία. Είναι η απόδειξη η οποία βασίζεται σε συμπεράσματα από γεγονότα και όχι σε αναφορές σε μάρτυρες. Για να εδραιώσετε τα συμπεράσματά σας και για να κάνετε την έμμεση απόδειξη πειστική, πρέπει να έχετε αρκετά γεγονότα και επιχειρήματα που να υποστηρίζουν τα συμπεράσματά σας.
13 Αν το σύνολο των αποδείξεων που παρουσιάσατε (όχι κατ’ ανάγκη με κάποια σειρά) επαρκεί για να πειστεί το ακροατήριο στο οποίο μιλάτε, αυτός που θα σας δώσει τη συμβουλή θα θεωρήσει τις αποδείξεις ικανοποιητικές. Βλέποντας τα πράγματα από τη σκοπιά του ακροατηρίου, θα θέσει στον εαυτό του την ερώτηση: «Εγώ έχω πειστεί;» Αν έχει πειστεί, τότε θα σας επαινέσει για την παρουσίαση που κάνατε.
14. Τι είναι αποτελεσματική ανακεφαλαίωση;
14 Αποτελεσματική ανακεφαλαίωση. Κάποιο είδος ανακεφαλαίωσης είναι συνήθως απαραίτητο για να είναι πειστική η επιχειρηματολογία. Είναι μια τελική έκκληση στη λογική, η οποία κάνει ακόμα πιο παραδεκτά τα επιχειρήματα που έχουν χρησιμοποιηθεί. Η ανακεφαλαίωση δεν πρέπει να είναι απλώς μια επαναδιατύπωση στοιχείων, μολονότι βασικά αυτό που θέλει να πει είναι ότι «αφού έτσι έχει αυτό το πράγμα και αφού έτσι έχει εκείνο, συνεπώς καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως . . . ». Αυτό γίνεται με σκοπό να συνδεθούν όλα τα σημεία και να βγει ένα συμπέρασμα. Πολλές φορές η αποτελεσματική ανακεφαλαίωση είναι εκείνη η οποία διασαφηνίζει τα επιχειρήματα κι έτσι γίνονται όντως πειστικά.
**********
15, 16. Γιατί πρέπει να βοηθάμε τους ακροατές να κάνουν λογικούς συλλογισμούς;
15 Ακόμα κι αν τα επιχειρήματα που χρησιμοποιείτε σε μια ομιλία είναι σωστά, δεν είναι αρκετό να αναφέρετε απλώς τα στοιχεία. Πρέπει να τα παρουσιάσετε με τρόπο που θα βοηθήσει το ακροατήριο να κάνει λογικούς συλλογισμούς, να κατανοήσει τα επιχειρήματά σας και να καταλήξει στα συμπεράσματα που έχετε καταλήξει κι εσείς. Σ’ αυτό αναφέρεται η κάρτα Συμβουλή για Ομιλία όταν λέει «Υποβοήθηση για λογικούς συλλογισμούς».
16 Πρέπει να θέλετε να κατέχετε αυτό το χαρακτηριστικό γιατί ο Θεός μάς βοηθάει να κάνουμε λογικούς συλλογισμούς καθώς πολιτεύεται μ’ εμάς. Επίσης, ο Ιησούς εξηγούσε τις παραβολές στους μαθητές του και τους εξάρτιζε για να μπορούν να διδάξουν τις ίδιες εκείνες αλήθειες σε άλλους. Το να βοηθάτε τους ακροατές σας να κάνουν λογικούς συλλογισμούς σημαίνει να χρησιμοποιείτε τις μεθόδους εκείνες που είναι αναγκαίες για να βοηθηθούν οι ακροατές σας να κατανοήσουν την επιχειρηματολογία σας, να καταλήξουν στα δικά σας συμπεράσματα και να εξαρτιστούν έτσι ώστε να χρησιμοποιήσουν τα επιχειρήματά σας για να διδάξουν κάποιον άλλον.
17, 18. Πώς διατηρείται η κοινή βάση;
17 Διατήρηση κοινής βάσης. Τόσο το τι λέτε όσο και το πώς το λέτε είναι πράγματα ζωτικά για τη δημιουργία κοινής βάσης στην αρχή της ομιλίας σας. Αλλά αυτή η κοινή βάση δεν πρέπει να χαθεί καθώς προχωράει η ομιλία, γιατί τότε θα χάσετε και το ακροατήριο. Πρέπει να συνεχίσετε να λέτε τα σημεία σας με τέτοιον τρόπο ώστε να έχουν απήχηση στη διάνοια των ακροατών σας. Αυτό απαιτεί να έχετε κατά νου ποια είναι η άποψή τους για το υπό εξέταση θέμα και να χρησιμοποιείτε αυτή τη γνώση για να τους βοηθήσετε να δουν τη λογικότητα των επιχειρημάτων σας.
18 Ένα κλασικό παράδειγμα δημιουργίας κοινής βάσης και διατήρησής της ως το τέλος, δηλαδή υποβοήθησης του ακροατηρίου για να κάνει λογικούς συλλογισμούς, είναι η επιχειρηματολογία του αποστόλου Παύλου που αναγράφεται στα εδάφια Πράξεις 17:22-31. Παρατηρήστε πώς δημιούργησε κοινή βάση από την αρχή και με διακριτικότητα τη διατήρησε στη διάρκεια ολόκληρης της ομιλίας του. Όταν τελείωσε, είχε πείσει μερικούς από το ακροατήριό του για την αλήθεια, περιλαμβανομένου και ενός δικαστή ο οποίος ήταν παρών.—Πράξ. 17:33, 34.
19-23. Εισηγηθείτε μεθόδους με τις οποίες μπορούν να αναπτυχθούν επαρκώς τα διάφορα σημεία.
19 Επαρκής ανάπτυξη των σημείων. Για να μπορέσει το ακροατήριο να κάνει λογικούς συλλογισμούς για ένα θέμα πρέπει να έχει στη διάθεσή του επαρκείς πληροφορίες παρουσιασμένες με τέτοιον τρόπο ώστε να μην απορρίψει τα επιχειρήματα απλώς και μόνο επειδή δεν τα κατανοεί πλήρως. Σ’ εσάς εναπόκειται να το βοηθήσετε.
20 Για να το κάνετε αυτό αποτελεσματικά, φροντίστε να μην καλύψετε πάρα πολλά σημεία. Τα ωραία σημεία της ύλης σας θα χαθούν αν τα παρουσιάσετε βιαστικά. Να διαθέτετε χρόνο για να εξηγείτε διεξοδικά τα σημεία, ώστε το ακροατήριό σας, όχι μόνο να τα ακούει, αλλά και να τα κατανοεί. Όταν παρουσιάζετε ένα σπουδαίο σημείο, διαθέστε χρόνο για να το αναπτύξετε. Να δίνετε απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως: Γιατί; Ποιος; Πώς; Τι; Πότε; Πού; Μ’ αυτόν τον τρόπο βοηθάτε το ακροατήριό σας να συλλάβει πληρέστερα την ιδέα. Μερικές φορές, προκειμένου να τονίσετε τη λογικότητα της θέσης σας, μπορείτε να παρουσιάζετε επιχειρήματα που έχουν σκοπό να υποστηρίξουν ή να καταρρίψουν ένα σημείο. Παρόμοια, αφού αναφέρετε μια αρχή, μπορεί να το θεωρήσετε επωφελές να δώσετε ένα παράδειγμα για να δει το ακροατήριό σας την πρακτική εφαρμογή της. Φυσικά, χρειάζεται διάκριση. Η έκταση που μπορεί να πάρει η ανάπτυξη ενός σημείου θα εξαρτηθεί από το χρόνο τον οποίο έχετε στη διάθεσή σας και από τη σχετική σημασία την οποία έχει το σημείο για το θέμα που εξετάζετε.
21 Οι ερωτήσεις βοηθάνε πάντοτε το ακροατήριο να κάνει λογικούς συλλογισμούς. Οι ρητορικές ερωτήσεις—δηλαδή οι ερωτήσεις που απευθύνετε στους ακροατές χωρίς να περιμένετε απάντηση απ’ αυτούς—συνοδευόμενες από κατάλληλες παύσεις, θα κεντρίσουν τη σκέψη τους. Αν μιλάτε μόνο σ’ ένα-δυο άτομα, όπως συμβαίνει στη διακονία αγρού, μπορείτε να τους κάνετε να εκφραστούν θέτοντάς τους ερωτήσεις καθώς προχωράτε, και μ’ αυτόν τον τρόπο να βεβαιώνεστε ότι συλλαμβάνουν και αποδέχονται τις ιδέες που παρουσιάζετε.
22 Εφόσον θέλετε να καθοδηγήσετε τη διάνοια των ακροατών σας, πρέπει να οικοδομείτε πάνω σε πράγματα που ήδη γνωρίζουν, είτε από δική τους πείρα είτε από κάποιο προηγούμενο μέρος της συζήτησής σας. Έτσι, για να καθορίσετε αν έχετε αναπτύξει επαρκώς ορισμένα σημεία, πρέπει να λάβετε υπόψη σας τι γνώριζε ήδη το ακροατήριό σας γι’ αυτό το θέμα.
23 Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να παρακολουθείτε τις αντιδράσεις του ακροατηρίου σας για να βεβαιώνεστε ότι σας παρακολουθεί. Όπου είναι αναγκαίο, γυρίστε πίσω και διευκρινίστε ορισμένα σημεία προτού προχωρήσετε στο επόμενο επιχείρημα. Αν δεν φροντίσετε να βοηθήσετε το ακροατήριο να κάνει λογικούς συλλογισμούς, μπορεί εύκολα να χάσει τον ειρμό των σκέψεων που παρουσιάζετε.
24. Ποιον καλό σκοπό εξυπηρετεί η εφαρμογή των επιχειρημάτων για το ακροατήριό σας;
24 Εφαρμογή για το ακροατήριο. Όταν παρουσιάζετε κάποιο επιχείρημα, να φροντίζετε να καταλήγετε δείχνοντας σαφώς πώς αυτό επηρεάζει το υπό εξέταση ζήτημα. Επίσης, να περιλαμβάνετε υποκίνηση στην ομιλία σας, παροτρύνοντας τους ακροατές σας να ενεργήσουν σε αρμονία με τα στοιχεία που παρουσιάσατε. Αν έχουν πράγματι πειστεί από τα όσα είπατε, θα είναι πρόθυμοι να κάνουν ενέργειες.