Μελέτη 23

Ένταση Φωνής και Παύσεις

1, 2. Γιατί πρέπει να μιλάμε όσο δυνατά χρειάζεται;

¹ Αν οι άλλοι δεν σας ακούν άνετα, η αξία των όσων λέτε θα πάει χαμένη. Από την άλλη πάλι, αν μιλάτε πολύ δυνατά, μπορεί να εκνευριστεί το ακροατήριο και να αποσπαστεί η προσοχή του από τις ωραίες σκέψεις που έχετε προετοιμάσει. Το ότι χρειάζεται να ενδιαφερόμαστε για το ζήτημα της κατάλληλης έντασης φωνής φαίνεται σε πολλές Αίθουσες Βασιλείας, όπου αυτοί οι οποίοι κάθονται στο πίσω μέρος της αίθουσας στις συναθροίσεις συχνά δεν ακούν τα σχόλια που δίνουν όσοι κάθονται στα μπροστινά καθίσματα. Μερικές φορές εκείνος που βρίσκεται στο βήμα δεν μιλάει όσο δυνατά χρειάζεται και επομένως δεν καταφέρνει να ασκήσει κάποια επίδραση στο ακροατήριό του. Επίσης, στην υπηρεσία αγρού συναντάμε βαρήκοους και υπάρχουν θόρυβοι, είτε από το εσωτερικό του σπιτιού που επισκεπτόμαστε είτε από έξω, τους οποίους πρέπει να υπερνικήσουμε. Όλα αυτά δείχνουν ότι είναι ανάγκη να εξετάσουμε προσεκτικά το θέμα της κατάλληλης έντασης φωνής.

² Όσο δυνατά χρειάζεται για να ακούγεστε άνετα. Το πρώτο πράγμα που θα λάβετε υπόψη σας, για να κρίνετε πόσο δυνατά θα μιλήσετε, αναλύεται θαυμάσια με την ερώτηση: Ήταν η φωνή μου όσο δυνατή χρειαζόταν; Δηλαδή, σας άκουγαν εκείνοι που ήταν στις πίσω σειρές χωρίς να ενοχλούνται εκείνοι που κάθονταν στο μπροστινό μέρος; Ίσως για τους αρχάριους ομιλητές να αρκεί να λάβουν αυτό και μόνο υπόψη τους, αλλά οι πιο προχωρημένοι πρέπει να προσπαθήσουν να τα καταφέρουν και στις όψεις του ζητήματος που εξετάζονται στη συνέχεια. Ο επίσκοπος σχολής θα κρίνει σε ποιο βαθμό χρειάζεται συμβουλή κάθε σπουδαστής γι’ αυτό το χαρακτηριστικό.

3-10. Ποιες συνθήκες μάς βοηθάνε να καθορίσουμε πόση ένταση φωνής θα πρέπει να έχουμε;

³ Ένταση φωνής ανάλογη με τις περιστάσεις. Ο ομιλητής πρέπει να είναι γνώστης των ποικίλων συνθηκών που παρουσιάζονται κατά την εκφώνηση μιας ομιλίας. Αυτό ευρύνει τις δυνάμεις διάκρισης που διαθέτει, τον κάνει πιο ευπροσάρμοστο και του επιτρέπει να «αγγίζει» τους ακροατές του και να κρατάει το ενδιαφέρον τους με μεγαλύτερη ευκολία.

⁴ Οι συνθήκες ποικίλλουν από αίθουσα σε αίθουσα και ανάλογα με το μέγεθος του ακροατηρίου. Για να ελέγχετε την κατάσταση πρέπει να ελέγχετε την ένταση της φωνής σας. Όταν εκφωνείτε μια ομιλία στην Αίθουσα Βασιλείας χρειάζεται να μιλάτε πιο δυνατά απ’ όσο αν θα ήσασταν στο σαλόνι ενός νεοενδιαφερόμενου ατόμου. Επίσης, όταν κάθονται λίγα άτομα στα πρώτα καθίσματα της αίθουσας, όπως στη συνάθροιση για υπηρεσία αγρού, θα μιλήσετε πιο σιγά απ’ όσο όταν η αίθουσα είναι γεμάτη, όπως στη συνάθροιση υπηρεσίας.

⁵ Αλλά ακόμα κι αυτές οι συνθήκες δεν είναι σταθερές. Ξαφνικά προκαλείται θόρυβος έξω ή μέσα στην αίθουσα. Το πέρασμα ενός αυτοκινήτου, κάποιο τρένο εκεί κοντά, δυνατές φωνές ζώων, το κλάμα των παιδιών, ένας αργοπορημένος—όλα αυτά απαιτούν να προσαρμόσετε ανάλογα τη δύναμη της φωνής σας. Αν δεν δώσετε σημασία σε τέτοιους θορύβους και δεν τους υπερκαλύψετε αυξάνοντας την ένταση της φωνής σας, θα χαθεί κάποιο, ίσως ζωτικό, σημείο της ομιλίας σας.

⁶ Πολλές εκκλησίες έχουν μηχανήματα ενίσχυσης του ήχου. Αλλά, όταν ο σπουδαστής δεν τα χρησιμοποιεί με προσοχή και αυξομειώνει υπερβολικά τη φωνή του από δυνατή σε σιγανή, ίσως να είναι αναγκαίο να του δοθεί συμβουλή για το ότι δεν λαβαίνει υπόψη του αυτές τις περιστάσεις. (Βλέπε Μελέτη 13 για τη χρήση του μικροφώνου).

⁷ Σε μερικές περιπτώσεις η αιτία για το ότι ο ομιλητής δυσκολεύεται να τα καταφέρει στο θέμα της έντασης της φωνής είναι απλώς το ποιον της φωνής του. Αν είναι αυτό το πρόβλημά σας, αν η φωνή σας είναι από τη φύση της αδύνατη, ο επίσκοπος σχολής θα το λάβει υπόψη του όταν θα σας δώσει τη συμβουλή. Πιθανόν να σας υποδείξει μερικές ασκήσεις ή ένα πρόγραμμα εξάσκησης που θα βοηθήσει να βελτιωθεί η φωνή σας και να γίνει πιο δυνατή. Ωστόσο, αυτό καθαυτό το ποιον της φωνής αποτελεί ξεχωριστό σημείο συμβουλής και δεν θα τονιστεί όταν εξετάζεστε στην ένταση της φωνής.

⁸ Σε μια ομιλία δεν μπορεί να εκφερθεί γνώμη για όλες τις περιπτώσεις που υπάρχουν. Συμβουλή πρέπει να δίνεται για την εκάστοτε ομιλία, όχι για καθετί που πιθανόν να προέκυπτε. Εντούτοις, αν φαίνεται αναγκαίο, ο επίσκοπος σχολής μπορεί να επιστήσει την προσοχή του σπουδαστή στα πιθανά προβλήματα που ενδεχομένως να αντιμετωπίσει σε διαφορετικές περιστάσεις, έστω κι αν επαινέσει το σπουδαστή για τη συγκεκριμένη ομιλία του και βάλει «Κ» στην κάρτα συμβουλής του.

⁹ Πώς μπορεί ο σπουδαστής να κρίνει αν η ένταση της φωνής του είναι αρκετή; Ένα από τα καλύτερα κριτήρια είναι η αντίδραση του ακροατηρίου. Ο πεπειραμένος ομιλητής, καθώς εκφωνεί τον πρόλογο, παρατηρεί προσεκτικά εκείνους που κάθονται στα τελευταία καθίσματα της αίθουσας και είναι σε θέση να κρίνει από την έκφραση και γενικά από τη στάση τους αν ακούν άνετα, και θα αυξομειώσει ανάλογα την ένταση της φωνής του. Από τη στιγμή που θα καταλάβει πόση ένταση φωνής χρειάζεται γι’ αυτή την αίθουσα, δεν θα έχει καμιά δυσκολία.

¹⁰ Ένας άλλος τρόπος είναι να παρατηρείτε τους άλλους ομιλητές του προγράμματος. Τους ακούτε χωρίς δυσκολία; Πόσο δυνατά μιλάνε; Προσαρμόστε κι εσείς ανάλογα την ένταση της φωνής σας.

11, 12. Γιατί είναι απαραίτητο να είναι η ένταση της φωνής κατάλληλη για την ύλη;

¹¹ Ένταση φωνής κατάλληλη για την ύλη. Αυτή η πτυχή της ανάλυσης που κάνουμε για την ένταση της φωνής δεν πρέπει να συγχέεται με τη φωνητική διακύμανση. Προς το παρόν ενδιαφερόμαστε απλώς για την προσαρμογή της έντασης της φωνής ανάλογα με τη συγκεκριμένη ύλη που εξετάζεται. Για παράδειγμα, όταν διαβάζονται επικρίσεις από τις Γραφές, είναι φανερό ότι η ένταση της φωνής πρέπει να ρυθμιστεί διαφορετικά απ’ ό,τι στην περίπτωση όπου ο σπουδαστής διαβάζει συμβουλές για αγάπη μεταξύ των αδελφών. Παραβάλετε επίσης το εδάφιο Ησαΐας 36:11 με τα εδάφια 12 και 13 και παρατηρήστε τις διαφορές που θα πρέπει να υπήρξαν στον τρόπο με τον οποίο ειπώθηκαν αυτές οι φράσεις. Η ένταση της φωνής πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα με την ύλη, αλλά ποτέ να μη γίνονται υπερβολές.

¹² Όταν θέλετε να καθορίσετε πόσο δυνατά να μιλήσετε, αναλύστε προσεκτικά την ύλη που έχετε, καθώς και το σκοπό που επιδιώκετε. Αν θέλετε να αλλάξετε τον τρόπο σκέψης του ακροατηρίου σας, μην τους απωθείτε μιλώντας υπερβολικά δυνατά. Αν όμως θέλετε να τους υποκινήσετε σε θαρραλέα δράση, ίσως θα μπορούσατε να μιλήσετε με πιο δυνατή φωνή. Αν η ύλη απαιτεί σθένος, μην το μειώνετε μιλώντας υπερβολικά σιγά.

**********

13-16. Δείξτε την αξία των παύσεων.

¹³ Στην εκφώνηση της ομιλίας σας, οι παύσεις οι οποίες γίνονται εκεί που πρέπει είναι σχεδόν τόσο σπουδαίες όσο και η σωστή ένταση φωνής. Χωρίς αυτές, γίνεται εύκολα δυσνόητη η σημασία των λεγομένων σας και δεν εντυπώνονται στους ακροατές σας τα κύρια σημεία που θα έπρεπε να θυμούνται. Οι παύσεις σάς δίνουν αυτοπεποίθηση και άνεση στο βήμα, σας επιτρέπουν να ελέγχετε καλύτερα την αναπνοή σας και να είστε ατάραχοι στα δύσκολα σημεία της ομιλίας. Οι παύσεις δείχνουν στο ακροατήριο ότι είστε κύριοι της κατάστασης, ότι δεν έχετε αδικαιολόγητη νευρικότητα, ότι λαβαίνετε υπόψη σας το ακροατήριό σας και ότι έχετε κάτι που επιθυμείτε να το ακούσουν και να το θυμούνται.

¹⁴ Οι αρχάριοι ομιλητές πρέπει να αποκτήσουν το ταχύτερο δυνατόν την ικανότητα να κάνουν παύσεις αποτελεσματικά. Πρώτα-πρώτα, πρέπει να πειστείτε ότι αυτό που έχετε να πείτε είναι σπουδαίο και ότι θέλετε να το θυμούνται οι ακροατές. Όταν μια μητέρα θέλει να διορθώσει το παιδί της, μερικές φορές, πριν αρχίσει τις παρατηρήσεις της, λέει κάτι για να τραβήξει την προσοχή του. Δεν λέει τίποτα άλλο προτού εξασφαλίσει την αμέριστη προσοχή του παιδιού. Κατόπιν, θα πει αυτό που έχει κατά νου να πει. Θέλει να είναι σίγουρη ότι το παιδί δεν θα αγνοήσει αυτά που του λέει και ότι θα τα θυμάται.

¹⁵ Μερικοί δεν κάνουν ποτέ παύσεις, ακόμα και στην καθημερινή τους ομιλία. Αν έχετε κι εσείς τέτοιο πρόβλημα, θα πρέπει να καλλιεργήσετε αυτό το χαρακτηριστικό για να βελτιώσετε την αποτελεσματικότητα της διακονίας σας στον αγρό. Εκεί κάνουμε ομιλίες σε μορφή συζήτησης. Για να κάνετε παύσεις με τέτοιον τρόπο ώστε ο οικοδεσπότης σας να μη σας διακόπτει αλλά να σας ακούει και να περιμένει να συνεχίσετε, απαιτείται το ορθό είδος παύσεων. Αλλά η τέχνη και η επιδεξιότητα στις παύσεις είναι ικανότητες απαραίτητες και αποδοτικές τόσο όταν συζητάτε όσο και όταν τις εκδηλώνετε από το βήμα.

¹⁶ Ένα σοβαρό πρόβλημα σχετικά με τη σωστή χρήση παύσεων σε μια ομιλία είναι το να έχετε πάρα πολλή ύλη. Να το αποφεύγετε αυτό. Να αφήνετε χρόνο για παύσεις· είναι απαραίτητες.

17-21. Εξηγήστε πόσο σπουδαίο είναι να γίνονται παύσεις για στίξη.

¹⁷ Παύσεις για στίξη. Αυτές οι παύσεις γίνονται απλώς για τη σαφή διατύπωση των σκέψεων· για να διαχωρίζονται οι συναφείς ιδέες· για να διακρίνονται οι φράσεις, οι προτάσεις, πότε τελειώνει μια περίοδος ή μια παράγραφος. Συχνά αυτές οι αλλαγές μπορούν να φανούν με κάποια μεταβολή του ύψους ή της έντασης της φωνής, αλλά και οι παύσεις είναι αποτελεσματικές για να υπάρξει προφορική στίξη στα όσα λέγονται. Και όπως το κόμμα και η άνω τελεία έχουν διαφορετική σημασία στις διαιρέσεις της περιόδου, έτσι και οι παύσεις πρέπει να ποικίλλουν ανάλογα με τη χρήση τους.

¹⁸ Οι παύσεις που γίνονται σε λάθος σημεία μπορούν να αλλάξουν τελείως τη σκέψη μιας πρότασης. Ένα σχετικό παράδειγμα είναι τα λόγια του Ιησού στο εδάφιο Λουκάς 23:43, ΜΝΚ: ‘Στ’ αλήθεια σου λέω σήμερα, Θα είσαι μαζί μου στον Παράδεισο’. Αν βάλετε το κόμμα μεταξύ των λέξεων ‘λέω’ και ‘σήμερα’, θα προκύψει μια τελείως διαφορετική σκέψη, όπως είναι καταφανές από τη συνήθη παρερμηνεία αυτού του εδαφίου. Επομένως, οι παύσεις οι οποίες γίνονται εκεί που πρέπει είναι ουσιώδεις για να μεταδώσετε τη σκέψη που θέλετε.

¹⁹ Μάθετε να βάζετε προφορική στίξη στην ομιλία από σχέδιο τηρώντας όλα τα σημεία της γραπτής στίξης όταν διαβάζετε. Το μόνο σημείο της γραπτής στίξης που μπορείτε να αγνοήσετε καμιά φορά όταν διαβάζετε είναι το κόμμα. Το αν θα κάνετε ή όχι παύση σ’ ένα κόμμα είναι συχνά ζήτημα προτίμησης. Αλλά άνω τελείες, τελείες, εισαγωγικά, καθώς και διαιρέσεις παραγράφων, όλα αυτά πρέπει να τηρούνται.

²⁰ Όταν πρόκειται να διαβάσετε ένα χειρόγραφο ή μια Γραφική περικοπή, ίσως να το βρείτε χρήσιμο να βάζετε κάποια σημάδια στο κείμενο. Τραβήξτε μια μικρή κάθετη γραμμή μεταξύ των φράσεων όπου πρέπει να κάνετε μια σύντομη παύση (ίσως μόνο ένα δισταγμό)· δυο γραμμές ή ένα «Χ» για μεγαλύτερη παύση.

²¹ Αν πάλι, καθώς κάνετε πρόβες στην ανάγνωση που έχετε, διαπιστώσετε ότι μερικές προτάσεις σάς δυσκολεύουν και επανειλημμένα κάνετε παύση σε λάθος σημεία, θα μπορούσατε να βάλετε κάποια σημάδια με το μολύβι σας τα οποία να ενώνουν όλες τις λέξεις που αποτελούν μια φράση. Κατόπιν, καθώς διαβάζετε, μη σταματήσετε ούτε να διστάσετε ωσότου φτάσετε στην τελευταία από τις λέξεις που έχετε ενώσει. Πολλοί πεπειραμένοι ομιλητές το κάνουν αυτό.

22-24. Γιατί χρειάζεται να κάνουμε παύση όταν αλλάζουμε σκέψη;

²² Παύσεις για αλλαγή σκέψης. Όταν πηγαίνετε από το ένα κύριο σημείο στο άλλο, η παύση δίνει στο ακροατήριο την ευκαιρία να κάνει στοχασμούς. Εκτός αυτού, προλαβαίνει την παρανόηση. Δίνει στη διάνοια την ευκαιρία να προσαρμοστεί, να αντιληφθεί την αλλαγή κατεύθυνσης και να παρακολουθήσει την ανάπτυξη της νέας σκέψης που παρουσιάζεται. Το να κάνει ο ομιλητής μια παύση όταν αλλάζει ιδέα είναι τόσο σπουδαίο όσο σπουδαίο είναι να μειώσει την ταχύτητα ο οδηγός ενός αυτοκινήτου για να πάρει μια στροφή.

²³ Σε μια ομιλία από σχέδιο, πρέπει να έχετε οργανώσει την ύλη στο σχέδιο με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορείτε να κάνετε παύση μεταξύ των κύριων σημείων. Αυτό δεν πρέπει να παρεμβαίνει στον ειρμό ή στη συνοχή της ομιλίας, αλλά πρέπει να έχετε διαμορφώσει τόσο καλά τις ιδέες στο σχέδιό σας ώστε να μπορείτε να αναπτύξετε ένα συγκεκριμένο σημείο μέχρι το αποκορύφωμά του, να κάνετε μια παύση και κατόπιν να προχωρήσετε στην καινούρια σκέψη. Μπορείτε μάλιστα, αν χρειάζεται, να βάζετε κάποια σημάδια στο σχέδιό σας για να θυμάστε τέτοια σημεία ολοκλήρωσης της επιχειρηματολογίας και αλλαγής.

²⁴ Οι παύσεις για αλλαγή σκέψης είναι συνήθως μεγαλύτερες από τις παύσεις για στίξη· οι μεγάλες παύσεις, όμως, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται υπερβολικά σε μια ομιλία, γιατί τότε η εκφώνηση γίνεται κουραστικά αργή. Εκτός αυτού, μπορεί να φανούν προσποιητές.

25-28. Δείξτε πώς μάς βοηθάνε οι παύσεις να δώσουμε έμφαση σ’ ένα σημείο, καθώς και να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία ενοχλητικές περιστάσεις.

²⁵ Παύσεις για έμφαση. Οι παύσεις για έμφαση είναι συνήθως παύσεις που έχουν σκοπό να προκαλέσουν αίσθηση. Δημιουργούν αναμονή ή δίνουν στο ακροατήριο την ευκαιρία να σκεφτεί.

²⁶ Η παύση πριν από ένα σπουδαίο σημείο δημιουργεί προσμονή. Η παύση ύστερα απ’ αυτό επιτρέπει να αφομοιωθεί η πλήρης σημασία της ιδέας. Οι δυο χρήσεις αυτής της παύσης διαφέρουν, γι’ αυτό πρέπει να αποφασίσετε ποια είναι η πιο κατάλληλη για τη συγκεκριμένη περίπτωση ή αν πρέπει να χρησιμοποιήσετε και τις δυο.

²⁷ Οι παύσεις για έμφαση πρέπει να περιορίζονται στις ιδιαίτερα σπουδαίες δηλώσεις, γιατί διαφορετικά χάνεται η αξία τους.

²⁸ Παύσεις όταν το απαιτούν οι περιστάσεις. Πράγματα που διακόπτουν την ομιλία απαιτούν συχνά να κάνει ο ομιλητής μια στιγμιαία παύση. Όταν η ενόχληση δεν είναι πάρα πολύ σοβαρή και μπορείτε να υψώσετε τη φωνή σας και να συνεχίσετε, αυτό συνήθως είναι το καλύτερο. Αν όμως μια ενόχληση είναι τέτοια που έχει απόλυτα αρνητική επίδραση στην ομιλία σας, τότε πρέπει να κάνετε παύση. Το ακροατήριό σας θα εκτιμήσει το ότι το λάβατε υπόψη σας. Εξάλλου, πολλές φορές δεν σας ακούν ούτως ή άλλως, γιατί η προσωρινή ενόχληση έχει αποσπάσει την προσοχή τους. Γι’ αυτό, να χρησιμοποιείτε τις παύσεις αποτελεσματικά, ώστε να είστε βέβαιοι ότι οι ακροατές σας αποκομίζουν πλήρη ωφέλεια από τα καλά πράγματα που θέλετε να τους πείτε.