Μελέτη 33

Εκδήλωση Ενθουσιασμού και Θέρμης

1. Τι είναι εκείνο που θα προκαλέσει ενθουσιασμό;

¹ Ο ενθουσιασμός είναι η ζωή της ομιλίας. Αν αυτά που λέτε δεν ενθουσιάζουν εσάς, είναι σίγουρο ότι δεν θα ενθουσιάσουν ούτε τους ακροατές σας. Αν η ομιλία δεν αγγίζει εσάς, δεν θα αγγίξει ούτε εκείνους. Αλλά, για να εκδηλώσετε γνήσιο ενθουσιασμό όταν κάνετε μια ομιλία, πρέπει να είστε εντελώς πεπεισμένοι ότι χρειάζεται να ακούσουν οι ακροατές σας αυτά που έχετε να πείτε. Αυτό σημαίνει ότι τους λάβατε υπόψη σας όταν προετοιμάζατε την ομιλία, διαλέγοντας τα πιο ωφέλιμα γι’ αυτούς σημεία και διαμορφώνοντάς τα έτσι ώστε οι ακροατές σας να εκτιμήσουν αμέσως την αξία τους. Αν το έχετε κάνει αυτό, θα νιώθετε την ώθηση να μιλήσετε με ζήλο, και το ακροατήριό σας θα ανταποκριθεί.

2-5. Πώς εκφράζει ενθουσιασμό η ζωηρή εκφώνηση;

² Εκδήλωση ενθουσιασμού με ζωηρή εκφώνηση. Ο ενθουσιασμός φανερώνεται ιδιαίτερα καθαρά με τη ζωηρότητα της εκφώνησής σας. Δεν πρέπει να δείχνετε αδιάφοροι ή να είστε άτονοι. Οι εκφράσεις του προσώπου σας, ο τόνος της φωνής σας και ο τρόπος με τον οποίο μιλάτε πρέπει να είναι γεμάτα ζωή. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μιλάτε με παρρησία και σθένος. Πρέπει να φαίνεται ότι είστε πεπεισμένοι αλλά όχι απόλυτοι. Μολονότι πρέπει να είστε ενθουσιώδεις, δεν πρέπει ποτέ να ξεπεράσετε τα όρια. Αν χάσετε τον έλεγχο του εαυτού σας, θα χάσετε και το ακροατήριό σας.

³ Ο ενθουσιασμός είναι μεταδοτικός. Αν εσείς νιώθετε ενθουσιασμένοι με την ομιλία σας, αυτός ο ενθουσιασμός θα μεταδοθεί στο ακροατήριό σας. Στη συνέχεια, μέσω της καλής επαφής με το ακροατήριο, ο ενθουσιασμός του θα επιστρέψει και πάλι σ’ εσάς και θα κρατάει αμείωτο το δικό σας ενθουσιασμό. Απεναντίας, αν εσείς είστε άτονοι, έτσι θα γίνει και το ακροατήριό σας.

⁴ Ο Παύλος λέει ότι πρέπει να ‘φλεγόμαστε από το πνεύμα’ του Θεού. Αν συμβαίνει αυτό, η ζωηρή σας εκφώνηση θα κάνει το πνεύμα του Θεού να ρέει πάνω στο ακροατήριο και θα υποκινήσει το ακροατήριό σας σε δράση. Ο Απολλώς εκδήλωνε τέτοιο πνεύμα όταν μιλούσε, και λέγεται ότι ήταν «λόγιος [εύγλωττος, ΜΝΚ]» ομιλητής.—Ρωμ. 12:11, ΜΝΚ· Πράξ. 18:25· Ιώβ 32:18-20· Ιερ. 20:9.

⁵ Για να σας ενθουσιάζει η ομιλία σας, πρέπει να είστε πεπεισμένοι ότι έχετε να πείτε κάτι που αξίζει να λεχτεί. Επεξεργαστείτε την ύλη που πρόκειται να παρουσιάσετε μέχρι να νιώσετε ότι έχετε κάτι το οποίο θα υποκινήσει πρώτα εσάς που κάνετε την ομιλία. Δεν χρειάζεται να είναι καινούρια η ύλη, αλλά μπορεί να είναι διαφορετική η πλευρά από την οποία θα προσεγγίσετε το θέμα. Αν αισθάνεστε ότι έχετε να πείτε κάτι που θα ενισχύσει τους ακροατές σας στη λατρεία τους, που θα τους κάνει καλύτερους διακόνους ή καλύτερους Χριστιανούς, τότε θα έχετε κάθε λόγο να νιώθετε ενθουσιασμό για την ομιλία σας και, χωρίς αμφιβολία, έτσι θα νιώθετε.

6-9. Ποια επίδραση έχει η ύλη της ομιλίας κάποιου στον ενθουσιασμό που θα εκδηλώσει αυτός κατά την εκφώνηση;

⁶ Ενθουσιασμός κατάλληλος για την ύλη. Για να έχει η ομιλία σας ποικιλία και για να ωφεληθούν οι ακροατές σας, δεν πρέπει να κρατάτε τον ενθουσιασμό σας σε πολύ υψηλό επίπεδο σε όλη τη διάρκεια της ομιλίας σας. Αν το κάνετε αυτό, θα τους κουράσετε πριν ακόμα αναλάβουν δράση. Αυτό τονίζει και πάλι ότι είναι ανάγκη να προετοιμάσετε ύλη που θα παρουσιάζει αρκετή ποικιλία ώστε να επιτρέπει την ύπαρξη ποικιλίας στην εκφώνησή σας. Σημαίνει ότι μερικά σημεία που αναπτύσσετε απαιτούν, λόγω της φύσης τους, πιο ενθουσιώδη εκφώνηση απ’ ό,τι άλλα, και αυτά πρέπει να τα έχετε κατανείμει επιδέξια μέσα σε ολόκληρη την ομιλία σας.

⁷ Ιδιαίτερα τα κύρια σημεία πρέπει να τα παρουσιάζετε με ενθουσιώδη τρόπο. Πρέπει να υπάρχουν «κορυφές» στην ομιλία σας, αποκορυφώματα στα οποία φτάνετε σταδιακά. Εφόσον αυτά είναι τα εξέχοντα σημεία της ομιλίας σας, συνήθως θα τα έχετε διαμορφώσει έτσι ώστε να παρακινήσουν το ακροατήριό σας, να κάνουν κατανοητή την εφαρμογή της επιχειρηματολογίας σας, των λόγων που προβάλλετε ή της συμβουλής που δίνετε. Αφού πείσετε το ακροατήριό σας, χρειάζεται τώρα να του δώσετε ώθηση, να του δείξετε σε τι ωφελούν τα συμπεράσματά σας, τι χαρές και τι προνόμια θα έχουν αν ενεργήσουν σύμφωνα μ’ αυτές τις πεποιθήσεις. Αυτό απαιτεί ενθουσιώδη εκφώνηση.

⁸ Εντούτοις, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να περιπέσετε σε κατάσταση αδιαφορίας όταν παρουσιάζετε τα υπόλοιπα σημεία. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να χάσετε την έντονη εκτίμηση που τρέφετε για το θέμα σας ούτε να δείξετε ότι χάσατε έστω και λίγο από το ενδιαφέρον σας. Φανταστείτε ένα ελάφι που βόσκει ήσυχα σ’ ένα μικρό ξέφωτο. Μολονότι δίνει την εντύπωση ότι είναι χαλαρωμένο, υπάρχει κρυμμένη δύναμη στα λεπτά του πόδια, δύναμη που θα του επιτρέψει να απομακρυνθεί με μεγάλα πηδήματα μόλις παρουσιαστεί το ελάχιστο ίχνος κινδύνου. Κάθεται ήσυχο, αλλά είναι συνεχώς σε εγρήγορση. Το ίδιο μπορείτε να κάνετε κι εσείς, ακόμα και όταν δεν μιλάτε με όλο σας τον ενθουσιασμό.

⁹ Τι σημαίνουν όλα αυτά λοιπόν; Ότι η ζωηρή εκφώνηση ποτέ δεν επιβάλλεται. Πρέπει να υπάρχει λόγος για την ύπαρξή της και αυτόν το λόγο πρέπει να τον παρέχει η ύλη σας. Αυτός που θα σας δώσει τη συμβουλή θα προσέξει να δει αν ο ενθουσιασμός σας ήταν κατάλληλος για την ύλη σας. Μήπως ήταν υπερβολικός, μήπως ήταν πάρα πολύ λίγος ή άτοπος; Φυσικά, θα λάβει υπόψη του το χαρακτήρα σας, αλλά θα σας ενθαρρύνει αν είστε ντροπαλοί και υπέρ το δέον συγκρατημένοι και θα σας πει να προσέχετε αν δείχνετε υπέρμετρο ενθουσιασμό για το καθετί που λέτε. Συνεπώς, να έχετε ενθουσιασμό ανάλογο με την ύλη σας και να ποικίλλετε την ύλη σας ώστε ο ενθουσιασμός να είναι ομοιόμορφα κατανεμημένος σε όλη την ομιλία σας.

**********

10-12. Τι σημαίνει θέρμη και εγκάρδια αισθήματα;

¹⁰ Ο ενθουσιασμός σχετίζεται στενά με τη θέρμη και τα εγκάρδια αισθήματα. Ωστόσο, η εκδήλωση του καθενός απ’ αυτά υποκινείται από διαφορετικά συναισθήματα και παράγει διαφορετικά αποτελέσματα στο ακροατήριό σας. Ως ομιλητές, συνήθως νιώθετε ενθουσιασμό λόγω της ύλης σας, αλλά νιώθετε θέρμη όταν σκέφτεστε το ακροατήριό σας έχοντας την επιθυμία να το βοηθήσετε. Το σημείο «Θέρμη, εγκάρδια αισθήματα», που αναφέρεται στην κάρτα Συμβουλή για Ομιλία, αξίζει μεγάλη προσοχή.

¹¹ Αν εκδηλώνετε θέρμη και εγκάρδια αισθήματα, το ακροατήριό σας θα νιώσει ότι είστε άνθρωποι που δείχνετε αγάπη, καλοσύνη και τρυφερή συμπόνια. Θα ελκυστούν προς εσάς σαν σε φωτιά μέσα στην κρύα νύχτα. Η ζωηρή εκφώνηση υποκινεί, αλλά χρειάζεται και το αίσθημα της τρυφερότητας. Δεν είναι πάντοτε αρκετό να πείσετε τη διάνοια· πρέπει να συγκινήσετε την καρδιά.

¹² Για παράδειγμα, θα ήταν κατάλληλο να διαβάσετε τα εδάφια Γαλάτας 5:22, 23, σχετικά με την αγάπη, τη μακροθυμία, την αγαθοσύνη και την πραότητα, χωρίς να καθρεφτίζονται κάπως αυτές οι ιδιότητες στον τρόπο σας; Προσέξτε επίσης το αίσθημα της τρυφερότητας που εκφράζουν τα λόγια του Παύλου στα εδάφια 1 Θεσσαλονικείς 2:7, 8. Αυτές είναι εκφράσεις που απαιτούν θέρμη και εγκάρδια αισθήματα. Πώς μπορείτε να δείξετε τέτοια αισθήματα;

13, 14. Πώς μπορεί να εκδηλωθεί θέρμη με τις εκφράσεις του προσώπου;

¹³ Θέρμη φανερή στην έκφραση του προσώπου. Αν έχετε θερμά αισθήματα για το ακροατήριό σας, θα πρέπει να το δείχνει το πρόσωπό σας. Αν δεν το δείχνει, το ακροατήριό σας μπορεί να μην πειστεί ότι είστε ειλικρινά θερμοί απέναντί του. Αλλά η θέρμη πρέπει να είναι γνήσια. Δεν γίνεται να φορεθεί σαν μάσκα. Ούτε πρέπει να συγχέεται η θέρμη και τα εγκάρδια αισθήματα με το συναισθηματισμό και τις ασυγκράτητες συγκινήσεις. Η καλοσυνάτη έκφραση του προσώπου θα δείχνει γνησιότητα και ειλικρίνεια.

¹⁴ Τις περισσότερες φορές θα μιλάτε σε φιλικό ακροατήριο. Επομένως, αν όντως κοιτάτε το ακροατήριό σας, θα αισθανθείτε θέρμη γι’ αυτούς. Θα νιώσετε άνετα και φιλικά απέναντί τους. Βρείτε κάποιον στο ακροατήριο που έχει ιδιαίτερα φιλικό πρόσωπο. Απευθυνθείτε σ’ αυτό το άτομο για λίγο. Διαλέξτε κάποιον άλλον και απευθυνθείτε σ’ εκείνον. Αυτό, όχι μόνο θα σας βοηθήσει να έχετε καλή επαφή με το ακροατήριο, αλλά θα δείτε ότι θα σας φέρει πιο κοντά στο ακροατήριο, και η θερμή έκφραση που, όπως είναι επόμενο, θα πάρει το πρόσωπό σας θα φέρει το ακροατήριο πιο κοντά σ’ εσάς.

15-19. Αναφέρετε τι είναι εκείνο που θα κάνει τη φωνή ενός ομιλητή να εκδηλώνει θέρμη και εγκάρδια αισθήματα.

¹⁵ Θέρμη και εγκάρδια αισθήματα φανερά στον τόνο της φωνής. Έχει εξακριβωθεί ότι ακόμα και τα ζώα μπορούν, μέχρι ενός σημείου, να καταλάβουν τα συναισθήματά σας από τον τόνο της φωνής σας. Πόσο περισσότερο, λοιπόν, θα ανταποκριθεί ένα ακροατήριο σε μια φωνή που ο τόνος της φανερώνει θέρμη και εγκάρδια αισθήματα.

¹⁶ Αν πραγματικά αισθάνεστε απομακρυσμένοι από το ακροατήριό σας, αν σας απασχολούν πιο πολύ οι λέξεις οι οποίες λέτε παρά η απήχηση που θα έχουν αυτές στο ακροατήριό σας, δύσκολα θα το κρύψετε αυτό από ένα παρατηρητικό ακροατήριο. Αν όμως έχετε ειλικρινά συγκεντρωμένο το ενδιαφέρον σας σ’ αυτούς στους οποίους απευθύνεστε και έχετε την εγκάρδια επιθυμία να τους μεταβιβάσετε τις σκέψεις σας έτσι ώστε να σκεφτούν όπως κι εσείς, τα εγκάρδια αισθήματά σας θα καθρεφτίζονται σε κάθε κάμψη της φωνής σας.

¹⁷ Είναι φανερό, όμως, ότι το ενδιαφέρον πρέπει να είναι ειλικρινές. Η γνήσια θέρμη δεν μπορεί να είναι προσποιητή, όπως δεν μπορεί να είναι και ο ενθουσιασμός. Ποτέ δεν πρέπει να δίνει ο ομιλητής την εντύπωση υποκριτικής γλυκύτητας. Ούτε πρέπει να συγχέεται η θέρμη και τα εγκάρδια αισθήματα με το συναισθηματισμό ή με την προσποιητή, τρεμουλιαστή φωνή που χρησιμοποιούν εκείνοι οι οποίοι προσπαθούν σκόπιμα να διεγείρουν τις συγκινήσεις.

¹⁸ Αν έχετε σκληρή, τραχιά φωνή, θα είναι δύσκολο να εκδηλώνετε θέρμη με τον τρόπο έκφρασης. Πρέπει να καταβάλλετε συνειδητές και επιμελείς προσπάθειες για να υπερνικήσετε οποιοδήποτε τέτοιο πρόβλημα. Αυτό είναι θέμα που αφορά το ποιόν της φωνής και θα απαιτήσει χρόνο, αλλά η κατάλληλη προσοχή και η προσπάθεια μπορούν να βοηθήσουν πολύ στη βελτίωση της θέρμης της φωνής σας.

¹⁹ Ένα πράγμα που θα μπορούσε να σας βοηθήσει, από καθαρά τεχνική άποψη, είναι να θυμάστε ότι τα φωνήεντα κάνουν την ομιλία σκληρή όταν προφέρονται κοφτά. Φροντίστε να «τραβάτε» τα φωνήεντα. Αυτό θα τα απαλύνει και θα δώσει αυτόματα στην ομιλία σας πιο θερμό τόνο.

20, 21. Πώς η ύλη μιας ομιλίας επηρεάζει τη θέρμη και τα εγκάρδια αισθήματα που θα εκδηλωθούν κατά την εκφώνηση;

²⁰ Θέρμη και εγκάρδια αισθήματα κατάλληλα για την ύλη. Όπως στην περίπτωση του ενθουσιασμού, έτσι και η θέρμη και τα εγκάρδια αισθήματα που βάζετε στην έκφρασή σας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το τι λέτε. Ένα παράδειγμα σχετικά μ’ αυτό είναι η αφήγηση στο 23ο κεφάλαιο του Ματθαίου, η οποία αναφέρει την κατάκριση που απεύθυνε ο Ιησούς προς τους γραμματείς και τους Φαρισαίους. Δεν μπορούμε να τον φανταστούμε να εκφράζει αυτά τα δηκτικά λόγια καταγγελίας άτονα και άψυχα. Αλλά μέσα σε όλη αυτή την έκφραση αγανάκτησης και οργής υπάρχει μια φράση γεμάτη θέρμη και αίσθημα τρυφερότητας που εκφράζει τη συμπόνια του Ιησού με τα εξής λόγια: «Ποσάκις ηθέλησα να συνάξω τα τέκνα σου καθ’ ον τρόπον συνάγει η όρνις τα ορνίθια εαυτής υπό τας πτέρυγας, και δεν ηθελήσατε». Εδώ είναι καταφανές το αίσθημα τρυφερότητας, αλλά η επόμενη δήλωση, «Ιδού, αφίνεται εις εσάς ο οίκος σας έρημος», δεν εκφράζει το ίδιο συναίσθημα. Ο τόνος μαρτυρά απόρριψη, αποστροφή.

²¹ Πού, λοιπόν, θα ταίριαζε η θέρμη και τα εγκάρδια αισθήματα; Τα περισσότερα απ’ όσα θα μπορούσατε να πείτε στη διακονία αγρού ή στη διάρκεια μιας ομιλίας σπουδαστή προσφέρονται για την εκδήλωση τέτοιων αισθημάτων, αλλά ιδιαίτερα όταν βοηθάτε τους άλλους να κάνουν λογικούς συλλογισμούς, όταν τους ενθαρρύνετε, τους προτρέπετε, συμμερίζεστε τα αισθήματά τους, και ούτω καθεξής. Να θυμάστε ότι πρέπει να είστε θερμοί, αλλά να μην ξεχνάτε να είστε ενθουσιώδεις όταν αυτό είναι κατάλληλο. Να είστε ισορροπημένοι σε όλα, αλλά να λέτε το καθετί όσο πιο εκφραστικά γίνεται.