Μπορούμε να Σώσουμε την Καντελάμπρα;
ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΒΡΑΖΙΛΙΑ
ΚΑΠΟΤΕ η νότια Βραζιλία καλυπτόταν από κωνοφόρα δέντρα. Η ομοιότητά τους με διακλαδωτό κηροπήγιο έδωσε σε ένα είδος κωνοφόρων, την αρωκαρία τη βραζιλιανή, το όνομα «καντελάμπρα», μια λέξη που σημαίνει διακλαδωτό κηροπήγιο.
Οι κώνοι που κρέμονται από την καντελάμπρα είναι μεγαλύτεροι από γκρέιπφρουτ—μερικοί έχουν βάρος πέντε κιλά. Ένας κώνος μπορεί να περιέχει ως και 150 σπόρους που ονομάζονται πινιόις στην πορτογαλική. Όταν ο κώνος ωριμάζει, σπάει με ένα δυνατό «κρακ» και οι σπόροι σκορπίζονται.
Οι άνθρωποι, τα πουλιά και τα ζώα τρώνε τους σπόρους οι οποίοι έχουν άρωμα και γεύση όμοια με του κάστανου. Παλιότερα, τα πινιόις—μια καλή πηγή πρωτεϊνών και ασβεστίου—αποτελούσαν τη βασική τροφή μερικών ντόπιων φυλών της νότιας Βραζιλίας. Οι σπόροι χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα. Για παράδειγμα, στην Πολιτεία Σάντα Καταρίνα της Βραζιλίας, εμφανίζονται σε παραδοσιακά πιάτα όπως το πέσοκα ντε πινιάο (τριμμένα πινιόις).
Ο ήλιος άρχισε να δύει για την καντελάμπρα όταν το 18ο αιώνα οι Ευρωπαίοι άποικοι διέκριναν τις δυνατότητες αξιοποίησης της ξυλείας της. Σύντομα, τα δέντρα καντελάμπρα άρχισαν να υλοτομούνται για να χτιστούν σπίτια ή απλώς έδιναν τη θέση τους σε φυτείες καλαμποκιού και αμπέλια. Με τον καιρό, τα δέντρα που κόβονταν ήταν περισσότερα από αυτά που φυτεύονταν. Σήμερα, έχουν απομείνει μόνο λίγα διάσπαρτα τμήματα δάσους. Ως αποτέλεσμα, η αξία της καντελάμπρα έχει ανεβεί κατακόρυφα. «Δεν πρόκειται για ένα απλό ξύλο», παρατήρησε κάποιος που ασχολείται με την κατεργασία της ξυλείας της καντελάμπρα επί 50 χρόνια. «Είναι χρυσός».
Ερευνητές λένε ότι αν δεν υπήρχε ο κυανοκόρακας, η καντελάμπρα θα είχε εξαφανιστεί. Αυτό το ακούραστο πουλί τρέφεται με τους σπόρους της καντελάμπρα, αποθηκεύοντας μερικούς μέσα σε βρύα και σε ξερές φτέρες. Αρκετοί από αυτούς τους σπόρους αργότερα βλασταίνουν. Κατά κάποιον τρόπο, λοιπόν, ο κυανοκόρακας είναι ένας δραστήριος καλλιεργητής των δέντρων καντελάμπρα! Δυστυχώς, όμως, ο αριθμός των κυανοκοράκων μειώνεται επειδή καταστρέφονται τα δάση των κωνοφόρων.
Κάποιες εταιρίες υλοτόμησης έχουν αρχίσει τώρα να διατηρούν μικρά τμήματα δασών και επίσης να ξαναφυτεύουν δέντρα καντελάμπρα σε περιοχές της νότιας Βραζιλίας. Ίσως αυτό σημαίνει ότι ο ήλιος θα συνεχίσει να ανατέλλει για την καντελάμπρα.
[Εικόνες στη σελίδα 11]
Κάθε κώνος περιέχει ως και 150 «πινιόις»
[Ευχαριστίες]
Δέντρο και κώνοι: Marcos Castelani