Το Αυθεντικό Καπέλο «Παναμάς»—Προϊόν Ισημερινού;
ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΟΝ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟ
ΜΗΠΩΣ εξαπατήθηκε ο πελάτης; Κάποιος παρατηρητής μπορεί να το πίστευε αυτό, εφόσον ο άνθρωπος πλήρωσε 300 δολάρια (περ. 105.000 δρχ.) για έναν αυθεντικό «Παναμά». Αλλά ο πωλητής το έβγαλε από ένα κουτί που είχε ευδιάκριτη την ετικέτα «Προϊόν Ισημερινού»! Απάτη; Κάθε άλλο. Στην πραγματικότητα, το γνήσιο καπέλο «Παναμάς» είναι όντως προϊόν Ισημερινού. Πώς όμως προέκυψε αυτή η παραπλανητική ονομασία; Και γιατί ένα τέτοιο καπέλο κοστίζει τόσο πολλά χρήματα;
Στα μέσα του 19ου αιώνα, χρυσοθήρες έσπευδαν στην Καλιφόρνια μέσω του Ισθμού του Παναμά. Από εκεί αγόραζαν καπέλα που εισάγονταν από τον Ισημερινό. Με τον καιρό, τα καπέλα κατέληξαν να είναι γνωστά με το όνομα του μέρους από όπου τα αγόραζαν παρά με το όνομα της χώρας προέλευσής τους. Όπως και αν έχουν τα πράγματα, ο «Παναμάς» έγινε πολύ δημοφιλής. Το 1849, για παράδειγμα, ο Ισημερινός εξήγαγε περισσότερα από 220.000 καπέλα! Αργότερα, το 1855, ένας Γάλλος που ζούσε στον Παναμά παρουσίασε τα καπέλα στη διεθνή έκθεση του Παρισιού. Οι Γάλλοι, ως λάτρεις της μόδας, εντυπωσιάστηκαν με τη λεπτή υφή του—μερικοί μάλιστα το περιέγραψαν ως «ψάθινο ύφασμα». Σύντομα ήταν σχεδόν αδιανόητο να φοράει κάποιος άλλο είδος καπέλου!
Η δημοτικότητα του «Παναμά» αυξήθηκε πολύ στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν εμφανίστηκε στον παγκόσμιο τύπο μια φωτογραφία του Προέδρου των ΗΠΑ, Θεόδωρου Ρούζβελτ, ο οποίος φορούσε επιδεικτικά ένα κομψό φίνο. Η ζήτηση για αυτό το μοντέρνο καπέλο αυξήθηκε. Μεγάλες εταιρίες σε όλο τον κόσμο άρχισαν να το εμπορεύονται. Στην Τουρκία, οι εκσυγχρονιστικοί νόμοι απαγόρευσαν το παραδοσιακό φέσι το 1925, και επέβαλαν τη χρήση του «Παναμά». Το 1944 ο «Παναμάς» είχε ήδη γίνει το κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν του Ισημερινού.
Το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, τα καπέλα έχασαν έδαφος. Ωστόσο, τα καλοπλεγμένα καπέλα «Παναμάς» του Ισημερινού διατήρησαν τη γοητεία τους. Πράγματι, επιδέξιοι πιλοποιοί σε όλο τον κόσμο ανταγωνίζονται για μοντέλα υψηλής ποιότητας. Διάσημοι άνθρωποι από περασμένες εποχές ως τις δικές μας μέρες έχουν γοητευτεί από την κομψότητα του «Παναμά». Αυτό το καπέλο έχει κοσμήσει το κεφάλι του Ουίνστον Τσόρτσιλ, του Νικίτα Χρουστσόφ, του Χάμφρι Μπόγκαρτ και του Μάικλ Τζόρνταν—για να αναφέρουμε μόνο μερικούς.
Φυσικά, υπάρχουν και φτηνές απομιμήσεις του αυθεντικού «Παναμά», οι οποίες παράγονται μαζικά. Ωστόσο, πολλά από αυτά τα καπέλα σπάνε, ενώ άλλα δεν «αναπνέουν». Αντίθετα, το αυθεντικό καπέλο «Παναμάς» είναι ελαφρύ, ευάερο και αθάνατο. Το κάθε καπέλο πλέκεται με το χέρι και έτσι είναι μοναδικό. Οι τιμές τους ποικίλλουν από μερικά δολάρια για τα αραιοπλεγμένα καπέλα ως και πάνω από 1.000 δολάρια (περ. 350.000 δρχ.) για τα πιο σπάνια, τα σουπερφίνο του Μοντεκρίστι. Η ποιότητα καθορίζεται από το πόσο προσεγμένη και λεία είναι η ύφανση, όπως επίσης και από τη σταθερότητα του χρώματος. Αλλά να θυμάστε πάντα ότι: Το αυθεντικό καπέλο «Παναμάς» είναι προϊόν μόνο του Ισημερινού.
[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 26, 27]
Πώς Φτιάχνεται το Καπέλο «Παναμάς»
Πώς φτιάχνεται το καπέλο «Παναμάς»; Ένα φοινικοειδές φυτό παρέχει τις εύκαμπτες αλλά ανθεκτικές ίνες που ονομάζονται τοκίγια. Οι παράκτιοι κάμποι του Ισημερινού παρέχουν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη και την αναπαραγωγή αυτού του φυτού. Οι τεχνίτες καπέλων του Ισημερινού θεωρούνται από τους καλύτερους υφαντές του κόσμου, και επιτελούν φιλόπονη εργασία! Μπορεί να απαιτηθούν έξι μήνες ή και περισσότερο για να πλέξουν το υψηλής ποιότητας σουπερφίνο του Μοντεκρίστι. Κάθε ίνα του καπέλου έχει πολύ μικρό μήκος. Εντούτοις σε έναν αυθεντικό «Παναμά», είναι δύσκολο να διακρίνει κάποιος πού τελειώνει το ένα νήμα και πού αρχίζει το άλλο. Επίσης, η ύφανση είναι τόσο σφιχτή, ώστε δεν μπορεί να περάσει ούτε νερό!
Η πόλη Μοντεκρίστι είναι φημισμένη για τα υπέροχα χειροποίητα καπέλα της. Οι επιδέξιοι τεχνίτες στην περιοχή Μοντεκρίστι πλέκουν νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα για να μην επηρεάσει η ζέστη του ισημερινού την ευκαμψία των ινών. Αρχίζουν το θόλο υφαίνοντας σχολαστικά τον έναν κύκλο μετά τον άλλον με περίπλοκα πλεγμένες ίνες ώσπου να πετύχουν την επιθυμητή διάμετρο. Στη συνέχεια ο θόλος τοποθετείται πάνω σε ένα κυλινδρικό κομμάτι ξύλου ώστε να μπορεί ο τεχνίτης να προχωράει εύκολα προς τα κάτω καθώς πλέκει κυκλικά τις πλευρές. Έπειτα από πολλές εβδομάδες ύφανσης, το καπέλο αποκτάει τη σωστή κλίση για να σχηματιστεί ο γύρος. Το προσεκτικό γαρνίρισμα, πλύσιμο και λεύκανση σε συνδυασμό με διάφορες τεχνικές φινιρίσματος παράγουν τον διάσημο «Παναμά».
[Εικόνες]
Οι ίνες από τα φύλλα του φυτού βράζονται και στεγνώνουν προτού υφανθούν
[Εικόνα στη σελίδα 27]
Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είναι ένας από τους διάσημους ανθρώπους που έχουν φορέσει το καπέλο «Παναμάς»
[Ευχαριστίες]
Φωτογραφία U.S. National Archives