Πώς να Προστατευτείτε από την Απάτη

ΙΣΩΣ έχετε ακούσει το ρητό: «Δεν μπορείς να ξεγελάσεις έναν έντιμο άνθρωπο». Όπως και πολλά άλλα ρητά, αυτό δεν αληθεύει. Καθημερινά έντιμοι άνθρωποι πέφτουν θύματα απάτης. Η εντιμότητα και μόνο δεν αρκεί για να τους προστατέψει. Μερικές από τις εξυπνότερες διάνοιες στον κόσμο μηχανεύονται και θέτουν σε εφαρμογή τεχνάσματα για να αποσπάσουν χρήματα από άλλους. Πριν από μία και πλέον εκατονταετία, κάποιος συγγραφέας έγραψε: «Υπάρχουν μερικές απάτες τόσο καλοστημένες ώστε θα ήταν ανοησία να μην εξαπατηθεί κάποιος από αυτές».

Η απάτη έχει μακρά ιστορία η οποία ξεκίνησε στον κήπο της Εδέμ. (Γένεση 3:1-5) Τα παλιά τεχνάσματα έχουν πολλές παραλλαγές, ενώ καινούρια επινοούνται συνεχώς. Πώς μπορείτε, λοιπόν, να προστατέψετε τον εαυτό σας; Δεν χρειάζεται να προσπαθήσετε να μάθετε όλους τους τρόπους με τους οποίους εξαπατούν οι κακοποιοί τους ανθρώπους. Μερικές βασικές προφυλάξεις θα αποδειχτούν πολύ χρήσιμες προστατεύοντάς σας από το να πέσετε θύμα.

Διαφυλάξτε τα Προσωπικά σας Στοιχεία

Αν κάποιο άτομο κλέψει το βιβλιάριο των επιταγών σας ή τις πιστωτικές σας κάρτες, μπορεί να κάνει αγορές με αυτά. Αν κλέψει τα στοιχεία του τραπεζικού σας λογαριασμού, ίσως είναι σε θέση να εκδίδει και να υπογράφει επιταγές στο όνομά σας. Αν μάθει αρκετά από τα προσωπικά σας στοιχεία, πιθανόν να τα χρησιμοποιεί παριστάνοντας ότι είστε εσείς. Από τη στιγμή που κάποιος κακοποιός κλέψει τα προσωπικά σας δεδομένα, μπορεί να κάνει ανάληψη χρημάτων από τους τραπεζικούς λογαριασμούς σας, να χρεώσει αγορές στις πιστωτικές σας κάρτες και να πάρει δάνεια στο όνομά σας.a Είναι δυνατόν ακόμη και να σας συλλάβουν για κάποιο έγκλημα που δεν διαπράξατε!

Για να προστατευτείτε από τέτοιου είδους απάτες, να είστε προσεκτικοί με όλα τα προσωπικά σας έγγραφα, όπως τα έντυπα που δείχνουν την κίνηση των τραπεζικών σας λογαριασμών και τα βιβλιάρια επιταγών σας, την άδεια οδήγησης ή την ταυτότητά σας. Μη δίνετε προσωπικές ή οικονομικές πληροφορίες σε άλλους αν δεν υπάρχει θεμιτός λόγος να τις γνωρίζουν. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν πρόκειται για τους αριθμούς πιστωτικών καρτών και για πληροφορίες που αφορούν τραπεζικούς λογαριασμούς. Η μόνη περίπτωση κατά την οποία θα πρέπει να δίνετε σε κάποιον τον αριθμό της πιστωτικής σας κάρτας είναι όταν θέλετε να αγοράσετε κάτι με αυτήν.

Μερικοί απατεώνες ψάχνουν στους σκουπιδοτενεκέδες για να βρουν τέτοιου είδους πληροφορίες. Αντί να πετάτε απλώς διάφορα έγγραφα που περιέχουν προσωπικά δεδομένα, είναι σοφό να τα καίτε ή να τα σκίζετε. Τέτοια έγγραφα είναι οι χρησιμοποιημένες επιταγές και τα έγγραφα κίνησης τραπεζικών και χρηματιστηριακών συναλλαγών, καθώς και οι παλιές πιστωτικές κάρτες, οι άδειες οδήγησης και τα διαβατήρια. Είναι επίσης σοφό να καταστρέφετε αιτήσεις πιστωτικών καρτών τις οποίες λαβαίνετε ταχυδρομικά χωρίς να τις έχετε ζητήσει, εφόσον αυτές περιέχουν προσωπικά στοιχεία που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί κάποιος άλλος.

Να Χρησιμοποιείτε την Κοινή Λογική

Πολλές απάτες στηρίζονται στην υπόσχεση για απίστευτα μεγάλα κέρδη από επενδύσεις. Μια κοινή απάτη με σκοπό το γρήγορο πλουτισμό είναι το σχέδιο τύπου «πυραμίδας». Αν και υπάρχουν πολλές παραλλαγές αυτής της απάτης, η συνήθης τακτική είναι να προσελκύουν οι επενδυτές άλλους επενδυτές, για τους οποίους λαβαίνουν προμήθεια.b Οι αλυσίδες επιστολών λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο, ζητώντας σας να στείλετε χρήματα στα άτομα που βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου. Σας δίνεται η διαβεβαίωση ότι θα λάβετε χιλιάδες ευρώ όταν το δικό σας όνομα φτάσει στην κορυφή.

Τα σχέδια τύπου «πυραμίδας» καταρρέουν πάντα επειδή είναι αδύνατον να συνεχιστεί η προσέλκυση καινούριων μελών. Προσέξτε τον υπολογισμό. Αν η «πυραμίδα» αποτελείται αρχικά από πέντε άτομα και το καθένα από αυτά προσελκύσει άλλα πέντε, ο αριθμός των νέων μελών γίνεται 25. Αν το καθένα από αυτά προσελκύσει με τη σειρά του άλλα 5, αυτό ισοδυναμεί με άλλα 125 άτομα. Όταν η διαδικασία φτάσει στο ένατο επίπεδο, θα υπάρχουν σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι οι οποίοι θα πρέπει να προσελκύσουν πάνω από εννιά εκατομμύρια άλλους! Οι οργανωτές των σχεδίων τύπου «πυραμίδας» γνωρίζουν καλά ότι υπάρχει ένα σημείο κορεσμού. Όταν υποψιάζονται ότι πλησιάζει αυτό το σημείο, παίρνουν τα χρήματα και εξαφανίζονται. Πιθανότατα θα χάσετε τα χρήματά σας, ενώ εκείνοι τους οποίους προσελκύσατε θα προσπαθήσουν τώρα να ανακτήσουν τα χαμένα τους χρήματα από εσάς. Να θυμάστε ότι για να κερδίσετε χρήματα σε μια «πυραμίδα» θα πρέπει να τα χάσει κάποιος άλλος.

Μήπως σας προσφέρει κάποιος εύκολο χρήμα ή τεράστια κέρδη ως απολαβές για κάποια επένδυση; Μια κατάλληλη προειδοποίηση είναι η εξής: Αν μια προσφορά φαίνεται απίστευτα καλή, τότε συνήθως δεν είναι αληθινή. Μη βιάζεστε να πιστέψετε διάφορες διαφημίσεις και διαβεβαιώσεις, σκεφτόμενοι: «Η περίπτωση αυτή είναι διαφορετική». Να έχετε υπόψη ότι οι άνθρωποι δεν κάνουν εμπορικές συμφωνίες για να δωρίσουν χρήματα ούτε για να φανερώσουν μυστικά που θα σας κάνουν πλούσιους. Αν κάποιος ισχυρίζεται ότι έχει ειδικές γνώσεις που θα σας βοηθήσουν να αποκτήσετε μια περιουσία, τότε διερωτηθείτε: “Γιατί δεν τις χρησιμοποιεί για να πλουτίσει ο ίδιος; Γιατί χάνει χρόνο προσπαθώντας να τις πουλήσει σε εμένα;”

Τι πρέπει να κάνετε αν σας πουν ότι κερδίσατε έναν διαγωνισμό ή κάποιο βραβείο; Μην ενθουσιάζεστε​—ίσως πρόκειται για απάτη, μια απάτη που έχει παγιδέψει πολλούς. Λόγου χάρη, κάποια γυναίκα στην Αγγλία έλαβε μια επιστολή από τον Καναδά η οποία ανέφερε ότι είχε κερδίσει ένα βραβείο αλλά έπρεπε να στείλει 25 δολάρια για τη συνέχιση της διαδικασίας. Όταν έστειλε τα χρήματα, δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τον Καναδά με το οποίο την πληροφορούσαν ότι είχε κερδίσει σε μια κλήρωση το τρίτο βραβείο, αξίας 245.000 δολαρίων, αλλά θα έπρεπε να καταβάλει ένα ποσοστό αυτού του ποσού για την περαιτέρω συνέχιση της διαδικασίας. Έστειλε 2.450 δολάρια αλλά δεν έλαβε τίποτα ως αντάλλαγμα. Αν πρέπει να πληρώσετε για ένα «δώρο» ή βραβείο, τότε πρόκειται για απάτη. Ρωτήστε τον εαυτό σας: “Πόσες πιθανότητες υπάρχουν να έχω κερδίσει κάποιο βραβείο σε έναν διαγωνισμό στον οποίο δεν δήλωσα συμμετοχή;”

Να Συνεργάζεστε Μόνο με Ευυπόληπτα Άτομα

Μήπως νομίζετε ότι μπορείτε να διαισθανθείτε ποιοι άνθρωποι είναι ανέντιμοι; Να προσέχετε! Οι απατεώνες ξέρουν πώς να κερδίζουν την εμπιστοσύνη των άλλων. Είναι αριστοτέχνες στο να κάνουν τα θύματά τους να τους εμπιστευτούν. Οι πωλητές, έντιμοι και ανέντιμοι, ξέρουν ότι για να πουλήσουν ένα προϊόν, πρέπει πρώτα από όλα να «κερδίσουν» τον πελάτη. Ασφαλώς, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είστε καχύποπτοι με όλους, αλλά ένας υγιής βαθμός δυσπιστίας παίζει σημαντικό ρόλο στο να προστατευτείτε από την απάτη. Αντί να προσπαθείτε να διακρίνετε την εντιμότητα κάποιου ατόμου εμπιστευόμενοι το ένστικτό σας, να είστε άγρυπνοι σε σχέση με δύο ενδεικτικά σημάδια που χαρακτηρίζουν πολλές απάτες: Πρώτον, μήπως μια προσφορά φαίνεται απίστευτα καλή και, δεύτερον, μήπως ο πωλητής προσπαθεί να σας πιέσει να πάρετε γρήγορα μια απόφαση;

Οι απίστευτα καλές προσφορές βρίθουν στο Ιντερνέτ. Αν και το Ιντερνέτ προσφέρει πολλές πολύτιμες υπηρεσίες, παρέχει επίσης σε κακοποιούς τη δυνατότητα να εξαπατούν τα θύματά τους γρήγορα και ανώνυμα. Μήπως έχετε δική σας διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου; Αν ναι, ίσως λαβαίνετε μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου διάφορα αυτόκλητα εμπορικά μηνύματα σπαμ (spam). Αν και το σπαμ προσφέρει μια ατέλειωτη ποικιλία αγαθών και υπηρεσιών, πολλά από αυτά τα μηνύματα είναι απάτες. Αν απαντήσετε σε ένα αυτόκλητο μήνυμα στέλνοντας χρήματα για κάποιο προϊόν ή υπηρεσία, πιθανότατα δεν θα λάβετε τίποτα σε αντάλλαγμα. Αν λάβετε κάτι, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα αξίζει τα χρήματα που επενδύσατε σε αυτό. Η καλύτερη συμβουλή είναι: Ποτέ μην αγοράζετε κάτι από άτομα που στέλνουν τέτοια μηνύματα.

Η ίδια αρχή εφαρμόζεται και σε άτομα που τηλεφωνούν για να σας πουλήσουν κάτι. Αν και πολλές πωλήσεις μέσω τηλεφώνου γίνονται από νόμιμες επιχειρήσεις, οι απάτες με τηλεπωλήσεις αποσπούν από τους ανθρώπους δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. Δεν υπάρχει τρόπος να καταλάβετε αν η προσπάθεια που κάνει κάποιος να πουλήσει ένα προϊόν είναι νόμιμη απλώς και μόνο μιλώντας μαζί του από το τηλέφωνο. Ο απατεώνας μπορεί ακόμη και να παρουσιαστεί ως εκπρόσωπος κάποιας τράπεζας ή ενός φορέα προστασίας πιστωτικών καρτών. Έχετε κάθε λόγο να είστε δύσπιστοι αν κάποιος σας τηλεφωνήσει ισχυριζόμενος ότι είναι από μια τράπεζα ή εταιρία με την οποία συνεργάζεστε και σας ζητήσει πληροφορίες τις οποίες θα έπρεπε ήδη να γνωρίζει. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, θα μπορούσατε να ζητήσετε τον αριθμό τηλεφώνου του ατόμου. Κατόπιν, καλέστε ξανά αφού βεβαιωθείτε ότι ο αριθμός ανήκει πραγματικά σε αυτή την τράπεζα ή το φορέα.

Μια καλή τακτική είναι να μη δίνετε τον αριθμό της πιστωτικής σας κάρτας ή οποιοδήποτε άλλο προσωπικό στοιχείο σε κάποιον άγνωστο που σας τηλεφωνεί. Αν κάποιος σας τηλεφωνεί για να σας πουλήσει κάτι που δεν το χρειάζεστε, μπορείτε να πείτε ευγενικά: «Λυπάμαι, αλλά δεν κάνω εμπορικές συναλλαγές από το τηλέφωνο με άτομα που δεν γνωρίζω». Κατόπιν κλείστε το τηλέφωνο. Δεν υπάρχει λόγος να εμπλακείτε σε μια ανεπιθύμητη συζήτηση με έναν άγνωστο ο οποίος ίσως προσπαθεί να σας εξαπατήσει.

Να συνεργάζεστε μόνο με ευυπόληπτες επιχειρήσεις και άτομα. Υπάρχουν πολλές νόμιμες εταιρίες με τις οποίες μπορείτε να κάνετε ασφαλείς συναλλαγές από το τηλέφωνο ή μέσω του Ιντερνέτ. Αν είναι δυνατόν, συλλέξτε πληροφορίες για τον πωλητή, την εταιρία και την επένδυση μέσω κάποιου ανεξάρτητου φορέα. Ζητήστε να μάθετε για την επένδυση, και διαβάστε προσεκτικά για αυτήν ώστε να βεβαιωθείτε ότι είναι νόμιμη. Μην αφήνετε τους άλλους να σας πιέζουν να πάρετε μια γρήγορη απόφαση.

Να Κάνετε Γραπτές Συμφωνίες

Δεν αρχίζουν όλες οι απάτες ως απάτες. Μια έντιμη επιχείρηση μπορεί να πέσει έξω. Όταν συμβεί κάτι τέτοιο, οι διαχειριστές της μπορεί να πανικοβληθούν και να καταφύγουν σε απάτες για να ανακτήσουν αυτά που έχασαν. Σίγουρα θα έχετε ακούσει ιστορίες για ανώτερα στελέχη επιχειρήσεων που είπαν ψέματα σχετικά με έσοδα και κέρδη και έπειτα, όταν η επιχείρηση χρεοκόπησε, εξαφανίστηκαν παίρνοντας μαζί τους όσα χρήματα απέμειναν.

Για να προστατευτείτε τόσο από απάτες όσο και από παρανοήσεις, διατυπώστε τις λεπτομέρειες γραπτώς προτού κάνετε οποιαδήποτε μεγάλη επένδυση. Αν υπογράψετε κάποιο συμβόλαιο, αυτό θα πρέπει να καταγράφει όλους τους όρους της επένδυσης και τις σχετικές δεσμεύσεις. Να έχετε υπόψη σας, επίσης, ότι όσο καλή και αν φαίνεται μια επένδυση, κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν όπως σχεδιάστηκαν. (Εκκλησιαστής 9:11) Εξάλλου, δεν υπάρχει επένδυση χωρίς ρίσκο. Γι’ αυτόν το λόγο, μια συμφωνία θα πρέπει να προσδιορίζει γραπτώς τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του κάθε ατόμου σε περίπτωση αποτυχίας της επιχείρησης.

Αν γνωρίζετε και εφαρμόζετε τις βασικές αρχές που εξετάσαμε εν συντομία, έχετε λιγότερες πιθανότητες να πέσετε θύμα απάτης. Μια αρχαία Γραφική παροιμία παρέχει την εξής πολύτιμη συμβουλή: «Ο άπειρος πιστεύει κάθε λόγο, αλλά ο οξυδερκής εξετάζει τα βήματά του». (Παροιμίες 14:15) Ο απατεώνας επιλέγει τους εύκολους στόχους, εκείνους που είναι εύπιστοι απέναντι σε οτιδήποτε λέει. Δυστυχώς, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν λαβαίνουν μέτρα για να προφυλαχτούν από την απάτη.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 7]

Αν μια προσφορά φαίνεται απίστευτα καλή, τότε συνήθως δεν είναι αληθινή

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 6]

Συμβουλές για τα Θύματα Απάτης

Τα θύματα απάτης συνήθως κυριεύονται από ντροπή, ενοχή, αμηχανία και θυμό εναντίον του ίδιου του εαυτού τους. Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας. Εσείς είστε το θύμα. Αυτός που πρέπει να κατηγορηθεί είναι το άτομο που σας εξαπάτησε. Αν κάνατε κάποιο λάθος, παραδεχτείτε το και κατόπιν συνεχίστε τη ζωή σας. Μη συμπεραίνετε ότι χαρακτηρίζεστε από ανοησία. Να θυμάστε ότι οι απατεώνες καταφέρνουν να εξαπατούν άτομα υψηλής νοημοσύνης​—αρχηγούς κρατών, διευθυντές τραπεζών, ανώτερα στελέχη επιχειρήσεων, οικονομικούς διευθυντές, δικηγόρους και άλλους.

Τα θύματα απάτης δεν χάνουν μόνο τα χρήματα ή τα αποκτήματά τους αλλά επίσης την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή τους. Όταν η απάτη διαπράττεται από κάποιον «φίλο», τότε προδίδεται η εμπιστοσύνη. Το να αισθάνεται κάποιος εξαπατημένος είναι οδυνηρό. Αφήστε τον εαυτό σας να νιώσει το αίσθημα της λύπης για κάποιο διάστημα. Πολλές φορές είναι υποβοηθητικό να μιλήσετε για το ζήτημα με κάποιον στον οποίο μπορείτε να το εκμυστηρευτείτε. Κάτι άλλο που μπορεί να δώσει μεγάλη παρηγοριά είναι η προσευχή. (Φιλιππησίους 4:6-8) Ωστόσο, αναγνωρίστε ότι από ένα σημείο και έπειτα χρειάζεται να ξεχάσετε το ζήτημα. Γιατί να παρατείνετε τη στενοχώρια; Θέστε θετικούς στόχους και προσπαθήστε να τους πετύχετε.

Να φυλάγεστε από απάτες που αφορούν δήθεν ανάκτηση των χρημάτων. Οι απατεώνες τηλεφωνούν σε κάποιο άτομο που εξαπατήθηκε και προσφέρονται να το βοηθήσουν να ανακτήσει τα χαμένα του χρήματα. Στόχος τους είναι να το εξαπατήσουν και πάλι.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 8, 9]

Σπαμ​—Έξι Κοινές Απάτες στο Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο

1. «Πυραμίδες»: Συνήθως παρουσιάζονται ως ευκαιρίες για απόκτηση πολλών χρημάτων με λίγο κόπο και μικρή δαπάνη. Σύμφωνα με μια εκδοχή, σας προσφέρεται ένα κομπιούτερ ή κάποια άλλη ηλεκτρονική συσκευή αν πληρώσετε για να εγγραφείτε σε μια ομάδα και κατόπιν προσελκύσετε και άλλα μέλη. Μια άλλη παραλλαγή είναι οι αλυσίδες επιστολών. Αυτές είναι σχεδόν πάντα παράνομες. Οι περισσότεροι από εκείνους που επενδύουν σε αυτές χάνουν τα χρήματά τους.

2. Προτάσεις για κατ’ οίκον εργασία: Μια μορφή αυτής της απάτης είναι ότι σας προσφέρεται η ευκαιρία να συναρμολογείτε είδη όπως κοσμήματα, παιχνίδια ή άλλα αντικείμενα. Επενδύετε χρήματα για τα υλικά και χρόνο για να συναρμολογήσετε το προϊόν, μόνο και μόνο για να διαπιστώσετε ότι δεν μπορείτε να το πουλήσετε στους προμηθευτές επειδή δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές τους.

3. Απάτες σε θέματα υγείας και διατροφής: Το Ιντερνέτ βρίθει από προσφορές για πράγματα όπως χάπια για την απώλεια βάρους χωρίς άσκηση ή δίαιτα, θεραπείες για τη σεξουαλική ανικανότητα και κρέμες κατά της τριχόπτωσης. Μερικές φορές αυτές οι προσφορές συνοδεύονται από μαρτυρίες ικανοποιημένων πελατών. Σε τέτοιες διαφημίσεις εμφανίζονται ορισμένες κοινές φράσεις όπως «επιστημονική επανάσταση», «θαυματουργή θεραπεία», «μυστική συνταγή» και «συστατικό από την αρχαιότητα». Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα προϊόντα δεν φέρνουν αποτελέσματα.

4. Επενδυτικές ευκαιρίες: Τέτοιες προτάσεις συνήθως προσφέρουν υψηλές απολαβές με λίγο ή καθόλου ρίσκο. Μια κοινή απάτη είναι η επένδυση σε κάποια τράπεζα του εξωτερικού. Οι επενδυτές δελεάζονται από διαβεβαιώσεις ότι εκείνοι που θα διαχειρίζονται τα χρήματά τους έχουν οικονομικές διασυνδέσεις υψηλού επιπέδου και λαβαίνουν πληροφόρηση εκ των έσω.

5. Αποκατάσταση της πιστοληπτικής ικανότητας: Σε αυτές τις απάτες, οι οργανωτές προσφέρονται να αφαιρέσουν αρνητικά στοιχεία από το πιστοληπτικό ιστορικό σας ώστε να μπορέσετε να εκδώσετε πιστωτική κάρτα, να πάρετε δάνειο για αυτοκίνητο ή να προσληφθείτε σε κάποια εργασία. Ωστόσο, παρά τις διαβεβαιώσεις τους, δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν τις υποσχέσεις τους.

6. Ειδικές προσφορές για διακοπές: Λαβαίνετε ένα μήνυμα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου το οποίο σας συγχαίρει επειδή κερδίσατε μια ευκαιρία για διακοπές σε πολύ χαμηλό κόστος. Μερικά λένε ότι έχετε επιλεχθεί εσείς ειδικά. Να θυμάστε ότι το ίδιο μήνυμα μπορεί να έχει σταλεί και σε εκατομμύρια άλλα άτομα και ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες θα προσφέρουν πολύ λιγότερα από αυτά που αναφέρονταν στη διαφήμιση.

[Ευχαριστίες]

Πηγή: U.S. Federal Trade Commission

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Τα σχέδια τύπου «πυραμίδας» καταρρέουν πάντα

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Αν υπογράψετε κάποιο συμβόλαιο, αυτό θα πρέπει να καταγράφει όλους τους όρους της επένδυσης και τις σχετικές δεσμεύσεις