کتاب نبوت

مردم به وقایع آینده علاقه‌مندند.‏ آنها در مورد موضوعات مختلف از پیشگویی وضع هوا گرفته تا شاخص اقتصادی در پی یافتن پیشگویی‌های قابل اعتماد هستند.‏ اما وقتی مطابق چنین پیشگویی‌هایی عمل می‌کنند،‏ غالباً با یأس و ناامیدی روبرو می‌شوند.‏ کتاب مقدس حاوی پیشگویی‌ها یا نبوت‌های بسیار است.‏ این نبوت‌ها تا چه حد صحیح هستند؟‏ آیا اینها شرح رویدادهایی پیش از وقوع آنهاست؟‏ یا اینکه تاریخ است که بر آن نقاب نبوت کشیده‌اند؟‏

گفته می‌شود که کاتو،‏ دولتمند رومی (‏۲۳۴-‏۱۴۹ ق.‏د.‏م.‏)‏ اظهار داشت:‏ «در حیرتم که فال‌بین‌ها از دیدن یکدیگر به خنده نمی‌افتند.‏»‏^۱ بله،‏ امروز نیز بسیاری از مردم به رمالها،‏ طالع‌بین‌ها،‏ و دیگر فال‌بین‌ها با نظر شک و تردید می‌نگرند.‏ در اغلب اوقات پیشگویی‌های آنان با عباراتی مبهم بیان می‌شوند و برداشت‌ها و تفسیرهای گوناگونی از آنها می‌شود.‏

دربارهٔ نبوت‌های کتاب مقدس چه می‌توان گفت؟‏ آیا در این باره جایی برای شک و تردید وجود دارد؟‏ یا اینکه می‌توان به آنها اطمینان داشت؟‏

این نبوت‌ها صرفاً حدس قریب به یقین نیستند

آ گاهان ممکن است با استفاده از عینیات پیش‌بینی‌های دقیقی دربارهٔ آینده بکنند،‏ اما پیش‌بینی‌های آنان در همهٔ مواقع صحیح نیستند.‏ در کتاب شوک آینده آمده است:‏ «هر جامعه نه تنها با یک سلسله آینده‌های محتمل،‏ بلکه با آینده‌های امکان‌پذیر و با کشمکش بر سر آینده‌های ترجیحی مواجه است.‏» این کتاب اضافه می‌کند:‏ «البته هیچ کس نمی‌تواند بطور مطلق از آینده ‹باخبر› شود.‏ ما فقط می‌توانیم مفروضات خود را به نظم درآوریم و به آنها تعمیق ببخشیم و بکوشیم تا آنها را به صورت اموری محتمل درآوریم.‏»‏^۲

اما نویسندگان کتاب مقدس فقط «فرضیات» در مورد آینده را ‹محتمل ندانسته‌اند.‏› و پیش‌بینی‌های آنان را نیز نمی‌توان بیاناتی مبهم و دستخوش تعبیرها و تفسیرها دانست.‏ بلکه،‏ بسیاری از نبوت‌های آنان با وضوحی فوق‌العاده بیان شده‌اند و معمولاً دقیق هستند،‏ و غالباً چیزی را پیش‌بینی می‌کنند که درست خلاف انتظار عموم است.‏ به عنوان مثال مطلبی را که کتاب مقدس دربارهٔ شهر باستانی بابل از پیش نقل کرد،‏ در نظر بگیرید.‏

‏‹با جاروبِ هلاکت رُفته خواهد شد›‏

بابل باستان به صورت «باشکوهترین ممالک» در آمد.‏ (‏اِشَعْیا ۱۳:‏۱۹‏،‏ ترجمهٔ تفسیری )‏ این شهر وسیع،‏ در محلی استراتژیک،‏ بر سر راه بازرگانی بین خلیج فارس و دریای مدیترانه واقع بود،‏ و به صورت یک ایستگاه تجاری برای داد و ستد اجناسی که از راه زمین و دریا بین شرق و غرب در جریان بود عمل می‌کرد.‏

تا قرن هفتم ق.‏د.‏م.‏،‏ بابل ظاهراً پایتخت تسخیرناپذیر امپراتوری بابل بود.‏ این شهر بر کناره‌های رود فرات واقع بود و آب این رودخانه خندقی عریض و عمیق و شبکهٔ آبراه‌های آن را پر می‌کرد.‏ به علاوه،‏ یک سیستم عظیم دیوارهای دوجداره که توسط برج‌های دفاعی متعددی تقویت می‌شد از این شهر حفاظت می‌کرد.‏ تعجبی ندارد که اهالی این شهر احساس امنیت می‌کردند.‏

اما،‏ در قرن هشتم ق.‏د.‏م.‏،‏ پیش از آنکه بابل به اوج شکوه و جلال خود برسد،‏ اشعیای نبی پیش‌گویی کرد که بابل ‹با جاروبِ هلاکت رُفته خواهد شد.‏› (‏اِشَعْیا ۱۳:‏۱۹؛‏ ۱۴:‏۲۲،‏ ۲۳‏)‏ اِشَعْیا حتی چگونگی سقوط بابل را نیز شرح داد.‏ مهاجمان نهرهای آن را که سرچشمهٔ آب خندق‌های دفاعی آن شهر را تشکیل می‌دادند ‹خشک می‌کنند› و بدین شکل شهر را آسیب‌پذیر می‌ساختند.‏ اِشَعْیا حتی نام فاتح شهر یعنی «کوروش،‏» پادشاه کبیر پارس را که ‹ درها ب‍ه حضور وی مفتوح می‌شوند و دروازه‌ها دیگر بسته نمی‌شوند،‏› نیز ارائه کرد.‏—‏اِشَعْیا ۴۴:‏۲۷–‏۴۵:‏۲‏.‏

اینها پیشگویی‌هایی دلیرانه بود.‏ اما آیا آنها به حقیقت پیوستند؟‏ تاریخ پاسخگوی این پرسش است.‏

‏‹بدون نبرد›‏

دو قرن پس از آنکه اِشَعْیا نبوت خود را به قلم آورد،‏ در شب پنجم اکتبر سال ۵۳۹ ق.‏د.‏م.‏،‏ لشکریان ماد و پارس تحت فرماندهی کوروش کبیر در نزدیکی بابل اردو زدند.‏ اما بابلیان به خود اطمینان داشتند.‏ به نقل از هرودوت،‏ تاریخ‌نگار یونانی (‏قرن پنجم ق.‏د.‏م.‏)‏،‏ ذخیرهٔ آذوقهٔ آنان به قدری بود که می‌توانستند سالها دوام آورند.‏^۳ رود فرات و دیوارهای مستحکم بابل نیز محافظ آنان بود.‏ با این حال،‏ در آن شب،‏ به نقل از وقایع‌نامهٔ نبونیدوس،‏ «لشکر کوروش بدون نبرد وارد بابل شد.‏»‏^۴ چگونه چنین چیزی ممکن بود؟‏

بر طبق توضیحات هرودوت در داخل شهر مردم «جشنی برپا داشته به رقص و پایکوبی مشغول بودند.‏»‏^۵ اما،‏ کوروش در بیرون شهر جریان آب رود فرات را منحرف کرده بود.‏ لشکریانش در حالی که آب تا رانشان می‌رسید،‏ در امتداد رودخانه به راه افتادند.‏ آنان از دیوارهای برج و بارودار گذشتند و سپس از داخل آنچه که هرودوت «دریچه‌های رو به ساحل رود» می‌نامد داخل شدند،‏ این دریچه‌ها را با بی‌احتیاطی،‏ گشوده رها کرده بودند.‏^۶ (‏مقایسه شود با دانیال ۵:‏⁠۱-‏۴؛‏ اِرْمیا ۵۰:‏۲۴؛‏ ۵۱:‏۳۱،‏ ۳۲‏.‏)‏ تاریخ‌نگاران دیگر از جمله گزنوفون (‏حدود ۴۳۱ تا حدود ۳۵۲ ق.‏د.‏م.‏)‏ و همچنین لوحه‌های به خط میخی که باستان‌شناسان کشف کرده‌اند،‏ سقوط ناگهانی بابل را به دست کوروش تأیید می‌کنند.‏^۷

بنابراین نبوت اِشَعْیا در مورد بابل به حقیقت پیوست.‏ آیا واقعاً چنین بود؟‏ آیا امکان دارد که این مطلب یک پیشگویی نبوده و پس از وقوع این رویداد نوشته شده باشد؟‏ براستی این پرسش را در مورد نبوت‌های دیگر کتاب مقدس نیز می‌توان مطرح کرد.‏

تاریخ زیر نقاب نبوت؟‏

اگر نبوت‌های کتاب مقدس،‏ از جمله نبوت اِشَعْیا،‏ فقط وقایع تاریخی هستند که پس از وقوع آنها به شکل نبوت ارائه شده‌اند،‏ پس نویسندگان کتاب مقدس فقط مشتی شیّاد زیرکند.‏ اما انگیزهٔ آنان برای چنین تقلبی چیست؟‏ انبیای حقیقی بوضوح نشان داده‌اند که نمی‌توان به آنها رشوه داد.‏ (‏۱سموئیل ۱۲:‏۳؛‏ دانیال ۵:‏⁠۱۷‏)‏ به علاوه پیش از این به شواهد محکمی اشاره کردیم در مورد اینکه نویسندگان کتاب مقدس (‏که بسیاری از آنها را انبیا تشکیل می‌دهند)‏ مردان قابل اطمینانی بودند که حتی حاضر به افشای اشتباهات خجالت‌آور خود بودند.‏ به نظر غیرمحتمل می‌آید که چنین مردانی دست به تقلب‌های بزرگ بزنند و رویدادهای تاریخی را در لباس نبوت ارائه دهند.‏

نکتهٔ دیگری را نیز باید در نظر گرفت.‏ بسیاری از نبوت‌های کتاب مقدس حاوی انتقادات تلخی از مردم خود این انبیا،‏ از جمله کاهنان و حاکمان آن است.‏ به عنوان مثال،‏ اِشَعْیا وضعیت اخلاقی تأسف‌انگیز اسرائیلیان،‏ رهبران و مردم آن را در روزگار خود توصیف کرده است.‏ (‏اِشَعْیا ۱:‏⁠۲-‏۱۰‏)‏ انبیای دیگر گناهان کاهنان را با شدت افشا کرده‌اند.‏ (‏صَفَنْیا ۳:‏۴؛‏ مَلاکی ۲:‏⁠۱-‏۹‏)‏ مشکل بتوان درک کرد که چرا آنان نبوت‌هایی را جعل کرده‌اند که حاوی شدیدترین نکوهش‌های ممکن علیه مردم خودشان بوده و همچنین نمی‌توان تصور کرد که چرا کاهنان در چنین نیرنگی با آنها همکاری کردند.‏

به علاوه،‏ اگر این انبیا فقط مشتی متقلب بودند،‏ چگونه توانستند چنین تقلبی را با موفقیت به انجام برسانند؟‏ در اسرائیل بر اهمیت خواندن و نوشتن تأکید می‌شد.‏ کودکان از خردسالی خواندن و نوشتن را می‌آموختند.‏ (‏تثنیه ۶:‏⁠۶-‏۹‏)‏ بر اینکه نوشته‌های مقدس شخصاً خوانده شوند تأکید می‌شد.‏ (‏مزمور ۱:‏۲‏)‏ هنگام سَ‍بَّ‍ت هفتگی در کنیسه‌ها نوشته‌های مقدس قرائت می‌شد.‏ (‏ اعمال ۱۵:‏۲۱‏)‏ به نظر غیرمحتمل می‌آید که کل یک ملتِ باسواد که با نوشته‌های مقدس نیز بخوبی آشنا بودند،‏ بتوانند در دام چنین فریبکاریی بیفتند.‏

گذشته از این،‏ نبوت اِشَعْیا فقط شامل سقوط بابل نیست.‏ در این نبوت نکته‌ای وجود دارد که نمی‌تواند پس از وقوع آن نگاشته شده باشد.‏

‏«تا به ابد آباد نخواهد شد»‏

پس از سقوط بابل چه بر سر این شهر می‌آمد؟‏ اِشَعْیا پیشگویی کرد:‏ «تا به ابد آباد نخواهد شد و نسلاً بعد نسل مسکون نخواهد گردید.‏ و اَعراب در آنجا خیمه نخواهند زد و شبانان گله‌ها را در آنجا نخواهند خوابانید.‏» (‏اِشَعْیا ۱۳:‏۲۰‏)‏ آیا پیشگویی این امر که این شهر که در چنین محل مناسبی قرار داشت،‏ تا ابد غیرمسکونی خواهد ماند،‏ عجیب نیست؟‏ آیا ممکن است که اِشَعْیا این مطلب را پس از مشاهدهٔ ویرانی بابل به قلم آورده باشد؟‏

پس از تصرف بابل به دست کوروش،‏ این شهر مسکونی،‏ گرچه به صورت شهری ضعیف‌تر،‏ ولی قرن‌ها به موجودیت خود ادامه داد.‏ به یاد آورید که طومارهای بحرالمیّت شامل یک نسخهٔ کامل از کتاب اِشَعْیا بود که به قرن دوم ق.‏د.‏م.‏ تعلق داشت.‏ تقریباً در همان دورانی که این طومار نسخه‌برداری می‌شد،‏ پارت‌ها بابل را زیر سلطهٔ خود گرفتند.‏ در قرن اول د.‏م.‏،‏ تعدادی از یهودیان در بابل سکونت داشتند و پِطْرُس،‏ یکی از نویسندگان کتاب مقدس به این شهر سفر کرد.‏ (‏۱پِطْرُس ۵:‏⁠۱۳‏)‏ تا آن هنگام،‏ حدود دو قرن از عمر طومار بحرالمیّت اِشَعْیا می‌گذشت.‏ پس در قرن اول د.‏م.‏،‏ بابل هنوز به طور کامل ویران نشده بود،‏ در حالی که نگارش کتاب اِشَعْیا خیلی پیش از آن پایان یافته بود.‏a

همانطور که پیشگویی شده بود،‏ بابل «به تلّها،‏ [«ویرانه‌ای»،‏ ترجمهٔ تفسیری‏]» بدل شد.‏ (‏اِرْمیا ۵۱:‏۳۷‏)‏ به نقل از جِروم (‏یا هیرونوموس،‏ قرن چهارم د.‏م.‏)‏،‏ عالِم عبرانی،‏ در روزگار او بابل به شکارگاهی تبدیل شده بود که «انواع جانوران» در آن به سر می‌بردند.‏^۹ بابل تا امروز نیز ویرانه باقی مانده است.‏

اِشَعْیا غیرمسکونی و ویران شدن بابل را به چشم ندید.‏ اما ویرانه‌های آن که زمانی شهری قدرتمند بود،‏ در حدود هشتاد کیلومتری جنوب بغداد،‏ در عراق کنونی،‏ شاهدی است بی‌صدا از تحقق یافتن سخنان این نبی که گفت:‏ «تا به ابد آباد نخواهد شد.‏» هر نوع بازسازی بابل برای جلب توریست‌ها فقط می‌تواند برای بازدیدکنندگان جالب و پرجذبه باشد،‏ اما ‹نسل و ذریّت› بابل برای همیشه از دست رفته است.‏ —‏ اِشَعْیا ۱۳:‏۲۰؛‏ ۱۴:‏۲۲،‏ ۲۳‏.‏

بنابراین پیشگویی‌های اشعیای نبی به شکلی مبهم بیان نشده‌اند که بتوان آنها را به هر رویدادی در آینده نسبت داد.‏ و این نبی رویدادهای تاریخی را نیز به عنوان نبوت بازننوشته است.‏ تصورش را بکنید:‏ چرا یک شیّاد باید دردسر و خطر «نبوت کردن» در مورد امری را که مطلقاً اختیاری بر آن ندارد به خود بدهد،‏ یعنی این امر که بابل دیگر هرگز آباد و مسکونی نخواهد بود؟‏

نبوت سقوط بابل فقط یک نمونه از نبوت‌های کتاب مقدس است.‏b بسیاری از مردم تحقق یافتن نبوت‌های کتاب مقدس را شاهدی بر این امر می‌دانند که این کتاب باید از منبعی برتر از انسان سرچشمه گرفته باشد.‏ شاید حداقل بپذیرید که این کتابِ نبوت شایستهٔ بررسی است.‏ امر مسلم آن است که بین پیشگویی‌های مبهم و جنجال‌برانگیز فالگیران امروزی و نبوت‌های واضح،‏ هوشیارانه و دقیق کتاب مقدس فرق فاحشی وجود دارد.‏

‏[پاورقی‌ها]‏

‏[نکتهٔ برجسته‌شده در صفحهٔ ۲۸]‏

آیا نویسندگان کتاب مقدس انبیای حقیقی بودند یا شیّادانی زیرک؟‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۹]‏

ویرانه‌های بابل باستانی