درس ۲۳
روشن ساختن کاربرد و ارزش عملی سخنانتان
چه مخاطبتان یک نفر باشد، چه بیشتر، معقولانه نیست که تصوّر کنید چون شما به مطلبی که میگویید علاقه دارید، شنوندهتان نیز به آن علاقه خواهد داشت. البته پیامی که شما به دیگران میدهید اهمیت دارد، اما اگر ارزش عملی آن را روشن نسازید، پس از مدتی کوتاه شور و علاقهٔ آنان به شنیدن سخنانتان از بین میرود و آنان تمرکز حواس خود را از دست میدهند.
این امر حتی در مورد کسانی که در جماعت به سخنانتان گوش میدهند، صادق است. شاید شما بتوانید با استفاده از تشبیهی یا نقل گزارشی توجه شنوندگانتان را برای مدتی جلب کنید. اما وقتی به مطلبی اشاره میکنید که با آن بهخوبی آشنایی دارند و توضیح بیشتری نیز در مورد آن نمیدهید، شاید تمرکز حواس خود را از دست بدهند. شما باید روشن سازید که گفتههایتان چرا و چگونه برایشان مفید است.
کتاب مقدّس ما را ترغیب میکند که خردمند باشیم، یعنی به جنبههای عملی یک موضوع بیندیشیم. (امث ۳:۲۱) در گذشته یَهُوَه به یحیای تعمیددهنده مأموریت داد که مردم را «به سوی حکمتِ درستکاران بازگرداند؛» یعنی حکمتی که مفید و عملی است. (لو ۱:۱۷) این حکمت از ترس خدایی سرچشمه میگیرد. (مز ۱۱۱:۱۰) کسانی که برای این حکمت ارزش قائلند، با کمک آن بر مشکلات زندگی فائق میآیند و به زندگی واقعی، یعنی زندگی ابدی که در پیش است، دست مییابند.—۱تیمو ۴:۸؛ ۶:۱۹.
ارزش عملی نکات سخنرانیتان را مشخص کنید. برای این منظور باید، هم به مطالبی که میخواهید بگویید توجه کنید، هم به مخاطبتان. شنوندگانتان را صرفاً یک گروه در نظر نگیرید. هر نفر و هر خانواده موقعیت خاص خود را دارد. آنان شاید از هر سنی باشند؛ از خردسال و نوجوان گرفته تا افراد سالمند. برخی از آنان شاید نوآموز کلام خدا باشند و برخی دیگر شاید همایمانانی باشند که حتی پیش از آن که شما به دنیا آمده باشید، یَهُوَه را خدمت میکردند. عدهای از آنان شاید مسیحیانی بسیار بالغ و باتجربه باشند، عدهای دیگر کسانی که هنوز شدیداً تحت تأثیر دیدگاهها و رفتارهای دنیا قرار دارند. از خود بپرسید: ‹چگونه مطلبی که میخواهم ارائه دهم میتواند برای این شنوندگان مفید باشد؟ چگونه میتوانم کمکشان کنم که به کاربرد و ارزش عملی موضوع پی ببرند؟› شاید تصمیم بگیرید سخنرانی خود را بهخصوص برای یک یا دو گروه از افرادی که در بالا ذکر شد، تنظیم کنید. با این حال، دیگران را نیز کاملاً از نظر دور ندارید.
فرض کنید از شما خواسته شود که یکی از تعالیم پایهای کتاب مقدّس را توضیح دهید. چگونه میتوانید آن را برای کسانی که خود به آن اعتقاد دارند، به نحوی مفید ارائه دهید؟ تلاشتان این باشد که اعتقاد و ایمان آنان را به آن تعلیم قویتر کنید. چگونه؟ با استدلال کردن روی آیاتی که آن مطلب را تأیید میکند. همچنین میتوانید قدردانی آنان را نسبت به آن تعلیم بیشتر کنید. برای مثال، میتوانید نشان دهید که چگونه آن تعلیم با تعالیم دیگر کتاب مقدّس و خصوصیات یَهُوَه خدا هماهنگ است. سعی کنید با استفاده از شرح حال همایمانان وفادارمان نشان دهید که چگونه این تعلیم برای دیگران مفید بوده و دیدگاهشان را نسبت به آینده تغییر داده است.
برای نشان دادن کاربرد و ارزش عملی گفتارتان، صرفاً به گفتن چند جملهٔ کوتاه در آخر سخنرانی اکتفا نکنید. از همان آغاز، گفتارتان چنان باشد که تکتک حاضران حس کنند مطالب آن به زندگی آنان مربوط میشود. سپس نه تنها در پایان، بلکه در طول گفتارتان هنگام بسط دادن هر نکتهٔ اصلی کاربرد آن را مشخص کنید.
وقتی کاربرد مطلبی را مشخص میکنید، توجه داشته باشید که نحوهٔ ارائهٔ آن هماهنگ با معیارهای کتاب مقدّس باشد؛ یعنی آن را با محبت و دلسوزی بیان کنید. (۱پطر ۳:۸؛ ۱یو ۴:۸) پولُس رسول حتی زمانی که میخواست برای برادران و خواهرانش در تِسالونیکی مسئلهای جدّی را مطرح کند، تلاش کرد به نکاتی مثبت در پیشرفت روحانی آنان اشاره کند. او همچنین اطمینان داشت که برادرانش در مورد مشکلی که به وجود آمده بود، کار درست را انجام خواهند داد و این اطمینان خود را در نامهاش بهروشنی نشان داد. (۱تسا ۴:۱-۱۲) بهراستی که چه الگوی خوبی برای ما!
آیا هدف سخنرانیتان ترغیب برادران به فعالیت موعظه و تعلیم است؟ سعی کنید شوق و قدردانی به این افتخار مهم را در آنان به وجود آورید. البته به خاطر داشته باشید، همان طور که کتاب مقدّس نیز میگوید، همهٔ شنوندگانتان نمیتوانند به یک میزان در این فعالیت شرکت کنند. (مت ۱۳:۲۳) پس در برادران خود احساس گناه ایجاد نکنید. عبرانیان ۱۰:۲۴ به ما میگوید که «همدیگر را به ابراز محبت و اعمال نیکو برانگیزیم.» اگر ما دیگران را به ابراز محبت برانگیزیم، این سبب میشود که خدمتشان را با انگیزهٔ درست افزایش دهند. یَهُوَه نمیخواهد که ما قانونی برای میزان خدمت برادرانمان قرار دهیم، بلکه میخواهد که آنان از روی «ایمان» اطاعت کنند. (روم ۱۶:۲۶) پس هدف باید تقویت ایمان باشد؛ هم ایمان خودمان، هم ایمان برادرانمان.
کاربرد سخنانتان را برای مخاطب روشن سازید. هنگام موعظه، از برجسته ساختن کاربرد پیامی که بشارت میدهید، دریغ نکنید. برای این منظور باید ببینید که چه چیز فکر مردم محدودهتان را به خود مشغول کرده است. پس به اخبار رادیو یا تلویزیون گوش دهید. به تیتر اول روزنامهها نگاه کنید. همچنین هنگام گفتگو با مردم مستقیماً نظر آنان را جویا شوید و به سخنانشان خوب گوش دهید. در این میان شاید متوجه شوید که آنان با مشکلاتی جدّی روبرو هستند؛ مشکلاتی همچون از دست دادن شغل، پرداخت اجاره، بیماری، از دست دادن یکی از اعضای خانواده، خطر جرم و جنایت، تبعیض از سوی شخصی صاحب اختیار، جدایی و طلاق و تربیت فرزندان خردسال. آیا کتاب مقدّس میتواند کمکی برای آنان باشد؟ قطعاً.
وقتی گفتگویی را آغاز میکنید، بیشک موضوعی را در نظر دارید. اما اگر متوجه شدید که موضوع دیگری برای مخاطبتان اهمیت دارد، بجاست در صورت امکان به آن موضوع بپردازید یا پیشنهاد کنید برای دیدار بعدی میتوانید اطلاعاتی مفید برایش جمعآوری کنید. البته ما نمیخواهیم در اموری دخالت کنیم که به ما مربوط نمیشود، اما با خوشحالی پندهای مفید کتاب مقدّس را با دیگران در میان میگذاریم. (۲تسا ۳:۱۱) واضح است که آنچه بیش از همه بر شخص تأثیر میگذارد پندهایی از کتاب مقدّس است که به زندگی خود او مربوط میشود.
اگر مخاطبتان متوجه نشود که پیام شما چه اهمیتی در زندگی او دارد، احتمالاً فوراً به گفتگو پایان خواهد داد. حتی اگر شخص به ما اجازه دهد صحبت کنیم، اگر نتوانیم ارزش عملی پیاممان را نشان دهیم، سخنانمان تأثیر چندانی بر او نخواهد گذاشت. برعکس، اگر کاربرد و ارزش عملی پیام خود را روشن سازیم، چه بسا گفتگویمان زندگی او را دگرگون کند.
هنگام مطالعهٔ کتاب مقدّس، همواره کاربرد نکات درس را برجسته کنید. (امث ۴:۷) به پندها، اصول و نمونههایی از کتاب مقدّس اشاره کنید که طریق گام برداشتن در راه خدا را به او بیاموزد. همچنین به فواید عمل کردن به آن اشاره کنید. (اشع ۴۸:۱۷، ۱۸) این امر شاگرد را بر آن خواهد داشت که تغییرات لازم را در زندگی خود ایجاد کند. سعی کنید در دل او محبت به یَهُوَه و میل به خشنود ساختن او را ایجاد کنید. بدین سان خود بر آن میشود که به پندهای کلام خدا عمل کند.