احترام به دیگران

نوشته‌های مقدّس به ما تعلیم می‌دهد که ‹همه گونه انسان‌ها را حرمت گذاریم› و ‹از هیچ کس بدگویی نکنیم.‏› (‏۱پطر ۲:‏۱۷؛‏ تیت ۳:‏۲‏)‏ واقعیت این است که تمام کسانی که در زندگی روزمره یا در خدمت موعظه می‌بینیم «‹به شباهت خدا› هستی یافته‌اند.‏» (‏یعقو ۳:‏۹‏)‏ مسیح برای تک‌تک آنان جان خود را داد.‏ (‏یو ۳:‏۱۶‏)‏ همهٔ آنان شایستگی این را دارند که خبر خوش را بشنوند تا بتوانند مطابق آن زندگی کنند و نجات یابند.‏ (‏۲پطر ۳:‏۹‏)‏ برخی،‏ از مقام و اختیاراتی برخوردارند که باید به آنان عزّت و احترامی خاص گذاشت.‏

برخی ممکن است به بهانه‌هایی از احترامی که از خادمان خدا انتظار می‌رود سر باز زنند.‏ به چه دلیل؟‏ گاه فرهنگی که شخص در آن بزرگ شده است،‏ معیار احترام به دیگران را بر اساس ملیت،‏ رنگ پوست،‏ جنسیت،‏ سلامت،‏ سن،‏ وضعیت اجتماعی و مالی تعیین می‌کند.‏ گسترش فساد در میان مأموران دولتی سبب شده است که بسیاری برای قدرت و اختیار دولت‌ها احترامی قائل نباشند.‏ در برخی از کشورها،‏ مردم از موقعیت زندگی خود ناراضی‌اند و شاید ساعت‌های طولانی برای تأمین مایحتاج اولیهٔ خود کار کنند.‏ همچنین شاید با کسانی سر و کار داشته باشند که برای دیگران احترام قائل نیستند.‏ نوجوانان و جوانان به دلیل فشارهای هم‌سن و سالانشان،‏ در مقابل معلّمانی که محبوبیت چندانی ندارند و دیگر افراد صاحب اختیار،‏ سرکشی می‌کنند.‏ بسیاری از آنان تحت تأثیر برنامه‌های تلویزیونی‌ای قرار می‌گیرند که در آن‌ها فرزندان بر والدین خود تسلّط دارند و آنان را فریب می‌دهند.‏ مسلّماً برای این که چنین رفتارهایی از ما سر نزند،‏ نیاز به تلاش فراوان داریم.‏ ما می‌توانیم با احترام گذاشتن به دیگران فضایی را به وجود آوریم که راحت‌تر با آنان تبادل نظر کنیم.‏

حرمت دیگران را حفظ کنید.‏ از کسانی که به فعالیت‌های مذهبی مشغولند،‏ انتظار می‌رود که لباسشان آراسته و رفتارشان شایسته باشد و بدین سان به دیگران احترام گذارند.‏ البته آراستگی لباس و ظاهرمان در مناطق مختلف متفاوت است.‏ در برخی مناطق هنگام گفتگو با مردم،‏ اگر کلاه بر سر یا دست در جیب داشته باشید،‏ نشانهٔ بی‌احترامی است.‏ اما شاید در منطقه‌ای دیگر این امر قابل قبول باشد.‏ پس رسوم هر منطقه را باید در نظر داشت تا کسی رنجیده نشود.‏ آری،‏ ما نمی‌خواهیم به هیچ وجه بر سر رساندن خبر خوش مانعی ایجاد کنیم.‏

وقتی می‌خواهیم کسی را مورد خطاب قرار دهیم نیز باید رفتاری شایسته داشته باشیم؛‏ به‌خصوص وقتی با شخصی سالخورده صحبت می‌کنیم.‏ در بسیاری از فرهنگ‌ها نوجوانان تنها در صورتی می‌توانند بزرگسالان را با اسم کوچکشان صدا کنند که اجازهٔ این کار به آنان داده شده باشد.‏ بی‌توجهی به این امر،‏ مؤدبانه نیست.‏ در برخی مناطق،‏ بزرگسالان نیز نباید افراد ناآشنا را با اسم کوچکشان خطاب کنند.‏ همچنین در بسیاری از زبان‌ها برای احترام گذاشتن به فردی که سن بیشتری دارد یا از اختیاراتی برخوردار است،‏ باید ضمیر «شما» یا شیوهٔ محترمانهٔ دیگری را به کار برد.‏

توجه لازم را به دیگران نشان دهید.‏ در جوامع کوچک‌تر انتظار می‌رود که وقتی با فردی در خیابان یا در مکانی روبرو می‌شوید،‏ بی‌اعتنا نباشید و احترام خود را با سلامی ساده،‏ لبخند،‏ تکان دادن سر یا حتی با بالا بردن ابروها به او نشان دهید.‏ در چنین جوامعی،‏ نادیده گرفتن شخص نشانهٔ بی‌احترامی به اوست.‏

برخی شاید احساس کنند با این که برخوردتان با آنان محترمانه بوده است،‏ چنان که باید به آنان توجه نشان نداده‌اید.‏ چرا؟‏ زیرا حس می‌کنند که شما صرفاً آنان را متعلّق به یک گروه خاص می‌دانید.‏ در میان بسیاری از مردم معمول است که دیگران را به خاطر ناتوانایی‌های جسمی‌شان در گروهی خاص قرار دهند.‏ مردم اغلب از کسانی که معلولیت یا مشکلی جسمی دارند،‏ دوری می‌کنند.‏ اما کلام خدا به ما نشان می‌دهد که چگونه می‌توان به چنین افرادی محبت کرد و احترام گذاشت.‏ (‏مت ۸:‏۲،‏ ۳‏)‏ تک‌تک ما به شکلی تحت تأثیر گناه موروثی هستیم.‏ اگر دیگران مرتباً روی عیوب جسمی و نقاط ضعفتان انگشت بگذارند چه احساسی خواهید داشت؟‏ به طور حتم،‏ حس نخواهید کرد که به شما احترام می‌گذارند.‏ مسلّماً ترجیح می‌دهید خصوصیات خوبتان را ببینند.‏

احترام گذاشتن به دیگران،‏ پذیرفتن اصل سَروری را نیز در بر دارد.‏ در برخی مناطق،‏ در ابتدا باید گفتگو را با سرپرست خانواده شروع کرد و پس از آن می‌توان به دیگر اعضای خانواده بشارت داد.‏ درست است که یَهُوَه به ما وظیفهٔ موعظه و تعلیم را سپرده است،‏ اما او مسئولیت تربیت،‏ تأدیب و راهنمایی فرزندان را به والدین داده است.‏ (‏افس ۶:‏۱-‏۴‏)‏ پس وقتی خانه‌به‌خانه موعظه می‌کنید،‏ شایسته است پیش از این که با فرزندان گفتگویی داشته باشید،‏ ابتدا با والدین سر صحبت را باز کنید.‏

هر چه سن فرد بالاتر رود،‏ تجربهٔ او نیز بیشتر می‌شود و باید به او احترام بیشتری گذاشت.‏ (‏ایو ۳۲:‏۶،‏ ۷‏)‏ خواهری پیشگام در سری‌لانکا با رعایت این امر توانست به مردی سالمند موعظه کند و نتیجهٔ خوبی بگیرد.‏ آن مرد در ابتدا از دیدار خواهرمان معترض بود و گفت:‏ «چطور جوانی مثل تو می‌خواهد به من تعلیم دهد؟‏» اما آن خواهر چنین پاسخ داد:‏ «من به اینجا نیامده‌ام که به شما تعلیم دهم،‏ اما می‌خواهم موضوعی را که یاد گرفته‌ام و مرا خیلی شاد کرده با همه در میان بگذارم.‏» رفتار محترمانهٔ این پیشگام توجه و علاقهٔ آن مرد را جلب کرد و از خواهرمان پرسید:‏ «به من بگو چه یاد گرفتی؟‏» او گفت:‏ «من یاد گرفتم که چطور می‌توانم تا ابد زندگی کنم.‏» آن مرد سالمند مطالعهٔ کتاب مقدّس را با شاهدان یَهُوَه شروع کرد.‏ اکثر سالمندان شاید مستقیماً نخواهند که به آنان چنین حرمت و احترامی گذاشته شود،‏ اما اغلب برای چنین رفتاری ارزش قائلند.‏

اما این خطر وجود دارد که در نشان دادن احترام اغراق شود.‏ برای مثال،‏ در جزایر اقیانوس آرام یا مناطق دیگر،‏ وقتی شاهدان یَهُوَه رئیس قبیله یا دهکده را با عنوان یا لقبی محترمانه که در آنجا مرسوم است،‏ خطاب قرار می‌دهند،‏ این امکان را می‌یابند که با او و اهالی آنجا صحبت کنند.‏ اما لزومی به تملّق و چاپلوسی نیست و چنین کاری از دید خدا نیز شایسته نیست.‏ (‏امث ۲۹:‏۵‏)‏ مشابهاً ممکن است عباراتی در یک زبان وجود داشته باشد که برای نشان دادن ادب و احترام به کار برده می‌شود،‏ اما مسیحیان نیاز ندارند که در این کار افراط کنند.‏

سخنانتان سنجیده باشد.‏ کتاب مقدّس ما را تشویق می‌کند که دلیل امید خود را «با خویی ملایم و احترامی عمیق» توضیح دهیم.‏ (‏۱پطر ۳:‏۱۵‏)‏ شاید مخاطبمان هنگام گفتگو با ما نظرات نادرستی بدهد.‏ مبشّری باتدبیر سعی نمی‌کند نظرات او را فوراً اصلاح کند.‏ برعکس سعی می‌کند حرمت او را حفظ کند.‏ او با صبر و بردباری به سخنان مخاطبش گوش می‌دهد.‏ شاید دلیل نظراتش را نیز جویا شود و با توجه به احساسات مخاطبش از روی کتاب مقدّس با او استدلال کند.‏

حرمت و احترامی که شخص هنگام گفتگو با یک نفر نشان می‌دهد باید هنگام سخنرانی در برابر یک جمع نیز نمایان باشد.‏ سخنرانی که برای مخاطبانش احترام قائل است،‏ از آنان انتقاد و عیب‌جویی نمی‌کند و تلویحاً به شنوندگانش نسبت کاهلی نمی‌دهد.‏ چنین سخنانی تنها سبب دلسردی دیگران می‌شود.‏ پس چقدر بهتر است با این دید به حضار بنگریم که یَهُوَه را دوست دارند و می‌خواهند او را خدمت کنند.‏ ما باید همچون عیسی شرایط و موقعیت کسانی را که از لحاظ روحانی ضعیف یا کم‌تجربه‌اند یا در به‌کارگیری اصول کتاب مقدّس کندترند،‏ در نظر بگیریم.‏

طریق دیگری که سخنران می‌تواند به حضار احترام گذارد این است که خود را نیز جزو کسانی بشمارد که باید در عمل کردن به پندهای کتاب مقدّس پیشرفت کنند.‏ از این رو،‏ هنگام اشاره به کاربرد آیات،‏ مدام ضمیر «شما» را به کار نمی‌برد.‏ به تفاوتی که در این دو پرسش وجود دارد توجه کنید:‏ «آیا هر چه از دستتان بر می‌آید انجام می‌دهید؟‏» و «هر یک از ما خوب است از خود بپرسد:‏ ‹آیا هر چه از دستم بر می‌آید انجام می‌دهم؟‏›» نکتهٔ هر دو پرسش یکی است،‏ اما سخنران با مطرح کردن پرسش اول خود را در ردهٔ هم‌ایمانانش قرار نمی‌دهد.‏ در پرسش دوم،‏ وقتی حضار را بر آن می‌دارد که موقعیت و انگیزهٔ خود را محک بزنند،‏ خود را از آنان مستثنا نمی‌داند.‏

از شوخ‌طبعی صرفاً برای خنداندن حضار بپرهیزید.‏ این کار از ارزش و اعتبار پیام کتاب مقدّس می‌کاهد.‏ مسلّم است که باید در خدمت به خدا شاد باشیم.‏ حتی شاید برخی از جنبه‌های مطالبی که باید ارائه دهیم،‏ تا حدّی خنده‌آور باشد.‏ اما اگر با شوخی و طنز از اهمیت مطالب جدّی بکاهیم،‏ در واقع به حضار و به خدا بی‌احترامی کرده‌ایم.‏

پس بکوشیم همواره حرمت دیگران را حفظ کنیم،‏ توجه لازم را به آنان نشان دهیم و سنجیده سخن بگوییم.‏ بدین سان در واقع با همان دیدی به مخاطبمان می‌نگریم که یَهُوَه به ما آموزش داده است.‏