ایجاد تصویری ذهنی از موقعیت و اموری آشنا

مسلّماً تصویری که می‌خواهید در ذهن شنونده ایجاد کنید،‏ باید به مطالب گفتارتان مربوط باشد.‏ اما برای آن که بیشترین فایده را برساند،‏ باید برای شنوندگان ملموس نیز باشد.‏

وقتی می‌خواهید در مقابل جمعی صحبت کنید،‏ چگونه می‌توانید با در نظر گرفتن حضار،‏ موقعیت‌هایی را به تصویر بکشید که برایشان آشنا باشد؟‏ توجه کنید که عیسی مسیح چگونه این کار را انجام می‌داد.‏ او چه با گروهی از مردم صحبت می‌کرد،‏ چه با شاگردانش،‏ هرگز به موقعیت‌هایی اشاره نمی‌کرد که مختص روش زندگی مردم سرزمین‌هایی خارج از محدودهٔ اسرائیل باشد.‏ ایجاد چنین تصویرهایی در ذهن شنوندگانش برای آنان غریب می‌بود.‏ برای مثال،‏ عیسی به روش زندگی درباریان مصر یا آداب و رسوم مذهبی مردمان هندوستان اشاره نکرد.‏ البته،‏ او گاه به فعالیت‌هایی اشاره کرد که در تمام سرزمین‌ها به آن‌ها می‌پرداختند.‏ او در مورد وصله کردن لباس،‏ تجارت،‏ از دست دادن چیزی باارزش و شرکت در مجلس عروسی صحبت کرد.‏ عیسی از عکس‌العمل انسان‌ها در موقعیت‌های مختلف آگاه بود و این امر را در سخنانش مد نظر قرار می‌داد.‏ (‏مرق ۲:‏۲۱؛‏ لو ۱۴:‏۷-‏۱۱؛‏ ۱۵:‏۸،‏ ۹؛‏ ۱۹:‏۱۵-‏۲۳‏)‏ از آنجا که عیسی اغلب خطاب به مردم سرزمین اسرائیل موعظه می‌کرد،‏ اکثر موقعیت‌هایی را که برای آنان به تصویر می‌کشید،‏ به فعالیت‌های روزمرهٔ آنان و اشیا و وسایلی که با آن‌ها آشنایی داشتند،‏ مربوط می‌شد.‏ آری،‏ مَثَل‌های او در مورد موضوع‌هایی همچون کشاورزی،‏ عکس‌العمل گله در مقابل شبان و استفاده از پوست حیوان برای نگهداری شراب بود.‏ (‏مرق ۲:‏۲۲؛‏ ۴:‏۲-‏۹؛‏ یو ۱۰:‏۱-‏۵‏)‏ او همچنین به وقایعی تاریخی اشاره می‌کرد که برای این شنوندگانش آشنا بود؛‏ از جمله آفرینش اولین زوج،‏ توفان زمان نوح،‏ نابودی شهرهای سُدوم و غَمورَه و مرگ زن لوط.‏ (‏مت ۱۰:‏۱۵؛‏ ۱۹:‏۴-‏۶؛‏ ۲۴:‏۳۷-‏۳۹؛‏ لو ۱۷:‏۳۲‏)‏ آیا شما نیز تصویرهایی را در ذهن شنوندگانتان ایجاد می‌کنید که نشان دهد فعالیت‌ها و فرهنگ و پیشینهٔ آنان را کاملاً در نظر گرفته‌اید؟‏

حال اگر روی سخنتان،‏ نه به جمعی بزرگ،‏ بلکه تنها به چند نفر یا حتی یک نفر باشد،‏ چطور؟‏ تلاش کنید موضوع یا موقعیتی را به تصویر بکشید که به خصوص برای این دسته از شنوندگان مناسب باشد.‏ هنگامی که عیسی با زنی سامری در کنار چاهی در نزدیکی سوخار صحبت می‌کرد،‏ او به «آب زنده،‏» ‹دوباره تشنه نشدن› و «چشمه‌ای جوشان .‏ .‏ .‏ که زندگی جاودان می‌بخشد» اشاره کرد.‏ آری،‏ او از آرایه‌های ادبی‌ای استفاده کرد که مستقیماً به فعالیت آن زن مربوط می‌شد.‏ (‏یو ۴:‏۷-‏۱۵‏)‏ او همچنین وقتی با مردانی صحبت کرد که تورهای ماهیگیری خود را می‌شستند،‏ استعاره‌ای را به کار برد که به شغل ماهیگیری ارتباط داشت.‏ (‏لو ۵:‏۲-‏۱۱‏)‏ البته در هر دو موقعیت،‏ عیسی می‌توانست به فعالیت کشاورزی اشاره کند؛‏ زیرا مخاطبانش در منطقه‌ای زندگی می‌کردند که کار کشت و زرع فعالیتی آشنا بود.‏ اما اشارهٔ عیسی به فعالیتی که مخاطبانش به آن مشغول بودند،‏ تأثیر سخنانش را به‌مراتب بیشتر کرد!‏ آیا شما نیز چنین تلاشی می‌کنید؟‏

عیسی تمرکز خود را بیشتر بر «گوسفندان گمشدهٔ قوم اسرائیل» معطوف کرد،‏ اما پولُس رسول می‌بایست به غیریهودیان نیز موعظه می‌کرد.‏ (‏مت ۱۵:‏۲۴؛‏ اعما ۹:‏۱۵‏)‏ آیا این امر بر سخنان پولُس تأثیر گذاشت؟‏ بله.‏ وقتی پولُس به مسیحیان قُرِنتُس نامه نوشت،‏ او به مسابقهٔ دو،‏ خوردن خوراک در معابد بت‌ها و صف پیروزمندان اشاره کرد؛‏ یعنی موضوع‌هایی که غیریهودیان با آن‌ها آشنا بودند.‏—‏۱قر ۸:‏۱-‏۱۰؛‏ ۹:‏۲۴،‏ ۲۵؛‏ ۲قر ۲:‏۱۴-‏۱۶‏.‏

آیا شما نیز سعی می‌کنید همچون عیسی و پولُس آرایه‌های ادبی،‏ گزارش‌ها و حکایاتی را به کار برید که حقیقتاً برای شنونده‌تان آموزنده باشد؟‏ آیا پیشینه و فعالیت‌های روزمرهٔ مخاطبتان را در نظر می‌گیرید؟‏ البته زندگی در دوران ما با قرن اول میلادی بسیار متفاوت است.‏ امروزه تلویزیون ما را از اخبار و اوضاع تمام جهان با خبر می‌کند و با زندگی و موقعیت مردم نقاط مختلف دنیا آشنا می‌سازد.‏ پس در این صورت می‌توان برای ایجاد تصویر در ذهن شنونده،‏ به چنین اخباری نیز اشاره کرد.‏ با این حال،‏ اشاره به اموری که به زندگی شنوندگانتان مربوط می‌شود،‏ بیشتر بر دل آنان تأثیر می‌گذارد؛‏ اموری همچون خانه و خانواده‌شان،‏ کار و شغل آنان،‏ خوراکی که می‌خورند و آب و هوای منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنند.‏

اگر تصویری که می‌خواهید در ذهن شنوندگان ایجاد کنید مستلزم توضیحات بسیار باشد،‏ احتمالاً دلیل آن این است که موضوع یا موقعیتی را که انتخاب کرده‌اید،‏ برای آنان ناآشناست.‏ با این کار نکتهٔ آموزشی به‌راحتی گم می‌شود.‏ آری،‏ در چنین مواردی شنونده اغلب آن تصویر را به‌خوبی به خاطر می‌سپارد،‏ اما نکتهٔ تعلیمی کتاب مقدّس را که سعی در توضیح آن داشتید،‏ فراموش می‌کند.‏

عیسی در ذهن شنوندگان خود تصویری ایجاد نمی‌کرد که نتوانند آن را به‌راحتی با موضوع مورد بحث ارتباط دهند.‏ در عوض به امور ساده و معمولی اشاره می‌کرد.‏ او موضوع‌هایی سنگین یا عمیق را با اموری ساده و کوچک روشن می‌ساخت.‏ او در مقایسه‌هایی ساده،‏ حقایق الٰهی را به وقایع روزمره ربط می‌داد تا شنوندگانش آن حقایق را راحت‌تر درک کنند و به خاطر بسپارند.‏ به‌راستی چه نمونهٔ عالی برای ما!‏