درس ۳۶
شرح و بسط پیامی مشخص
سخنرانان باتجربه به‌خوبی می‌دانند که داشتن پیامی مشخص برای سخنرانی‌شان، تا چه حد اهمیت دارد. هنگام آماده کردن سخنرانی، در نظر داشتن پیامی خاص سبب می‌شود که سخنران توجه خود را تنها روی اطلاعاتی معطوف کند که به آن پیام مربوط می‌شود و به او کمک می‌کند عمیق‌تر روی آن اطلاعات فکر کند. سخنران با این کار به جای بررسی سطحی نکات بسیار، مطالب سخنرانی را چنان توضیح می‌دهد که شنوندگان فایدهٔ بیشتری از آن ببرند. وقتی تمام نکات اصلی با پیام سخنرانی مرتبط باشد و هر نکته، آن پیام را توضیح دهد، شنوندگان نه تنها نکات را بهتر به خاطر می‌سپارند، بلکه به اهمیت آن‌ها نیز بیشتر پی می‌برند.
هرچند می‌توانید سخنرانی خود را صرفاً حول یک موضوع تنظیم کنید، اما اگر همان سخنرانی را حول یک پیام، یعنی جنبه‌ای خاص از آن موضوع تنظیم کنید، متوجه خواهید شد که این امر چقدر کیفیت سخنرانی‌تان را بالا خواهد برد. نمونه‌ای بیاوریم. پادشاهی خدا، کتاب مقدّس و رستاخیز چند موضوع کلّی هستند. اما یک سخنران شاید به جنبه‌ای خاص از این موضوع‌ها که همان پیام سخنرانی است، بپردازد؛ برای مثال، «پادشاهی خدا، حکومتی واقعی است،» «پادشاهی خدا زمین را بهشت خواهد ساخت،» «کتاب مقدّس از خدا الهام شده است،» «کتاب مقدّس راهنمایی مفید برای زندگی ما،» «رستاخیز، امیدی برای داغداران» و «امید به رستاخیز، ما را در سختی‌ها پایدار می‌سازد.» واضح است که شیوهٔ توضیح هر یک از این پیام‌ها با پیام دیگر کاملاً متفاوت است.
عیسی طی خدمت زمینی خود هماهنگ با پیام اصلی کتاب مقدّس، این پیام را موعظه می‌کرد: «پادشاهی آسمان‌ها نزدیک شده است.» (مت ۴:۱۷) او چگونه این پیام را شرح و بسط داد؟ در چهار انجیل بیش از ۱۱۰ بار به آن پادشاهی اشاره شده است. البته، منظور این نیست که عیسی تنها به استفاده از عبارت «پادشاهی خدا» اکتفا کرد. عیسی از طریق تعالیم و معجزاتش روشن ساخت که پادشاه آتی آن حکومت اکنون در میان آنان است. در واقع عیسی نشان داد که او خود پسر خدا و همان مسیح موعود است که یَهُوَه به عنوان پادشاه منصوب کرده است. عیسی همچنین نشان داد که در آینده‌ای نزدیک از طریق او راهی باز می‌شد تا دیگران نیز سهمی در آن پادشاهی داشته باشند. او مشخص ساخت که این افراد باید دارای چه خصوصیاتی باشند. عیسی با آموزش‌های خود و معجزاتی که صورت داد، روشن ساخت پادشاهی خدا چه تأثیری بر زندگی مردم خواهد گذاشت، همچنین با بیرون راندن دیوها به کمک روح‌القدس، نشان داد که ‹پادشاهی خدا به شنوندگانش رسیده است.› (لو ۱۱:۲۰، پاورقی) در خصوص همین پادشاهی بود که به پیروانش مأموریت داد تا بشارت دهند.—مت ۱۰:۷؛ ۲۴:۱۴.
پیامی خاص و مناسب. هدف از این درس این نیست که شما پیامی را تا حدّی که در کتاب مقدّس بسط و توضیح داده شده است، بسط دهید. اما حتی برای گفتگو یا گفتاری کوچک نیز اهمیت دارد که سخنانتان پیامی خاص و مناسب داشته باشد.
اگر خود باید پیام سخنرانی را تعیین کنید، سعی کنید نخست هدف از ایراد آن سخنرانی را مشخص کنید. سپس نکات اصلی را به گونه‌ای انتخاب کنید که واقعاً در تأیید آن پیام باشد.
اگر پیام سخنرانی از پیش تعیین شده باشد، با بررسی کلمات و عبارات آن، تشخیص دهید چگونه باید آن را بسط دهید. می‌توانید مطمئن باشید پیامی که برای سخنرانی‌تان تعیین شده است برای شنوندگان مفید و باارزش است و مطالب کافی و در ضمن گیرا در مورد آن وجود دارد. اما برای پی بردن به ارزش آن پیام، گاه نیاز به تلاش و تحقیق بسیار دارید. وقتی خود باید مطالبی برای بسط دادن پیام تعیین‌شده انتخاب کنید، در انتخابتان بسیار دقت کنید تا تمرکز همواره روی پیام سخنرانی‌تان باشد. از طرف دیگر، اگر مطالب نیز برای شما تعیین شده باشد، باز باید دقت کنید که چگونه پیام سخنرانی را با کمک آن مطالب برجسته سازید. همچنین باید پی ببرید که چرا این مطالب برای حضار اهمیت دارد و هدف از ارائهٔ آن‌ها چیست. این کمکتان می‌کند تشخیص دهید روی چه نکاتی تأکید کنید.
چگونه پیام سخنرانی را برجسته سازید؟ برای آن که پیام سخنرانی‌تان به‌خوبی برجسته شود، باید ابتدا به انتخاب مطالب و ترتیب بیان آن‌ها دقت کنید. پس مهم است که تنها مطالبی را برگزینید که به پیام سخنرانی‌تان مربوط می‌شود. همچنین اهمیت دارد که اصول مربوط به آماده ساختن رئوس مطالب را رعایت کنید. حتی اگر تنها به این دو امر توجه کنید تقریباً به خودی خود پیام سخنرانی برجسته خواهد شد.
تکرار نیز باعث می‌شود که پیام سخنرانی برجسته شود. پیام یک سخنرانی را می‌توان به تِم موسیقی در یک قطعهٔ کلاسیک تشبیه کرد. تِم موسیقی ملودی‌ای است که در یک قطعهٔ موسیقی بارها تکرار می‌شود و به آن ویژگی خاص می‌دهد. این ملودی همیشه به صورت یکسان تکرار نمی‌شود. شاید گاه تنها بخشی از آن تکرار شود و گاه همان ملودی با اندکی تفاوت نواخته شود. به هر صورت، آهنگساز با تبحر تمام این ملودی را به اصطلاح در تاروپود قطعهٔ خود چنان جای می‌دهد که تأثیر آن در تمام آن قطعه دیده شود. بجاست همین شیوه را در سخنرانی نیز به کار ببرید. پیام سخنرانی‌تان اغلب حاوی واژه‌هایی کلیدی است و تکرار این واژه‌ها طی سخنرانی همچون تکرار بخشی از ملودی یک قطعهٔ موسیقی است و استفاده از واژه‌های مترادف یا بیان پیام سخنرانی به اَشکال مختلف، همچون نواختن ملودی با اندکی تفاوت است. با این شیوه، در پایان سخنرانی‌تان برجسته‌ترین نکته در ذهن شنوندگان، همان پیام سخنرانی خواهد بود.
این اصول نه تنها برای سخنرانی، بلکه برای خدمت موعظه نیز به کار می‌آید. اگر حتی در گفتگویی کوتاه پیام مورد نظرتان به‌خوبی برجسته شود، گفتگوی شما بهتر در خاطر مخاطبتان می‌ماند. اگر هنگام تدریس کتاب مقدّس نیز بر پیامی خاص تأکید شود، شاگرد تعالیم شما را بهتر به خاطر می‌سپارد. تلاشی که برای انتخاب و بسط دادن پیامی مناسب به کار می‌برید، سبب می‌شود در ایراد سخنرانی و آموزش کلام خدا مهارت بیشتری کسب کنید.