‏«تمامئ تکلیف انسان»‏

‏«از خدا بترس و اوامر او را نگاه دار چونکه تمامئ تکلیف انسان این است.‏»‏‏—‏جامعه ۱۲:‏۱۳‏.‏

۱،‏ ۲.‏ چرا بررسی تکالیفی که در مقابل خدا بر عهده داریم شایسته است؟‏

‏«خداوند از تو چه چیز را میطلبد؟‏» این پرسشی است که یکی از انبیای باستان مطرح کرده است.‏ سپس آنچه را که یَهُوَه از ما می‌خواهد مشخص می‌کند—‏به جا آوردن انصاف و علاقه به رحمت،‏ و با فروتنی با خدا گام برداشتن.‏—‏میکاه ۶:‏۸‏.‏

^۲ در این عصر مملو از فردگرایی و استقلال‌طلبی،‏ بسیاری از مردم از اینکه خدا چیزی از آنها طلب می‌کند ناراحتند.‏ آنها نمی‌خواهند مجبور به انجام کاری باشند.‏ پس با این تفاصیل دربارهٔ نتیجه‌گیری سلیمان در کتاب جامعه چه می‌توان گفت؟‏ «ختم تمام امر را بشنویم.‏ از خدا بترس و اوامر او را نگاه دار چونکه تمامئ تکلیف انسان این است.‏»—‏جامعه ۱۲:‏۱۳‏.‏

۳.‏ چرا باید بر روی کتاب جامعه با جدیت تفکر کنیم؟‏

^۳ اوضاع و احوال و دیدگاه ما در زندگی هر چه باشد،‏ در هر حال بررسی عواملی که باعث این نتیجه‌گیری شده‌اند،‏ می‌تواند برایمان بسیار مفید باشد.‏ سلیمان پادشاه،‏ نگارندهٔ این کتابِ الهام‌شده،‏ به بررسی برخی از کارهایی که جزئی می‌باشند پرداخته است.‏ برخی از افراد شاید به نحوی عجولانه چنین تحلیلی را اساساً منفی بدانند.‏ اما این تحلیل از جانب خدا الهام شده است و می‌تواند در ارزیابی فعالیت‌ها و اولویت‌ها ما را یاری کند،‏ که همین خود به شادی بیشتر می‌انجامد.‏

روبرو شدن با نیازهای اصلی زندگی

۴.‏ سلیمان در کتاب جامعه چه مطلبی را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد؟‏

^۴ سلیمان ‹کارهای انسان› را عمیقاً بررسی کرده است.‏ «با حکمت خود،‏ سخت به مطالعه و تحقیق دربارهٔ هر چه در زیر آسمان انجام می‌شود پرداختم.‏» منظور سلیمان از «کارها» لزوماً حرفه یا شغل شخص نیست بلکه همهٔ فعالیت‌هایی است که هر مرد و زنی در زندگی بدانها اشتغال دارد.‏ (‏جامعه ۱:‏۱۳‏،‏ ترجمهٔ تفسیری )‏ بیا برخی از امور،‏ یا کارهای اصلی را با هم بررسی کنیم،‏ و سپس فعالیت‌ها و اولویت‌های خود را با آنها مقایسه کنیم.‏

۵.‏ یکی از کارهای اصلی در زندگی انسان چیست؟‏

^۵ تردیدی نیست که پول هستهٔ اصلی بسیاری از امور و فعالیت‌های بشر است.‏ هیچکس نمی‌تواند حقاً ادعا کند که سلیمان مانند برخی از ثروتمندان با بی‌اعتنایی به پول می‌نگریست.‏ او اذعان می‌کند که انسان تا حدی به پول احتیاج دارد؛‏ داشتن امکانات مالی از ریاضت‌کشی یا تنگدستی بهتر است.‏ (‏جامعه ۷:‏۱۱،‏ ۱۲‏)‏ اما حتماً به تجربه دیده‌ای که پول و چیزهایی که می‌توان با آن خرید می‌توانند به صورت هدف اصلی زندگی درآیند—‏چه در میان فقرا چه در میان ثروتمندان.‏

۶.‏ از یکی از مثل‌های عیسی و تجربیات سلیمان چه نکته‌ای را می‌توان در مورد پول آموخت؟‏

^۶ مثل عیسی را در مورد مرد ثروتمندی که از اندوختن مال خسته نمی‌شد به یاد آور.‏ خدا او را نادان خواند.‏ چرا؟‏ زیرا «حیات [فرد] از اموالش نیست.‏» (‏لوقا ۱۲:‏۱۵-‏۲۱‏)‏ تجربهٔ سلیمان در این زمینه،‏ که احتمالاً بسیار وسیع‌تر از تجربیات ما بوده است،‏ تأییدکنندهٔ سخنان عیساست.‏ توصیفی را که در جامعه ۲:‏۴-‏۹ آمده است بخوان.‏ سلیمان مدتی را به مال‌اندوزی گذراند.‏ خانه‌ها و باغ‌های بی‌نظیر بنا کرد.‏ با ثروتی که داشت توانست بانوان زیبای بسیاری اختیار کند.‏ اما آیا ثروت و آنچه از آن حاصل شد برای وی رضایت خاطر عمیق،‏ حس موفقیت حقیقی و معنایی برای زندگی به همراه آورد؟‏ او با صراحت پاسخ می‌دهد:‏ «بتمامئ کارهائیکه دستهایم کرده بود و بمشقتیکه در عمل نمودن کشیده بودم نگریستم،‏ و اینک تمامئ آن بطالت و در پی باد زحمت کشیدن بود و در زیر آفتاب هیچ منفعت نبود.‏»—‏جامعه ۲:‏۱۱؛‏ ۴:‏۸‏.‏

۷.‏ الف)‏ تجربه چه نکته‌ای را در مورد ارزش پول نشان داده است؟‏ ب)‏ مشاهدات شخصی تو چگونه نتیجه‌گیری سلیمان را تأیید می‌کنند؟‏

^۷ این گفته واقع‌بینانه است،‏ همانطور که زندگی بسیاری از انسان‌ها نشانگر آن است.‏ باید اذعان کنیم که داشتن پولِ بیشتر حلال همهٔ مشکلات نیست.‏ پول می‌تواند در بعضی موارد مشکل‌گشا باشد،‏ مثلاً کار تهیهٔ خوراک و پوشاک را آسان‌تر می‌سازد.‏ اما مگر شخص هر بار چند دست لباس می‌تواند به تن کند و چقدر می‌تواند بخورد و بنوشد؟‏ و به علاوه شنیده‌ایم که در میان ثروتمندان طلاق،‏ یا اعتیاد به مشروبات الکلی و مواد مخدر،‏ و کینه‌توزی خانوادگی وجود دارد.‏ میلیونری به نام جی.‏ پی.‏ گتی اظهار داشت:‏ «پول لزوماً ارتباطی با سعادت ندارد.‏ لیکن شاید با بدبختی.‏» سلیمان حق داشت که عشق به نقره را با بطالت هم‌تراز بداند.‏ این مطلب را با این اظهارعقیدهٔ سلیمان مقایسه کن:‏ «خواب کارگر شیرین است چه کم بخورد چه زیاد؛‏ اما دارایی شخص ثروتمند نمی‌گذارد او راحت بخوابد.‏»—‏جامعه ۵:‏۱۰-‏۱۲‏،‏ ترجمهٔ تفسیری‏.‏

۸.‏ چرا نباید برای پول اهمیت بیش از حد قائل شد؟‏

^۸ پول و دارایی نمی‌تواند نگرانی در مورد آینده را برطرف کند.‏ کسی که پول و دارایی بسیار در اختیار دارد،‏ به احتمال زیاد نگران حفظ آن است،‏ و در هر حال نمی‌داند که در آینده چه پیش خواهد آمد.‏ آیا ممکن است که نه تنها همهٔ دارایی بلکه زندگی خود را نیز از دست بدهد؟‏ (‏جامعه ۵:‏۱۳-‏۱۷؛‏ ۹:‏۱۱،‏ ۱۲‏)‏ حال که چنین است،‏ درک این مطلب که زندگی ما باید معنایی پایدارتر از پول و دارایی داشته باشد،‏ کار دشواری نخواهد بود.‏

خانواده،‏ شهرت،‏ و قدرت

۹.‏ چرا این امر که موضوع خانواده در بررسی سلیمان مطرح شده است بجاست؟‏

^۹ سلیمان در تحلیل خود از زندگی به اشتغال به امور خانوادگی نیز می‌پردازد.‏ کتاب مقدس به زندگی خانوادگی که شامل داشتن فرزند و پرورش اوست اهمیت می‌دهد.‏ (‏پیدایش ۲:‏۲۲-‏۲۴؛‏ مزمور ۱۲۷:‏۳-‏۵؛‏ امثال ۵:‏۱۵،‏ ۱۸-‏۲۰؛‏ ۶:‏۲۰؛‏ مرقس ۱۰:‏۶-‏۹؛‏ افسسیان ۵:‏۲۲-‏۳۳‏)‏ اما آیا تشکیل خانواده مهمترین جنبهٔ زندگی است؟‏ به نظر می‌رسد که برای بسیاری از مردم چنین است،‏ زیرا در برخی جوامع به ازدواج،‏ فرزند و پیوندهای خانوادگی اهمیت فراوانی داده می‌شود.‏ با وجود این جامعه ۶:‏۳ نشان می‌دهد که حتی داشتن صد فرزند نیز کلید رسیدن به رضایت نیست.‏ تعداد پدر و مادارانی را تصور کن که دست به فداکاری و از خود گذشتگی می‌زنند فقط به این خاطر که فرزندانشان آغازی بهتر در زندگی داشته باشند و تأمین شوند.‏ این کاری تحسین‌آمیز است،‏ ولی منظور آفریدگار ما به طور حتم آن نبود که محور زندگی ما تولید مثل باشد،‏ مانند حیوانات که به طور غریزی برای بقای نوع خود دست به تولید مثل می‌زنند.‏

۱۰.‏ چرا توجه بیش از حد به خانواده می‌تواند پوچ و باطل باشد؟‏

^۱۰ سلیمان به نحوی هوشمندانه برخی واقعیات را در مورد زندگی خانوادگی مطرح ساخته است.‏ مثلاً فردی ممکن است تمام توجه خود را به تأمین زندگی فرزندان و نوادگان خود معطوف کند.‏ اما آیا آنها خردمند خواهند بود؟‏ یا اینکه با نادانی دست‌رنج او را به باد فنا خواهند داد؟‏ اگر چنین شود،‏ جمع‌آوری مال برای آنها در واقع «بطالت و بلای عظیم» است!‏—‏جامعه ۲:‏۱۸-‏۲۱؛‏ ۱پادشاهان ۱۲:‏۸؛‏ ۲تواریخ ۱۲:‏۱-‏۴،‏ ۹‏.‏

۱۱،‏ ۱۲.‏ الف)‏ برخی از افراد توجه خود را در زندگی به چه کارهایی معطوف کرده‌اند؟‏ ب)‏ چرا می‌توان گفت که شهرت‌طلبی «در پی باد زحمت کشیدن» است؟‏

^۱۱ روش افراطی دیگر آن است که بسیاری از افراد به منظور دستیابی به شهرت یا قدرت،‏ دست از زندگی طبیعی خانوادگی شسته‌اند.‏ این اشتباهی است که اغلب،‏ مردان مرتکب می‌شوند.‏ آیا چنین گرایشی را در میان همشاگردی‌ها،‏ همکاران یا همسایگان خود مشاهده کرده‌ای؟‏ بسیاری از افراد شدیداً سعی می‌کنند که مورد توجه قرار گیرند و برای خود کسی شوند،‏ یا در پی آنند که بر دیگران مسلط شوند.‏ ولی آیا این کار اصلاً مفهومی دارد؟‏

^۱۲ افرادی را در نظر بگیر که تلاش می‌کنند در مقیاس کوچک یا بزرگ به شهرت دست یابند.‏ چنین گرایشی را می‌توان در مدرسه،‏ محل زندگی و در میان گروه‌های اجتماعی گوناگون مشاهده کرد.‏ در عرصهٔ هنر،‏ نمایش،‏ و سیاست نیز نیروی محرکهٔ بسیاری از افراد همین است.‏ اما آیا در اصل این تلاشی پوچ و بیهوده نیست؟‏ سلیمان بدرستی آن را «در پی باد زحمت کشیدن» می‌خواند.‏ (‏جامعه ۴:‏۴‏)‏ حتی اگر جوانی در یک باشگاه،‏ یا تیم ورزشی یا ارکستر موسیقی مشهور شود،‏ و یا مرد یا زنی در یک شرکت یا در میان مردم به شهرت دست یابد،‏ در واقع چند نفر او را می‌شناسند؟‏ آیا اغلب مردم آن سوی دنیا (‏یا حتی همان کشور)‏ اصلاً می‌دانند که چنین کسی وجود دارد؟‏ آیا غیر از آن است که آنها به زندگی خود مشغولند بدون اینکه کوچکترین آگاهیی از شهرت ناچیز وی داشته باشند؟‏ همین موضوع در مورد هر نوع قدرت و اختیاری که فرد در محل کار،‏ در شهر خود یا در بین جمع بدان دست می‌یابد نیز صادق است.‏

۱۳.‏ الف)‏ جامعه ۹:‏۴،‏ ۵ چگونه می‌تواند برای آنکه دیدگاه درستی در مورد شهرت‌طلبی و قدرت‌طلبی داشته باشیم ما را یاری کند؟‏ ب)‏ اگر زندگی همین باشد،‏ چه حقایقی پیش روی ما قرار دارند؟‏ (‏به پاورقی مراجعه شود.‏)‏

^۱۳ چنین اهمیت و قدرتی به کجا می‌انجامد؟‏ همانطور که نسل‌ها در پی هم می‌گذرند،‏ افراد بانفود یا قدرتمند نیز از صحنه خارج و فراموش می‌شوند.‏ معماران،‏ موسیقیدانان و دیگر هنرمندان،‏ اصلاح‌طلبان اجتماعی و افرادی از این قبیل نیز رفته و فراموش می‌شوند،‏ درست مانند اغلب سیاستمداران و سران نظامی.‏ مثلاً از بین کسانی که به این کارها اشتغال داشتند چند نفر را می‌شناسی که در قرن هجدهم می‌زیسته‌اند؟‏ سلیمان موضوع را بخوبی ارزیابی کرده،‏ می‌گوید:‏ «سگ زنده از شیر مرده بهتر است.‏ زانرو که زندگان میدانند که باید بمیرند امّا مردگان هیچ نمیدانند .‏ .‏ .‏ [و] ذکر ایشان فراموش میشود.‏» (‏جامعه ۹:‏۴،‏ ۵‏)‏ اگر زندگی فقط همین باشد،‏ پس در پی شهرت یا قدرت بودن حقیقتاً پوچ و باطل است.‏a

تکالیف و اولویت‌ها

۱۴.‏ چرا کتاب جامعه باید برای فرد فرد ما مفید باشد؟‏

^۱۴ سلیمان دربارهٔ تعداد محدودی از فعالیت‌ها،‏ اهداف،‏ و علائقی که بشر توجه خود را به آنها معطوف می‌دارد سخن گفته است.‏ با این حال نوشته‌های او چیزی کم ندارند.‏ ما در ملاحظات خود نباید این کتاب را تاریک یا منفی بدانیم،‏ زیرا بخشی از کتاب مقدس است که یَهُوَه خدا تعمداً برای استفادهٔ ما الهام کرده است و ما آن را با واقع‌بینی مرور کرده‌ایم.‏ این کتاب می‌تواند فرد فرد ما را یاری کند تا نگرش خود را از زندگی و اولویت‌های آن اصلاح کنیم.‏ (‏جامعه ۷:‏۲؛‏ ۲تیموتاؤس ۳:‏۱۶،‏ ۱۷‏)‏ فایدهٔ این نتیجه‌گیری‌ها خصوصاً بدان علت است که سلیمان با کمک یَهُوَه بدانها دست یافته است.‏

۱۵،‏ ۱۶.‏ الف)‏ سلیمان دربارهٔ لذت بردن از زندگی چه نظری داشت؟‏ ب)‏ سلیمان برای لذت بردن از زندگی چه شرایط بجایی قائل بود؟‏

^۱۵ یکی از نکاتی که سلیمان مکرراً مطرح می‌کند آن است که خادمان خدای حقیقی باید در خدمت خود به او از شادی برخوردار باشند.‏ «فهمیدم که برای ایشان چیزی بهتر از این نیست که شادی کنند و در حیات خود بنیکوئی مشغول باشند.‏ و نیز بخشش خدا است که هر آدمی بخورد و بنوشد و از تمامئ زحمت خود نیکوئی بیند.‏» (‏جامعه ۲:‏۲۴؛‏ ۳:‏۱۲،‏ ۱۳؛‏ ۵:‏۱۸؛‏ ۸:‏۱۵‏)‏ توجه کن که سلیمان در اینجا ما را به خوش‌گذرانی تشویق نمی‌کند؛‏ و از طرز تفکر ‹بخوریم و بیاشامیم چون فردا میمیریم› نیز پشتیبانی نمی‌کند.‏ (‏۱قرنتیان ۱۵:‏۱۴،‏ ۳۲-‏۳۴‏)‏ منظور او آن است که ما باید از لذات طبیعی،‏ همچون خوردن و نوشیدن،‏ بهره‌مند شویم ولی در عین حال ‹در حیات خود بنیکوئی مشغول باشیم.‏› بی‌شک این امر بدان معناست که در زندگی توجه خود را بر ارادهٔ آفریدگار معطوف داریم،‏ زیرا اوست که واقعاً صلاح ما را می‌داند.‏—‏مزمور ۲۵:‏۸؛‏ جامعه ۹:‏۱؛‏ مرقس ۱۰:‏۱۷،‏ ۱۸؛‏ رومیان ۱۲:‏۲‏.‏

^۱۶ سلیمان نوشت:‏ «رفته نان خود را بشادی بخور و شراب خود را بخوشدلی بنوش چونکه خدا اعمال ترا قبل از این قبول فرموده است.‏» (‏جامعه ۹:‏۷-‏۹‏)‏ کسی از زندگی غنی و پرمعنا برخوردار می‌شود که به کارهایی مشغول باشد که یَهُوَه را خوشنود می‌سازد.‏ این امر مستلزم آن است که خدا را همیشه در نظر داشته باشد.‏ این نگرش چقدر با نگرش اکثر مردم که بر استدلال‌های بشری استوار است تفاوت دارد!‏

۱۷،‏ ۱۸.‏ الف)‏ اغلب مردم در برابر واقعیات زندگی چه واکنشی از خود نشان می‌دهند؟‏ ب)‏ چه نتیجه‌ای را باید همواره مد نظر داشته باشیم؟‏

^۱۷ با اینکه برخی از ادیان عقیدهٔ آخرت را تعلیم می‌دهند،‏ اما بسیاری از مردم معتقدند که تنها زندگیی که می‌توانند از وجود آن اطمینان داشته باشند همین زندگیست.‏ ممکن است واکنشی را که سلیمان در اینجا توصیف کرده است در آنها مشاهده کرده باشی:‏ «چونکه فتوی بر عمل بد بزودی مجرا نمیشود،‏ از اینجهة دل بنی آدم در اندرون ایشان برای بد کرداری جازم میشود.‏» (‏جامعه ۸:‏۱۱‏)‏ حتی کسانی که به اعمال شرم‌آور دست نمی‌زنند نیز نشان می‌دهند که اساساً فقط در فکر امروز خود هستند.‏ یکی از دلایلی که پول و دارایی،‏ موقعیت اجتماعی،‏ تسلط بر دیگران،‏ خانواده،‏ یا چیزهایی از این قبیل اهمیتی بیش از اندازه یافته‌اند،‏ همین است.‏ اما سلیمان موضوع را به اینجا ختم نمی‌کند.‏ او اضافه می‌کند:‏ «اگر چه گناهکار صد مرتبه شرارت ورزد و عُمر دراز کند معهذا میدانم برای آنانیکه از خدا بترسند و بحضور وی خائف باشند سعادتمندی خواهد بود.‏ امّا برای شریر سعادتمندی نخواهد بود و مثل سایه عمر دراز نخواهد کرد چونکه از خدا نمیترسد.‏» (‏جامعه ۸:‏۱۲،‏ ۱۳‏)‏ واضح است که برای سلیمان تردیدی وجود نداشت که اگر ‹از خدا بترسیم› سعادتمند خواهیم بود.‏ تا چه حد؟‏ پاسخ این پرسش را می‌توان در مقایسه‌ای که کرده است جستجو کرد.‏ یَهُوَه می‌تواند ‹عمر ما را دراز کند.‏›‏

^۱۸ واقعیت غیر قابل انکار این است که ترس از خدا با خود سعادتمندی به همراه می‌آورد و کسانی که هنوز نسبتاً جوان هستند بویژه باید در این باره تعمق کنند.‏ همانطور که شاید خودت مشاهده کرده باشی،‏ حتی سریع‌ترین دوندگان نیز ممکن است افتاده و مسابقه را ببازند.‏ ارتشی قدرتمند ممکن است با شکست روبرو شود.‏ تاجری زیرک ممکن است فقیر و محتاج شود.‏ و بسیاری از عوامل بی‌ثبات دیگر که در زندگی وجود دارند آن را غیر قابل پیش‌بینی می‌سازند.‏ با این حال می‌توانی از این امر اطمینان کامل داشته باشی که حکیمانه‌ترین و مطمئن‌ترین طریق،‏ آن است که در حینی که در چهارچوب قوانین اخلاقی خدا و بر طبق ارادهٔ وی به نیکویی می‌پردازی،‏ از زندگی لذت ببری.‏ (‏جامعه ۹:‏۱۱‏)‏ این متضمن آن است که با کمک کتاب مقدس با ارادهٔ خدا آشنا شویم،‏ زندگی خود را به او وقف کنیم،‏ و یک مسیحی تعمیدیافته شویم.‏—‏متی ۲۸:‏۱۹،‏ ۲۰‏.‏

۱۹.‏ چه راه‌هایی در زندگی در جلوی پای جوانان قرار دارند،‏ اما راه خردمندانه کدام است؟‏

^۱۹ آفریدگار ما جوانان یا افراد دیگر را با زور به پیروی از راهنمایی‌های خود وادار نخواهد ساخت.‏ آنها می‌توانند خود را در تحصیلات غرق کنند،‏ یا شاید حتی تمام عمر به مطالعهٔ کتاب‌هایی که ثمرهٔ ذهن بشر است بپردازند.‏ این کاریست توان فرسا.‏ یا اینکه ممکن است به دنبال دل ناکامل بشری خود یا آنچه به چشم زیبا می‌آید بروند.‏ این کار بی‌تردید باعث غم و اندوه می‌شود و زندگیی که این چنین سپری شود پوچ و باطل خواهد بود.‏ (‏جامعه ۱۱:‏۹–‏۱۲:‏۱۲؛‏ ۱یوحنا ۲:‏۱۵-‏۱۷‏)‏ از اینرو سلیمان از جوانان درخواستی دارد،‏ درخواستی که چه پیر چه جوان باید آن را پراهمیت تلقی کنیم:‏ «آفرینندهٔ خود را در روزهای جوانیت بیاد آور قبل از آنکه روزهای بلا برسد و سالها برسد که بگوئی مرا از اینها خوشی نیست.‏»—‏جامعه ۱۲:‏۱‏.‏

۲۰.‏ نگرش متعادل در برابر پیامی که کتاب جامعه در خود دارد چیست؟‏

^۲۰ پس چه نتیجه‌گیریی باید کرد؟‏ دربارهٔ نتیجه‌گیری سلیمان چه فکر می‌کنی؟‏ او ‹تمامئ کارهائیرا که زیر آسمان کرده میشود دید [بررسی کرد] که اینک همهٔ آنها بطالت و در پی باد زحمت کشیدن است.‏› (‏جامعه ۱:‏۱۴‏)‏ در کتاب جامعه با سخنان فردی بدبین یا ناخشنود مواجه نیستیم.‏ این سخنان بخشی از کلام الهام‌شدهٔ خدا را تشکیل می‌دهند و شایستهٔ تأمل هستند.‏

۲۱،‏ ۲۲.‏ الف)‏ سلیمان چه جنبه‌هایی از زندگی را مورد تأمل قرار داده است؟‏ ب)‏ او به چه نتیجه‌گیری حکیمانه‌ای دست یافته است؟‏ پ)‏ بررسی مطالب کتاب جامعه چه تأثیری بر تو گذارده است؟‏

^۲۱ سلیمان رنج‌ها،‏ تلاش‌ها و آرمان‌های بشر را بررسی کرده است.‏ بر روال کارها و نتیجهٔ یأس‌آور و پوچ آنها که عاید بسیاری از انسان‌ها می‌شود تفکر کرده است.‏ به واقعیت ناکاملی بشر و مرگ که ناشی از آن است پرداخته است.‏ و معرفت خداداد را دربارهٔ وضعیت مردگان و چشم‌انداز زندگی آینده مورد تأمل قرار داده است.‏ اینها همه به دست مردی ارزیابی شده‌اند که حکمت الهی به او ارزانی شده بود،‏ بله،‏ یکی از حکیم‌ترین انسان‌های همهٔ اعصار.‏ و سپس نتیجه‌گیری او در نوشته‌های مقدس جای داده شده است تا برای همهٔ کسانی که می‌خواهند زندگی حقیقتاً پرمعنایی داشته باشند بکار آیند.‏ آیا باید تردیدی در این مورد داشت؟‏

^۲۲ «پس ختم تمام امر را بشنویم.‏ از خدا بترس و اوامر او را نگاه دار چونکه تمامئ تکلیف انسان این است.‏ زیرا خدا هر عملرا با هر کارِ مخفی خواه نیکو و خواه بد باشد بمحاکمه خواهد آورد.‏»—‏جامعه ۱۲:‏۱۳،‏ ۱۴‏.‏

‏[پاورقی]‏

آیا به خاطر داری؟‏

◻ در مورد نقش ثروت و دارایی در زندگی چه ارزیابی خردمندانه‌ای وجود دارد؟‏

◻ چرا نباید بر خانواده،‏ شهرت،‏ یا تسلط بر دیگران تأکید بیش از حد داشته باشیم؟‏

◻ سلیمان ما را تشویق می‌کند تا از چه دیدگاه الهی در مورد تفریحات تقلید کنیم؟‏

◻ تو از بررسی کتاب جامعه چه بهره‌ای برده‌ای؟‏

‏[تصاویر در صفحهٔ ۱۴]‏

پول و دارایی تضمین‌کنندهٔ رضایت و خوشنودی نیست

‏[تصویر در صفحهٔ ۱۶]‏

جوانان می‌توانند اطمینان داشته باشند که در صورتی به سعادت دست می‌یابند که خداترس باشند