کتابخانهٔ آنلاین نشریات شاهدان یَهُوَه
کتابخانهٔ آنلاین
نشریات شاهدان یَهُوَه
فارسی
  • کتاب مقدّس
  • نشریات
  • جلسات
  • ب۰۹ ۱۵/‏۸ ص ۳-‏۷
  • زندگی جاودانی بر زمین امیدی که خدا به ما داده است

ویدیویی برای انتخاب شما موجود نیست.

متأسفانه، پخش ویدیو ممکن نیست.

  • زندگی جاودانی بر زمین امیدی که خدا به ما داده است
  • برج دیده‌بانی ۲۰۰۹
  • عنوان‌های فرعی
  • مطالب مشابه
  • ‏«خلقت،‏ مطیع بطالت شد،‏ .‏ .‏ .‏ در امید»‏
  • ‏«روحِ باطنِ من،‏ مرا به تنگ می‌آورد»‏
  • ‏«از فرو رفتن به هاویه برهان»‏
  • مرگ از زمین ریشه‌کن خواهد شد
  • کتاب ایّوب هنگام پند دادن کمکمان می‌کند
    برج دیده‌بانی (‏برای مطالعه در جماعات)‏ ۲۰۲۵
  • یَهُوَه دردهایش را شفا داد
    از ایمانشان سرمشق بگیریم
  • پاداش ایوب —‏ سرچشمه‌ای برای امید
    برج دیده‌بانی ۱۹۹۴
  • رستاخیز حقیقتی تسلّی‌بخش
    برج دیده‌بانی ۲۰۰۵
لینک‌های بیشتر
برج دیده‌بانی ۲۰۰۹
ب۰۹ ۱۵/‏۸ ص ۳-‏۷

زندگی جاودانی بر زمین امیدی که خدا به ما داده است

‏«خلقت،‏ مطیع بطالت شد،‏ .‏ .‏ .‏ در امید.‏» —‏ روم ۸:‏۲۰،‏ ۲۱‏.‏

۱،‏ ۲.‏ الف)‏ چرا داشتن امید به زندگی ابدی برای ما حائز اهمیت است؟‏ ب)‏ چه امری باعث شده است که بسیاری از مردم زندگی ابدی بر زمین را ناممکن بدانند؟‏

به زودی بشر قدم به دنیایی خواهد گذاشت که پیری و مرگ از آن رخت خواهد بست و عمر جاودانه به انسان داده خواهد شد.‏ وقتی این خبر شادی‌بخش به گوش شما رسید آیا به راستی دلتان از شادی لبریز نشد؟‏ آیا برانگیخته نشدید که این مژدهٔ زیبا را به دیگران هم برسانید.‏ (‏ یو ۱۷:‏۳؛‏ مکا ۲۱:‏۳،‏ ۴‏)‏ یکی از مهم‌ترین پیام‌هایی که ما به مردم می‌دهیم،‏ امید زندگی ابدی به آنهاست.‏ چنین امیدی می‌تواند دید انسان را به زندگی کاملاً تغییر دهد.‏

۲ اغلبِ مذاهب سخنی از این امید و آتیهٔ پرشکوه نمی‌کنند و به جای آن آموزش می‌دهند که انسان دارای روحی فناناپذیر است که بعد از مرگ در عالَم ارواح به حیات ادامه می‌دهد.‏ این آموزش کاملاً با تعالیم کتاب مقدّس مغایرت دارد.‏ کتاب مقدّس به هیچ وجه از جدا شدن روح از بدن و ادامهٔ حیات آن صحبتی نکرده است.‏ (‏ جا ۹:‏۵‏)‏ تعالیم دروغ مذاهب باعث شده است که بسیاری از مردم زندگی ابدی بر زمین را ناممکن بدانند.‏ پس بجاست از خود سؤال کنیم:‏ آیا خدا واقعاً در کتاب مقدّس در مورد زندگی ابدی روی زمین صحبت کرده است؟‏ و اگر چنین است چه وقت برای نخستین بار این واقعیت را بر انسان آشکار کرد؟‏

‏«خلقت،‏ مطیع بطالت شد،‏ .‏ .‏ .‏ در امید»‏

۳.‏ چگونه مقصود خدا برای بشر از همان آغاز تاریخ آشکار شد؟‏

۳ یَهُوَه در اوایل تاریخ بشر مقصود خود را به انسان‌ها آشکار کرد.‏ از سخنان یَهُوَه به آدم به خوبی مشخص است که اگر او مطیع آفریدگار خود بود تا ابد زنده می‌ماند.‏ (‏ پیدا ۲:‏۹،‏ ۱۷؛‏ ۳:‏۲۲‏)‏ اوّلین نوادگان آدم به چشم خود افتادن بشر در ورطهٔ ناکاملی را دیدند.‏ گواه عینی آن بسته شدن راه ورود به باغ عدن و پیر شدن و مردن انسان‌ها بود.‏ (‏ پیدا ۳:‏۲۳،‏ ۲۴‏)‏ عمر بشر نیز با گذشت زمان تقلیل یافت.‏ آدم ۹۳۰ سال عمر کرد.‏ عمرِ سام که از توفان نجات یافت ۶۰۰ سال و اَرْفَکْشاد،‏ پسر او ۴۳۸ سال بود.‏ تارَح،‏ پدر ابراهیم ۲۰۵ سال و خود ابراهیم ۱۷۵ سال زیست.‏ و عمر اسحاق،‏ پسر ابراهیم ۱۸۰سال و یعقوب پسر او ۱۴۷ سال بود.‏ (‏ پیدا ۵:‏۵؛‏ ۱۱:‏۱۰-‏۱۳،‏ ۳۲؛‏ ۲۵:‏۷؛‏ ۳۵:‏۲۸؛‏ ۴۷:‏۲۸‏)‏ برای بسیاری از مردم این کوتاه شدن عمر به این مفهوم بود که امید به زندگی ابدی بر باد رفته است.‏ آیا خدا این امیدِ بربادرفته را به آنان بازمی‌گرداند؟‏

۴.‏ چه گفته‌ای به مردان وفادار عهد باستان امید می‌داد که خدا برکتی را که آدم از دست داده بود به بشر باز خواهد گرداند؟‏

۴ در کتاب مقدّس چنین آمده است:‏ «خلقت [انسانی] مطیع بطالت شد .‏ .‏ .‏ در امید.‏» (‏ روم ۸:‏۲۰،‏ ۲۱‏)‏ چه امیدی؟‏ نخستین پیشگویی کتاب مقدّس به یک «ذریّت» یعنی نسل یا نواده اشاره می‌کند که ‹سر مار را خواهد کوبید.‏› (‏ پیدایش ۳:‏۱-‏۵،‏ ۱۵ خوانده شود.‏‏)‏ این پیشگویی به خادمان وفادار خدا اطمینان می‌داد که یَهُوَه مقصودش را در خصوص بشر تغییر نداده است.‏ این امر به مردانی همچون هابیل و نوح امید می‌داد که یَهُوَه برکتی را که آدم از دست داده بود به بشر باز خواهد گرداند.‏ این مردان وفادار احتمالاً پی برده بودند که ‹کوبیده شدن پاشنهٔ آن ذریّت› باید با ریخته شدن خون همراه باشد.‏ —‏ پیدا ۴:‏۴؛‏ ۸:‏۲۰؛‏ عبر ۱۱:‏۴‏.‏

۵.‏ ایمان ابراهیم به رستاخیز بر چه مبنایی بود؟‏

۵ حال،‏ ابراهیم را در نظر بگیریم که باید «اسحاق .‏ .‏ .‏ پسر یگانهٔ خود را قربانی می‌کرد.‏» (‏ عبر ۱۱:‏۱۷‏)‏ ابراهیم چگونه قبول کرد که چنین کاری را انجام دهد؟‏ (‏ عبرانیان ۱۱:‏۱۹ خوانده شود.‏‏)‏ او به رستاخیز ایمان داشت.‏ ایمان او بر چه مبنایی بود؟‏ یَهُوَه پیش از آن توان باروری را در او و همسرش سارا که پیر و سالخورده شده بودند زنده کرده بود تا صاحب پسری شوند.‏ (‏ پیدا ۱۸:‏۱۰-‏۱۴؛‏ ۲۱:‏۱-‏۳؛‏ روم ۴:‏۱۹-‏۲۱‏)‏ یَهُوَه همچنین قبل از آن به ابراهیم وعده داده بود که ‹ذریّتش از اسحاق خوانده خواهد شد.‏› (‏ پیدا ۲۱:‏۱۲‏)‏ از این رو ابراهیم اطمینان کامل داشت که یَهُوَه اسحاق را رستاخیز می‌دهد.‏

۶،‏ ۷.‏ الف)‏ یَهُوَه با ابراهیم چه عهدی بست؟‏ ب)‏ وعدهٔ یَهُوَه به ابراهیم چه امیدی را برای بشر فراهم آورد؟‏

۶ به دلیل ایمان قوی ابراهـیم بود که یَهُوَه با او در خصوص «ذریّت» یا نسلش عهدی بست.‏ (‏ پیدایش ۲۲:‏۱۸ خوانده شود.‏‏)‏ بخش اصلی این «ذریّت» عیسی مسیح بود.‏ (‏ غلا ۳:‏۱۶‏)‏ یَهُوَه به ابراهیم وعده داد که شمار این «ذریّت» همانند «ستارگان آسمان،‏ و مثل ریگ‌هایی که بر کنارهٔ دریاست،‏» خواهد بود؛‏ شماری که برای ابراهیم نامشخص بود.‏ (‏ پیدا ۲۲:‏۱۷‏)‏ بعدها شمار این «ذریّت» مشخص گردید.‏ عیسی مسیح و ۱۴۴٬۰۰۰ مسیحی مسح‌شده‌ای که با عیسی در حکومتش پادشاهی خواهند کرد این «ذریّت» را تشکیل می‌دهند.‏ (‏ غلا ۳:‏۲۹؛‏ مکا ۷:‏۴؛‏ ۱۴:‏۱‏)‏ از طریق این حکومت مسیحایی یا ملکوت است که «جمیع امّت‌های زمین برکت خواهند یافت.‏»‏

۷ احتمالاً ابراهیم کاملاً مفهوم عهدی را که یَهُوَه با او بسته بود درک نمی‌کرد.‏ اما در کتاب مقدّس می‌خوانیم که او «در انتظار شهری بود با بنیاد استوار.‏» (‏ عبر ۱۱:‏۱۰‏،‏ انجیل شریف )‏ این شهر همان ملکوت خداست.‏ برای این که ابراهیم بتواند از برکات این حکومت و زندگی ابدی برخوردار شود باید دوباره به زندگی باز گردد یعنی رستاخیز یابد.‏ آنانی که از حارمَجِدّون نجات پیدا می‌کنند و آنانی که رستاخیز می‌یابند نیز می‌توانند به زندگی ابدی نایل آیند.‏ —‏ مکا ۷:‏۹،‏ ۱۴؛‏ ۲۰:‏۱۲-‏۱۴‏.‏

‏«روحِ باطنِ من،‏ مرا به تنگ می‌آورد»‏

۸،‏ ۹.‏ چرا نباید کتاب ایّوب را صرفاً گزارشی از شرح‌حال او دانست؟‏

۸ ایّوب بعد از ایّام یوسف،‏ پسرِ نوهٔ ابراهیم و قبل از موسی می‌زیست.‏ کتاب ایّوب احتمالاً به دست موسی نگاشته شد.‏ در این کتاب آمده است که چرا یَهُوَه اجازه داد که ایّوب سختی و رنج بسیار متحمّل شود و عاقبت او چه شد.‏ اما این کتاب نه تنها به شرح‌حال ایّوب،‏ بلکه به موضوعاتی اشاره می‌کند که به همهٔ انسان‌ها و حتی دیگر مخلوقات هوشمند خدا نیز مربوط می‌شود.‏ همچنین کتاب ایّوب در خصوص شیوهٔ عادلانهٔ حکمرانی یَهُوَه در تمام عالَم دیدی روشن به ما می‌دهد.‏ به علاوه این کتاب نشان می‌دهد که وفاداری خادمان خدا و آیندهٔ روشن آنان بر زمین به موضعشان نسبت به موضوعی که در باغ عدن مطرح شد مربوط است.‏ علی‌رغم این که ایّوب از این امر بی‌خبر بود،‏ اجازه نداد که سه دوستش به او بقبولانند که به خدا وفادار نبوده است.‏ (‏ ایو ۲۷:‏۵‏)‏ این نکته ایمان ما را قوی می‌سازد و به ما کمک می‌کند که وفاداری خود را حفظ کنیم و حکمرانی یَهُوَه را به رسمیت بشناسیم.‏

۹ پس از این که گفته‌های به اصطلاح تسلّی‌دهندهٔ سه دوست ایّوب به پایان رسید،‏ «اَلِیهُو ابن برکئیل بوزی» صحبت را آغاز نمود.‏ چه چیز او را به این کار وا داشت؟‏ او می‌گوید:‏ «از سخنان،‏ مملوّ هستم.‏ و روحِ باطنِ من،‏ مرا به تنگ می‌آورد.‏» (‏ ایو ۳۲:‏۵،‏ ۶،‏ ۱۸‏)‏ پس از آن اَلِیهُو تحت الهام خدا سخنان امیدبخشی به زبان آورد.‏ اگرچه گفته‌های او تا حدّی در خصوص ایّوب تحقق یافت و یَهُوَه ایّوب را بار دیگر برکت داد،‏ اما این سخنان الهامی برای سایر خادمان وفادار خدا نیز پراهمیت است.‏ چرا که به آن‌ها امید می‌بخشد.‏

۱۰.‏ چه چیز نشان می‌دهد که گاه پیام یَهُوَه به یک شخص در واقع برای کل انسان‌هاست؟‏

۱۰ گاه پیام یَهُوَه به یک شخص در واقع برای کل انسان‌هاست.‏ این امر را می‌توان در نبوّت دانیال در مورد خواب نَبُوکَدْنَصَّر،‏ پادشاه بابل مشاهده کرد.‏ (‏ دان ۴:‏۱۰-‏۲۷‏)‏ طبق نبوّت دانیال قطع شدن درخت عظیمی که نَبُوکَدْنَصَّر پادشاه در خواب دید در خصوص خود پادشاه به تحقق پیوست،‏ اما نبوّت دانیال تحققی وسیع‌تر نیز داشت.‏ این که حاکمیت خدا روی زمین که در سال ۶۰۷ ق.‏م.‏ قطع شد،‏ مجدّداً پس از ۲۵۲۰ سال از طریق سلطنت فردی از خاندان داود برقرار خواهد شد.‏a با انتصاب عیسی مسیح به عنوان پادشاه آسمانی در سال ۱۹۱۴ بار دیگر حکومتی از طرف خدا برای زمین برقرار شد.‏ به زودی این حکومت امید انسان‌های مطیع را به تحقق خواهد رساند.‏

‏«از فرو رفتن به هاویه برهان»‏

۱۱.‏ سخنان اَلِیهُو چه نکته‌ای را در مورد خدا نشان می‌دهد؟‏

۱۱ اَلِیهُو در جواب به ایّوب در مورد فرشته یا پیام‌آوری صحبت می‌کند.‏ اَلِیهُو می‌گوید که این فرشته در میان هزار فرشتهٔ دیگر ‹آنچه را که برای انسان راست است به وی اعلان می‌نماید.‏› اگر این پیام‌آور «نزد خدا دعا کرده» آیا «او را مستجاب خواهد فرمود؟‏» او می‌گوید:‏ «آنگاه [خدا] بر او ترحّم نموده،‏ خواهد گفت:‏ ‹او را از فرو رفتن به هاویه [شیول] برهان،‏ من کفّاره‌ای پیدا نموده‌ام.‏ گوشت او از گوشت طفل لطیف‌تر خواهد شد.‏ و به ایّام جوانی خود خواهد برگشت.‏› » (‏ ایو ۳۳:‏۲۳-‏۲۶‏)‏ این سخنان نشان می‌دهد که خدا آماده است ‹کفّاره› یا پوششی برای گناهان توبه‌کاران بپذیرد.‏ —‏ ایو۳۳:‏۲۴.‏

۱۲.‏ گفته‌های اَلِیهُو چه امیدی در پیش روی انسان‌ها می‌گذارد؟‏

۱۲ همان طور که انبیا اغلب مفهوم کامل آنچه بدیشان الهام می‌شد درک نمی‌کردند،‏ اَلِیهُو نیز اهمیت آنچه به او در مورد ‹کفّاره› الهام شده بود درک نکرد.‏ (‏ دان ۱۲:‏۸‏؛‏ ۱ پطر ۱:‏۱۰-‏۱۲)‏ اما در گفته‌های اَلِیهُو این امید مشخص است که روزی یَهُوَه خدا ‹کفّاره› یا فدیه‌ای را خواهد پذیرفت و انسان‌ها را از تأثیرات سالخوردگی و مرگ رهایی خواهد داد.‏ سخنان اَلِیهُو امید فوق‌العادهٔ زندگی ابدی را پیش روی انسان‌ها می‌گذارد.‏ همچنین در کتاب ایّوب آمده است که مردگان رستاخیز خواهند یافت.‏ —‏ ایو ۱۴:‏۱۴،‏ ۱۵‏.‏

۱۳.‏ سخنان اَلِیهُو برای مسیحیان چه مفهومی دارد؟‏

۱۳ امروزه نیز برای میلیون‌ها مسیحی که امید نجات از نابودی این دنیای پلید را دارند،‏ سخنان اَلِیهُو پر اهمیت است.‏ افراد سالخورده در میان این نجات‌یافتگان به جوانی باز خواهند گشت.‏ (‏ مکا ۷:‏۹،‏ ۱۰،‏ ۱۴-‏۱۷‏)‏ به علاوه امید دیدن آنانی که رستاخیز می‌یابند و به اوج جوانی و طراوت می‌رسند مایهٔ شادی انسان‌های وفادار است.‏ البته هم فناناپذیری در آسمان برای مسح‌شدگان و هم زندگی ابدی بر زمین برای «گوسفندان دیگر» مستلزم اعتقاد و ایمان به فدیهٔ عیسی مسیح است.‏ —‏ یو ۱۰:‏۱۶؛‏ روم ۶:‏۲۳‏.‏

مرگ از زمین ریشه‌کن خواهد شد

۱۴.‏ چگونه شریعت موسی به اسرائیلیان نشان داد که از طریق آن شریعت نمی‌توانند به زندگی ابدی امید داشته باشند؟‏

۱۴ یَهُوَه با بستن عهدی با نوادگان ابراهیم از آنان قومی مستقل به وجود آورد.‏ هنگامی که قوانین شریعت به آنان داده شد یَهُوَه خدا به آنان گفت:‏ «فرایض و احکام مرا نگاه دارید،‏ که هر آدمی که آن‌ها را به جا آورد در آن‌ها زیست خواهد کرد.‏» (‏ لاو ۱۸:‏۵‏)‏ از آنجایی که اسرائیلیان نمی‌توانستند کاملاً هماهنگ با قوانین شریعت عمل کنند در واقع همان قوانین آنان را محکوم می‌شمرد و آنان نیاز داشتند که از این محکومیت رهایی یابند.‏ —‏ غلا ۳:‏۱۳‏.‏

۱۵.‏ داود تحت الهام الٰهی به چه امیدی اشاره کرد؟‏

۱۵ بعد از موسی،‏ نگارندگان دیگر کتاب مقدّس نیز تحت الهام الٰهی به زندگی ابدی اشاره کردند.‏ (‏ مز ۲۱:‏۴؛‏ ۳۷:‏۲۹‏)‏ برای مثال داود یکی از مزامیرش را که در مورد اتحاد پرستندگان حقیقی خدا در کوه صهیون است با این کلمات پایان می‌دهد:‏ ‹ در آنجا یَهُوَه برکت خود را فرموده است یعنی حیات را تا ابدالآباد.‏› —‏ مز ۱۳۳:‏۳‏.‏

۱۶.‏ یَهُوَه از طریق اِشَعْیا چه قولی در مورد آیندهٔ «تمامی زمین» داده است؟‏

۱۶ اِشَعْیا نیز تحت الهام خدا در مورد زندگی ابدی بر زمین پیشگویی نمود.‏ (‏ اِشَعْیا ۲۵:‏۷،‏ ۸ خوانده شود.‏‏)‏ هزاران سال است که گناه و مرگ به مانند پوشاننده یا «روپوشی» بر بشر سایه افکنده است.‏ یَهُوَه به قومش اطمینان می‌دهد که گناه و مرگ «از روی تمامی زمین» ریشه‌کن خواهد شد.‏

۱۷.‏ به چه ترتیب پیشگویی شده بود که مسیح راه زندگی ابدی را می‌گشاید؟‏

۱۷ به روندی که در شریعت موسی در خصوص بز عزازیل قید شده است توجه کنید.‏ در شریعت آمده بود که هر ساله در روز کفّاره،‏ کاهن اعظم موظف است «دو دست خود را بر سر بزِ زنده بنهد،‏ و همهٔ خطایای بنی‌اسرائیل و همهٔ تقصیرهای ایشان را با همهٔ گناهان ایشان اعتراف نماید،‏ و آن‌ها را بر سر بز بگذارد و آن را به دست شخص حاضر به صحرا بفرستد.‏ و بز همهٔ گناهان ایشان را به زمین ویران بر خود خواهد برد.‏» (‏ لاو ۱۶:‏۷-‏۱۰،‏ ۲۱،‏ ۲۲‏)‏ مسیح نیز نقشی مشابه داشت.‏ اِشَعْیا در مورد مسیح پیشگویی کرده بود که ‹غم‌ها،‏› ‹ دردها› و «گناه جمیع ما را» از ما دور می‌کند و به این ترتیب راه زندگی ابدی را در پیش رویمان می‌گشاید.‏ —‏ اِشَعْیا ۵۳:‏۴-‏۶،‏ ۱۲ خوانده شود.‏

۱۸،‏ ۱۹.‏ در اِشَعْیا ۲۶:‏۱۹ و در دانیال ۱۲:‏۱۳ چه امیدی برجسته شده است؟‏

۱۸ یَهُوَه از طریق اِشَعْیا به قوم اسرائیل چنین گفت:‏ «مردگان تو زنده خواهـند شد و جسدهای من [یعنی کشته‌شدگان] خواهند برخاست.‏ ای شما که در خاک ساکنید بیدار شده،‏ ترنّم نمایید!‏ زیرا که شبنم تو شبنم نباتات است.‏ و زمین مردگان خود را بیرون خواهد افکند.‏» (‏ اشع ۲۶:‏۱۹‏)‏ نوشته‌های مقدّس عبرانی به وضوح امید به رستاخیز و زندگی بر زمین را نوید می‌دهند.‏ زمانی که دانیال حدود ۱۰۰ سال داشت یَهُوَه به او چنین اطمینان داد:‏ «مستریح [یعنی آسوده] خواهی شد و در آخر این ایّام در نصیب خود قایم خواهی بود.‏» —‏ دان ۱۲:‏۱۳‏.‏

۱۹ مرتا با ایمان به همین رستاخیز بود که در مورد مرگ برادرش به عیسی گفت:‏ «می‌دانم که در قیامت روز بازپسین خواهد برخاست.‏» (‏ یو ۱۱:‏۲۴‏)‏ آیا در تعالیم عیسی و نوشته‌های الهامی شاگردانش امید دیگری داده شده است؟‏ آیا یَهُوَه هنوز هم امید رستاخیز بر زمین را به انسان‌ها می‌دهد؟‏ در مقالهٔ بعد به پاسخ این سؤالات می‌پردازیم.‏

‏[پاورقی]‏

a برای اطلاعات بیشتر به فصل ۶ کتاب به نبوّت دانیال توجه کنید!‏ مراجعه نمایید.‏

مرور مقاله

‏• خلقت بشر بر پایهٔ چه امیدی «مطیع بطالت» شد؟‏

‏• چه چیز نشان می‌دهد که ابراهیم به رستاخیز ایمان داشت؟‏

‏• سخنان اَلِیهُو به ایّوب چه امیدی برای همهٔ انسان‌ها در بر دارد؟‏

‏• در نوشته‌های مقدّس عبرانی چگونه بر امید به رستاخیز و زندگی ابدی بر زمین تأکید شده است؟‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۵]‏

سخنان اَلِیهُو به ایّوب به همهٔ انسان‌ها امید می‌بخشد که از پیری و مرگ رها خواهند شد

‏[تصویر در صفحهٔ ۶]‏

به دانیال اطمینان داده شده بود که ‹ در آخر این ایّام در نصیب خود قایم خواهد بود› و رستاخیز خواهد یافت

    نشریات فارسی (۱۹۹۳-‏۲۰۲۵)‏
    خروج
    ورود
    • فارسی
    • هم‌رسانی
    • تنظیم سایت
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • شرایط استفاده
    • حفظ اطلاعات شخصی
    • تنظیمات مربوط به حریم شخصی
    • JW.ORG
    • ورود
    هم‌رسانی