فصل یک
آیا برای دستیابی به سعادت خانوادگی رازی وجود دارد؟
۱. چرا داشتن خانواده‌های مستحکم برای جامعهٔ بشری اهمیت دارد؟
خانواده کهن‌ترین ارگان جهان است، و در جامعهٔ بشری نقشی حیاتی ایفا می‌کند. در سراسر تاریخ این خانواده‌های مستحکم بوده‌اند که به ساخت جوامع مستحکم کمک کرده‌اند. خانواده بهترین وسیله برای بارآوردن کودکان و تبدیل آنان به افرادی بالغ است.
۲-۵. الف) امنیتی را که کودک در خانواده‌ای سعادتمند احساس می‌کند شرح دهید. ب) چه مشکلاتی در مورد برخی از خانواده‌ها عنوان شده‌اند؟
۲ خانوادهٔ سعادتمند آشیانهٔ امنیت و آسایش است. یک خانوادهٔ ایده‌آل را تجسم کنید. هنگام صرف شام، والدین مهربان با فرزندانشان نشسته‌اند و در مورد وقایع روز گفتگو می‌کنند. بچه‌ها با هیجان، گرم صحبت هستند و برای پدر و مادرشان وقایع مدرسه را تعریف می‌کنند. این وقت استراحت که با یکدیگر گذرانده‌اند آنها را برای روزی دیگر در دنیای خارج آماده می‌کند.
۳ در یک خانوادهٔ سعادتمند، کودک می‌داند که پدر و مادرش در هنگام بیماری از او مراقبت خواهند کرد، حتی شاید در طول شب به نوبت در کنار بسترش پاسداری دهند. می‌داند که می‌تواند مشکلات زندگی نوپای خویش را با پدر یا مادرش مطرح کند و از آنها نصیحت بشنود و حمایت بشود. بله، کودک احساس امنیت می‌کند، حال تفاوتی نمی‌کند که دنیای خارج تا چه حد مملو از مشکلات باشد.
۴ کودکان وقتی بالغ می‌شوند، معمولاً ازدواج می‌کنند و خود تشکیل خانواده می‌دهند. یک مثل شرقی می‌گوید: «انسان هنگامی قدر پدر و مادرش را می‌داند که خود دارای فرزند شود.» فرزندان بالغ با دلی آکنده از سپاسگزاری و محبت، تلاش می‌کنند که خانوادهٔ خود را نیز سعادتمند سازند، و همچنین به مراقبت از والدین خود که حالا دیگر سالخورده و از بودن با نوه‌های خود خوشحال هستند، می‌پردازند.
۵ شاید در اینجا با خود بیندیشید: ‹منهم خانواده‌ام را دوست دارم، اما اوضاع خانوادگی ما آنطوری که توصیف شد، نیست. من و همسرم برنامهٔ کاری متفاوتی داریم و بندرت یکدیگر را می‌بینیم. اغلب اوقات راجع به مسائل مالی گفتگو می‌کنیم.› یا آیا می‌گویید، ‹فرزندان و نوه‌های من در شهر دیگری زندگی می‌کنند، و من هیچوقت آنها را نمی‌بینم؟› بله، به دلیل مسائلی که در اغلب موارد کنترل آنها از دست افراد خارج است، بیشتر خانواده‌ها از خانوادهٔ ایده‌آل فرسنگها فاصله دارند. با این حال، افرادی وجود دارند که از زندگی خانوادگی سعادتمندانه برخوردارند. چگونه؟ آیا برای دستیابی به سعادت خانوادگی رازی وجود دارد؟ پاسخ این پرسش مثبت است. اما پیش از آنکه معنی آن را مورد بحث قرار دهیم، باید به یک پرسش مهم پاسخ دهیم.
خانواده چیست؟
۶. در این کتاب از چه نوع خانواده‌ای صحبت خواهد شد؟
۶ در کشورهای غربی اغلب خانواده‌ها از پدر، مادر و فرزندان تشکیل میشود. پدربزرگها و مادربزرگها ممکن است تا آنجا که تواناییش را داشته باشند مستقل زندگی کنند. با اقوام دورتر معاشرت میشود، ولی مسئولیت خانواده در قبال آنها محدود است. در این کتاب اساساً ما چنین خانواده‌ای را مورد بحث قرار می‌دهیم. با وجود این در سالهای اخیر انواع دیگر خانواده نیز — از قبیل خانوادهٔ تک‌ولی (پدر یا مادر تنها)، خانوادهٔ ناتنی، و خانواده‌ای که در آن پدر و مادر به دلایل گوناگون از یکدیگر جدا زندگی می‌کنند — به نحو فزاینده‌ای رواج یافته‌اند.
۷. خانوادهٔ گسترده چیست؟
۷ در برخی فرهنگها خانوادهٔ گسترده (زندگی فامیلی) رواج دارد. در این مورد، در صورت امکان، فرزندان از پدربزرگها و مادربزرگها مراقبت به عمل می‌آورند، و فرد با دیگر افراد فامیل پیوند نزدیک دارد و نسبت به خویشاوندان دور خود نیز مسئول است. به عنوان مثال، افراد فامیل ممکن است در بزرگ کردن، و حتی پرداخت هزینهٔ تحصیلی خواهرزاده‌ها، برادرزاده‌ها، یا حتی خویشاوندان دورتر شرکت داشته باشند. اصولی که در این کتاب مورد بحث قرار می‌گیرند در مورد خانوادهٔ گسترده نیز بکار می‌آیند.
خانواده زیر فشار قرار دارد
۸، ۹. در برخی از کشورها چه مشکلاتی نشانگر آن است که خانواده در حال تغییر است؟
۸ امروزه خانواده‌ها دستخوش تغییرند، متأسفانه این تغییر در جهت منفی است. به عنوان مثال در هندوستان دیده میشود که زن با خانوادهٔ شوهر خود زندگی می‌کند و تحت نظارت آنها به کارهای خانه می‌پردازد. با وجود این، امروزه، تعداد زنان متأهل هندی که در پی شغل خارج از منزل هستند کم نیست. با این حال ظاهراً هنوز هم از آنها انتظار می‌رود که وظایف سنتی خود را در خانه به انجام برسانند. پرسشی که در بسیاری از کشورها مطرح است این است که در مقایسه با افراد دیگر خانواده از یک زن شاغل انتظار انجام چه کارهایی در خانه می‌رود؟
۹ در جوامع شرقی، پیوند استوار بین افراد فامیل به سنتها برمی‌گردد. اما فامیل بزرگ سنتی تحت تأثیر نفوذ فردگرایی غربی و فشارهای اقتصادی رو به زوال می‌رود. بنابراین بسیاری از افراد مراقبت از اعضای سالخوردهٔ فامیل را وظیفه یا امتیاز نمی‌دانند بلکه این کار برای آنها حکم یک بار سنگین را دارد. برخی از والدین سالخورده مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند. در واقع، اذیت و آزار و غفلت از سالخوردگان امروزه در بسیاری از کشورها وجود دارد.
۱۰، ۱۱. چه حقایقی نشانگر آنند که خانواده در کشورهای اروپایی دستخوش تغییر است؟
۱۰ طلاق به نحو فزاینده‌ای در حال گسترش است. در آغاز آخرین دههٔ قرن بیستم، در اسپانیا از هر ۸ ازدواج یکی به طلاق می‌انجامید — جهشی بزرگ زیرا تنها ۲۵ سال پیش این میزان ۱ به ۱۰۰ بود. بریتانیا، که گفته میشود بالاترین میزان طلاق را در اروپا داراست (انتظار می‌رود که از هر ۱۰ ازدواج ۴ ازدواج به طلاق بینجامد)، با موجی از خانواده‌های تک‌ولی مواجه شده است.
۱۱ بسیاری در آلمان سنت خانواده را یکسره به کناری گذارده‌اند. در سالهای دههٔ ۱۹۹۰، ۳۵ درصد از خانواده‌ها از افراد تنها و ۳۱ درصد آنها فقط از دو نفر تشکیل می‌شدند. فرانسویها نیز کمتر از پیش ازدواج می‌کنند و کسانی که ازدواج می‌کنند نیز بیشتر و سریعتر از پیش از یکدیگر طلاق می‌گیرند. تعداد روزافزونی ترجیح می‌دهند که با یکدیگر زندگی کنند بدون آنکه مسئولیتهای ازدواج را بر دوش بگیرند. گرایشات مشابهی در سراسر جهان به چشم می‌خورد.
۱۲. کودکان از تغییراتی که در خانواده‌های امروزی صورت گرفته است چه آسیبی می‌بینند؟
۱۲ در مورد فرزندان چه می‌توان گفت؟ در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر، بیش از پیش کودکانی خارج از پیوند زناشویی متولد می‌شوند، برخی حتی مادران نوجوان دارند. بسیاری از دختران نوجوان فرزندانی از مردان گوناگون دارند. گزارشاتی از سراسر جهان خبر از میلیونها کودک بی‌خانمان می‌دهند که در خیابانها پرسه می‌زنند؛ بسیاری از آنها از خانه‌های خود می‌گریزند زیرا در آنجا مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند، یا افراد خانواده‌شان آنها را از خانه بیرون می‌اندازند زیرا دیگر استطاعت نگهداری از آنها را ندارند.
۱۳. چه مشکلات گسترده‌ای سعادت خانواده‌ها را مختل می‌کنند؟
۱۳ بله، خانواده در حالتی بحرانی به سر می‌برد. علاوه بر مطالبی که عنوان شد، سرکشی نوجوانان، بدرفتاری یا تجاوز جنسی به کودکان، خشونت بین زن و شوهرها، اعتیاد به الکل، و مشکلات خانمان‌برانداز دیگر نیز سعادت بسیاری از خانواده‌ها را از میان برده است. برای تعداد عظیمی از کودکان و افراد بالغ، خانواده دیگر حکم آشیانه و پناهگاه را ندارد.
۱۴. الف) به نقل از برخی از افراد، چه دلایلی برای بروز بحران خانواده وجود دارد؟ ب) وکیلی در قرن اول، دنیای امروز را چگونه توصیف کرد، و به وقوع پیوستن سخنان وی چه تأثیری بر زندگی خانوادگی داشته است؟
۱۴ چرا خانواده در چنین حالت بحرانیی قرار گرفته است؟ برخی از افراد بحران کنونی خانواده را به دلیل ورود زنان به بازار کار می‌دانند. بعضی دیگر دلیل آن را اضمحلال اخلاقی امروزه می‌دانند. و دلایل دیگری نیز عنوان می‌شوند. حدود دو هزار سال پیش، وکیلی نامی پیشگویی کرد که فشارهای بسیاری بر خانواده وارد خواهد آمد، او چنین نوشت: «در ایّام آخر زمانهای سخت پدید خواهد آمد. زیرا که مردمانْ خودپرست خواهند بود و طمّاع و لاف‌زن و متکبّر و بدگو و نامطیع والدین و ناسپاس و ناپاک. و بی‌الفت و کینه‌دل و غیبت‌گو و ناپرهیز و بی‌مروّت و متنفّر از نیکوئی. و خیانت‌کار و تندمزاج و مغرور که عشرت را بیشتر از خدا دوست میدارند.» (۲تیموتاؤس ۳:۱-۴) چه کسی می‌تواند منکر این امر شود که این سخنان امروزه به وقوع پیوسته‌اند؟ در دنیایی با این شرایط، آیا جای تعجب است که بسیاری از خانواده‌ها در حالت بحرانی به سر می‌برند؟
راز رسیدن به زندگی سعادتمندانه
۱۵-۱۷. در این کتاب، به چه منبعی به عنوان صاحب راز سعادت خانوادگی اشاره خواهد شد؟
۱۵ از همه طرف نصایحی برای رسیدن به زندگی سعادتمندانه عنوان می‌شوند. در غرب سیلی پایان‌ناپذیر از کتاب و مجله، نصایحی را عرضه می‌کنند. مشکل آن است که مشاوران بشری با یکدیگر توافق ندارند، و آنچه که امروز رایج است، شاید فردا غیرعملی به نظر آید.
۱۶ پس در کجا می‌توان راهنمایی‌های قابل‌اطمینانی برای خانواده جستجو کرد؟ آیا به کتابی که کار نگارش آن ۱۹۰۰ سال پیش به پایان رسیده است مراجعه خواهید کرد؟ یا اینکه گمان می‌کنید که چنین کتابی باید به نحو یأس‌آوری کهنه باشد؟ حقیقت این است که، راز واقعی رسیدن به زندگی خانوادگی سعادتمندانه در چنین منبعی نهفته است.
۱۷ این منبع کتاب مقدس است. همهٔ شواهد حاکی از آنند که این کتاب الهام خداست. در کتاب مقدس به این گفته برمی‌خوریم: «تمامئ کتب از الهام خدا است و بجهة تعلیم و تنبیه و اصلاح و تربیت در عدالت مفید است.» (۲تیموتاؤس ۳:۱۶) در این نشریه توجه شما را به این نکته جلب می‌کنیم که چگونه کتاب مقدس می‌تواند به شما در ‹اصلاح› امور کمک کند، یعنی برای مقابله با فشارها و مسائلی که خانواده‌ها در حال حاضر با آنها روبرو هستند.
۱۸. چرا قبول اینکه کتاب مقدس مرجع خوبی برای دریافت مشاورهٔ زناشویی است، امری معقولانه است؟
۱۸ اگر این امکان را بعید می‌دانید که کتاب مقدس بتواند به شما در بنای خانواده‌ای سعادتمند کمک کند، به این امر توجه کنید: الهام‌کنندهٔ کتاب مقدس همان بانی ازدواج است. (پیدایش ۲:۱۸-۲۵) کتاب مقدس می‌گوید که نام او یَهُوَه است. (مزمور ۸۳:۱۸) او آفریدگار و ‹پدری است که از او هر خانواده‌ای در آسمان و بر زمین مسمّی میشود.› (افسسیان ۳:۱۴، ۱۵) یَهُوَه زندگی خانوادگی را از آغاز پیدایش بشر مشاهده کرده است. او از مسائلی که ممکن است پدید آیند آگاه است و پندهایی برای برطرف کردن آن داده است. در سراسر تاریخ، کسانی که با خلوص‌نیت اصول کتاب مقدس را در زندگی خانوادگی خویش به کار بسته‌اند، به سعادت بیشتری دست‌یافته‌اند.
۱۹-۲۱. چه تجربیات جدیدی نشاندهندهٔ قدرت کتاب مقدس در حل مشکلات زناشویی است؟
۱۹ به عنوان مثال، زنی خانه‌دار در اندونزی معتاد به قمار بود. سالها بود که از سه فرزند خود غافل شده و مرتباً با شوهر خود در حال کشمکش بود. او مطالعهٔ کتاب مقدس را آغاز کرد. بتدریج به گفته‌های کتاب مقدس ایمان آورد. پندهای کتاب مقدس را بکار بست و به همسری بهتر مبدل شد. تلاشهای او که مبتنی بر اصول کتاب مقدس بود برای همهٔ افراد خانواده‌اش سعادت به همراه آورد.
۲۰ یک خانم خانه‌دار در اسپانیا می‌گوید: «تنها یک سال پس از ازدواجمان مشکلات جدی ما آغاز شد.» او و همسرش نقاط تشابه زیادی با یکدیگر نداشتند، و بجز در مواردی که با هم بگومگو می‌کردند، صحبتی بین آنان رد و بدل نمی‌شد. با وجود آنکه دختری خردسال داشتند تصمیم گرفتند که قانوناً از یکدیگر جدا شوند. اما پیش از آن، به آنها توصیه شد که به کتاب مقدس رجوع کنند. آنها پندهای این کتاب را در مورد مردان و زنان متأهل مطالعه کردند و آنها را بکار بستند. چیزی نگذشت که توانستند در صلح و آرامش با یکدیگر به تبادل نظر بپردازند، و خانوادهٔ کوچکشان با خوشحالی متحد شد.
۲۱ کتاب مقدس به افراد مسن‌تر نیز می‌تواند کمک کند. به عنوان مثال، به تجربهٔ یک زوج ژاپنی توجه کنید. شوهر مردی تندمزاج و گاهی خشن بود. ابتدا، دخترانشان علی‌رغم مخالفت والدینشان شروع به مطالعهٔ کتاب مقدس کردند. پس از آن شوهر نیز به دخترانش پیوست، اما زن همچنان مخالف باقی ماند. با این حال، در طی سالها، تأثیر خوب اصول کتاب مقدس را بر خانوادهٔ خود حس کرد. دخترانش از او بخوبی مراقبت می‌کردند، و رفتار شوهرش بسیار ملایمتر شده بود. چنین تغییراتی زن را واداشت تا خود نیز به کتاب مقدس رجوع کند، و این کتاب بر او نیز تأثیر مشابهی گذاشت. این خانم سالخورده بارها گفته است: «ما به یک زوج واقعی تبدیل شدیم.»
۲۲، ۲۳. کتاب مقدس چگونه مردم همهٔ ملتها را برای دستیابی به سعادت در زندگی خانوادگیشان مدد خواهد کرد؟
۲۲ اینها از جمله افراد بسیاری هستند که راز سعادت خانوادگی را آموخته‌اند. آنان پندهای کتاب مقدس را پذیرفته و آنها را بکار گرفته‌اند. البته آنان نیز مانند هر کس دیگری در دنیای پر از خشونت، انحرافات اخلاقی، و مشکلات اقتصادی به سر می‌برند. علاوه بر آن ناکامل نیز هستند، اما با تلاش در انجام ارادهٔ بانی خانواده به سعادت دست یافته‌اند. همانطور که کتاب مقدس می‌گوید، یَهُوَه خدا ‹ترا تعلیم میدهد تا سود ببری و ترا براهیکه باید بروی هدایت مینماید.› — اشعیا ۴۸:۱۷.
۲۳ با اینکه نگارش کتاب مقدس در حدود دو هزار سال پیش به پایان رسید، پندهای آن امروزه نیز حقیقتاً قابل اجراست. به علاوه، این کتاب برای همهٔ مردم نوشته شده است. کتاب مقدس، کتابی آمریکایی یا غربی نیست. یَهُوَه «تمام مردم دنیا را از یکنفر بوجود آورد،» و ساختار انسانهای همه‌جای دنیا را می‌شناسد. (اعمال ۱۷:۲۶، ترجمهٔ تفسیری) اصول کتاب مقدس قابل استفادهٔ همگان است. اگر آنها را بکار ببندید، شما نیز به راز دستیابی به سعادت خانوادگی پی خواهید برد.
آیا می‌توانید به این پرسشها پاسخ دهید؟
امروزه در خانواده‌ها چه می‌گذرد؟ — ۲تیموتاؤس ۳:۱-۴.
چه کسی پایه‌گذار خانواده بود؟ — افسسیان ۳:۱۴، ۱۵.
راز دستیابی به سعادت خانوادگی چیست؟ — اشعیا ۴۸:۱۷.
[تصویر تمام‌صفحه در صفحهٔ ۴]