Na iTovo e Vakaduiduitaki Keda

E dua tiko na bisinisi nei Jodie. Na bisinisi oqo e vauca na kena vakadeuci na nona iyaya e dua sa takali me cakacakataki na kedra isau vakailavo, me rawa nira kila o ira era na vota na levu ni ka e tu me votai. A mani lai vukea o Jodie e dua na marama a saga tiko me volitaka na iyaya ni valenikuro nei tuakana sa takali. Nona vakararai tiko ena matadravu, sa dede na kena sega tu ni vakayagataki, e raica sara kina e rua na katonisiwa. Mani dolava e dua vei rau na kato oqo, a kidroataka na ka e raica. Era olo vinaka tu e loma ni kato na ivivivi noti 100 na dola ni Mereke​​—⁠e rauta ni $82,000! Ia, a tiko taudua o Jodie ena tiki ni gauna oya. Na cava e dodonu me cakava? Me vunia, se me tukuna vua na marama oya?

E VOTU ena ituvaki e sotava oqo o Jodie e dua na itovo eda duidui kina vei ira na manumanu. E kaya na World Book Encyclopedia: “Dua na itovo vakasakiti e vakaduiduitaka na tamata, oya ni rawa ni vakalewa na ka e dodonu kei na ka e sega ni dodonu me cakava.” Ni dua na koli sa via kana, ena sega tale ni vakalewa tiko me kania se sega na lewenimanumanu e raica ni toka e dela ni teveli. E duidui gona o Jodie, ni rawa vua me veinanuyaka se cava me vakatulewataka. Ke taura na ilavo, e sa na wili vakabutako, dina ga ni rairai na sega ni tobo kina. Ia e sega ni nona; ena dua tale na yasana, e sega ni kila na marama oya ni tiko na ilavo. E levu mada ga vei ira era tiko ena yasayasa e vakaitikotiko kina o Jodie, era na kaya ni lialia ke solia na ilavo vua na marama oya.

Na cava o na cakava ke o sotava na ituvaki e sotava o Jodie? Na nomu isaunitaro ena vakatau ena itovo kilikili ni bula o sa digitaka mo na dau muria.

iVakatagedegede ni iTovo e Kilikili

Ena dua na gauna balavu e lewa tu mai na lotu na ivakatagedegede ni itovo e kilikili me muri. Ena vuqa na vanua, e cakayaco na ivakatagedegede ni Vosa ni Kalou, na iVolatabu. Ia, sa tubu tiko ga ena veiyasa i vuravura na kedra iwiliwili na cata na ivakatagedegede e dulaka na lotu, ena vakasama ni tawayaga ena ituvaki ni gauna oqo, sa madra tale ga na ivakatagedegede ni itovo kilikili ena iVolatabu. Na cava sa qai kena isosomi? E kaya na ivola na Ethics in Business Life, “na vuku sa . . . vakamalumalumutaka na nona vakacolasau o lotu.” Levu gona era sa vakanadakuya na ivakatagedegede vakalotu ni itovo e kilikili, ra sa vaqara na nodra veidusimaki na vuku. Dua na kenadau ni lawa kei na vulici ni itovo o Paul McNeill, e kaya: “Au rawa ni kaya ni o ira na vuku era kenadau ena vulici ni itovo era sa sosomitaki ira na bete ena kotori ni ivakatagedegede ni itovo me muri. . . . Nikua, era sa rai na tamata ina ka era vakatura na vuku vaka oqo me itovo e kilikili, sa sega ni kauaitaki o lotu me vaka ena veigauna sa sivi.”

Ni o sotava e so na vakatulewa dredre, o na vakaduiduitaka vakacava na ka vinaka mai na ka ca? O na muria beka na ivakatagedegede ni itovo kilikili e kotora na Kalou se na nomu ivakatagedegede ga?