Wase Ruasagavulukaono

‘Rekitaka me Tawamudu na Veika Au Bulia’

Aisea 65:1-25

1. Na vosa ni veivakacegui cava e vola na yapositolo o Pita? Na taro cava eda na taroga?

ENA rawa beka ni vakaoti na lewa ca kei na rarawa? E veivakacegui dina na vosa a vola na yapositolo o Pita ena 1,900 vakacaca na yabaki sa oti: “Ia koi keda, me vaka na nona vosa ni yalayala [na Kalou], eda sa waraka na lomalagi vou kei na vuravura vou, sa tiko kina nai valavala dodonu.” (2 Pita 3:13) O Pita, kei na levu tale na dauveiqaravi yalodina ni Kalou ena veisenitiuri sa oti, era namaka tiko na gauna sa na sega kina na basulawa, veivakalolomataki, kei na itovo kaukaua. Sa na kune ga ena veivanua na ivalavala dodonu. E rawa beka meda vakadeitaka ni na yaco dina na vosa ni yalayala oya?

2. Na parofita cava e tukuna na “lomalagi vou kei na vuravura vou”? E vakayacori ena gauna cava soti na parofisai oya?

² Io, e rawa! E sega ni cauraka e dua na vakasama vou o Pita ni cavuta na “lomalagi vou kei na vuravura vou.” E cavuta tale ga na vosa oqori i Jiova na parofita o Aisea ena 800 na yabaki yani e liu. E vakayacori taumada na vosa ni yalayala e cavuti e liu oya ena 537 B.S.K., na gauna era sereki kina na Jiu mai na nodra vesuki tu e Papiloni mera vakasukai ina nodra vanua. Ia na parofisai i Aisea oya sa vakayacori tale tiko ga nikua, eda namaka tale ga na kena qai vakayacori ena vuravura vou ni Kalou sa roro mai. Io, na parofisai veivakacegui e soli vei Aisea oya e vakacila na veivakalougatataki sa vakarautaka tu na Kalou me nodra na lomani koya.

Vakamasuta o Jiova “na Mataqali Dautalaidredre”

3. Na taro cava e saumi ena Aisea wase 65?

³ Eda sa raica oti mai ni lewe tiko ni Aisea 63:15–64:12 na masu vakaparofisai i Aisea ena vukudra na Jiu era tu vakavesu e Papiloni. E vakaraitaka na qaqanimasu i Aisea ni levu na Jiu era sega ni sokalou vei Jiova ena lomadra taucoko, ia e so ga era veivutuni ra qai saumaki mai. Ena vakalesui ira beka o Jiova ena vukudra na lewe lailai oya? Eda raica na kena isau ena Aisea wase e 65. Ni bera ni yalataka vei ira na lewe lailai yalodina oya nira na vakabulai, e vakamacalataka mada o Jiova na lewa ena tauca vei ira na lewe levu era sega ni vakabauti koya.

4. (a) Nira duidui vei ira na tamata talaidredre, o cei ena vakasaqarai Jiova? (b) E vakaibalebaletaka vei cei o Paula na Aisea 65:1, 2?

⁴ Sa dau vosota voli mai o Jiova na nodra talaidredre wasoma na nona tamata. Ia, sa roro mai na gauna me soli ira kina vei ira na kedra meca, me na qai ciqomi ira tale e so mera nona tamata digitaki. E kaya o Jiova ena gusu i Aisea: “Sa qarai au mai ko ira era a sega ni tarogi au: sa kunei au ko ira era a sega ni vakasaqarai au: au a kaya, Koi au oqo, koi au oqo, ki na matanitu sa sega ni masuta na yacaqu.” (Aisea 65:1) E ka dina ni rarawa nira na mai qaravi Jiova na kai veimatanitu tani, ia o ira na lewe i Juta na nona digitaki era bese. A sega ni parofisaitaka duadua ga o Aisea na nona qai digitaka na Kalou e dua na ilawalawa tamata e sega ni vakadonuya e liu. (Osea 1:10; 2:23) E lavetaka mai na vakadewa na Septuagint na Aisea 65:1, 2 na yapositolo o Paula me vakadinadinataka kina ni o ira na tamata mai na veimatanitu era “sa vakadonui e na vakabauta,” na ka era sega ni rawata na Jiu vakayago.​—Roma 9:30; 10:20, 21.

5, 6. (a) Na cava e gadreva dina o Jiova, ia na cava era cakava na lewe i Juta? (b) Na cava eda vulica me baleti Jiova mai na ka e cakava vei Juta?

⁵ A vakamacalataka o Jiova na vuna e vakatara kina mera sotava na ca na nona tamata: “Au a dodoka na ligaqu e na veisiga ki na dua na mataqali dautalaidredre, era lakova na sala sa sega ni vinaka, ka muria na ka era dui nanuma.” (Aisea 65:2) Na dodoki ni liga e vakaraitaka na veisureti se vakamamasu. E sega ni dodoki ga ena dua na gauna lekaleka na liga i Jiova, e dodoki yani e veisiga. A gadreva dina me lesu mai vua o Juta. Ia, era bese nira mataqali talaidredre.

⁶ E veivakacegui dina na veika eda vulica mai na vosa i Jiova oya! E vinakata meda torovi koya baleta ni Kalou yalorawarawa. (Jemesa 4:8) E vakaraitaka tale ga ni yalomalumalumu o Jiova. (Same 113:5, 6) E laurai oqo ena nona dodoka tiko ga na ligana, ni vakamasuti ira tiko na nona tamata mera lesu vua, dina ga ni ‘rarawataka’ nodra talaidredre. (Same 78:40, 41) Ni oti e vicavata na senitiuri na nona vakamasuti ira voli sa qai soli ira vei ira na kedra meca. Ia e sega ga ni sogota na katuba vei ira na lewe lailai era na via qaravi koya ena yalomalumalumu.

7, 8. Era vakacudrui Jiova vakacava na nona tamata dau vakadrecike?

⁷ Era dau vakacudrui Jiova vakawasoma na Jiu daube oqo ena nodra itovo vakasisila. A vakaraitaka o Jiova na nodra itovo e veivakacudrui: “Na mataqali sa vakacudrui au ki mataqu e na veisiga; era vakacaboi soro e na veiwere, ka vakama nai madrali boi vinaka e na vatu-buli: era tiko ga e nai bulubulu, ka moce e na veiqara; era kana vuaka tiko, ia na waibuta ni ka sa vakasisila sa tu e na medra bilo; a ra kaya, Mo tiko tani ko iko; kakua ni ko sudra mai vei au; ni’u sa yalosavasava cake vei kedaru. Ko ira oqo era sa kubou e na ucuqu, na buka sa waqa tu e na veisiga.” (Aisea 65:3-5) O ira na viavia yalododonu oqo era vakacudrui Jiova sara ga ‘e matana,’ na vosa e vakaraitaka na nodra veibeci kei na nodra viavialevu. Era sega mada ga ni saga mera vunitaka na nodra itovo vakasisila. Sa dua dina na ka torosobu nira mai valavala ca tu ena mata i koya e dodonu mera rokova ra qai lagita.

⁸ E vaka sara ga era kaya tiko na viavia yalododonu oqo vei ira na vo ni Jiu: ‘Ni toro tani, keimami yalododonu cake vei kemuni.’ Sa so na tamata veivakaisini! O ira na dauveivakaisini oqo era vakacaboisoro ra qai dau vakama na ka boi vinaka vei ira na veikalou lasu, na ka sara ga e vakatabuya na Lawa ni Kalou. (Lako Yani 20:2-6) Era dabeca toka na ibulubulu, na ka e vakadukadukalitaki ira me vaka e kaya na Lawa. (Tiko Voli Mai na Lekutu 19:14-16) Era kana vuaka tiko, na kakana e sega ni savasava.a (Vunau ni Soro 11:7) Ia era nanuma nira yalosavasava cake vei ira na vo ni Jiu ena vuku ni nodra cakacaka vakalotu, era sega tale ga ni vinakata mera sudra mai vei ira na tamata de vakavuna na nodra savasava tale ga, nira mai veimaliwai kei ira. Ia, e sega ni vaka oya na rai ni Kalou “vuvu”!​—Vakarua 4:24.

9. E raica ira vakacava o Jiova na tamata ivalavala ca era kaya nira yalosavasava?

⁹ E sega ni raici ira na tamata qaciqacia oya mera yalosavasava o Jiova, ia e kaya ga nira vaka na ‘kubou e ucuna.’ Na vosa vakaiperiu ni “ucu” e dau vakaibalebaletaka na cudru. E dau vakayagataki tale ga na kubou me vakatakarakarataka na cudru waqawaqa i Jiova. (Vakarua 29:20) E vakacudrui Jiova dina nira sikalutu na nona tamata ena ivalavala torosobu ni qaravi matakau.

10. Ena sauma vakacava o Jiova na nodra valavala ca na Juta?

¹⁰ Ni dau lewa dodonu o Jiova, ena totogitaki ira na tamata ivalavala ca oya. E vola o Aisea: “Raica, sa volai tu e mataqu; ka’u na sega ni cegu, ka’u na sauma io ka’u na sauma ki na lomaseredra na nomudou caka cala, sa kaya ko Jiova, kei na nodra caka cala na tamamudou, era sa vakama nai madrali boi vinaka e na veiulu-ni-vanua, ka vosavakacacataki au e na veiulu-ni-koro: ia ka’u na sauma na nodra cakacaka eliu ki na lomaseredra.” (Aisea 65:6, 7) Era beci Jiova na Jiu nira vakaitavi ena sokalou lasu, e vaka sara ga nira vosavakacacataki koya. E dodonu me cecere sara na ivakarau ni nodra sokalou vua na Kalou dina ia era vakalolovirataka nira muria nodra ivalavala na veimatanitu era tu yavoliti ira. Ena qai sauma o Jiova “ki na lomaseredra” na “nodra caka cala” e okati kina na qaravi matakau kei na vakatevoro. Kena irairai ni vosa na “lomaseredra” e vakaibalebaletaki ina ilobi ni isulu ni gauna makawa e dau vakayagataki me itawatawa, era dau sovaraka kina na dauveivoli e dua na ivakarau kakana me vaka na witi se sila. (Luke 6:38) Sa macala gona kina ni na vakarautaka o Jiova na kedra ‘isau’ na Jiu vukitani, ena veirauti kei na nodra ivalavala ca. Ena veisausaumi na Kalou dau lewadodonu. (Same 79:12; Jeremaia 32:18) Ni sega ni dau veiveisau o Jiova, eda kila deivaki ni na totogitaka vaka kina na vuravura ca oqo ena gauna sa lokuca.​—Malakai 3:6.

“E na Vukudra na Noqu Tamata”

11. E vakaraitaka vakacava o Jiova ni na vakabulai ira na kena vo era yalodina?

¹¹ Ena lomani ira beka na nona tamata yalodina o Jiova? Kaya o Aisea: “Sa kaya vakaoqo ko Jiova; Me vaka sa kune na waini vou e nai soso vua ni vaini, ka sa kaya e dua, Mo kakua ni vakacataka, ni sa tu kina na ka ni veivakalougatataki; ka’u na kitaka vakakina e na vukudra na noqu tamata, me’u kakua ni vakacataki ira kecega: Ia ka’u na kauta maivei Jekope e dua na kawa, ka maivei Juta e dua nai taukei ni noqu ulu-ni-vanua; ia ko ira ka’u sa digitaka era na taukena, ko ira talega na noqu tamata era na tiko maikina.” (Aisea 65:8, 9) E vakayagataka o Jiova na ivakatautauvata era kila vinaka na nona tamata ni vakatauvatani ira kei na isoso vuanivaini. E kune vakalevu na vaini ena nodra vanua, era kalougata tale ga na tamata nira vakayagataka na waini e caka mai na vaini. (Same 104:15) Oqo e rairai isoso vaini era tiko kina e so na vaini vinaka kei na so na vaini ca. Se dua beka na isoso e vinaka, ia na kena vo e se bera ni dreu se sa ca. Se e vei vei rau e tukuni tiko oqo, ena sega ga ni vakarusa na vaini vinaka na ivakatawa ni vaini. E vakadeitaka tiko e ke o Jiova vei ira na nona tamata ni na sega ni vakarusa taucoko na matanitu ia ena vakabulai ira e dua na kena vo yalodina. E kaya nira na taukena o ira na kena vo oqo na nona ‘ulunivanua,’ oya o Jerusalemi kei na vanua o Juta, na vanua a digitaka o Jiova me nona.

12. Na veivakalougatataki cava e waraki ira tu na kena vo era suka mai?

¹² Era na vakalougatataki vakacava na kena vo oqori? E kaya o Jiova: “Ko Seroni ena yaco me bai ni sipi, kei na buca i Akori mei kotokoto ni qele ni pulumokau, me nodra na noqu tamata era sa qaravi au.” (Aisea 65:10) E bibi dina vei ira na Jiu nodra qele ni manumanu, era tiko vinaka ke levu qai bulabula na vanua era kana kina nodra manumanu. E cavuta o Jiova e rua na mua ni vanua me ivakaraitaki ni bula vakacegu kei na sautu. E toka mai na ra ni nodra vanua na Isireli na buca o Seroni, e kilai levu ena totoka ni kena irairai kei na kena bulabula, qai davo ravita toka na baravi na Mediterranean. E toka na buca i Akori ena iyalayala ni nodra vanua ena vuaicake. (Josua 15:7) Ena gauna era na tu vakavesu kina na Jiu, rau na lala qai dravuisiga ruarua tu na vanua oqo, me vaka na vo ni nodra vanua. Ia, e yalataka o Jiova ni gauna era sa na sereki mai kina na kena vo, sa na bulabula tale na vanua ruarua oqo, ena levu kina na nodra ikanakana na manumanu.​—Aisea 35:2; Osea 2:15.

Qarai ni Kalougata

13, 14. Na cava era cakava na tamata ni Kalou e vakaraitaka nira sa biuti koya? Na cava era na sotava kina?

¹³ Se baci vakamuai tale na parofisai oqo i Aisea vei ira na Jiu era sa biuti Jiova, ra qai guta tiko ga na qaravi matakau. E kaya: “Koi kemudou, sa biuti Jiova, ka guilecava na noqu ulu-ni-vanua tabu, ka tau kakana ki na tepeli vei Kata,b ka tu yaqona nai sevu mei Meni.”c (Aisea 65:11) Ena nodra vakarautaka na tepeli kakana kei na waini ena mata i “Kata” kei “Meni,” era sa vakaraitaka tiko na Jiu vukitani oqo nira sa coko ena nodra qaravi matakau na veivanua lotu butobuto.d Na cava ena yacovi ira na vakabauta vakamataboko na kalou lasu oqo?

¹⁴ Mani tukuna kina vakadodonu vei ira o Jiova: “Ka’u na lesi kemudou [se, “dou na votai,” NW] ki nai seleiwau, ia koi kemudou kece dou na cuva ga me vakamatei: ni dou sa sega ni rogo mai ni’u sa kaci; ni’u sa vosa yani, dou sa sega ni rogoca; ia dou a cakava na ka sa ca e mataqu: ka dou sa digitaka na ka ka’u sa sega ni vinakata.” (Aisea 65:12) Vaka me veiwalitaka o Jiova na ibalebale vakaiperiu ni yaca i Meni ena nona kaya ni o ira na sokalou vua na kalou lasu oqo ‘era na votai ena iseleiwau,’ se ra na vakarusai. Sa tukuna wasoma vei ira o Jiova e gusudra na nona parofita mera veivutuni, ia era sega ni rogoci koya ra qai cakava ga na veika e ca vua. Era beca sara ga na Kalou! Me vaka e kaya na Kalou, era na sotava e dua na veivakarusai levu na matanitu oqo ena 607 B.S.K. ni na vakatarai ira na kai Papiloni o Jiova mera vakarusai Jerusalemi kei na kena valenisoro. Ena gauna oya ena sega ni taqomaki ira rawa na lewe i Juta kei Jerusalemi na nodra kalou o “Kata.”​—2 Veigauna 36:17.

15. Era muria vakacava na ivakasala ena Aisea 65:11, 12 na lotu Vakarisito dina ena gauna oqo?

¹⁵ Era muria na ivakasala ena Aisea 65:11, 12 o ira na lotu Vakarisito dina ena gauna oqo. Era sega ni vakamaumautaka nodra ilavo ena qara kalougata ena mataqali veimauilavo cava ga e dau caka. Era kila ni o ira kece na dau qara kalougata vaka oya e vaka sara ga era sa qarava tiko na kena kalou, o “Kata,” qai kena itinitini ni na sega ni dua na ka e vo vei ira, ni kaya me baleti ira o Jiova, ‘Au na vota vei kemudou na iseleiwau.’

“Raica, ko Ira na Noqu Tamata Era na Reki”

16. Ena vakalougatataki ira vakacava na nona dauveiqaravi yalodina o Jiova? Na cava era na sotava na biuti Jiova?

¹⁶ Ni cudruvi ira na vakanadakui Jiova, e vakaraitaka na parofisai na nodra ivotavota na qaravi Jiova dina ni vakatauvatani kei ira na qarava vakailasu na Kalou: “Sa kaya . . . na Turaga ko Jiova, Raica, ko ira na noqu tamata era na kana, ia dou na viakana; raica, ko ira na noqu tamata era na gunu, ia dou na viagunu; raica, ko ira na noqu tamata era na reki, ia dou na madua; raica, ko ira na noqu tamata era na sere ni sa marau na lomadra, ia dou na tagi ni sa rarawa na lomamudou; ia dou na qoqolou ni sa ramusu na yalomudou.” (Aisea 65:13, 14) Ena vakalougatataki ira na nona dauveiqaravi yalodina o Jiova. Era na sere ni sa marau na lomadra. E vakayagataki na vosa na kana, gunu, kei na reki se marau me vakaraitaka ni na solia vakalevu o Jiova na veika era gadreva o ira na sokaloutaki koya. Me kena veibasai, era na viakana ra qai viagunu vakayalo o ira na digitaka mera biuti Jiova. Ena sega ni soli na veika era gadreva. Era na tagi ra qai qoqolou ni vaka e ramusu na yalodra.

17. Na cava e vakavuna mera sere kina ena marau na tamata ni Kalou ena gauna oqo?

¹⁷ E vakamatatataka na vosa i Jiova na kedra ituvaki dina vakayalo o ira na kaya tiko nikua nira qarava na Kalou. Era vutugu ra qai rarawa na vicavata na milioni na lewe ni lotu ni Veivanua Vakarisito, ia era sere tiko ena marau na sokaloutaki Jiova. Sa rauta mera marau. Nira vakani vinaka tiko vakayalo. E vakarautaka vakalevu tiko o Jiova na kedra kakana vakayalo ni vakarautaka na ivola e yavutaki ena iVolatabu kei na veisoqoni vakarisito. E ‘marau dina na lomada’ nida vulica na veika dina mai na Vosa ni Kalou kei na veika e yalataki tu kina!

18. Na cava sa na vo tu mai vei ira na vakanadakui Jiova? Na cava e rawa ni kainaki me baleta na kena vakayagataki na yacadra ena bubului?

¹⁸ E se vosa tiko ga o Jiova vei ira na vakanadakui koya: “Ia na yacamudou sa na tiko ga me sa cavuti ni sa ia na veivatonaki vei ira ka’u sa digitaka, ia na Turaga ko Jiova ena vakamatei iko, ka vakayacani ira na nona tamata e na dua na yaca tani: Ia ko koya sa vosavakalougatataki koya e vuravura me vosavakalougatataki koya e na yaca ga ni Kalou dina; ko koya talega sa bubului e vuravura me bubului e na yaca ga ni Kalou dina; ka ni sa guileca na ka rarawa eliu, ka ni sa tabonaki talega mai na mataqu.” (Aisea 65:15, 16) Na ka ga sa na qai vo vei ira na vakanadakui Jiova na yacadra, me rawa ga ni vakayagataki ena veivatonaki. Oqo e rawa ni kena ibalebale ni o koya e vatonaki koya ena bubului sa kaya sara tiko ga: ‘Kevaka au sega ni cakava na ka au bubuluitaka, meu totogitaki ena itotogi e soli vei ira na vukitani.’ Se dua tale beka na kena ibalebale ni na vakayagataki tiko na yacana me vakataki Sotoma kei Komora, ni rau dusia na nona vakarusai ira na tamata ca na Kalou.

19. Era na vakayacani vakacava na dauveiqaravi ni Kalou ena yaca tani? Na cava era nuitaka kina na Kalou daudina? (Raica tale ga na ivakamacala e ra.)

¹⁹ E duidui sara na veika era na sotava na dauveiqaravi ni Kalou. Era na vakayacani ena yaca tani. Oqo e vakaraitaka na veivakalougatataki era na sotava kei na nodra dokai nira vakalesui ina nodra vanua. Era na sega ni qara na kalougata mai vei ira na kalou lasu se bubului ena yaca ni dua na matakau wale. Ia, nira vosa vakalougatataki se bubului, era na cakava oqori ena yaca i koya na Kalou daudina. (Aisea 65:16) E tu na vuna vinaka mera nuitaka kina na Kalou na lewenivanua, baleta ni sa vakadinadinataki na nona vakayacora na nona vosa ni yalayala.e Ni sa dei nodra tiko ena nodra vanua, sa ra na guilecava na Jiu na rarawa era dau sotava tu.

“Ka’u sa Bulia na Lomalagi Vou kei na Vuravura Vou”

20. E vakayacori vakacava ena 537 B.S.K. na nona yalataka o Jiova na “lomalagi vou kei na vuravura vou”?

²⁰ E qai vakarabailevutaka o Jiova na nona yalataka me vakasukai ira na kena vo ni Jiu ni oti nodra tiko vakabobula e Papiloni. E kaya o Jiova ena gusu i Aisea: “Raica, ka’u sa bulia na lomalagi vou kei na vuravura vou; ia ena sega ni nanumi na ka eliu, ena sega ni curu tale ki na lomamudou.” (Aisea 65:17) Ena yaco dina na vosa ni yalayala i Jiova me baleta na veivakatikori, oya na vuna e cavuta kina na veivakatikori e se bera ni yaco oqo me vaka sara ga sa yaco tiko. E vakayacori taumada na parofisai oqo ena 537 B.S.K., na gauna era vakalesui kina na vo ni Jiu i Jerusalemi. Na cava na “lomalagi vou” ena gauna oya? Oya na nona veiliutaki vakovana o Serupepeli e Jerusalemi ni tokoni koya na Bete Levu o Josua. Era vaka na “vuravura vou” na vo ni Jiu era lai vakatikori baleta nira tamata savasava era vakarorogo ina veiliutaki oya ra qai veivuke ena kena vakalesui mai na sokalou savasava ina vanua. (Esera 5:1, 2) Nodra marautaka na veivakatikori oya e lai seavu wale kina na nodra vakararawataki voli; era sega ni nanuma kina na nodra vakararawataki tu.​—Same 126:1, 2.

21. Na lomalagi vou cava e tauyavutaki ena 1914?

²¹ Nanuma ni tukuna tale ga na yapositolo o Pita na parofisai i Aisea qai vakaraitaka ni na vakayacori ena dua na gauna mai muri na parofisai oya. E vola na yapositolo: “Ia koi keda, me vaka na nona vosa ni yalayala, eda sa waraka na lomalagi vou kei na vuravura vou, sa tiko kina nai valavala dodonu.” (2 Pita 3:13) E tauyavutaki ena 1914 na lomalagi vou e waraki tu mai vakadede. Na Matanitu ni Mesaia e sucu ena yabaki oya sa veiliutaki tiko mai lomalagi, sa solia tale ga o Jiova ina matanitu oya me lewa na vuravura. (Same 2:6-8) Na matanitu oqo, era veiliutaki kina o Karisito kei ira na le 144,000, e lomalagi vou.​—Vakatakila 14:1.

22. O cei era na lewe ni vuravura vou? Era vakarautaki vakacava ena gauna mada ga oqo o ira mera isevu ni vuravura vou oya?

²² Vakacava na vuravura vou? Me vaka ga na kena vakayacori na parofisai oqo ena gauna makawa, era na yaco mera vuravura vou na tamata era marautaka mera vakarorogo ina matanitu vou vakalomalagi oya. Ena gauna mada ga oqo, e vica na milioni vei ira na sa vakarautaki tu ina bula tawamudu era vakarorogo tiko ina matanitu oya ra qai saga tiko mera muria na kena lawa e tu ena iVolatabu. O ira oqo era cavutu mai na veimatanitu, e duidui na vosa era vakayagataka, ra qai duidui matatamata, ia era qarava vata tiko na Tui o Jisu Karisito sa veiliutaki tiko. (Maika 4:1-4) Ni sa takali na vuravura ca e tu nikua, o ira oqo era isevu ni tamata mera na tawana na vuravura vou. Oti era na qai tubu me yacova nira sa roboti vuravura taucoko o ira era rerevaka na Kalou, ra qai vakarurugi ena lewa ni Matanitu ni Kalou.​—Maciu 25:34.

23. Na cava e kaya na ivola na Vakatakila me baleta “na lomalagi vou kei na vuravura vou”? Ena vakayacori vakacava na parofisai oqo?

²³ E vakaraitaka na ivola na Vakatakila na raivotu e raica na yapositolo o Joni me baleta na siga i Jiova sa roro tiko mai, na gauna ena takali kina na vuravura ca oqo. Ni oti oya, ena qai bala ina qara e sega ni vakabotona o Setani. (Vakatakila 19:11–​20:3) Oti oya, sa qai tokaruataka o Joni na vosa ni parofisai i Aisea, ena nona vola: “Ka’u a raica na lomalagi vou kei na vuravura vou.” Na veitikina e tarava ena raivotu oqo e tukuna na gauna ena veisautaka sara ga kina na vuravura oqo me vinaka cake na Kalou o Jiova. (Vakatakila 21:1, 3-5) E macala ni vosa ni yalayala e vola o Aisea me baleta na “lomalagi vou kei na vuravura vou” ena qai vakayacori vinaka ena vuravura vou ni Kalou. Ni sa veiliutaki na matanitu e vaka na lomalagi vou, era na marautaka na tamata era vaka na vuravura vou na bula ena parataisi vakayalo kei na parataisi vakayago. E veivakacegui dina na kena yalataki ni na ‘sega ni nanumi na ka e liu [tauvimate, rarawa, kei na veika ca eda vakila tiko], ena sega ni curu tale ina lomada.’ Na veika eda na rairai nanuma ena gauna oya ena sega ni vakararawataki keda, se mositi keda, me vaka era vakila tu e levu nikua.

24. Na cava e marautaka kina o Jiova na vakalesui nei Jerusalemi me vaka e liu? Na cava ena sega ni rogo tale ena veitolonisala ni koro?

²⁴ Tomana na parofisai i Aisea: “Dou reki ka marau ka sega ni mudu e na ka ka’u sa cakava: raica, ka’u sa qisi Jerusalemi me ka ni marau, kei na nona tamata me ka ni reki. Ia ka’u na marautaki Jerusalemi, ka rekitaki ira na noqu tamata; ena sega ni rogoci tale kina na tagi, se na qoqolou.” (Aisea 65:18, 19) Era na sega ni marau ga na Jiu ena nodra suka ina nodra vanua ia ena marau tale ga na Kalou baleta ena veisautaki Jerusalemi tale me totoka, ni na yaco me uto ni sokalou dina e vuravura. Sa na sega ni rogoci tale na tagi se na qoqolou e dau rogoci ena veitolonisala ni koro oya ena vicasagavulu na yabaki sa oti.

25, 26. (a) Ena noda gauna, e ‘qisi Jerusalemi vakacava me ka ni marau’ o Jiova? (b) Ena vakayagataki Jerusalemi Vou vakacava o Jiova? Na cava meda marau kina nikua?

²⁵ Ena noda gauna tale ga, e “qisi Jerusalemi me ka ni marau” o Jiova. E cakava vakacava oqo? Eda sa raica oti ni lomalagi vou a tauyavutaki ena 1914 era na veiliutaki tale ga kina na le 144,000. O ira oqo era vakamacalataki ena parofisai mera “Jerusalemi Vou.” (Vakatakila 21:2) E tukuni Jerusalemi Vou tiko na Kalou ni kaya: “Ka’u sa qisi Jerusalemi me ka ni marau, kei na nona tamata me ka ni reki.” Ena vakayagataki ira na lewe i Jerusalemi Vou na Kalou me vakalougatataka na kawatamata talairawarawa e vuravura. Ena sega ni rogoci tale na tagi se na qoqolou baleta ena solia o Jiova na veika e ‘gadreva na lomada.’​—Same 37:3, 4.

²⁶ E dodonu meda marau ena gauna oqo! Ni sa vakarau vakalagilagia na yacana tabu o Jiova ni vakarusai ira na tusaqati koya. (Same 83:17, 18) Ena gauna oya sa na lewa na veika kece na lomalagi vou. Oqo e dua na vuna vinaka meda “reki ka marau ka sega ni mudu” ena veika sa cakava tiko na Kalou!

Yalataki na iNuinui Dei

27. E vakamacalataka vakacava o Aisea na nodra na tiko vakacegu na Jiu era suka ina nodra vanua?

²⁷ Ena imatai ni kena vakayacori na parofisai, ena vakaevei na bula era na sotava na Jiu era suka mai ni liutaki ira na lomalagi vou? Kaya o Jiova: “Ena sega tale maikea e dua na gone sa bogi vica wale na nona bula, se dua na qase sa sega ni tamata qase sara: ia ko koya sa gone ni sa mate sa na dua na drau na nona yabaki; ia na tamatai valavala ca sa dua na drau na nona yabaki ena ka ni veivakarusai.” (Aisea 65:20) Oqo e dua na itukutuku vinaka vei ira na suka mai mera mai tawana na nodra vanua! Ena sega ni leqa koso e dua na gone lailai e se qai siga vica ga na nona bula. Ena sega tale ga ni leqa koso e dua sa qase e se sega ni yacova na balavu dina ni nona bula.f E veivakacegui dina vei ira na Jiu era na suka i Juta na vosa i Aisea oya. Era na tiko dei ena nodra vanua baleta nira kila ni na sega ni dua na meca me mai kauta na luvedra se vakamatea na nodra tagane.

28. Na cava eda vulica ena vosa i Jiova me baleta na bula ena vuravura vou ni sa veiliutaki na nona Matanitu?

²⁸ Na cava e tukuna vei keda na vosa i Jiova me baleta na bula ena vuravura vou sa roro mai? Ena vakadeitaka na veiliutaki ni Matanitu ni Kalou nira na bula dede na gone. Ena sega vakadua ni tini dole na nona bula na tamata e rerevaka na Kalou. Era na tiko dei ga na kawatamata talairawarawa mera marautaka na nodra bula. Vakacava o koya e digia me vukitani? Sa na sega ni rawata na bula. Ke mani “dua na drau na nona yabaki” o koya e valavala ca, ena mate ga. Ena vaka ga ni “gone” ni vakatauvatani kei na nona rawa ni rawata na bula tawamudu.

29. (a) Na cava era na marautaka na tamata ni Kalou era talairawarawa nira vakalesui ina nodra vanua? (b) Na cava e ivakatautauvata vinaka kina ni bula balavu na vunikau? (Raica na ivakamacala e ra.)

²⁹ E tomana o Jiova na nona ivakamacala me baleta na bula ena vakilai ni sa vakasukai o Juta ina kena itutu makawa: “A ra na tara vale, ka tiko kina; era na tea eso na were-ni-vaini, ka kania na vuana, era na sega ni tara, ka tiko kina na tamata tani, era na sega ni tea, ka kania na tamata tani: ia me vaka na kena dede e dua na kau ena vakakina na nodra gauna na noqu tamata, ia era na rekitaka vakadede na cakacaka ni ligadra ko ira na tamata ka’u sa digitaka.” (Aisea 65:21, 22) Era suka mai ina vanua o Juta e lala tu e rairai sega tu kina na vale kei na veivaini, ia oqo era na qai marautaka na tamata ni Kalou na nodra tawana na nodra dui vale ra qai vakayagataka tale ga na vua ni vaini era dui tea. Ena vakalougatataka na nodra cakacaka na Kalou, era na bula balavu tale ga me vaka na vunikau, nira marautaka na vua ni nodra cakacaka.g

30. Na bula vakacegu cava era marautaka tiko na tamata i Jiova ena gauna oqo? Na cava era na qai marautaka ena vuravura vou?

³⁰ E vakayacori tale ga ena noda gauna na parofisai oqo. Era sereki na tamata i Jiova mai na veivakabobulataki vakayalo ena 1919 ra qai vakalesui ina nodra “vanua,” se yalava ni cakacaka kei na sokalou. Era tara se tauyavutaka na lumuti na veivavakoso, ra vuataka na vua ni matanitu ni Kalou, ra qai teivaka na vua ni yalo tabu. Oqo e vakavuna mera sa marautaka tiko na parataisi vakayalo na tamata i Jiova kei na bula vakacegu e vu mai vua. E sega ni vakabekataki nira na marautaka tiko na bula vakacegu oqo me yacova ni tauyavutaki na Parataisi e vuravura. E sega ni tukuni rawa na veika ena qai cakava o Jiova ni vakayagataki ira na nona dauveiqaravi mamakutu ena vuravura vou. Eda na marautaka dina nida dui tara na noda vale da qai tawana! Eda na ogaoga tu ga ni sa veiliutaki na Matanitu ni Kalou. Eda na marau dina nida raica “na kena vinaka” na noda cakacaka! (Dauvunau 3:13) Ena levu beka na gauna meda rekitaka kina na noda cakacaka? Io, e vaka kina! Nodra bula tawavakaiyalayala na tamata yalodina ena ‘vaka na kena dede e dua na kau,’ me sivia e vicavata na udolu na yabaki!

31, 32. (a) Na veivakalougatataki cava era na marautaka na Jiu era suka mai? (b) Na bula cava e rawa nira marautaka ena vuravura vou na tamata yalodina?

³¹ A vakaraitaka o Jiova e so tale na veivakalougatataki e waraki ira tiko na suka i Juta: “Era na sega ni oca walega, se vakasucu gone me ka ni rarawa vei ira; ni ra sa nodra kawa na tamata era sa vakalougatataki maivei Jiova, ko ira kei na luvedra talega.” (Aisea 65:23) Ena vakalougatataki ira na Jiu era suka mai o Jiova, era na sega gona ni oca wale ena ka era cakava. Era na sega ni vakasucumi luvedra me qai mate dole tale na luvedra oya. Era na sega ni marautaka ga na veivakalougatataki oqo o ira na suka mai; era na marautaka tale ga na luvedra. Ena nona gu na Kalou me solia na veika era gadreva na nona tamata, e mani yalataka: “Ena yaco ni sa bera na nodra masu vei au, ka’u na rogo yani; ni ra sa vosa tiko, ka’u na rogoci ira.”​—Aisea 65:24.

³² Ena vakayacora vakacava o Jiova ena vuravura vou na veika e yalataka oqo? Meda wawa mada ga eda na qai raica. Se bera ni vakamacalataka vakamatailalai o Jiova, ia e rawa ga nida kila deivaki nira na “sega ni oca walega” ena nodra cakacaka na tamata yalodina. Na isoqosoqo levu era bula ena Amaketoni kei ira na luvedra era na qai sucu ena rawa mera bula balavu, io mera bula tawamudu! Era na bula marau tale ga ena vuravura vou o ira na vakaturi mai na mate era digitaka mera muria na ivakatagedegede ni Kalou. Ena kauaitaka qai vakaceguya na nodra gagadre o Jiova ni se bera mada ga nira kerea yani. Io, ena dedeka na ligana o Jiova me vakaceguya se “vakamamautaka na ka bula kecega e na ka era gadreva.”​—Same 145:16.

33. Nira suka ina nodra vanua na Jiu, era na veilomani vakacava na manumanu?

³³ Ena vakacava na rabailevu ni bula sautu kei na vakacegu e yalataki oqo? E tinia vaka oqo o Jiova na iwase ni parofisai oqo: “A wolifa kei na lami, erau na kana vata; ia na laioni, ena kania na lolo ni sila me vaka na pulumokau; ia na kuvu-ni-soso ena kena kakana na gata. Era na sega ni ia na veivakacacani se na veivakarusai e na noqu ulu-ni-vanua tabu kecega, sa kaya ko Jiova.” (Aisea 65:25) Nira suka ina nodra vanua na vo ni Jiu yalodina, ena taqomaki ira o Jiova. Ena vaka sara ga ni kania na laione na lolo ni sila me vaka na bulumakau, baleta nira na sega ni vakaleqai ira na Jiu se na nodra manumanu na laione. Ena yaco dina na parofisai oqo baleta ni okati kina na vosa, “sa kaya ko Jiova.” E dau yaco dina na nona vosa!​—Aisea 55:10, 11.

34. E vakayacori tiko vakacava na vosa i Jiova nikua, ena vakayacori vakacava ena vuravura vou?

³⁴ Sa vakayacori tiko vei ira na sokalou dina tiko vei Jiova ena noda gauna na nona vosa oqo. Me tekivu ena 1919, sa vakalougatataka tiko na Kalou na nodra vanua vakatakarakara na nona tamata, e veisautaka tale ga ina dua na parataisi vakayalo. Era veisautaka na ivakarau ni nodra bula o ira na curu ina parataisi vakayalo oqo. (Efeso 4:22-24) Ni vukei ira na yalo ni Kalou, era vakamanoataka rawa na nodra itovo tawadodonu o ira e vaka tu na itovo ni manumanu na nodra itovo e liu baleta nira dau vakasaurarataki ira ra qai vakaleqai ira na wekadra. Era veisautaki ira mera marautaka na bula vakacegu ra qai duavata kei ira era vakabauta vata ena nodra sokalou. Na veivakalougatataki era vakila tiko na tamata i Jiova ena parataisi vakayalo ena gauna oqo ena dewa sara yani ina Parataisi vakayago, na vanua era na sega wale ga ni tiko veisaututaki kina na tamata, ia era na veisaututaki tale ga kei na manumanu. Sa rawa meda vakadeitaka ni na qai vakayacora na Kalou na nona inaki taumada vua na tamata oya me: “Vakamalumalumutaka [na vuravura]; ka lewa na ika ni waitui, kei na manumanu vuka, kei na ka bula kecega sa qasi voli e dela i vuravura.”​—Vakatekivu 1:28.

35. Na cava e dodonu kina meda “marau ka sega ni mudu”?

³⁵ Eda vakavinavinakataka dina na nona yalataka o Jiova na “lomalagi vou kei na vuravura vou”! Na vosa ni yalayala oqori e vakayacori taumada ena 537 B.S.K. ia e vakayacori tale tiko ga ena gauna oqo. Na vakayacori vakarua ni parofisai oqo e dusia tiko na veika totoka e waraki ira tiko na tamata talairawarawa. Sa vakacila vei keda o Jiova ena parofisai i Aisea na veika mera namaka o ira na lomani koya. E dodonu kina meda muria na vosa i Jiova: “Dou reki ka marau ka sega ni mudu e na ka ka’u sa cakava”!​—Aisea 65:18.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 389]

Ena levu dina na gauna meda rekitaka kina na noda cakacaka ena vuravura vou ni Kalou